ÇAĞDAŞ TÜRK EDEBİYATLARI I Dersi Çağdaş Kırım Tatar Edebiyatı-II soru cevapları:
Toplam 20 Soru & Cevap#1
SORU:
Osman Akçokraklı'nın eserlerinden 3 tanesini yazınız.
CEVAP:
Puşkin’in Bahçesaray Çeşmesi, Tılsım, Kirilov’dan On Kıssa
#2
SORU:
Kırım edebiyatının milliyetçi şairlerinden 3 tanesini yazınız.
arasında Romanya Tatarlarından Numan Bayburtlu, Mehmet Niyazi (1878-1931), Şevki
Bektöre (1888-1961), Kırım’dan [H]abibulla Odabaş (1881-1938), milliyetçi şairler
arasında Romanya Tatarlarından Numan Bayburtlu, Mehmet Niyazi (1878-1931), Şevki
Bektöre (1888-1961), Kırım’dan [H]abibulla Odabaş (1881-1938), Bekir Sıdkı Çobanzade
(1891-1938) sayılabilir, bunların üzeride Mehmet Emin Yurdakul’un etkileri görülüyordu. Bu gruba 1917 ihtilalinden sonra Cemil Kermencikli (1891-1942), Ömer İpçi (1897-
1955), Abdulla Latifzade (1890-1938) ve daha sonra [H]amdi Giraybay (1901-1930) katıldılar (Çobanzade 2007: 20).
(1891-1938) sayılabilir, bunların üzeride Mehmet Emin Yurdakul’un etkileri görülüyordu. Bu gruba 1917 ihtilalinden sonra Cemil Kermencikli (1891-1942), Ömer İpçi (1897-
1955), Abdulla Latifzade (1890-1938) ve daha sonra [H]amdi Giraybay (1901-1930) katıldılar (Çobanzade 2007: 20).
CEVAP:
Şevki Bektöre, Bekir Sıdkı Çobanzade, Abdullah Latifzade
#3
SORU:
Çora Batır, Koplandı Batır, Edige destanları üzerinde çalıştı. Bahçesaray Çeşmesi (1927) piyesini ve Çora Batır operasının librettosunu ve Kırım’da Tatar Tamğaları (1927) adlı araştırmasını yayımladı. Sudak’taki bir araştırma seyahatinde XVII. asır şairi Canmuhammed’in “Toğay Bey” adlı manzum eserini buldu, üzerinde çalıştı ve yayımladı. 1930’lı yılların başında milliyetçilikle suçlandı, 1934’te işten çıkartıldı 1938’de öldürüldü.
Yukarıda hangi yazarın hayatından bahsedilmiştir?
CEVAP:
Osman Akçokraklı (1879-1938)
#4
SORU:
Kırım Edebiyatı'nda Mehmet Emin Yurdakul'dan etkilenen 3 yazar yazınız.
CEVAP:
Ömer İpçi
Cemil Kermencikli
Hüseyin Şamil Toktargazi
#5
SORU:
1905 Rus Meşrutiyetinden sonra Kırım’da gizli faaliyetler yürüten milliyetçi “Genç Tatarlar” arasında bulunuyordu. 1906’da Kırım’dan Petersburg’a gönderilen içlerinde İ. Gaspıralı’nın da olduğu 14 Kırım temsilcisinden biri de H. S. Ayvazof idi. 1906’da Karasupazar’da yayımlanan Vatan Hadimi gazetesinde “Umum Lisan-ı Edep Hakkında Fikrim” adlı makalesinde Gaspıralı’nın yolundan giderek “ortak edebî Türk dili”ni savunur.
Yukarıda hangi yazarın hayatından bir kesittir?
CEVAP:
Hasan Sabri Ayvazof
#7
SORU:
1920’li yılların sonlarına doğru milliyetçiler üzerindeki siyasî takip ve baskı artığı bir sırada Dağıstan’dan öğretmenlik teklifi alınca Temirhan Şura’ya giderek orda çalıştı. 1926’da Bakû’daki I. Türkoloji Kongresi’ne Dağıstan temsilcisi olarak katıldı. KGB’nin takibinden kurtulmak ümidiyle 1927’de o sıralarda eğitimli insan sıkıntısı çeken Türkmenistan’a giderek Aşkabat’ta Öğretmen Okulu müdürlüğü, dil ve edebiyat dersleri hocalığı yaptı. Burada da Türkmen Dilinin Sarfı (1927) adlı ders kitabını yazdı. 1932’de tutuklandı. İki yıl hapis yattıktan sonra Zerefşan ve Zengiata kamplarına gönderildi. 1946’da Sibirya’da ikamete mecbur edildi 10 yıl kadar çok kötü şartlar altında burada kaldı. Türk vatandaşı olduğunu belirterek Türkiye’ye iadesini ısrarla talep etti, nihayet 1956’da Türkiye’ye gönderildi. İstanbul’da Kırım derneklerinde çalıştı. Volga Kızıl Akarken (1965) adlı hatıratı ölümünden sonra basıldı.
CEVAP:
Şevki Bektöre
#8
SORU:
“Kıpçakların Cedex Comanicus Yazma Edebiyat Abideleri ve Türk Dillerinde Telaffuzun Temel Problemleri” adlı teziyle “Türk Filolojisi ve Felsefe İlimleri Doktoru” unvanını elde eden yazar kimdir?
CEVAP:
Bekir Sıdkı Çobanzade
#9
SORU:
...................................... Bakû’da çalıştığı yıllarda bu şehir ilmî ve medenî seviyesine göre diğer Türk dilli şehirlerden hayli ileride idi. Bu devirde muhtelif yerlerden çalışmak için davet edilen V. V. Bartold, A. N. Samoyloviç, N. K. Dmitriyev, Aziz Kubaydullin, N. İ. Aşmarin, İsmail Hikmet ve başkalarının Bakû’da olması onu Türkoloji merkezine çevirmişti”
Yukarıdaki boşluğa gelecek yazar ismini yazınız.
CEVAP:
Bekir Sıdkı Çobanzade
#10
SORU:
Orta Yolak Şivesi'ni açıklayınız.
CEVAP:
Orta Yolak Şivesi: Kırım’ın orta kesimlerine kullanılan ağızlara verilen ad. Güneydeki Oğuz, Kuzeydeki Kıpçak unsurları arasında, her ikisinden de izler taşıyan bir ağız grubu.
#11
SORU:
İlk şiiri “Köyde Yaz Akşamı” 1923’te yayımlanır. Şiirleriyle Bekir Çobanzade ve Abdulla Latifzade’nin dikkatini çeker, onu Akmesçit’e çağırıp edebî faaliyetlerini orada sürdürmesini sağlarlar. 1927 yılında Kırım’da Latin harflerine geçme hazırlıklarını yapan bir komisyonda kâtiplik yapar. 1927-1929 yıllarında H. S. Ayvazof ’un yönetiminde yayımlanan Köz Aydın dergisinde yazar olarak çalışır. 1930’da Moskova’daki Sinema Enstitüsü’nün senaryo yazarlığı kursuna gönderilir.
Yukarıdaki alıntı hangi yazarın yaşamından bir kesittir?
CEVAP:
Eşref Şemizade
#12
SORU:
Akşam Deñiz Yalısında (1925), Yırlarım (1925), Şaylı Kız (1927), Arıkbaş Eteginde (1928), [H]asret (1930) adlı şiir kitapları kime aittir?
CEVAP:
Eşref Şemizade
#13
SORU:
............................, Neden Bu Hale Kaldık piyesi Füyuzat dergisinde, (1907, Sayı: 12-22) tefrika edilir. Sonra kitap olarak basılır. Konu bir düğün evinde geçen, farklı yaşlardan ve farklı görüşlerden insanların aralarındaki konuşmalardan ibarettir. Dramatik bir gerilim, ele alınan bir olay yoktur. Yazar, bu karşılıklı konuşmalarla o dönemde Kırım’da benzerleri görülen bazı tiplerin iç dünyasını, düşüncelerini anlatmaya çalışır.
Yukarıdaki boşluğa hangi yazarın adı gelmelidir?
CEVAP:
Hasan Sabri Ayvazof
#15
SORU:
1932’de Kırım’a dönünce Akmescit Devlet Neşriyatı’nın edebiyat bölümü müdürlüğüne atanır. 1935-1937 yıllarında Kırım Yazarlar Birliği’nin kâtibi olarak çalışır. Bu sıralarda birçok aydın gibi rejim düşmanlığı, milliyetçilik ve “pantürkist” olmakla suçlanır.
Yukarıdaki alıntı hangi yazara aittir?
CEVAP:
Eşref Şemizade
#16
SORU:
“Çöl şivesi” ne demektir?
CEVAP:
“Çöl şivesi”, Kırım’ın kuzey kesimlerinde kullanılan, Kıpçak unsurlarının hâkim olduğu bir ağızlar topluluğuna verilen isimdir.
#17
SORU:
İlk şiiri “Köyde Yaz Akşamı” 1923’te yayımlanır. Şiirleriyle Bekir Çobanzade ve Abdulla Latifzade’nin dikkatini çeker, onu Akmesçit’e çağırıp edebî faaliyetlerini orada sürdürmesini sağlarlar. 1927 yılında Kırım’da Latin harflerine geçme hazırlıklarını yapan bir komisyonda kâtiplik yapar. 1927-1929 yıllarında H. S. Ayvazof ’un yönetiminde yayımlanan Köz Aydın dergisinde yazar olarak çalışır. 1930’da Moskova’daki Sinema Enstitüsü’nün
senaryo yazarlığı kursuna gönderilir. Değişik dillere, kültürlere sahip aydınların bulunduğu bu kurs Eşref Şemizade’nin kendini geliştirmesine yardım eder.
CEVAP:
Eşref Şemizade
#18
SORU:
1927 ve 1929 yıllarında “Bütün Kırım Dil Konferansları”na bildirilerle katılır. Yeni Alfabe Komitesi’nin başkanlığını yapar. Bu yıllarda Yeni Dünya gazetesinde İleri ve Okuv İşleri dergilerinde dil konusunda birçok makale yazarak Gaspıralı’dan gelen “ortak edebî Türk dili” düşüncesini savunur. Kısa bir zaman çıkan Latin harfli Köz Aydın dergisinin redaktörü olur. 1932 veya başka bir söylentiye göre 1934 yılında Pedegoji Enstitüsü’ndeki hocalık işinde çıkartılır. 17 Nisan 1938’de rejim düşmanı ithamıyla kurşuna dizilir.
Yukarıdaki alıntı hangi yazarın hayatından bir kesittir?
CEVAP:
Osman Akçokraklı
#19
SORU:
Ölüm ve Korku Günleri, Genç Timuçin, Yansılar Ben ve İçimdeki kitaplarının yazarı kimdir?
CEVAP:
Cengiz Dağcı
#20
SORU:
Mollalar Proyekti ve Rahmsiz Balalar alı tiyatro eserleri kime aittir?
CEVAP:
Hüseyin Şamil Toktargazi