Bankaların faiz veya faiz ve komisyon karşılığında, belli bir vadeye bağlı olarak ödünç para verilmesi şeklinde nakit olarak kullandırdıkları kredilerdir.

Bir işin yapılmasını, bir malın teslimini veya bir borcun ödenmesini taahhüt eden kimselerin bu taahhütlerini, belirlenen koşullara uygun olarak yerine getireceklerini veya borçlandıkları paraları vadelerinde ödeyeceklerini taahhüt etmek amacıyla banka tarafından karşı tarafa hitaben garanti verilmesi şeklinde kullandırılan krediler olarak tanımlanmaktadır.

Gayrinakdi kredide faiz yürütülmemekte, bankalarca sadece komisyon alınmaktadır.

Bankanın para ödemediği, yani riskin gerçekleşmesi halinde zararın sorumluluğunu yüklendiği, ödemeyi korkulan olayın ortaya çıkması halinde yaptığı kredilerdir. Banka, müşterisi ile sözleşme yapan kişiye, müşterisinin vadede borcunu ödeyememesi halinde, zararı ödeme garantisi vermektedir. Bu durumda bankanın müşterisine belli bir süre için banka tarafından satın alma gücü verileceğinden müşteriye verilen banka ödeme garantisi müşteri için kredi sayılmakta ve üçüncü kişi de bu satın alma gücünden vazgeçmiş olmaktadır.

Bankanın kredi kullanan gerçek ya da tüzel kişiye nakit bir ödeme yapmaması ancak onun adına sorumluluk yüklenmesi ve belli bir taahhüdün altına girmesidir. Bu tür kredilerde banka tarafından nakit çıkışı ancak üstlenilen riskin gerçekleşmesi halinde ortaya çıkmaktadır.

Bankaların yurt içinde ve yurt dışında bulunan gerçek ve tüzel kişiler lehine bir malın teslimi, bir işin yapılması veya bir borcun ödenmesi gibi benzer konularda, muhatap kuruluşa (mektubun verildiği kişi) hitaben verdikleri ve borcun lehtar (lehine mektup tanzim edilerek kefil olunan kişi) tarafından yerine getirilememesi halinde mektup tutarının banka tarafından ödenmesi taahhüdünü içeren krediler olarak tanımlanmaktadır.

Bankanın teminat mektubu ilişkisine taraf olmasıyla müşterisine nakit kredi kullandırmaması, buna karşılık kredi saygınlığının ve güvenirliliğinin müşteri tarafından kullanılmasına izin vermesidir.

Muhatap tarafından kabul edilmesi gerekir. Sadece borç altına girenin imzası yeterli olduğundan, banka yetkilileri tarafından imzalanan teminat mektubunun muhatap tarafından alınması, açık veya zımni olarak kabul edilmesi, garanti anlaşmasının tamamlanmış olmasını göstermektedir.

Geçici, kesin, avans teminat mektupları, gümrüklere, mahkeme ve icra dairelerine, vergi dairelerine hitaben verilen teminat mektupları ve serbest konulu teminat mektupları başlıkları altında incelenmektedir.

Mektup metninde belirli bir süre için geçerli olduğu belirtilerek düzenlenen teminat mektuplarıdır. Geçici teminat mektupları, bir ihaleye katılmak için ihale makamına hitaben verilmektedir. Geçici teminat mektubu ile lehtar, ihale üzerinde kaldığı takdirde ihale ile ilgili sözleşmeyi imzalayacağı ve kesin teminat mektubu vereceğini garanti etmektedir.

Lehtar, mektupta belirlenen yükümlülüğü yerine getireceğinin garantisini belirtmekte ve yükümlülüğün kısmen veya tamamen yerine getirilmemesi halinde, kredi mektubundaki tutarın banka tarafından muhataba ödeneceği garanti edilmektedir. Bankanın ödeyeceği miktar, genelde mektup bedeli ile sınırlıdır.

Müteahhit ve imalatçıların kamu veya özel ihalelerini kazanmaları halinde işe başlamaları için peşin avans miktarının bir banka tarafından garanti edilmesidir. Müteahhit sözleşme hükümlerine göre taahhütlerini yerine getirdikçe avans, hak edişlerinden mahsup edilmek şeklinde geri alınmaktadır.

Bu tür mektuplar yürütmenin durdurulması, ihtiyati haciz, ihtiyati tedbir, ihtiyati haciz veya ihtiyati tedbirin kaldırılması, icraya taahhütte bulunulması, ihalenin feshi davası açılması ihale üzerinde kalan alıcının ihale bedelini taahhüt, yurt dışında bir kişinin Türkiye’de dava açması ve diğer konularda mahkemelere ve icra dairelerine verilen vadesiz teminat mektuplarıdır.

Tarh edilen vergi ve cezalarına itiraz edilmesi veya verginin takside bağlanmasını sağlamak amacı ile verilmektedir.

Vadesiz ve vadeli teminat mektupları olmak üzere ikiye ayrılmaktadır.

Üzerinde geçerlilik süresi bulunmayan teminat mektuplarıdır. Devlet İhale Yasasına göre resmî dairelere hitaben verilecek geçici ve kesin teminat mektuplarının vadesiz düzenlenmesi zorunluluğu vardır.

Zamanaşımı süresi (10 yıl) sonuna kadar devam eder. Mektubun konusunu teşkil eden riskin 10 yıllık zaman aşımı süresi içinde gerçekleşmesi halinde, riskin gerçekleşme tarihinden itibaren muhatabın tazmin için 10 yıllık zamanaşımı süresi işlemeye başlar.

Belli bir vadeye tabidir. Belirtilen vadeye kadar mektubun tazmini yazılı olarak bankadan istenmesi halinde teminat mektubundaki meblağ muhataba ödenir. Mektup metninde vade tarihine kadar tazmin talebinde bulunulmadığı takdirde teminat mektubunun hükümsüz hale geleceği şeklinde bir ifadenin bulunması gerekmektedir. Aksi halde muhatap, vade tarihine kadar riskin gerçekleşmiş olması halinde vadeden itibaren 10 yıl içinde tazmin talebinde bulunabilecektir.

Tüm uluslararası bankacılık uygulamasına ters düşmüş ve uygulamada vadeli ve vadesiz teminat mektupları arasında hiçbir fark kalmamıştır.

Limitli (ödeme tutarı belirli) ve limitsiz (ödeme tutarı belirsiz) teminat mektupları olmak üzere ikiye ayrılırlar.

Banka, bir kimseye açtığı gayrinakdi kredi (teminat mektubu kredisi) sonucu kredi alanın talebi üzerine, - kendi lehine veya üçüncü bir kişi lehine muhataba bir teminat mektubu verir. Banka ile lehine kredi açılan kişi arasında uygulamada kontrgaranti sözleşmesi olarak adlandırılan bir sözleşme imzalanır.

Banka, müşterisinin satım, eser, kira, vekâlet vb. gibi bir sözleşmenin taraflarınca kararlaştırılan bedeli içeren poliçeyi* kendi üzerine çekmesine izin vermekte ve bu poliçeyi kabul etmeyi taahhüt etmektedir. Kabul kredisinde keşideci, lehtar ve muhataptan oluşan üçlü bir kambiyo ilişkisi bulunmakta ve muhatabın poliçe üzerine imza koyarak kambiyo ilişkisine dahil olmasıyla kabul kredisi düzenlenmiş olmaktadır.

Bankanın kredi borçlusuna nakit ödeme yapmadan onun lehine sorumluluk altına girdiği işlemlerden biridir. Kambiyo senedinde alacak hakkının bir parçasının ya da tamamının ödeneceğinin taahhüt edilmesi olarak tanımlanan aval, şahsi bir teminat ilişkisi meydana getirmekte ve nitelik itibariyle poliçe kefaleti olarak da adlandırılmaktadır.

Uluslararası bankacılıkta, geniş anlamı ile vesikalı/belgeli krediler (Documantery Credits) olarak anılan akreditif, uluslararası ticarette mal bedellerinin ödenmesi konusunda geliştirilmiş özel bir finansman tekniği olarak karşımıza çıkmaktadır. Akreditif işlemi esas itibariyle uluslararası ticarette güven sorununun aşılması ve dış ticaret uygulamasının bir sonucu olarak ortaya çıkmıştır. Akreditif, ithalatçının bankası aracılığıyla ihracatçının ülkesinde bulunan aracı bankada, ihracatçı lehine açtırdığı bir tür itibar hesabıdır.

Akreditifi açtıran, akreditif talimatını veren alıcı ya da ithalatçı konumundaki gerçek veya tüzel kişidir. Amir bir taraftan malın veya hizmetin alıcısı, yani ithalatçı, diğer taraftan da bankanın müşterisidir.

Akreditifin lehtarı lehine akreditif açılan ihracatçıdır. Akreditif konusu malın satımı konusunda akreditif amiri ile sözleşme yapmıştır ve bu mal veya hizmetleri satan ve ihraç eden taraftır.

İhbar Bankası veya Muhabir Bankası, Teyit Bankası, Rambursman Bankası.

Akreditif sorumluluk kıstası açısından dönülebilir ve dönülemez akreditif, ödeme sorumluluğu açısından teyitli ve teyitsiz akreditif, banka uygulamasında kullanış amacı açısından yenilenen (revolving) akreditif, sırt sırta akreditif, devredilebilir akreditif, ödeme şekline göre kırmızı ve yeşil kayıtlı akreditif, garanti akreditif olarak sınıflandırılabilir.

Bankanın şartları her zaman değiştirebilmek veya ilişkiden dönebilmek hakkına sahip bulunduğu akreditiftir.

Şartlarına göre bir miktarı veya tamamı kullanıldıkça herhangi bir değişikliğe gerek kalmaksızın eski miktar dahilinde yenilenen akreditiflerdir. Yenilemenin amacı, ihracatçının akreditiften aynı şartlardan yararlanarak ilk akreditif şartlarına uygun olmak kaydıyla yeniden ihracat yapabilmesidir.