Zamanın çalışmak dışında kalan alternatif kullanım alanları “boş zaman” olarak nitelendirilmektedir.

Fayda maksimizasyonuna göre, bireyler zamanını çalışmak ve boş zaman kullanmak alternatifleri arasında o şekilde dağıtmalıdırlar ki sonuçta elde edebilecekleri en yüksek faydayı elde edebilsin. Teorik olarak zamanın tümünü çalışma tercihi yönünde kullanmak mümkün olsa da uygulamada insanların bütün zamanlarını bu yönde kullanmadıkları bilinmektedir. Dinlenme, kültürel faaliyetlerde bulunma, eş ve akrabalarla birlikte vakit geçirme gibi insani ihtiyaçların da tatmin edilmesi ve/veya ev işleri, çocuk bakımı gibi görevler için zaman kullanılması gerekmektedir. O hâlde haftalık analiz yapılırken 100 saatlik zamanın çalışmak ve boş zaman kullanmak seçenekleri arasında faydayı maksimize edecek şekilde dağıtılması gerekmektedir.

Boş zamanın da diğer mallar gibi tüketiciye fayda sağlaması ve fiyatının olması (boş olarak değerlendirilen her saatin değeri o sürede çalışılsa idi kazanılacak olan gelire eşittir), onun da tıpkı mal ve hizmetler gibi bir talep fonksiyonun olabileceğini göstermektedir.

İnsanların kullanabilecekleri zaman miktarı sabit
olduğundan, insanların daha fazla çalışıp para kazanmaları durumunda, doğal olarak tüketebilecekleri boş zaman miktarı azalacaktır. Eğri bu nedenle negatif eğimlidir.

Eğri boyunca aşağıdan yukarıya gidildikçe, aynı miktar (10 saat) boş zamandan vazgeçmesi istenilen şahıs A’dan B’ye 100 liralık artış isterken B’den C’ye daha fazla (200 liralık) fark istemektedir. Bunun nedeni orijine yaklaştıkça boş zaman miktarının gittikçe azalmasıdır. İktisatın temel konularından olan Nedret (kıtlık) Kanunu’na göre miktarı azalan şey değerlenecektir. Bu durum farksızlık eğrilerinin konveks (dış bükey) olmalarına neden olur.

• Negatif eğimlidir
• Konvekstir (dış bükey)
• Kesizmezler
• Orjinden uzaklaştıkça daha yüksek fayda düzeyini gösterirler

Bütçe Kısıtı: Ücret oranı ve ücret dışı gelir veri iken
bireyin elde edebileceği bütün gelir ve çalışma süresi
kombinasyonlarını gösteren eğridir.

• Negatif eğimlidir.
• Bütçe kısıtı eğitimin ücret oranına eşittir.
• Ücretlerde ve ücret dışı gelirdeki değişmeleri bütçe kısıtı ile göstermek mümkündür.

Emek piyasasında bulunmakla elde edilecek fayda çalışmanın kişiye yükleyeceği maliyetin üstünde ise emek piyasasında bulunmak birey açısından kârlıdır.

Emek piyasasında bulunmakla elde edilecek fayda çalışmanın kişiye yükleyeceği maliyetin altında kalıyor ise emek piyasasında bulunmamak birey açısından daha kârlıdır. Bu  durumda fayda maksimizasyonunu sağlamak için “çalışmama” kararı almak daha doğru olacaktır.

Gelir etkisi;Ücret sabitken gelir değişimine bağlı olarak çalışma süresinin nasıl değişeceğini gösteren etkidir.

İkame Etkisi: Gelir sabitken ücret değişimine bağlı olarak çalışma süresinin nasıl değişeceğini gösteren etkidir

Gelir ve ikame etkilerinden hangisinin daha kuvvetli olacağı bireylerin tercihine bağlıdır. Çalışmaya ve gelir elde etmeye daha şiddetli ihtiyacı olan bireyler, ücret attığında çalışma sürelerini arttırmayı tercih ederken belirli bir gelir düzeyine erişmiş ve yeterince boş zamanı bulunmayan bireyler, ücret arttığında çalışma sürelerini azaltmayı tercih edebilmektedir

Bireysel emek arz eğrisi çiziminde grafiğin x ekseni çalışma süresini, y ekseni ise ücret oranını gösterir.

Geriye Kıvrımlı Bireysel Emek Arz Eğrisi: Düşük ücret
düzeylerinde ikame etkisi sebebiyle pozitif eğimli iken, yüksek ücret düzeylerinde ise gelir etkisi sebebiyle negatif eğimli arz eğrisi oluşur. bu nedenle de eğri geriye kıvrımlı hal alır.

Piyasa kişilerden oluştuğuna göre, çeşitli ücret düzeylerinde piyasadaki şahısların tek tek çalışma sürelerini toplarsak o ücret düzeyinde piyasadaki toplam emek arz miktarını bulabiliriz.

Piyasa Emek Arz Eğrisi: Emek piyasasında çeşitli ücret düzeyleri ile çalışma süreleri arasındaki ilişkiyi gösteren eğridir.

herhangi bir mesleğin piyasa arz eğrisinin pozitif eğimli olması -diğer şeyler eşitken- çalışılmak istenilen sürenin ücret oranı artarken artacağını, azaldığında ise azalacağını göstermektedir.

• Ücretlerin ölçülebilir olması
• Emek arz kararında başka değişkenler de rol oynasa da, en etkili parametre ücrettir.
• Ücret oranı bir mesleğin daha esnek özelliklerinden biridir.

Diğer ücret oranları

Ücret dışı gelir

Bireylerin Boş zamanı tercih etmeleri

İşlerin ücret dışı yönleri

İşçi sayısının artması

Bu meslekteki emek arzının azaldığı anlamına gelmektedir. Yani mesleği tercih eden birey sayısı azalmıştır.

İşlerin ücret dışı yönleri olumlu ise emek arzı artacak ve arz eğrisi sağa doğru kayacaktır. Ancak çalışma koşullarının kötü olduğu işlerde daha az işçi çalışmak isteyecektir.

Örneğin kreş imkanı olan işyerleri kadınlar tarafından daha çok tercih edilebilmektedir. İş güvenliği önlemlerinin doğru ve tam alınması da işçiler açısından bir tercih nedenidir.