Bir sistemin çalışmasında, sistemin organizasyon yapısı ve bu yapı içinde görev alan organların koordinasyonu önemli kriterlerdir.

Maliye en basit şekilde gelir ve giderlerin kontrolü ve yönlendirilmesi olarak tanımlanabilir.

Türkiye Cumhuriyeti’nde de maliye dendiğinde akla gelen ilk kurum T.C. Maliye Bakanlığı’dır.

Türkiye Büyük Millet Meclisinin kabul ettiği ilk kanun hayvan vergisi de denen “ağnam resmi” olarak adlandırılan bir vergi kanunu olmuştur.

1920’de TBMM’nin ilk hükümetinde gümrük, tapu ve maliyeden sorumlu olmak üzere Maliye Vekâleti kurulmuştur. Bu tarihten sonra bugüne kadar görevleri ve sorumlulukları, ülke ihtiyaçlarındaki artış ve çeşitlenmeye bağlı olarak artmış ve karmaşıklaşmıştır. Maliye Bakanlığı’nın bugünkü yapısı 1923 yılında kurulmuş, örgüt yapısı ile görevleri ise 05.06.1936 tarih ve 2996 Sayılı “Maliye Vekâleti Teşkilat ve Vazifeleri Hakkında Kanun” ile belirlenmiştir.

Bu kanunda Maliye Bakanlığı'nın kurulmasındaki amaç şu şekilde belirtilmiştir;
"Devletin genel ekonomik politika hedeflerine göre bu hedefleri gerçekleştirmek maksadıyla konulan esaslar çerçevesinde genel giderleri karşılayacak gelir kaynaklarını bulmak; gelirleri toplamak, harcamaların ödenmesini sağlamak, Devlet Mallarını idare etmek ve Devlet hesaplarına ait kayıtlan tutmak, para, kredi ve devlet borçlarına ait görevleri yerine getirmek, mali idare ile ilgili ihtilaflarda kaza mercileri nezdinde hazineyi temsil etmek ve uluslararası iktisadi işbirliği ve dış yardımlar konusunda yabancı devletlerle, uluslararası teşekkül ve mali müesseselerle temaslarda bulunmak ve ilişkileri düzenlemek."

178 Nolu KHK’nin 1. Maddesi’nde Maliye Bakanlığı’nın temel görevi; “maliye politikalarının hazırlanmasına yardımcı olmak, maliye politikasının uygulanması, uygulamanın takibi ve denetlenmesi hizmetlerini yapmak” şeklinde özetlenmiştir. Maliye Bakanlığı’nın temel görevleri 178 Nolu KHK’nin 2. Maddesi’nde şu şekilde sıralanmıştır:

• Maliye politikasının hazırlanmasına yardımcı olmak, maliye politikasını uygulamak,
• Devletin hukuk danışmanlığını ve muhakemat hizmetlerini yapmak,
• Harcama politikalarının geliştirilmesi ve uygulanması ile Devlet bütçesinin hazırlanması, uygulanması, uygulamanın takibi ve yönlendirilmesine ilişkin hizmetleri yürütmek,
• Devlet hesaplarını tutmak, saymanlık hizmetlerini yapmak,
• Gelir politikasını geliştirmek
• Devlete ait malları yönetmek, kamu malları ile kamu kurum ve kuruluşlarının taşınmaz malları konusundaki yönetim esaslarını belirlemek ve bunlara ilişkin diğer işlemleri yapmak
• Her türlü gelir gider işlemlerine ait kanun tasarılarını ve diğer mevzuatı hazırlamak veya hazırlanmasına katılmak
• Milletlerarası kuruluşların Bakanlık hizmetlerine ilişkin çalışmalarını takip etmek, bu konulardaki Bakanlık görüşünü hazırlamak, yurtdışı ve yurtiçi faaliyetleri yürütmek,
• Bakanlığın ilgili kuruluşlarının işletme ve yatırım programlarını inceleyerek onaylamak ve yıllık programlara göre faaliyetlerini takip etmek ve denetlemek,
• Çeşitli kanunlarla Maliye Bakanlığına verilen görevleri yapmak,
• Suç gelirlerinin aklanmasının önlenmesine ilişkin usûl ve esasları belirlemek
• Yukarıdaki görevlerin uygulanmasını takip etmek, değerlendirmek, incelemek ve denetlemek.

Maliye Bakanlığı’nın teşkilat yapısı genel olarak şu şekildedir: Merkez Teşkilatı, Taşra Teşkilatı, Yurtdışı Teşkilatı, Bağlı Kuruluşlar

Maliye Bakanlığı Merkez Teşkilatı; ana hizmet birimleri, danışma ve denetim birimleri ve yardımcı birimlerden meydana gelir.

KHK – 178’in 5. Maddesinde Bakanın görev ve sorumluluğu şu şekilde ifade edilmiştir: “Bakan, Bakanlık kuruluşunun en üst amiridir ve Bakanlık hizmetlerini mevzuata, milli güvenlik siyasetine, Hükümetin genel siyasetine, kalkınma planlarına ve yıllık programlara uygun olarak yürütmekle ve Bakanlığın faaliyet alanına giren konularda diğer bakanlıklarla işbirliği ve koordinasyonu sağlamakla, görevli ve Başbakana karşı sorumludur.” 5. Maddede ayrıca, Bakanın, emri altındakilerin faaliyet ve işlemlerinden sorumlu olup, Bakanlık merkez,   taşra   ve   yurtdışı   teşkilatı   ile ilgili kuruluşlarının faaliyetlerini, işlemlerini ve hesaplarını denetlemekle görevli ve yetkili olduğu belirtilmiştir.

KHK – 178’in 6. Maddesinde ise müsteşarın görev ve sorumluluklarına değinilmiştir: “Müsteşar, Bakanın emrinde ve onun yardımcısı olup, Bakanlık hizmetlerini Bakan adına ve Bakanın direktif ve emirleri yönünde, Bakanlığın amaç ve politikalarına, kalkınma planlarına ve yıllık programlara, mevzuat hükümlerine uygun olarak düzenler ve yürütür. Bu amaçla Bakanlık Teftiş Kurulu ve Hesap Uzmanları Kurulu hariç olmak üzere, Bakanlığın diğer kuruluşlarına gereken emirleri verir ve bunların uygulanmasını takip ve temin eder.” Müsteşar kendisine yüklenen bu görevlerin ve hizmetlerin yürütülmesinden Bakana karşı sorumlu tutulmuştur. Müsteşarın bu görevleri yerine getirmesinde yardımcı olmak üzere de 5 tane müsteşar yardımcısı görevlendirilebilir.

KHK – 178’in 8. Maddesi’nde Maliye Bakanlığındaki ana hizmet birimleri şu şekilde belirtilmiştir:

• Başhukuk Müşavirliği ve Muhakemat Genel Müdürlüğü
• Bütçe ve Mali Kontrol Genel Müdürlüğü
• Muhasebat Genel Müdürlüğü
• Gelir Politikaları Genel Müdürlüğü
• Milli Emlak Genel Müdürlüğü
• Mali Suçları Araştırma Kurulu Başkanlığı
• Avrupa Topluluğu ve Dış İlişkiler Dairesi Başkanlığı

KHK – 178’in 19. Maddesi’nde Maliye Bakanlığındaki danışma ve denetim birimleri şu şekilde belirtilmiştir:

• Vergi Denetim Kurulu
• Strateji Geliştirme Başkanlığı
• Vergi Konseyi
• Bakanlık Müşavirleri

Maliye Bakanlığı’nın taşra teşkilatı Defterdarlıklardan oluşmaktadır. Defterdarlık Maliye Bakanlığı’nın görevleri kapsamında, sorumluluğundaki ildeki faaliyetlerin yürütülmesi, takip edilmesi, denetlenmesi ve kanunların hükmettiği görevlerin yerine getirilmesinden sorumludur.

İllerde Maliye Bakanlığının en büyük il ve ilçelerdeki maliye teşkilatının amiri olan Defterdarlar, il ve ilçelerdeki mali faaliyetlerin kanun hükümlerine göre yürütülmesi, denetlenmesi, merkez ve taşradan sorulan soruların cevaplandırılması, kanuna aykırı hareketi görülenler hakkında takibatta bulunulması, atamaları il'e ait merkez ve bağlı ilçeler maliye memurlarının sicillerinin tutturulması ile görevli ve sorumludur.

İlçelerde ise en büyük memur Mal Müdürleridir. Bulunduğu ilin defterdarına bağlı olarak çalışır ve ilçedeki mali faaliyetlerin yürütülmesi, takip edilmesi, denetlenmesi ve kanunların diğer görevlerin yerine getirilmesinden sorumludur.

Defterdarlığa bağlı birimler şu şekilde sıralanabilir:

• Muhakemat Müdürlüğü
• Muhasebe Müdürlüğü
• Saymanlık Müdürlüğü
• Milli Emlak Dairesi Başkanlığı
• Milli Emlak Müdürlüğü
• Personel Müdürlüğü

Vergi Dairelerinin görev ve fonksiyonları Vergi Daireleri Kuruluş ve Görev Yönetmeliği’nin 5. Maddesinde şu şekilde açıklanmıştır:

• Vergi daireleri, vergi kanunları ve özel kanunlar ile bu kanunlara dayanılarak Maliye Bakanlığınca belli edilen kamu gelirleri ile ilgili mükellefi tesbit, tarh, tahakkuk, tecil, tahsil, terkin, ödeme, iade ve muhasebe işlemlerini yürütür.
• Bu işlemlere ilişkin olarak vergi dairesi veya mükelleflerce yaratılan ihtilaflarla ilgili olarak, yargı mercii nezdinde Hazineyi temsilen dilek ve savunmalarda bulunması, gerektiğinde itiraz ve temyiz edilmesi, izlenmesi ve sonuçları ile ilgili işlemler de vergi dairelerince yerine
• Devlete ait menkul ve gayrimenkul malların satış, taksit, borçlanma ve kira bedelleri ile ecrimisil, bedelmisil, tavizat bedeli ve benzerlerinin tahsilat safhasına ilişkin işlemlerin vergi dairelerince yürütülmesine Maliye Bakanlığınca karar verilebilir.
• Yukarıda yazılı olanlar dışında kalan ve çeşitli kanunlarda belirtilen Devlet gelirlerinin de tarh, tahakkuk ve tahsil işlemleri vergi dairelerince yürütülür.
• Vergi dairesi başkanlığı şeklinde kurulan vergi daireleri; kendi mükellefleri ile sınırlı olmak üzere 178 Sayılı Kanun Hükmünde Kararname ve diğer ilgili kanun ve kanun hükmünde kararnameler ile gelir müdürlüğüne verilen görevlere ilişkin işlemleri, başkan emrinde çalışan vergi denetmenleri vasıtasıyla vergi incelemelerini, hazine avukatları vasıtasıyla vergi davalarına yönelik işlemleri, bünyesinde kurulan takdir ve uzlaşma komisyonları vasıtasıyla da takdir ve uzlaşma işlemlerini yürütür.

Maliye Bakanlığı, 189 Sayılı Kamu Kurumu ve Kuruluşlarının Yurtdışı Teşkilatı hakkında Kanun Hükmünde Kararname esaslarına uygun olarak yurtdışı teşkilatı oluşturabilir. Maliye Bakanlığının yurtdışı teşkilatında yer alan görevler şunlardır:

• Büyükelçilik Maliye Müşavirlikleri
• Başkonsolosluk Maliye Ataşelikleri
• Daimi Maliye Temsilcilikleri

Gelir İdaresi Başkanlığı (GİB) 5345 Sayılı Kanun ile kurulmuş, Maliye Bakanlığı’na bağlı bir kurumdur. Kanunun 1.Maddesinde GİB’nın kuruluş amacı şu şekilde ifade edilmiştir: “gelir politikasını adalet ve tarafsızlık içinde uygulamak; vergi ve diğer gelirleri en az maliyetle toplamak; mükelleflerin vergiye gönüllü uyumunu sağlamak; mükellef haklarını gözeterek yüksek kalitede hizmet sunmak suretiyle yükümlülüklerini kolayca yerine getirmeleri için gerekli tedbirleri almak.

Maliye Bakanlığı’na bağlı olarak oluşturulan Kefalet Sandığı’nın kuruluş amacı, 2489 Sayılı Kefalet Kanunun 1.Maddesinde açıklanmıştır: “Sandık, 5018 sayılı Kamu Malî Yönetimi ve Kontrol Kanununa ekli (I) ve (II) sayılı cetvellerde yer alan kamu idareleri ile bu idarelere bağlı döner sermayeli kuruluşlarda para, menkul kıymet ve ayniyatı alıp veren ve elinde tutan; memur, sözleşmeli personel ve işçilerin (geçici işçiler hariç) yapacakları zimmet ve ihtilasları nedeniyle verecekleri zararları karşılamak üzere kurulmuştur”.

3670 sayılı kanun ile kurulan Milli Piyango idaresinin görevleri 320 sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile belirlenmiştir. Buna göre Piyango idaresinin görevlerinin başında piyango biletlerini basmak, piyango, sayısal loto, şans topu, on numara, hemen-kazan planlarını hazırlamak, bu oyunları uygulamak ve ikramiyelerini dağıtmak gelir. Ayrıca bu kanunla her türlü eşya piyangosu şans oyunları ve müşterek bahis benzeri oyunları düzenleme yetkisi ile denetimi piyango idaresinin görevidir. Piyango idaresi buna ilaveten uluslararasında Türkiye'yi temsil etmek ve ortaklıklara girip işbirliği yapma yetkisine sahiptir.

Dış ticaretin yapılabilmesi için mal ve hizmet ihracı ve ithali sürecinde çeşitli prosedürlerin yerine getirilmesi gerekmektedir. Bu prosedürler kapsamında çeşitli kurum ve kuruluşların kontrolünde bir takım işlemlerin yapılması ve bu kurum ve kuruluşların onaylarının alınması ve yönlendirmelerinin takip edilmesi gerekmektedir. Ünite içerisinde genel olarak değinilen görevleri dolayısıyla Maliye Bakanlığı dış ticaretin uygulanmasında önemli kurumlardandır.

• Vergi Mükellefliği: Dış ticaret yapabilmenin temel koşulu vergi mükellefi olmaktır. Bunun için Maliye Bakanlığı taşra teşkilatı içinde yer alan vergi idarelerine gerekli bilgi ve belgelerle başvurularak tacir sıfatının kazanılması gerekmektedir.
• Teşvik Uygulamaları: İthalata uygulanacak özel tüketim vergisi ile ilgili her türlü düzenleme yetkisi Maliye Bakanlığı’na verilmiştir.
• Vergi cezaları: Dış ticaret faaliyetleri dolayısıyla kanun ve yönetmelikler dâhilinde yükümlülüklerini yerine getirmeyen işletmelerden 6183 Sayılı Amme Alacaklarının Tahsili Usulü Hakkında Kanun hükümlerine göre, dış ticareti yönlendiren kanunlar çerçevesinde yapılan indirim ve istisnalar yasal faizleri ve cezaları ile birlikte Maliye Bakanlığı teşkilatı içinde faaliyette bulunan vergi dairelerince tahsil edilmektedir.

T.C. Kalkınma Bakanlığının görevleri, 6 Nisan 2011 tarihli 6223 Sayılı Kanuna istinaden oluşturulan 641 Sayılı Kalkınma Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında  Kanun  Hükmünde  Kararname’nin (KHK/641) Maddesi’nde şu şekilde sıralanmıştır:

1. Ülkenin doğal, beşeri ve iktisadi her türlü kaynak ve imkanlarını tespit ederek takip edilecek iktisadi, sosyal ve kültürel politika ve hedeflerin belirlenmesinde Hükümete müşavirlik yapmak,
2. Hükümetçe belirlenen amaçlar doğrultusunda makro ekonomik, sektörel (sosyal ve iktisadi) ve bölgesel gelişine alanlarında, ulusal ve yerel düzeyde analiz ve çalışmalar yaparak kalkınma planı, orta vadeli program, yıllık programlar, stratejiler ve eylem planlan hazırlamak,
3. Bakanlıkların ve kamu kurum ve kuruluşlarının iktisadi, sosyal ve kültürel politikayı ilgilendiren faaliyetlerinde koordinasyonu sağlamak, uygulamayı etkin bir biçimde yönlendirmek ve bu konularda Hükümete müşavirlik yapmak,
4. Uluslararası kuruluşlarla iletişim içerisinde çalışarak ileriye dönük stratejiler geliştirmek ve topluma perspektif sağlayan politika önerilerini katılımcı bir yaklaşımla belirleyerek özel kesim için orta ve uzun dönemde belirsizlikleri giderici genel bir yönlendirme görevini yerine getirmek,
5. Kalkınma planlarının ve yıllık programların başarı ile uygulanabilmesi için ilgili kurum ve kuruluşların ve mahalli idarelerin kuruluş ve işleyişlerinin iyileştirilmesi konusunda görüş ve tekliflerde bulunmak; kurumsal kapasiteyi her yönüyle geliştirme amacıyla gerekli her türlü tedbiri almak; kurumsal stratejik yönetim ve planlama konularında merkezi uyumlaştırma ve yönlendirme fonksiyonunu yerine getirmek,
6. Kalkınma planlarının ve yıllık programların uygulanmasını izlemek ve koordine etmek, değerlendirmek ve gerektiğinde kalkınma planlarında ve yıllık programlarda usulüne uygun değişiklikler yapmak,
7. Maliye, para, dış ticaret ve kambiyo politikalarının kalkınma planı ve yıllık programların hedefleriyle uyum içinde uygulanması konusunda Hükümete müşavirlik yapmak,
8. Özel sektör ve yabancı sermaye faaliyetlerinin plan hedef ve amaçlarına uygun bir şekilde yürütülmesini düzenleyecek teşvik ve yönlendirme politikaların genel çerçevesini hazırlamak ve Hükümete teklif etmek,
9. Kalkınmada öncelikli yörelerin daha hızlı bir şekilde gelişmesini sağlayacak tedbirleri tespit ve teklif etmek, uygulamayı izlemek ve koordine etmek,
10. Kalkınma planı ve yıllık programlardaki ilke ve hedeflere uygun olarak, uluslararası ekonomik kuruluşlarla ilişkilerin geliştirilmesinde, temas ve müzakerelerin yürütülmesinde gerekli görüş ve tekliflerde bulunmak,
11. Bölgesel veya sektörel bazda gelişme programları hazırlamak,
12. Kalkınma ajanslarının koordinasyonunu sağlamak ve bunlarla ilgili iş ve işlemleri yürütmek,
13. Bilgi toplumuna ilişkin politika, hedef ve stratejileri hazırlamak, bu alanda kamu kurum ve kuruluşları, sivil toplum örgütleri ve özel sektör arasındaki koordinasyonu sağlamak ve uygulamayı etkin bir biçimde yönlendirmek,
14. Mevzuatla Bakanlığa verilen diğer görev ve hizmetleri yapmak.

Kalkınma Bakanlığı’nın teşkilat yapısında genel olarak şu birimler yer almaktadır: Merkez Teşkilatı, Kurullar, Bağlı Kuruluşlar.

Yüksek Planlama Kurulunun görevleri şunlardır:

1. İktisadi, sosyal ve kültürel kalkınmayı planlamada ve politika hedeflerin tayininde Bakanlar Kuruluna yardımcı olmak ve hazırlanacak kalkınma planları ile yıllık programlar, Bakanlar Kuruluna sunulmadan önce, belirlenen amaçlara uygunluk ve yeterlik bakımından incelemek,
2. Ülkenin yurtiçi ve yurtdışı ekonomik hayatıyla ilgili konularda yüksek düzeyde kararlar almak,
3. Yatırım ve ihracatın teşvikine ilişkin esasları tespit etmek,
4. Toplu Konut İdaresi bütçesini onaylamak,
5. Kanunlarla ve diğer mevzuatla yetki verilen konularda karar vermek.

Kalkınma Araştırmaları Merkezinin görevleri şunlardır:

1. Hükümet programları ve kalkınma planlarında yer alan stratejik öncelikler doğrultusunda ekonomik, sosyal ve kültürel kalkınma konularıyla ilgili her türlü araştırmayı yapmak veya yaptırmak,
2. Ülkemizin kalkınma tecrübelerini, başta komşu ülkeler olmak üzere, işbirliği içinde olunan gelişmekte olan ülkelere aktarılmasına teknik destek vermek,
3. Gelişmekte olan ülkelerin kalkınma çabalarına yardımcı olmak amacıyla bu ülkelere yönelik teknik yardım ve işbirliği faaliyetlerinin yürütülmesine teknik destek vermek,
4. Kamu kurum ve kuruluşlarında planlama, programlama, proje hazırlama ve yönetme konularında kapasite geliştirme amacıyla eğitimler vermek,
5. Yurtiçinde ve yurtdışında kamu, özel ve sivil toplum kuruluşlarıyla ortak çalışma ve araştırmalar yapmak, eğitim programlan uygulamak,
6. Görev alanıyla ilgili konularda kamu kurum ve kuruluşlarının ihtiyaç duyacağı kılavuz ve el kitaplarını hazırlamak veya hazırlatmak.

T.C. Başbakanlık Hazine Müsteşarlığı’nın yapısı 4059 Sayılı Hazine Müsteşarlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında    Kanun’da    belirlenmiştir.    Bu    kanunun 1. Maddesi’nde Hazine Müsteşarlığının oluşturulma amacı ve temel görevleri:
“Ekonomi politikalarının tespitine yardımcı olmak ve bu politikalar çerçevesinde hazine işlemleri, kamu finansmanı, kamu sermayeli kuruluş ve işletmeler ve devlet iştirakleri, ikili ve çok taraflı dış ekonomik ilişkiler, uluslararası ve bölgesel ekonomik ve mali kuruluşlarla ilişkiler, yabancı ülke ve kuruluşlardan borç ve hibe alınması ve verilmesi, ülkenin finansman politikaları çerçevesinde sermaye akımlarına ilişkin düzenleme ve işlemlerin yapılması, sigorta sektörü ve kambiyo rejimine ilişkin faaliyetleri düzenlemek, uygulamak, uygulamanın izlenmesi ve geliştirilmesine ilişkin esasları tespit etmek.” şeklinde ifade edilmiştir.

Hazine Müsteşarlığının teşkilat yapısı içinde yer alan birimler şunlardır: Merkez Teşkilatı, Taşra ve Yurtdışı Teşkilatı, Bağlı Kuruluş.

KHK/535’in 26 ve 27. Maddesinde taşra ve yurtdışı teşkilatı ile ilgili genel hükümlere göre;

• Hazine Müsteşarlığı, bakanlıkların kuruluş ve görev esaslarını düzenleyen 27 Eylül 1984 tarihli ve 3046 sayılı Kanun ile İl İdaresi Kanunu hükümlerine uygun olarak taşra teşkilatı kurmaya yetkilidir. Taşra teşkilatının çalışma usul ve esasları çıkarılacak yönetmelikle belirlenir.
• Hazine Müsteşarlığı, amaç ve görevlerini yerine getirmek üzere Kamu Kurum ve Kuruluşlarının Yurtdışı Teşkilatı Hakkında 13 Aralık 1983 tarihli 189 sayılı Kanun Hükmünde Kararname esaslarına uygun olarak yurtdışı teşkilatı kurar.

Türk Standardları Enstitüsü (TSE) 18.11.1960 tarihinde kabul edilen 132 Sayılı Kanunla kurulmuştur. TSE’nin kuruluş amacı 132 Sayılı Kanunun 1. Maddesinde “her türlü madde ve mamulleri ile usul ve hizmet standardlarını yapmak” şeklinde ifade edilmiştir.

132 Sayılı Kanunun 1. Maddesinde belirtildiği üzere TSE;

• Tüzel kişiliği olan, özel hukuk hükümlerine göre yönetilen bir Kamu Kurumudur. Merkezi Ankara’da olan TSE, Başbakanlığa bağlıdır.
• TSE, yurt içinde Yönetim Kurulunun teklifi ve ilgili Bakanın onayıyla, yurt dışında sayısı On’u geçmemek üzere Bakanlar Kurulu kararıyla belirlenecek yerlerde temsilcilikler kurabilir.

132 Sayılı Kanunun 2. Maddesinde TSE’nin görevleri şu şekilde sıralanmıştır:

1. Her türlü standardları hazırlamak veya hazırlatmak,
2. Enstitü bünyesinde veya hariçte hazırlanan standardları tetkik ve uygun bulduğu takdirde Türk Standardları olarak kabul etmek,
3. Kabul edilen standardları, yayınlamak ve ihtiyari olarak uygulanmalarını teşvik etmek,
4. Kamu ve özel sektörün talebi üzerine standardları veya projelerini hazırlamak ve mütalaa vermek,
5. Standardlar konusunda her türlü ilmi ve teknik incelemelerle araştırmalarda bulunmak, yabancı memleketlerdeki benzeri çalışmaları takip etmek, Milletlerarası ve yabancı standard kurumları ile münasebetler kurmak ve bunlarla işbirliğinde bulunmak,
6. Üniversiteler ve diğer ilmi, teknik kurum ve müesseselerle iş birliği sağlamak, standardizasyon konularında yayın yapmak, milli ve milletlerarası standardlardan arşivler meydana getirmek ve ilgililerin faydalanmalarına sunmak,
7. Standardlarla ilgili araştırma maksadıyla ve ihtiyari standardların tatbikatında kontrol için laboratuvarlar kurmak, muayene, analiz ve deneyleri, resmi veya hususi sektörün talep edeceği teknik çalışmaları yapmak ve rapor vermek,
8. Yurtta standard işlerini yerleştirmek ve geliştirmek.

T.C. Cumhurbaşkanı ile ilgili esaslar Türkiye Cumhuriyeti Anayasası’nın 8, 101, 103, 104, 105 ve 106’ncı maddelerinde belirtilmiştir.

1 No’lu Cumhurbaşkanlığı Kararnamesinin 20. Maddesinde Cumhurbaşkanlığı bünyesinde yer alan kurullar şu şekilde sıralanmıştır:

a) Bilim, Teknoloji ve Yenilik Politikaları Kurulu

b) Eğitim ve Öğretim Politikaları Kurulu

c) Ekonomi Politikaları Kurulu

ç) Güvenlik ve Dış Politikalar Kurulu

d) Hukuk Politikaları Kurulu

e) Kültür ve Sanat Politikaları Kurulu

f ) Sağlık ve Gıda Politikaları Kurulu

g) Sosyal Politikalar Kurulu

ğ) Yerel Yönetim Politikaları Kurulu

Türkiye Cumhuriyeti’nde “Yürütme” erkini yerine getiren ve T.C. Cumhurbaşkanı’nın başkanlık ettiği T.C. Hükûmeti ise şu bakanlıklardan oluşmaktadır:

1. Adalet Bakanlığı

2. Dışişleri Bakanlığı

3. İçişleri Bakanlığı

4. Millî Savunma Bakanlığı

5. Millî Eğitim Bakanlığı

6. Sağlık Bakanlığı

7. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı

8. Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı

9. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı

10. Tarım ve Orman Bakanlığı

11. Kültür ve Turizm Bakanlığı

12. Gençlik ve Spor Bakanlığı

13. Çalışma, Sosyal Hizmetler ve Aile Bakanlığı

14. Hazine ve Maliye Bakanlığı

15. Ticaret Bakanlığı

16. Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı

10.7.2018 tarihli 30474 Sayılı Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren 1 No.lu “Cumhurbaşkanlığı Teşkilatı Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi”nin (1 No’lu Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi) ilk üç maddesinde T.C. Cumhurbaşkanı’nın kimliği ve temel yetkileri şu şekilde ifade edilmiştir.

“Cumhurbaşkanı

MADDE 1- (1) Cumhurbaşkanı Devletin başıdır. Yürütme yetkisi Cumhurbaşkanına aittir.

(2) Cumhurbaşkanı, Devlet başkanı sıfatıyla Türkiye Cumhuriyetini ve Türk Milletinin birliğini temsil eder; Anayasanın uygulanmasını, Devlet organlarının düzenli ve uyumlu çalışmasını temin eder.

(3) Cumhurbaşkanı, yetkilerinden bir kısmını gerektiğinde sınırlarını yazılı olarak belirterek astlarına devredebilir. Ancak devrettiği yetkiyi, gerek gördüğünde kendisi de doğrudan kullanabilir.”

T.C. Hükûmetinde dış ticaretle doğrudan ilişkisi olan bakanlıklar şu şekilde sıralanabilir:

• Ticaret Bakanlığı

• Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı

• Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı

• Hazine ve Maliye Bakanlığı

• Dışişleri Bakanlığı

• Tarım ve Orman Bakanlığı

Dâhilde İşleme İzin Belgesi, Hariçte İşleme İzin Belgesi, Yatırım Teşvik Belgesi, Kontrol Belgesi, Gözetim Belgesi, Ticari Kalite Denetim Yeterlik Belgesi, İthalat Uygunluk Belgesi KSS İhracat Uygunluk Yazısı Belgesi ve Bedelsiz İhracat İzni Belgesi T.C. Ticaret Bakanlığı tarafından verilmektedir.

Ayrıca T.C. Ticaret Bakanlığından alınan dış ticaretle ilgili diğer belgeler ise şunlardır: Gümrük Beyannameleri, Onaylanmış Kişi Statü Belgesi, Döviz Beyan Tutanağı, Ticari Kiralama Belgesi, Transit Ticaret Belgesi, Geçici İthalat İzni Belgesi, Nihai Kullanım İzin Belgesi, Gümrük Kontrolü Altında İşleme İzni Belgesi

9 Temmuz 2018 tarihli ve 30413 Sayılı Resmî Gazete’de (3. Mükerrer) yayımlanan 703 No.lu “Anayasada Yapılan Değişikliklere Uyum Sağlanması Amacıyla Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun Hükmünde Kararname” (703 No.lu KHK) ile T.C. Ekonomi Bakanlığı ve T.C. Gümrük ve Ticaret Bakanlığı, yeni oluşturulan T.C. Ticaret Bakanlığı (TB) çatısı altında birleştirilmiştir.

Özellikle dış ticarete konu olan malların yurt dışına ve yurt içine taşınmasında T.C. Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığının hem altyapı olanaklarının sağlanması ve geliştirilmesinde ve hem de kurallarının belirlenmesinde önemli rolü vardır. Bu-nun yanı sıra dış ticaretin sağlanmasında iletişim altyapısının işleyişinin yönlendirilmesi de bu Bakanlığın kontrolündedir.

Demir yolu ulaşımının Avrupa çapında entegre güvenliği için demir yolu- sanayi ortaklığını kapsayan Protectrail Projesi, Haziran 2014’te tamamlanmıştır.

Projenin amacı demir yolu mülkiyet alanlarında meydana gelen kazalar ile ihlalleri azaltmak ve bu olaylar sonucu meydana gelen hizmet aksamalarını ve aksayan hizmet sonucu oluşan mali kayıpları en aza indirmektir. 

Projenin amacı Yükte hafif, pahada ağır, zamana duyarlı ürünlerin taşımacılığında yeni teknoloji ve yöntemlerin geliştirilmesidir. 

Projenin amacı altyapı tasarımı, yük taşımacılığı, işletmecilik, kapasite kullanımı ve gelişmiş izleme teknolojileri için tutarlı, yenilikçi ve sürdürülebilir çözümler sunarak gelecek demir yolu sistemlerinin önünü açmaktır. 

STB’ye bağlı ve yurt dışında söz sahibi kuruluşlar ise şunlardır: TÜBİTAK, KOSGEB, TÜRK PATENT, Türk Standardları Enstitüsü, TÜBA, Türk Tasarım Konseyi. 

Bakanlığın verimlilik ile ilgili dört temel faaliyeti bulunmaktadır. Bunlar; 

-Politika Oluşturma ve Araştırma Hizmetleri 

-Verimlilik Uygulamaları Hizmetleri 

-Etki Analizi Hizmetleri 

-Girişimci Bilgi Sistemi Hizmetleri 

Bakanlığın üç temel sanayi bölgeleri faaliyeti bulunmaktadır. Bunlar; 

-Organize sanayi bölgeleri ve sanayi sitelerine yönelik hizmetler 

-Endüstri bölgelerine yönelik hizmetler 

-Kümelenme hizmetleri 

Dış İşleri Bakanlığı'nın 2018 yılı itibariyle 138’i Büyükelçilik, 13’ü Daimi Temsilcilik, 86’sı Başkonsolosluk, 1’i Ticaret Ofisi ve 1’i Konsolosluk Ajanlığı olmak üzere 239 dış temsilcilikleri vardır.

Dış ticaretle dolaylı olarak ilişkisi olan merkezî üst yönetimi oluşturan Türkiye Cumhuriyeti Hükûmeti içindeki bakanlıklar ise şunlardır.

• Sağlık Bakanlığı

• Kültür ve Turizm Bakanlığı

• Millî Eğitim Bakanlığı

• Millî Savunma Bakanlığı

• İçişleri Bakanlığı

• Gençlik ve Spor Bakanlığı

• Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı

• Çevre ve Şehircilik Bakanlığı

• Çalışma, Sosyal Hizmetler ve Aile Bakanlığı

• Adalet Bakanlığı

SB, Avrupa Birliği ve Dış İlişkiler Genel Müdürlüğü aracılığı ile şu görevleri yerine getirmektedir; (1 No.lu Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi, Madde 360)

a) Sağlık alanında yabancı ülkelerle ve uluslararası kuruluşlarla ilişkileri yürütmek, geliştirmek ve bunlarla ilgili hukukî ve idarî düzenlemelere ilişkin çalışmaları yürütmek,

b) İkili ve çok taraflı anlaşma ve sözleşmelere ilişkin işlemleri yürütmek,

c) Avrupa Birliği ile ilişkileri, Bakanlığın ilgili birimleri arasında ve Bakanlık ile diğer kurumlar arasında koordinasyonu gerçekleştirmek suretiyle yürütmek

Sağlık Bakanlığı dış ticaretle dolaylı ilişkili merkezi üst yönetim birimlerinden birisidir. Turizm sektörünün geliştirilmesi, yönlen-dirilmesi ve düzenlenmesinde en önemli sorumluluk T.C. Kültür ve Turizm Bakan-lığına düşmektedir. Halı Ekspertiz Raporu ve Antika Hediyelik Eşya Ekspertiz Raporu, Kültür Yatırım Belgesi, Kültür Girişi-mi Belgesi, Ortak Yapım Belgesi, Çevreye Duyarlı Konaklama Tesisi Belgesi, Turizm İşletmesi Belgesi, Turizm Yatırım Belgesi T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafın-dan düzenlenmektedir.

PIGM İthal İzin Belgesi T.C. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı tarafından verilmektedir.

Katı Yakıt İthalatçısı Kayıt Belgesi, Metal Hurda İthalatçı Belgesi, Pil-Akü Çevre Uyum Belgesi, Kullanılmış Lastik Tran-sit Geçiş İzni, Ulusal Atık Taşıma Formu, Tehlikeli Atık Ön Bildirim Formu, Tehlikeli Atık İhracatı İzleme Formu, T.C. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından verilmektedir/düzenlenmektedir. Ürünle-rin Ozon tabakasına zarar verip vermediğinin kontrolü de yine T.C. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ve T.C. Tarım ve Orman Bakanlığının izinlerine tabidir.