Oyun sürecinde çocuklar eğlendikleri, özgür oldukları ve kimse tarafından zorlanmadıkları için diğer etkinliklere göre daha üst düzey beceriler sergilerler böylece oyun çocukların gerçek potansiyellerini gözlemlemek için fırsat sunar.

Çocuklar oyun sürecinde iletişim kurma, paylaşma, sırasını bekleme, arkadaşlarını ikna etme, arkadaşlarına uyum sağlama, kurallara uyma, çizim
yapma, kesme, eşleştirme ve sıralama gibi pek çok becerilerini geliştirir.

Formal değerlendirme araçları genellikle standart testleri kapsamaktadır. Standart testler bir çocuğun testteki performansını benzer özellikler gösteren diğer çocukların performansı ile karşılaştırma imkânı verirler.

Erken çocukluk eğitiminde, dört tür standart test kullanılmaktadır:
hazırbulunuşluk testleri, başarı testleri, gelişimsel tarama testleri ve tanılama testleri.

Formal değerlendirme yöntemlerinin tersine oyun değerlendirmesi çocuğun gönüllü olarak ve zevk alarak yaptığı bir etkinlik olan oyun sürecinde ve çocuğun alışık olduğu ortamda yapıldığı ve çocuğun etkinlikleri bölünmediği için çocuk hakkında daha geçerli ve güvenilir bilgiler edinmeyi sağlar.

Oyun sürecinde genellikle iki tür değerlendirme yapılır: çocukların gelişimlerinin değerlendirilmesi ve oyun gelişiminin değerlendirilmesi

Oyun sürecinde çocuğun gelişimini değerlendirmek amacıyla sistematik gözlem, anekdot kaydı, olaya dayalı örneklem alma gibi anlatısal (narrative) gözlem teknikleri kullanılabileceği gibi işaretleme listeleri de kullanılabilir.

Oyun gelişimini değerlendirmek amacıyla iki tür değerlendirme yapılabilir: (a) süreç değerlendirmesi, (b) ürün değerlendirmesi.  Süreç değerlendirmesi oyun sürecindeki davranışların gözlemlenmesi ile gerçekleştirilir. Ürün değerlendirmesi çocuğun oyun sürecinde ortaya çıkardığı ürünün değerlendirilmesi şeklinde yapılır.

Bir çocukla ilgili gözlem ve değerlendirmelerimizi sadece destek almak istediğimiz uzmanlarla ya da çocuğun ailesi ile paylaşmalıyız. Çocukla
ilgili bilgilerin diğer velilerle paylaşılması etik değildir.

Olgunlaşmış (yüksek nitelikli) oyunun yararları (NAEYC, 2016) şöyle listelenmektedir:
• Çocuklar arasında daha uzun
süreli etkileşim
• Yüksek düzeyli katılım
• Daha çok işbirliği
• Deneyimlerin kontrolü
• Özdenetimin desteklenmesi

Yüksek nitelikli olgunlaşmış oyuna fırsat yaratmak için öğretmenin yapabilecekleri (NAEYC, 2016) şu şekildedir:
• Uzun süreli oyun zamanı sağlamak
• Oyunu destekleyecek bol miktarda kostüm ve araç gereçler sağlamak
• Yapılandırılmamış,açık uçlu materyaller sağlamak

Çocuklara yönelik öğrenme merkezi işaretleme listesi
çocukların kendi kendilerini değerlendirmelerini sağlayarak
onları zamanlarını daha etkili bir şekilde geçirmeleri için cesaretlendirir.

Parten’a göre oyunda altı sosyal
gelişim aşaması görülür:
• Uğraşsız davranış
• Yalnız oyun
• İzleyici
• Paralel oyun
• Birlikte oyun
• İşbirlikçi oyun

Kum havuzunda iki çocuğun yan yana kumdan kaleler yapması, fakat oyunla ilgili iletişimde bulunmamaları paralel oyuna örnek olarak verilebilir. 

Sara Smilansky (1968) çocukların oyun gelişiminde dört evreden geçtiklerini gözlemlemiştir. Bu evreler: duyusal-motor oyun, sembolik oyun, yapı oyunları ve kurallı oyunlardır.

Sembolik oyunun dramatik oyun olarak kabul edilebilmesi için
aşağıdaki ölçütleri sağlaması gerekir:
1. Hayali bir rol üstlenir ve
canlandırır.
2. Nesneleri sembolik olarak
kullanır.
3. Hayali durumlar ve davranışlar
oluşturur.
4. Oyun temasını en az 5 dakika
devam ettirir.

Öğrenme merkezlerinde oyun sürecinde sanat merkezinin
çocuklar tarafından aktif olarak kullanılan bir merkez haline
getirilmesi çocukların hem sanat gelişimi ve yaratıcılıkları hem
de yazma becerileri için önemli olan el göz koordinasyonu ve
ince motor becerilerin gelişimi açısından önemlidir.

Sanatsal gelişim evreleri 3 ana evre altında toplanmıştır (Isbell ve Raines, 2007):Karalama evresi (1-2 yaş), basit şekiller (formlar) evresi (3-4 Yaş), temsili sanat evresi 

Blok merkezine konulabilecek minyatür oyuncaklar şu şekildedir: hava taşıtları, kara taşıtları, deniz taşıtları, evcil hayvanlar, çiftlik hayvanları, vahşi hayvanlar,
dinozorlar, farklı ırk ve cinsiyetlerden minyatür insan figürleri, minyatür mobilyalar.

Blok merkezine minyatür hayvanlar, insanlar, mobilyalar ve taşıtlar koymak çocukları yaptıkları blok yapıları etrafında sembolik oyun oynamaları için cesaretlendirir.