Türk finans sektörünün başlıca oyuncuları, Merkez Bankası, bankalar, banka dışı mali kuruluşlar - faktoring, finansal kiralama, tüketici finansman şirketleri ile varlık yönetim şirketleri-, sigortacılık şirketleri ve sermaye piyasası kuruluşlarıdır.

Finansal hizmetlere erişim kanalları da bankaların kontrolündedir. Tablo 4.2’den görüleceği gibi ATM sayısı ile birlikte banka şubelerinin sayısı diğer finansal kuruluşların toplam şube sayısının 3,5 katından fazladır.

Sektörün en fazla sayıda personel istihdam eden kuruluşları bankalardır. Zira, finans sektöründeki her 10 kişiden 9’u bankalarda çalışmaktadır.

Türkiye’de halen 53 banka faaliyet göstermektedir. Fon toplama şekline göre, 40’ı -34’ü mevduat, 6’sı katılım bankası olmak üzere- doğrudan, 13’ü dolaylı fon toplama yetkisine sahip bankalardır.

Gerek aktif (% 93,1’i) gerekse kredi (% 92’si) büyüklüklerine göre hakim banka türü doğrudan fon toplama yetkisine sahip bankalardır. Bunlar içinde de ağırlıklı paya sahip banka türü mevduat bankalarıdır.

Türk finans sektöründe faaliyetlerinin yoğunlaştığı alanlar itibarıyla uzman banka türlerinin neredeyse tamamı görülebilmektedir. Diğer bir ifade ile T.C. Ziraat Bankası gibi tarım sektöründe yoğunlaşmak üzere kurulmuş, T. Halk Bankası, Şekerbank gibi kooperatif bankası şeklinde ortaya çıkmış ya da T. İhracat Kredi Bankası gibi münhasıran ihracat-ithalat işlemlerine aracılık eden veya Takasbank gibi takas-teslim bankası şeklinde örgütlenmiş bankalar ile karşılaşılabilmektedir.

Kredi kullandırımı ve menkul değer yatırımları.

Sektör geneli itibarıyla anapara ve faizinin tahsilinde sorun yaşanan kredilerin toplam kredilere oranı % 2,8 ile % 4,04 arasında seyir izlemiştir. Takibe dönüşüm oranı olarak adlandırılan bu oranın en yüksek olduğu banka türü yabancı sermayeli mevduat bankaları, en düşük olduğu banka türü ise kalkınmayatırım bankalarıdır.

Kredi türleri itibarıyla ayrıştırılarak bir değerlendirme yapıldığında ise son üç yıldır KOBİ kredilerinin tahsilatında en fazla sorun yaşanan kredi türü olduğu, bunları bireysel kredilerin izlediği gözlenmektedir.

Doğrudan fon toplama ve dolaylı fon toplama.

Bankaların bilanço dışında izledikleri ve belli bir koşulun yerine getirilmemesi halinde yükümlülük üstlendikleri diğer bankacılık faaliyeti kapsamındaki işlemlerin 3/4’üne yakını teminat mektupları yoluyla verilen garanti ve kefaletler oluşturmaktadır. İkinci ağırlıklı garanti ve kefalet türü ise dış ticarete yönelik olan akreditif işlemleridir.

Verimlilik ve finansal sağlamlık.

Verimlilik göstergeleri şube ve personel bazında ve işletme bazında analiz edilmektedir.

Kalkınma-yatırım bankaları personel verimliliği en yüksek banka türüdür.

İşletme giderlerinin toplam gelirlere oranı en yüksek olan banka türü katılım bankalarıdır.

İşletme giderlerinin toplam gelirlere oranı en düşük olan banka türü kalkınma-yatırım bankalarıdır.

Karlılık, özkaynak yeterliliği, döviz kurlarının değişmesinin etkisi ve likidite gelişmeleri.

Aktif getirisi en yüksek, özkaynak getirisi ise en düşük bankalar kalkınma-yatırım bankalarıdır.

Bankaların maruz kalabilecekleri risklere karşılık bulundurmaları gereken özkaynak tutarını belirleyen ölçüt sermaye yeterliliği rasyosudur. Kısaca SYR olarak adlandırılan bu rasyo Çekirdek Sermaye Yeterliliği, Ana Sermaye Yeterliliği ve Sermaye Yeterliliği olmak üzere üç ayrı ölçüt üzerinden hesaplanmaktadır. Hesaplanacak sermaye yeterliliğinin niteliğine göre oranın payında çekirdek sermaye tutarı veya ana sermaye tutarı ya da özkaynak tutarı dikkate alınmaktadır.

Belli bir sure içinde vadesi gelecek varlıklar ile yükümlülükler arasındaki fark likidite açığı yada fazlasını oluşturmaktadır. Herhangi bir vade diliminde likidite açığı oluşması bankanın o vade diliminde finansman sorunu yaşayabileceğinin göstergesi olarak dikkate alınabilir.