Denetim, ekonomik faaliyetler ve olaylara ilişkin savlarla kabul edilmiş ölçütler arasındaki uygunluğun derecesini arafltırmak ve sonuçlarını ilgili kullanıcılara iletmek amacıyla nesnel biçimde kanıt toplayan ve değerleyen sistematik bir süreçtir.

Denetimin farklı türleri bulunmaktadır. Bunlar şu üç başlık altında ele alınabilir: Finansal tabloların denetimi, uygunluk denetimi ve faaliyet denetimi.

Bu sürecin sonunda elde edilen çıktılar; muhasebe bilgisinin özetlendiği temel finansal tablolar olan bilanço, gelir tablosu, nakit akım tablosu ve öz kaynaklarda değişim tablosudur.

Finansal tablolar, işletme dışına işletme ile ilgili finansal bilgi sunmanın temel araçlarıdır ve işletmenin finansal durumunu ve faaliyet sonuçlarını para birimi olarak gösterir.

Finansal tabloların denetiminin amacı, ilgili taraflara sunulmuş geniş içerikli bilgilerin bu tabloların düzenlenme ilkelerine ve amacına uygun olarak konmuş ölçütlerle uyumlu olup olmadığını belirlemektir.

Faaliyet denetimi, örgütsel faaliyetlerin sistematik bir biçimde incelenerek bu faaliyetler için kullanılan kaynakların etkinlik ve verimliliğe ilişkin sonuçlarının saptanmasıdır.

Etkinlik, işletmenin bölümler temelinde belirlemiş olduğu hedeflerine ulaşmasının ölçüsüdür.

Verimlilik ise belirlenmiş hedeflerle bu hedeflere ulaşmak için kullanılan kaynakların birbirine oranıdır.

Faaliyet denetiminin amacı, bir başarım (performans) denetimi yaparak geliştirilecek ve/veya düzeltilecek alanları tanımlamak ve öneriler geliştirmektir.

Denetçi, belirli bir yetkinlikle ve bilgi birikimiyle denetimi gerçekleştirecek olan en önemli denetim ögesidir.

Çok farklı ve çok türde denetçi sayılabilmekle birlikte denetçiler üç başlık altında sınıflandırılabilirler: Dış denetçiler, iç denetçiler ve kamu denetçileri.

Bağımsız denetçi olarak da adlandırılan dış denetçi, bir denetim şirketine bağlı olarak veya kendi başına denetim hizmeti veren kişidir.

İç denetim, bir kurumun faaliyetlerini geliştirmek ve onlara değer katmak amacını güden bağımsız ve objektif bir güvence ve danışmanlık faaliyetidir.

Özel işletmelerde, ortaklıklarda, devlet kuruluşlarında ve diğer kuruluşlarda görevli olarak yani o işletmenin bir çalışanı veya memuru olarak görev yapan denetçiler; iç denetçi olarak tanımlanırlar.

Kamu denetçileri olarak da adlandırabileceğimiz devlet denetçileri, istihdam edildikleri kendi kuruluşlarının denetimlerini yapmanın yanı sıra vergi yükümlülerinin de vergi yasalarına uyup uymadıklarını ve beyanlarının doğru olup olmadığını denetlerler.

Serbest muhasebeci mali müşavir olabilmek için hukuk, iktisat, maliye, işletme, muhasebe, bankacılık, kamu yönetimi ve siyasal bilimler dallarında eğitim veren fakülte ve yüksekokullardan en az lisans seviyesinde mezun olmak veya diğer öğretim kurumlarından lisans seviyesinde mezun olmakla beraber bu fıkrada belirtilen bilim dallarından lisansüstü seviyesinde diploma almış olmak gerekmektedir. Adaylar, en az üç yıl staj yapmış olmalı ve serbest muhasebeci mali müşavirlik sınavını kazanmış olmalıdırlar. Ancak bundan sonra ruhsat alarak göreve başlayabilirler.

YMM’lerin yapabileceği işlerin konuları Yasa’da şu şekilde sıralanmıştır:
a. Gerçek ve tüzel kişilere ait teşebbüs ve işletmelerin muhasebe sistemlerini kurmak, geliştirmek; işletmecilik, muhasebe, finans, mali mevzuat ve bunların uygulamaları ile ilgili işlerini düzenlemek veya bu konularda müşavirlik yapmak,
b. (a) şıkkındaki konularda belgelerine dayanılarak inceleme, tahlil, denetim yapmak; mali tablo ve beyannamelerle ilgili konularda yazılı görüş vermek, rapor ve benzerlerini düzenlemek; tahkim, bilirkişilik ve benzeri işleri yapmak,
c. Gerçek ve tüzel kişilerin veya bunların teşebbüs ve işletmelerinin mali tablolarının ve beyannamelerinin mevzuat hükümleri, muhasebe ilkeleri ile muhasebe standartlarına uygunluğunu ve hesaplarını denetim standartlarına göre inceleyip tasdik etmek.

Yeminli Mali Müşavirleri, Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlerden ayıran en belirleyici özellik, Yeminli Mali Müşavirlerin defter tutamaması; ancak “tasdik” yetkisine sahip olmalarıdır.

Yeminli Mali Müşavirler, mali tabloların denetimi, uygunluk denetimi ve faaliyet denetimi görevlerini üstlenmektedirler.

Yeminli Mali Müşavir  unvanını alabilmek için ise en az 10 yıl serbest muhasebeci mali müşavirlik yapmış olmak, yeminli mali müşavirlik sınavını vermiş olmak ve yeminli mali müşavir ruhsatını almış olmak gerekmektedir. YMM’ler ancak bundan sonra “yemin” ederek göreve başlayabilirler.