Yaşamın ilk üç yılı; bebeklerin bilişsel, dil, sosyal,
duygusal, motor olmak üzere çeşitli gelişim alanlarında
önemli etkiye sahiptir. Bu dönemde merakları fazla, ilgi
ve dikkatleri açıktır. Dolayısıyla, bu süreçte çeşitli
öğrenme ortamları yaratılarak ve destekleyici materyaller
sağlanarak çocukların gelişimine olumlu katkılar
sağlanabilir.

Sesli okumanın çocuklarda şunları artırdığı
görülmüştür:
• erken okuryazarlık
• sözcük hazinesi
• problem çözme becerileri
• gramer ve dil özelliklerine ilişkin bilgiler

Kitaplar bebeklerin çeşitli gelişim alanlarına
katkısı yanında yaratıcı hayal gücünün, estetik
duygusunun, dinleme, eleştiri yeteneğinin gelişmesini
sağlar. Medya okur-yazarlığını geliştirir. Resimli öykü
kitapları bebeğe ilk kitap sevgisini aşılarken, kitabın
eğlence ve bilgi kaynağı olduğunu öğretir. Bebek kitap
yoluyla (güven duygusu, başarma ve başarılı olma, sevmesevilme,
bir gruba dâhil edilme, oyun-değişiklik, öğrenme
ve estetik gibi) ruhsal ihtiyaçlarını karşılar. Demek oluyor
ki, kitap okuma okuyucu olma ve bilgiyi geliştirme
sürecindeki en önemli aktivitelerdendir.

Evlerde ve okullarda bebek kütüphanesi kurularak
erken okuryazarlığın teşvik edilmesi, kitap sevgisinin
gelişmesine yardımcı olur. Resimli ilk sözlük, ABC kitabı,
oyuncak kitaplar, banyo kitabı, tekerleme-ninni-şarkı
kitapları, resimli kısa öykü kitaplarının bebek
kütüphanesinde bulunması ve kitaplığın da bebeğin
ulaşabileceği boyda olması gerekir.

Bakma, dokunma, işaret etme, ses efekti gibi
okuma davranışları bebek-yetişkin ilişkisinde önemlidir.
Güvensiz bağlanan bebekler daha az öz-düzenleme
kapasitesine sahip olduklarından kitapla ilgili sorulara
cevap vermede kendilerini yetersiz hissederler. Güvenli
bağlanmanın dil gelişimine olumlu katkılar sağladığı
bilinmektedir.

Bebekler iki yaşına geldikten sonra giriş, gelişme,
sonuç bölümü olan kısa öyküleri dinleyebilirler. Yaşı
ilerledikçe kendisine okunan on altı sayfadan daha fazla
olan kitapları da ilgiyle dinlerler. Okumayı
bilmediklerinden resimlerin öykü metnini çok iyi
anlatacak biçimde çizilmesi gerekir. Bu yaş döneminde
bebeğin yaratıcı hayal gücünü geliştirecek vücudu ve
yakın çevresiyle ilgili eğlenceli öykülere yer verilmelidir.

Öykülerde bilmece, tekerleme, ses tekrarları ve
kafiyeli sözcükler, bebeğin ritim duygusunu geliştirirken
belleğini de güçlendirir.

0-3 yaş döneminde:
• bebeklerin yetenekleri gelişip, alışkanlıkları
şekillenmeye başlar.
• görme, tatma, dokunma duyularını aktif olarak
kullanılır.
• konuşma başlar.
• cisimleri etiketlemek, tekil-çoğul kavramları,
hareketleri adlandırmak ve tanımlamak
öğrenilir.

Bu yaş kitaplarında sözcük tekrarı çok önemlidir.
1-2 yaşta bu çocukların bildiği, tanıdığı hareketlerin yer
aldığı resimli k. Kitaplarını yanlarında taşıdıklarından bu
yaş grubunun kitaplarının tutulabilecek büyüklükte, hafif,
karton, kumaş ya da yıkanıp silinebilen malzemeden
yapılması gerekir. İnce karton kapak, düşük gramajlı
kâğıttan yapılmış sayfalar ve tel zımba ile yapılmış
ciltleme kolay yıpranacağından tavsiye edilmez. Ben,
vücudum, canlı-cansız nesneler konulu yakın çevresindeki
insan, hayvan, makine ve olayları anlatan, kısa ve mutlu
sonla biten resimli öykü kitapları bebeklerin ilgisini çeker.
Resimli öykü kitaplarında resimlemenin pastel renklerde
olması, çerçeve kullanılmaması, sayfanın dörtte üçünün
resme, dörtte birinin yazıya ayrılması gerekir. Bebek
okumayı bilmediğinden resmin öyküde anlatılanları
anlatması gerekir. Dolayısıyla resim ile metnin aynı
sayfada olması bebeğin öyküyü takip edebilmesi açısından
son derece önemlidir. Özellikle 2-3 yaş için olan kitapların
yazılarının puntosunun büyük olması iyi olur.

1-2 yaşta bu çocukların bildiği, tanıdığı
hareketlerin yer aldığı resimli kitaplar okunurken
resimlerdeki yürüme, yeme, koşma gibi hareketleri tanıma
ve tanımlamalarına yardımcı olunmalıdır. Yetişkinler
kitap okuma esnasında bebekle yan yana olmaya, resimleri
göstererek yumuşak bir ses tonuyla anlatmaya, jest ve
mimiklerde abartıya kaçmamaya dikkat etmelidir.
Katlamalı ve yazısız olan çeşitli büyüklüklerdeki, evin
bölümleri, çiftlik hayvanları gibi konulu resimli kitaplar
bebek odasına uyarıcı olarak konulabilir, duvara asılabilir,
resim hakkında konuşma ve kavramları öğrenmesi
amacıyla kullanılabilir.

Buna ilişkin dört tür özel davranış vardır:
• Kitap kullanma/elde tutma: Çocukların
kitabın fiziksel görüntüsüne yönelik
davranışlarını içerir.
• Resim okuma: Çocukların kitap resimleriyle
etkileşimine ilişkin davranışları içerir.
• Hikâyenin veya kitabın anlaşılması:
Çocukların bir kitabın ne hakkında olduğunu,
neleri nasıl söylediğini ve tüm bunların diğer
kitaplar, olaylar ve nesnelerle ne tür ilişkide
olduklarını anladıklarını gösteren davranışları
içerir.
• Hikâye ya da kitabın okunmasıdır:
Çocukların bir kitabın ne hakkında olduğunu,
neleri nasıl söylediğini ve tüm bunların diğer
kitaplar, olaylar ve nesnelerle ne tür ilişkide
olduklarını anladıklarını gösteren davranışları
içerir.

7 ay öncesi: Kitabın resimleriyle göz kontağı
kurabilir ancak elinde tutamaz.
• 7-10 ay: Kitabı elinde tutmaya başlar, yetişkin
kitabı okurken sayfaları açmasına yardım eder.
• 8-10 ay: Kitabı okuması için yetişkine verir,
yetişkinin kucağında kitaba bakmak için
oturabilir.
• 8-12 ay: Kitabın sayfalarını kaba bir şekilde
çevirmeye çalışır, kitabın sayfalarının açılıp
kapanmasına yönelik hareketleri azalır ve kitaba
görsel dikkati artar.
• 12 ay sonu: Sayfaları çok iyi bir şekilde
çevirmeye başlar, birkaç sayfayı bir elinde tutup
sayfaları tersten soldan sağa doğru açar ya da
başını çevirerek resimleri sağ taraftan görmeye
çalışır.
• 1 ½ yaşına doğru: Resimde herhangi bir şey ters
basılmışsa resmin düz halini görmek için
çevirdiği gözlenir

• 7 ay öncesi: Kitaptaki tek nesne resimlerine
bakarlar, önce el ve ağzı ile kitaba dokunduktan
sonra resimlere bakmaya yönelirler.
• 12 aya doğru: Yetişkin ilginç bir ses
çıkarttığında ya da alışık olmadığı bir şekilde
kitabı okuduğunda resimlere gülümsedikleri, tek
nesne resimlerini göstererek ilgilendikleri, bazen
de bir resmi gösterirken ses çıkarttıkları
gözlenir.
• 1 yaşından sonra: Kitap okunurken “nerede”
diye sorulduğunda bildiği nesne ise yerini doğru
bir şekilde gösterir, resimdeki nesneleri
isimlendirebilir, kitapta bildiği sesli nesnenin
sesini çıkarır.
• 1 ½ yaşına doğru: Resmi göstererek “Bu ne?”
diye sorarlar ya da isimlendirilmesini istedikleri
nesneyi soru tonunda sorarlar.

• 1 yaşına doğru: Bir resme onu anladığını
gösterircesine gülerek bakarlar, kitaptaki bir
nesne ya da eylemle gerçek dünya arasında ilişki
kurabilirler, kitapları içeriklerine göre
seçebilirler.
• 1 ½ bir yaşına doğru: Kitapta en sevdiği yeri
sürekli açık tutarlar, kitapta gösterilen ya da
ifade edilen bir hareketi yaparlar, kitaplar
arasında bağlar kurarlar.
• 20 ay: Kitapta anlatılan olaylarla duygudaşlık
kurmaya başlarlar, hikâye kitabındaki
karakterler ve olaylar hakkında sorular
sorabilirler.

• 1 yaşından sonra: Kitabı okuyormuş öykünmesi
yaparak kitap mırıldanması denilen davranışı
gösterirler; yetişkin okumayı kestiğinde, metinde
sonra gelen cümleyi hatırlarlar ve yeni sözcüğü
söyler ya da yetişkin ile birlikte okurlar; oyuncak
bebeklerine ya da hayvanlarına kitap okurmuş gibi
yaparlar.
• 1 ½ yaşından sonra: Kitaptaki basılı yazılara
dikkat ederler.
• 21 aydan sonra: Bir hikâyenin metninin bir
bölümünü başka zamanlarda tekrar edebilirler.
• 2 yaşından sonra: Yetişkin kitabı okuduktan sonra
kendi kendine kitabı anlamaya çalışırlar, yetişkin
ile birlikte kitap okunurken atlanılan ya da yanlış
söylenen sözler olursa yetişkini uyarabilirler.
• 3 yaşına doğru: Kendisine bildiği kitapların
okumasını ister ve oldukça doğru bir şekilde metni
hatırlatabilir.

Duyarlı bir ebeveyn ya da öğretmen, bebeği
dikkatle gözlemleyerek neler yapabildiğini, neler
yapmaktan hoşlandığını, deneyimlerini dikkate alarak ona
uygun bir kitap seçip uygun bir ortamda okuma becerisini
geliştirip destekleyebilir.

Bu yaş kitaplarında sadece resimler ya da bu
resimlerle birlikte çok kısa metinler yer almaktadır. Bu
kitaplardaki resimler de çoğunlukla “gerçek dünyadaki”
nesne ve olayları temsil ederler.

Dört ay altı kitapların zıt renkli ve şekilli olması
gerekir.

Bunlar çeşitli parlak renkler, şekiller ve insan
yüzleri içermelidir. Sayfalar ise kalın olmalıdır. Kalın
mukavva ya da kumaştan yapılmış sayfalar, kitapları
kullanabilmeleri için ince motor becerilerin gelişimini de
destekleyebilmelidir.

Bu dönemde çevreyi tanımalarıyla ilişkili nesneler
olaylar içeren kitaplar onlar için yeni bir dünyanın kapısını
da aralar. Kitabın kâğıt özelliği açısından kullanışlı ve
çevirmeye elverişli olması yine önemlidir. Bebeğin
kullandığı kitabın yırtılmaya elverişli olması dikkatini
yırtma eylemine çekebilir.

Bir yaşına gelmiş bebeklerin kitap okunurken
yetişkini dinledikleri görülür. Bazı bebekler kitaptaki
nesnelerin sesleri çıkarıldığında ilgilerini çekebilir. Bu
dönem kitaplarının yiyecekler, oyuncaklar, yavru
hayvanlar, aile hayatı, insanlar gibi konuları içermesi,
dilinin basit ve etiketleme düzeyinde (bu köpek gibi)
olması gerekir. Bu kitaplar aynı zamanda bebeklerin
yataklarına mobil olarak da asılabilir. Resimleri işaret
edilerek anlatılan bu kitapların çocukları nesne seslerini
çıkarmaya teşvik etmesi beklenir.

Tanıma- algılama kitabı ya da oyuncak kitap da
denen kitaplar yarı kitap, yarı oyuncak görünümünde olan,
kitap gibi sayfaları çevrilen, ancak oyuncak özelliklerine
de sahip olan kitaplardır. Bunlar araba, ev, biçiminde
olabilir. Bu kitaplarda resmi kolayca tanımaya yönelik
arka fonu olmayan sayfada canlı-cansız nesnelerin
resimleri ve isimleri bulunur. Bu yöntem de onların
isimlerini tanıtmaya yöneliktir. Oyuncak kitaplarda
pencereler, delikler, basınca ses çıkaran düğmeler, bebeğin
kendisini görebileceği aynalar, sallanan şekiller (diş
fırçası, bulut v.s.) çeşitli dokularda kumaşlar bulunur. Bu
tür kitaplar bebeklerin görme, işitme, dokunma
duyularının gelişimini de destekler

Sayfaları kumaştan yapılmış olan kumaş ya da
naylon (muşamba) kitaplar hafif ve yıkanabilen
kitaplardır. Küçük bebekler için çok kullanışlıdır. Suya
dayanıklı olduklarından banyoda da kullanılabilen bu
kitaplara banyo kitapları denir.

On iki otuz altı aylar çocuğun dünyaya olan
ilgisinde çok önemli gelişmeler olur. Çocuk için Neden?,
Niçin? önemli olmaya başlar. Bu dönem aynı zamanda
dilin yoğun olarak gelişmeye başladığı dönemdir.
Bebekler bu aylarda ifade edici dili kullanmaya
başlamışlardır. Jargon konuşma denilen sözlerinde hiçbir
anlam yoktur ama tonlama gerçek konuşmanın benzeridir.
Bu dönem sonunda ilk ilkel kelimeleri kullanmaya
başlarlar. Uykudan önce kendisine kitap okunan çocuk,
bebeğine de kitap okumaya başlar. Şarkılı, sesli kitaplar
kadar tekrarlı şiirlerin olduğu kitaplar da çocukların
ilgisini çeker. Bu dönemde kitap okunurken çocukların
yetişkin ile birlikte sesler çıkardığı gözlenir. Buna kitap
mırıldanması denir. Artık gerçek hikâyelerden
hoşlanmaya başlar.

Bu dönemde çocuğa okunan kitaplar:
• basit ve onun yaşantısından yola çıkılarak
yazılmış olmalıdır. Zira, bu aylarda hâlâ
sayfaları tek tek açamasa da birkaç sayfayı
çevirerek ve resimleri yetişkine göstererek bu
resimleri anlatılmasından zevk duyar.
• bazı nesnelerin nasıl çalıştığı ya da nasıl
yapıldığını anlatan hikâyeler içermelidir. Zira,
çocuk için merak içeren sorularının bir cevabı
bunlarda bulunabilir. Bu gibi durumlar çocuğun
merak duygusunu geliştirecek ve yeni merak
ettiği konuların da olmasını sağlayacaktır.
• kafiyeli ve tekrarlı bir içeriği barındırmalıdır.
• özellikle 3 yaşa doğru çocuğun dil gelişimini
destekleyici olmalıdır. Böylece, çocuğun
hikâyelere bakarak kendi hikâyesini anlatması
desteklenmelidir. Kelime hazinesi gelişmiş ve
kendini doğru bir şekilde ifade etmeye başlayan
çocuk artık resimli kitaplardan yaşadığı, bildiği
olaylara dayanan basit hikâyelerden zevk alır.
Resimli kitaplarda en ince ayrıntılara dikkat
edebilir. Kitap sayfasını kendi kendine
çevirmesine imkân verilen çocuk, kitap ile olan
ilişkisini daha da güçlendirir.

• Bebekler hızlı gelişim gösterirler, nesnelerle
oynar, ağızlarına alır ya da çekerler. Bunlardan
dolayı çocukların ilk kitapları dayanıklı,
mukavvadan ve dikiş ciltlemeli olmalıdır.
• Aile, insanlar, yatma zamanı gibi günlük rutinler,
yiyecekler gibi tanıdık nesne ve sahnelerin
resimleri yer almalıdır. Bunlar, bebeklerin
resimlerin kendi günlük yaşantılarında gördükleri
gerçek şeyleri temsil edebileceğini anlamalarını
sağlar.
• Etiketlemeyi teşvik etmelidir. Bunlar, bebeklerin
çok ve farklı türde yeni kelime ile tanışmasını
sağlar. Yaklaşık iki yaşında iki kelimelik basit
cümleler kurarlar. Resimleri etiketleyen kitaplar,
okuyan kişinin bebeklerin iki kelimelik
cümlelerini model olma ve etkileşime geçme
yollarıyla genişletebilmelerini sağlar. Böylelikle
kelimeleri daha kolay öğrenirler.
• Şarkı, ninni, ritmik kelimeler, tekrarlar ve
kafiyelerin barındırmalıdır. Bunlar, bebeklerin
seslerdeki benzerlik ve farklılıkları anlamalarını
sağlar ve onları eğlendirir.

ABC kavram kitapları:
• 2-3 yaş bebekleri için hazırlanırlar.
• genellikle hiç metin barındırmazlar.
• bebeğin tanıdığı cisim, hayvan ve insanların
resimlerini bulundururlar.
• konu ve olay içermezler.
• bir kelime-resim, kısa cümle-resim formatında ya
da basit anlatım tarzında olabilirler.
• anlatımda mecazî dil kullanmazlar.
• hayalî tasvir yapmazlar.
• uzun cümleler ve karışık anlatımlar içermezler.
• sade hatlı, gerçekçi ve parlak renkli olurlar.

Tekerleme, ninni ve şarkı kitapları şarkılar ve
tekerlemelerin resimlerle canlandırıldığı kitaplardır.
Bebeklerin dört yaşa kadar bu kitaplarla eğitilmesi,
konuşma ve dinleme becerisinin gelişmesine katkı sağlar.
Estetik yönü yüksek olarak hazırlanması gereken bu
kitaplarda bebek, resimlere bakarken tekerleme ya da şarkı
müzikli olarak dinletilmektedir. Bu tür kitapların örneği
ülkemizde yok denecek kadar azdır. Resimli ninni
kitapları ise bebeklerin sevdiği, anlam taşıyan, kulağa hoş
gelen özellikleri ile bebeğin dil gelişiminde ve
rahatlamasında önemli rol oynayan eserlerdir.

• Bu dönemde bebeğin dikkat süresi kısa
olduğundan uzun ve karmaşık olaylar içeren
öykülerin okunmaması gerekir.
• Bebeğin yaratıcı hayal gücünü geliştirecek vücudu
ve yakın çevresi ile ilgili bilgi verecek, eğlenceli
öykülere yer verilmelidir.
• Öykülerde bilmece, tekerleme, ses tekrarları ve
kafiyeli sözcükler kullanılmalıdır. Bunlar bebeğin
ritim duygusunu geliştirirken, belleğini de
güçlendirir.

Bebeğe sesli kitap okuma, birçok şeyin yanında
alıcı ve ifade edici dili geliştirir. Bebeğe kitaptaki resim
gösterilip “Bu elma” diye tanıtılarak alıcı dili, sonra “bana
elmayı göster” ya da elma resmini gösterip “bu ne?” söyle
diyerek ifade edici dili geliştirmeye çalışılır.

• Aile, insanlar, yatma zamanı gibi günlük
rutinler, yiyecekler gibi tanıdık nesne ve
sahnelerin resimlerinin yer aldığı kitaplar,
bebeklerin resimlerin kendi günlük
yaşantılarında gördükleri gerçek şeyleri temsil
edebileceğini anlamalarını sağlar.
• Etiketlemeyi teşvik eden kitaplar, bebeklerin çok
ve farklı türde yeni kelime ile tanışmasını sağlar.
• Şarkı, ninni, ritmik kelimeler, tekrarlar ve
kafiyelerin olduğu kitaplar, bebeklerin seslerdeki
benzerlik ve farklılıkları anlamalarını sağlar ve
onları eğlendirir.

• Bu yaş bebeklerine resimli ilk sözlük, ABC
kitapları, kavram kitapları gösterilerek resimler
tanıtılır, isimleri söylenir, sonra çocuğa
söylettirilir, ses ve kelime tekrarı yaptırılır
böylece sözcük hazinesi arttırılır.
• 0-3 yaş döneminde bebekler konuşmaya
başladığından, bu yaş kitaplarında sözcük tekrarı
bebeklerin kelime hazinesi açısından çok
önemlidir. Bu dönemde cisimleri etiketlemeyi,
tekil-çoğul kavramları, hareketleri adlandırmayı
ve tanımlamayı öğrenirler.
• 1-2 yaşta onların bildiği, tanıdığı hareketlerin
yer aldığı resimli kitaplar gösterilmeli,
okunmalı, resimlerdeki yürüme, yeme, koşma
gibi hareketleri tanımasına ve tanımlamasına
yardımcı olunmalıdır.
• Bebeklerle kitap resimleri hakkında
konuşulmalıdır. Bebeklere resimli öykü kitapları
gösterilip okunduktan sonra anlatılanları öğrenip
öğrenmediklerini ölçmek için kitap hakkında
sorular sorulur. Kitaptaki karakterler, öykünün
giriş-gelişme-sonuç bölümü hakkında sorular
sorularak öyküyü anlatmaları istenir. Böylece
çocuğun anlatılanları dikkatli dinleyip sorulara
uygun cevaplar vermesi beklenir. Bu yöntem de
çocuğun bilişsel becerilerini geliştirir.

Bebeklerin ilk kitaplarında “ben”, “ben yürürüm”,
“ben resim yaparım”, “ben kitap okurum”, “ben
bloklardan kule yaparım”, “ben köpeğimle oynarım” gibi
resimler ve yazılar kullanılarak bebeğin önce kendisini,
vücudunu ve neler yapabileceğini öğrenmesi istenir. Bu
yaşta ben, vücudum, yakın çevre ile ilgili kitaplar
seçilerek kitap okumaya başlamak, yaş ilerledikçe daha
detaylı konular içeren öykülere geçmekte fayda vardır.

0-3 yaş dönemindeki bebeklerin çocuk edebiyatı ile ilişkilerinde yetişkinler büyük rol oynamaktadır. Yetişkinlerin bebeklerin gelişimsel seviyelerine uygun, onlarda dil ve kavram gelişimini destekleyen, ince motor becerilerini geliştirmelerini sağlayan ve ilgilerini çeken kitaplar seçmeleri gerekmektedir. Aynı zamanda yetişkinler kitabın sayfalarının çevrilmesi, içindeki resimler ve anlatılanlar hakkında konuşulması ve bebeklerin kitapla keyifli vakit geçirmesinde büyük rol oynamaktadır. Ayrıca kitap okunduktan sonra bebeğe mutlaka kitap hakkında sorular sorulmalı ve dil gelişimine destek olunmalıdır.

Yaşamın ilk üç yılı; bebeklerin bilişsel, dil, sosyal, duygusal, motor olmak üzere çeşitli gelişim alanlarında önemli etkiye sahip olduğu için önemlidir.

Öykü okuma bebek ve çocukların dil ve okuma becerilerini geliştiren en başarılı metotlardandır. Ayrıca sesli okumanın erken okuryazarlık, sözcük hazinesini, problem çözme becerilerini, gramer ve dil özelliklerine ilişkin bilgileri arttırdığı görülmüştür.

Bebeklerin kitaplarla ilk ilişkileri genellikle resimli kitaplar yoluyla olur.

Kitaplar bebeklerin çeşitli gelişim alanlarına katkısı yanında yaratıcı hayal gücünün, estetik duygusunun, dinleme, eleştiri yeteneğinin gelişmesini sağlar. Medya okur-yazarlığını geliştirir. Resimli öykü kitapları bebeğe ilk kitap sevgisini aşılarken, kitabın eğlence ve bilgi kaynağı olduğunu öğretir. Bebek kitap yoluyla (güven duygusu, başarma ve başarılı olma, sevme-sevilme, bir gruba dahil edilme, oyun-değişiklik, öğrenme ve estetik gibi) ruhsal ihtiyaçlarını karşılar.

Bebekler iki yaşına geldikten sonra giriş, gelişme, sonuç bölümü olan kısa öyküleri dinleyebilirler.

0-36 ay arası bebeklerin kitaplarla etkileşime girdiklerinde gösterdikleri dört tür özel davranış vardır. Bunlar kitap kullanma/elde tutma, resim okuma, hikayenin veya kitabın anlaşılması ve hikaye ya da kitabın okunmasıdır.

Bebek, kitabı yedi ve on aylar arasında eline alarak tutmaya başlar.

Bebekler, kitaptaki tek nesne resimlerine yedi ay öncesine kadar bakarlar.

Bebekler, iki yaşından sonra yetişkin kitabı okuduktan sonra kendi kendine kitabı anlamaya çalışırlar. Ayrıca bu dönemde yetişkin ile birlikte kitap okunurken atlanılan ya da yanlış söylenen sözler olursa yetişkini uyarabilirler.

0-12 ay dönemindeki kitaplara "bebeğin ilk kitabı" yanında "tanıma-algılama kitabı" ya da "oyuncak kitap" da denilmektedir.

Bu kitaplar bebeklere dinlemek ve resimlerine bakmak için hazırlanmaktadır. Ortalama altı aydan itibaren bebeklerin eline kitap verilebileceğinden, yarı kitap, yarı oyuncak görünümünde olan, kitap gibi sayfaları çevrilen, ancak oyuncak özelliklerine de sahip olan bu kitaplar araba, ev, biçiminde olabilir. Oyuncak kitaplarda pencereler, delikler, basınca ses çıkaran düğmeler, bebeğin kendisini  görebileceği aynalar, sallanan şekiller (diş fırçası, bulut v.s.) çeşitli dokularda kumaşlar bulunur. Bu tür kitaplar bebeklerin görme, işitme, dokunma duyularının gelişimini de destekler.

0-12 aylık bebekler için tasarlanan sayfaları kumaştan yapılmış olan kumaş ya da naylon (muşamba) kitaplardır. Bebekler sevdikleri kitapları her yere taşıdıklarından hafif ve yıkanabilen bu kitaplar küçük bebekler için çok kullanışlıdır. Suya dayanıklı olduklarından banyoda da kullanılabilen bu kitaplara “banyo kitapları” denir.

On iki otuz altı aylar dilin yoğun olarak gelişmeye başladığı aylardır. Bebekler bu dönemde ifade edici dili kullanmaya başlamışlardır. Jargon konuşma denilen sözlerinde hiçbir anlam yoktur ama tonlama gerçek konuşmanın benzeridir.

Bu dönemde uykudan önce kendisine kitap okunan çocuk bebeğine de kitap okumaya başlar. Şarkılı, sesli kitaplar kadar tekrarlı şiirlerin olduğu kitaplar da çocukların ilgisini çeker. Bu dönemde kitap okunurken çocukların yetişkin ile birlikte sesler çıkardığı gözlenir. Buna kitap mırıldanması denir. Artık hikayeler çocukların ilgisini çekmeye başlar.

2-3 yaş bebekleri için hazırlanmış olan bu kitaplarda genellikle hiç metin bulunmamaktadır. Bunlar ABC kitapları denilen ve bebeğin tanıdığı cisim, hayvan ve insanların resimlerinin bulunduğu konu ve olay içermeyen kitaplardır. Bu kitaplar bir kelime-resim, kısa cümle-resim formatında ya da basit anlatım tarzında olabilir. Anlatımda mecazi dil kullanmamaya, hayali tasvir yapmamaya, uzun cümlelere ve karışık anlatıma yer verilmemelidir. Sade hatlı, gerçekçi ve parlak renkli olmasına dikkat edilmelidir.

Bahsedilen kitap türü tekerleme, ninni ve şarkı kitaplarıdır. Estetik yönü yüksek olarak hazırlanması gereken bu kitaplarda bebek, resimlere bakarken tekerleme ya da şarkı müzikli olarak dinletilmektedir. Bu tür kitapların örneği ülkemizde yok denecek kadar azdır.

Bebeklikte dinlenilen öyküler bebeklerin kişiliğinde önemli etkiye sahip olduğu bilinmektedir. Bu nedenle okunacak öykülerin özenle seçilmesi son derece önemlidir. Ayrıca bu süreçte bebeğin dikkat süresi kısa olduğundan uzun ve karmaşık olaylar içeren öykülerin okunmaması gerekir.

0-36 ay arası çocuklara yönelik etkinlikler başlıca "alıcı ve ifade edici dil gelişimlerini destekleyen etkinlikler", "kelime hazinelerini geliştirebilecek etkinlikler" ve "kendisini ve bedenini tanımasına yönelik çalışmalar" olmak üzere üç grupta ele alınmaktadır.

Alıcı ve ifade edici dil gelişimlerini destekleyen etkinlikler, öykü okuma, bebek ve çocukların dil becerilerini geliştiren en başarılı metotlardandır. Bebeğe sesli kitap okuma erken okuryazarlık, dil kuralları, alıcı ve ifade edici dili geliştirir. Bebeğe kitaptaki resim gösterilip “Bu elma” diye tanıtılarak alıcı dili, sonra “bana elmayı göster” ya da elma resmini gösterip “bu ne?” söyle diyerek ifade edici dili geliştirmeye çalışılır.

0-36 ay arasındaki çocuklara ilişkin kendini ve bedenini tanımaya yönelik çalışmalar, bebeklerin ilk kitaplarında “ben”, “ben yürürüm”, “ben resim yaparım”, “ben kitap okurum”, “ben bloklardan kule yaparım”, “ben köpeğimle oynarım” gibi resimler ve yazılar kullanılarak bebeğin önce kendisini, vücudunu öğrenmesi ve neler yapabileceğini fark etmesi istenir. Bu yaşta ben, vücudum, yakın çevre ile ilgili kitaplar seçilerek kitap okumaya başlamak ve yaş ilerledikçe daha detaylı konular içeren öykülere geçmek önemlidir.