DIŞ TİCARETLE İLGİLİ KURUMLAR VE KURULUŞLAR Dersi Dış Ticarete Yardımcı Uluslararası Kuruluşlar soru cevapları:
Toplam 46 Soru & Cevap#1
SORU: Uluslararası ekonomi kuruluşları uluslararası alanda nasıl bir görev üstlenmişlerdir?
CEVAP: Bir araya gelerek finansal operasyonlar gerçekleştiren finans, kredi ve yatırım politikalarını koordine ederek ve geliştirmeye yönelik olarak yapılandırılmış uluslararası kuruluşlar, uluslararası mali işbirliğinin geliştirilmesini sağlamak, az gelişmiş ya da gelişmekte olan ülkelerde yaşam standartlarını geliştirmek ve yoksullukla savaşılmasına yönelik görevlerinde açık bir fonksiyon üstlenmişlerdir.
#2
SORU: Farklı ülkelerin farklı özelliklere sahip olması onların işbirliği yapmalarına engel olur mu?
CEVAP: Dünyadaki ülkelerin coğrafi özelliklerinin birbirine benzer ya da tamamen farklı olması, ekonomilerinin birbirini tamamlayıcı ya da birbirinden bağımsız olması, dünyadaki ülkelerin ticari, bilimsel, teknolojik ve ekonomik işbirliğine girmelerine engel teşkil etmez.
#3
SORU: Dünya bankasının temeli ne zaman ve nerede atılmıştır?
CEVAP: Amerika Birleşik Devletlerinde yaşanan büyük buhran(1929-1933), Avrupa’yı büyük ölçüde yıkıma uğratan II. Dünya Savaşı(1939-1945) dünya ekonomisinin geleceği hakkında ciddi adımlar atılmasını ve yeni bir yapılandırılmaya ihtiyaç olduğunu göstermiştir. Dünya Bankası’nın temeli Avrupa’nın savaş sonrası koşullarını iyileştirme amacıyla 01-22 Temmuz 1944 tarihleri arasında Bretton woods’ta toplanan Birleşmiş Milletler Para ve Finans Konferansı’nda Uluslararası Para Fonu (IMF) ile birlikte atılmıştır. Bu yüzden bu iki kuruma “Bretton Woods İkizleri” ya da “Bretton Woods Kurumları” adı da verilmektedir.
#4
SORU: Dünya bankasının temel görevi nedir?
CEVAP: Banka’nın temel görevi, sistematik bir şekilde değerlendirilmiş, dikkatle seçilerek hazırlanmış, usulüne uygun şekilde onaylanmış, uygulanması yakından izlenecek belirli projelere kredi sağlamaktır.
#5
SORU: Dünya Bankasının ana sözleşmesinin birinci maddesinde belirtilen, bankanın kuruluş amacı özetle nedir?
CEVAP: Öncelikli hedefi uzun vadede yoksulluğun azaltılması ve ekonomik gelişmenin sağlanması olan Dünya Bankası’nın, ana sözleşmesinin 1. maddesi bankanın kuruluş amacına ayrılmıştır. Bu maddede yer alan hükümlere göre bankanın kuruluş amacı özetle; - Savaştan çıkmış ve harap olmuş üye ülkelerin, tüm kayıplarının ve yıkımlarının telafi edilerek kalkınma ve yeniden yapılanma çabalarına, kazançlı sermaye yatırımları aracılığıyla destek vermek aynı zamanda gelişme yolundaki ülkeleri kazançlı imkânları ve kaynaklarını geliştirmeleri için özendirmek, - Özel yabancı yatırımlara garantör olmak ya da krediye katılarak desteklemek; özel sermayenin yetersiz olduğu yerlerde ise kendi kaynaklarını kullanarak destek vermek, - Kalkınma amaçlı uluslararası yatırımları uluslararası ticaretin gelişmesi ve ödemeler dengesi istikrarının sürdürülebilmesi için özendirmek, - Başka kanallardan kredi sağlanmışsa, bu kredileri yeniden düzenlemek ya da garanti etmek suretiyle daha yararlı ve acil projelerde öncelikle kullanılmasını sağlamak, - Savaş döneminden barış dönemine geçişte mümkün olan en uygun koşulların sağlanmasına yönelik uluslararası yatırımları yönetmektir.
#6
SORU: Dünya bankasının kuruluşundan itibaren kullandığı para birimleri nelerdir?
CEVAP: Banka’nın sermayesi başlangıçta ABD doları cinsinden belirlenmiş ancak, ABD dolarının altın ile doğrudan bağlantısı sona erdirilince, sermayenin değerlendirilmesine ilişkin sorunlar gündeme gelmiştir. Bunun üzerine Banka’nın yönetim kurulunun aldığı kararla sermaye SDR cinsinden ifade edilmeye başlanmıştır.
#7
SORU: Dünya bankası, faaliyetleri için ihtiyaç duyduğu fonları nasıl sağlar?
CEVAP: Banka’nın az gelişmiş ülkelere proje ve program kredileri kullandırarak değerlendirdiği finansman kaynakları; - Piyasa rayici üzerinden faiz uygulayarak kullandırdığı kredilerin faiz geliri, - Tahsis edildiği halde henüz borçlusu tarafından kullanılmayan kredilerde “Taahhüt Komisyonu” olarak %075 oranında uygulanan faiz geliri, - Mevzuatı gereğince sermaye payı sahibi ülkelere dağıtılmadığı için finansman kaynağı olan bankanın elde ettiği kârı, - Bankanın elindeki kaynakları çeşitli hisse senedi, bono ve tahvil piyasalarında değerlendirerek elde ettiği gelir olarak sıralayabiliriz.
#8
SORU: Dünya bankası bir ülkeye kredi vermeden önce nasıl araştırmalar yapar?
CEVAP: Banka, bir ülkeye kredi kullandırmadan önce, kredinin kullanılacağı proje ile ilgili projenin kârlılığı, kendisini kısa dönemde finanse edip etmeyeceğine ilişkin araştırmalar yapar ve krediyi kullandıracağı ülkeden devlet garantisi talep eder. Bunların yanında krediyi kullanacak ülkenin ekonomik durumu, dış ödemeler dengesindeki gelişmeler ve borcunu zamanında ödeyip ödeyemeyeceği de titizlikle araştırılır. Sonuçta kredilerin Banka’ya döviz olarak ödenmesi gereklidir.
#9
SORU: Dünya bankasının verdiği krediler ana sınıflar altında toplanırsa bunlar neler olur?
CEVAP: Dünya bankasının imkânları krediler ve diğer imkânlar olarak ikiye ayrılabilir. Bu örgütün kredileri; - Belirli bir kamusal projeyi finanse etmeye yönelik ilk kuruluşundan bu yana Dünya Bankasının gelişmekte olan ülkelerin kalkınmasına yardım edecek projelerin finansmanı için sağladığı yatırım kredileri, - IMF’in araçlarından biri olan Stand–by Anlaşmalarına benzeyen Uyum Kredisi Anlaşmaları, kredi alan ekonomik açıdan zayıf ülkelerin herhangi bir yatırımının finansmanını sağlamaya yönelik olarak değil, o ülkenin, uyarlanması istenilen sisteme entegrasyonunu sağlayacak şekilde kendini dönüştürmesi öngörülerek hazırlanan belirli bir sektörü iyileştirmeye ya da yapısal değişimi gerçekleştirmeye yönelik uyum kredileri, (Bankanın kullandırabileceği Uyum Kredileri ise, Mali Sektör Uyum Kredisi, Tarım Sektörü Uyum Kredisi ve Sosyal Güvenlik Sistemi Uyum Kredisidir.) - Dünya Bankası’nın 90’lı yıllarda dünya politikası alanında yeni roller üstlenmesi ve karşılaşılan bazı somut sorunlar, kredi verme politikasında da Bankanın yeni adımlar atmasını gerekli kılmıştır. Çünkü bu gelişmeler, geleneksel yatırım projesi kredi anlaşmalarının çekiciliğini göreli olarak kaybetmesine neden olmuştur. Uyum kredisi anlaşmalarına ilişkin üye ülkelerde artan muhalefet nedeniyle, dayandıkları programların uygulanması zorlaşmıştır. Gelişmiş ve/veya gelişmekte olan üye ülkelerin değişen ihtiyaçlarını karşılayabilmek için Banka, daha esnek ve karma yapıda kredi anlaşması biçimleri geliştirmiştir. İşte bu iki kredinin karışımından oluşan kredi türünü karma krediler olarak sınıflandırabiliriz.
#10
SORU: Dünya Bankası az gelişmiş ülkeler için verdiği kredilerde nasıl bir geri ödeme planı belirler?
CEVAP: Kredi verilen az gelişmiş üye ülkelerin, kişi başına düşen GSMH temel alınarak, Dünya Bankası tarafından kredilerin geri ödeme süreleri tespit edilmiştir. Buna göre kredilere; - En yüksek gelir grubundaki ülkeler 3 yılı ödemesiz olmak üzere 15 yıl vade, - Orta gelir grubundaki ülkeler için 4-5 yılı ödemesiz olmak üzere 17 yıl vade, (Türkiye bu gruba dâhildir.) - Düşük gelir grubundaki ülkeler için 5 yılı ödemesiz olmak üzere 20 yıl vade uygulanmaktadır.
#11
SORU: Dünya Bankasının verdiği krediler dışında sağladığı imkânlar nelerdir?
CEVAP: Diğer imkânlar arasında Banka’nın yönettiği fonlardan sağlanan destek ve hibeler ile diğer kuruluşlarla birlikte yapılan ortak finansman ve garanti yer alır; Proje Hazırlama İmkânı: Dünya Bankasının kredilerine ihtiyacı olan üye ülkenin projenin hazırlanması için gerekli teknik ve finansal olanakları bazen yeterli olmamaktadır. Bu durumda ülkenin talep etmesi halinde Banka, proje hazırlama imkânı adı altında bir avans verir. Küresel Çevre Kolaylığı: Dünyamızın biyolojik çeşitliliğinin korunması, ozon tabakasının gördüğü zararın telafi edilebilmesi ve korunması, üretimde kullanılan yakıtın ve teknolojinin temiz olması, uluslararası suların korunması gibi konularda yapılması düşünülen yatırımları desteklemek için oluşturulmuş bir kolaylıktır.
#12
SORU: Dünya Bankasından alınan kredilerin kullanılmasında karşılaşılan başlıca sorunlar nelerdir?
CEVAP: Öncelikler iyi belirlenemediği için zamanında ve yeterli miktarda kredilere iç kaynak ayrılamaması, - Yatırım ve uyum kredileri anlaşmalarında taahhütlerin geç yerine getirilmesi/getirilememesi veya bazı olumsuzlukların ortaya çıkması, - Dünya Bankası’nın önceden kullandırdığı krediler ile yapılan düzenlemelerin zamanla verim kaybına uğraması, proje uygulamalarında farklı birimler arasında gerekli olan işbirliğinin sağlanamaması, - Hükümet ve yönetim değişikliklerinin kısa sürelerde tekrarlanmasının Dünya Bankası kredileriyle devam ettirilen bazı projelerin önceliğini yitirmesine ya da uygulamanın yavaşlatılmasına hatta durdurulmasına neden olması, - Proje ya da programın devamlılığı açısından gerekli mevzuat düzenlemelerinin yapılamaması olarak sıralanabilir.
#13
SORU: Dünya bankasının organizasyonunda başlıca kimler görevlidir?
CEVAP: Dünya Bankası’nın organizasyon şekli IMF ile aynı yapıdadır. Bu yapıyı anonim şirketlerdeki hisse senedi sahiplerinin genel kurul görevini üstlenen Guvernörler Kurulu, yönetim kurulunun görevlerini üstlenen İcra Direktörleri Kurulu ve bu kurulun kararlarını uygulamaktan sorumlu Başkan, uluslararası kalkınma konularının görüşülerek, tartışıldığı Kalkınma Komitesi ve tabiî ki Dünya Bankası personeli oluşturmaktadır.
#14
SORU: Uluslararası Kalkınma Birliği (IDA) ve Dünya Bankası (IBRD) arasındaki temel farklılıklar nelerdir?
CEVAP: IDA ile Dünya Bankası (IBRD) arasındaki farklılıkları şu şekilde sıralayabiliriz; - Her iki kuruluş da üye ülkelere uygun koşullarda proje ve program kredisi verir. Ancak, IBRD, gelişmekte olan ülkelerin tamamına kalkınmaları için kredi kullandırırken, IDA ise belli bir meblağın altındaki “kişi başına milli geliri” ve her yıl güncellenen bu rakamı ifade eden “fakirlik çizgisi” altındaki üye ülkelerin kalkınmalarına destek olmak için kredi verir. - IBRD, gelişmekte olan ülkelere kredi kullandırmadan önce bu ülkenin ödemeler dengesine ne kadar yük olacağı konusunda çok fazla hassasiyet göstermezken, IDA bu konu üzerinde - IBRD kullandırdığı kredi için piyasa faizine yakın bir faiz uygularken, vadesini piyasaya göre daha uzun belirleyebilir. IDA ise gerekirse sıfır faizli ve 10 yıla kadar ödemesiz, 35-40 yıl gibi uzun vadelerle kredi verebilir.
#15
SORU: Uluslararası Finans Kurumu (IFC) hangi amaçla kurulmuştur?
CEVAP: Sonuçta IBRD’den farklı olarak, özel sektör aracılığıyla ekonomik kalkınmayı geliştirmek amacıyla 1956 yılında Uluslararası Finans Kurumu (IFC) kurulmuştur. IFC’nin vizyonu Dünya Bankası Grubu’nun gelişmekte olan üye ülkelerindeki hayat standartlarını iyileştirmek ve fakirlikten kurtulmak için fırsatlar yaratmaktır. IFC’nin Ana Sözleşmesinin birinci maddesinde temel kuruluş amacı, “Dünya Bankası’nın üye ülkelere yönelik faaliyetlerini desteklemek için, üye ülkelerde, özellikle daha az gelişmiş bölgelerdekilere öncelik tanınarak, kazançlı özel kesim kuruluşların gelişmesini ve büyümesini teşvik ederek ekonomik kalkınmaya daha fazla katkıda bulunmaktır.” hükmü ile açıklanmıştır.
#16
SORU: IFC özel sektör yatırımlarının gelişiminin sürekliliğini sağlamak açısından neler yapmaktadır?
CEVAP: IFC özel sektör yatırımlarının gelişiminin sürekliliğini sağlamak açısından aşağıdakileri yapmaktadır; - Hızla globalleşen dünyaya uygun olarak özel sektör projelerine finansman yaratmak, - Globalleşen dünyada özel girişimcilere destek olabilmek için uluslararası finansal piyasalarda finansmanı harekete geçirmek, - Özel girişimcilere ve az gelişmiş üye ülkelerin hükümetlerine teknik yardım sağlamak ve önerilerde bulunmak, - Özel girişimcilere uzun vadeli kredi, garanti ve risk yönetimi sağlamak ve yerel girişimcilerle uzun vadeli ilişkiler kurmak.
#17
SORU: Uluslararası Para Fonu (IMF) neden ve nasıl kurulmuştur?
CEVAP: 1918-1939 döneminde yaşanan pek çok parasal kriz pozisyonu ekonomik büyüme ve uluslararası ticaretin gelişmesine önemli ölçüde zarar vermiştir. Dünya siyaseti ve ekonomisinde paraya olan güvenin tükendiği, ülkelerin yerli paralarını altınla eşit duruma getiremez hale geldiği böylesi krizlerin üstesinden gelebilmek için uluslararası işbirliğinin sağlanması ve bu işbirliğinin de kurumsallaştırılması yolunda adımlar atılmıştır. Bunlara ilave olarak, dünya ekonomisindeki kâr oranlarının azalması, ülkeler arasındaki gelir farklılıklarının giderek daha fazla hissedilir hale gelmesi gibi nedenlerle küresel ekonomiyi etkileyebilen gelişmiş ülkelerin, daha önce yaşadıkları ve gelecekte de yaşanma riski olan krizleri engelleyebilme ve zamanında tedbirler alabilme düşüncesi daha ciddi girişimlerde bulunulması gerektiğini ortaya koymuştur. IMF, ABD New Hampshire eyaletinin Bretton Woods ketinde 1-22 Temmuz 1944 tarihleri arasında Türkiye’nin de içinde olduğu bir araya gelen 45 ülkenin 27 Aralık 1945’te ana sözleşmeyi imzalamaları ile kurulmuştur.
#18
SORU: IMF ana sözleşmesinde belirtilen kuruluş amaçları nelerdir?
CEVAP: IMF’in ana sözleşmesine göre amaçlarını; - Üye ülkelerin uluslararası parasal işbirliğini sağlamak, - Dış ödeme açığı olan ülkelere kısa/orta vadeli krediler kullandırmak, - Uluslararası ticaretin iyileştirilmesi ve ticaretin artırılabilmesi için kolaylıklar sağlamak, - Döviz kurunun istikrarını korumak bunun için üye ülkeler arasındaki ilişkilerin devamlılığını sağlamak, - Üye ülkelerin aralarındaki cari ödemelerde çok taraflı ödemeler yönteminin teşekkül etmesine yardımcı olmak ve uluslararası ticareti geriletebilecek kambiyo kısıtlamalarını ortadan kaldırmak ve ulusal paraların tam konvertibilitesini gerçekleştirmek, - Ödemeler bilançosu ya da dış açık konusunda sorunlu üye ülkelerin teminat vermesi durumunda Fon kaynaklarından yararlanmalarına imkân tanımak, üye ülkelere uluslararası mali piyasalarda güvence vererek bu ülkelerin ulusal ya da uluslararası uyulması tasarlanan düzen içindeki refahlarını riske etmeden cari ödemelerdeki dengesizliklerini ortadan kaldırmak olarak özetleyebiliriz.
#19
SORU: IMF’e üye ülkelerin fon kaynaklarından yararlanabilmeleri için yerine getirmeleri gereken temel şartlar nelerdir?
CEVAP: IMF’e üye ülkeler ödemeler dengesi gereksinimlerini karşılamak amacıyla Fon’un kaynaklarına başvurabilirler. Üye ülkelerin sadece bu kaynaklardan yararlanmak istemeleri yeterli değildir. Bazı şartları da yerine getirmelidirler. Bunlardan bazıları; - IMF’e niyet mektubu verilmesi ve bu mektupta uygulanacak ekonomik programa ilişkin bilginin olması, - Üye ülkenin uymak zorunda olduğu performans kriterlerinin IMF tarafından belirlenmesi, - Kullanılacak kredinin taksitlendirilmesi, - Üye ülkenin kullanacağı kredi tutarında ülkesinin parası cinsinden düzenlenmiş taahhüt senedini IMF’e vermesidir.
#20
SORU: IMF’in özel tahsisler hesabı hangi hesaplardan oluşur?
CEVAP: Özel tahsisler hesabı aşağıdaki hesaplardan oluşur. - En düşük gelirli gelişmekte olan ülkelere IBRD’nin de çalışma ortaklığı ile ödemeler dengesi problemlerini ortadan kaldırmak için düşük faizli kredi vermek amacıyla Yapısal Uyum Kolaylığı (SAF) Hesabı 1986 yılında yaratılmıştır. - Bağış (Vesayet) Fonu, 1976 tarihindeki 61 adet gelişmekte olan ülkeye uygun şartlar ile ek finansman yaratarak ödemeler dengesi problemlerini hafifletmek amacıyla kurulmuştur. Bu Fon 1981 yılında kapatılmıştır. - Petrol fiyatları artışından etkilenen üye ülkelerin petrol kolaylığından daha zahmetsiz bir şekilde faydalanmalarını sağlamak için 1975 tarihinde kurulan hesap 1983 tarihinde son ödeme yapılarak kapatılmıştır. - Güçlendirilmiş Yapısal Uyum Kolaylığı Fonu (ESAF), IMF’in Yönetim Kurulu kararı ile 1987 yılında yaratılmıştır. Bu Fon düşük gelirli üye ülkelerin dışındaki ülkelerin bağışları ile oluşmuştur. - En düşük gelirli gelişmekte olan ülkelerin kullandıkları ek finansman kolaylığı kredilerinin maliyetini düşürmek için faiz sübvansiyonu sağlamak amacıyla 1980 yılında Ek Finansman Kolaylığı Sübvansiyon Hesabı oluşturulmuştur. - Ani ve tahmin edilemeyen doğa olaylarının sebep olduğu yıkımlar nedeniyle ödemeler dengesi problemleri yaşayan üye ülkelere hızla yardım sağlayabilmek için 1962 yılında kurulmuştur. Türkiye yaşadığı 1999 Ağustos ayı depreminden sonra bu imkândan faydalanmıştır.
#21
SORU: Geçici IMF imkânları kaç başlık altında toplanır ve bunlar nelerdir?
CEVAP: 3 başlık altında toplanabilir. 1) Sistem Değişim Kolaylığı Doğu bloku ülkeleri ve SSCB dağılması sonucu ortaya çıkan ülkelerin serbest piyasa sistemine uyumlarını çabuklaştırmak için geçici olarak bu kolaylık IMF tarafından 1993 yılında sağlanmıştır. 2) Petrol Kolaylığı 1973 petrol şoku ve 1991 körfez krizi nedeniyle petrol fiyatları artış göstermiştir. Petrol Kolaylığı böyle bir ortamda uygulamaya konulmuş ve fiyatların normal seviyelerine gerilemesi ile yürürlükten kaldırılmıştır. 3) Acil Yardım Üye ülkenin kotasının %25’i ile sınırlı olan ancak özel durumlarda kotanın %50’sine çıkarılabilen bu kolaylık, doğal afetler sonucunda zarar gören üye ülkelere sağlanan bir destektir.
#22
SORU: Karadeniz ekonomik işbirliği örgütü hangi tarihte, hangi ülke öncülüğünde kurulmuştur? Bu örgüte hangi ülkeler üyedir?
CEVAP: Birbiri ardına akan paragraflar, bu paragrafların arasında yerleştirilmiş tablolar, grafikler, görüntüler ve benzeri görsel ögelerden oluş Türkiye'nin öncülüğünde başlayan çalışmalar, 25 Haziran 1992 tarihinde İstanbul'da düzenlenen bir zirve toplantısında KEİ Deklerasyonunun imzalanması ile sonuçlanmış ve örgüt bu tarihte resmen işlerlik kazanmıştır. Arnavutluk, Azerbaycan, Bulgaristan, Ermenistan, Gürcistan, Moldova, Romanya, Rusya Federasyonu, Sırbistan, Türkiye, Ukrayna ve Yunanistan KEİ’nin üye ülkeleridir.
#23
SORU: Ekonomik işbirliği teşkilatının (EİT) kuruluş amaçları nelerdir?
CEVAP: EİT’ nin amaçlarını şu şekilde özetleyebiliriz; - Üye devletlerde sürdürülebilir ekonomik kalkınmanın gerçekleştirilmesi, - Ticaret engellerinin aşamalı olarak kaldırılması, bölge içi ticaretin teşvik edilmesi, EİT bölgesinin büyüyerek dünya ticaretinin önemli merkezlerinden biri haline getirilmesi ve dünya ekonomisi ile üye ülkelerin ekonomilerinin kademeli olarak entegrasyonunun sağlanması, - Üye ülkeleri birbirlerine ve dış dünyaya bağlayan ulaşım ve iletişim altyapısının geliştirilmesi, - Ekonomik liberalleşme ve özelleştirmenin sağlanması - EİT bölgesinin maddi kaynaklarının etkinleştirilmesi - EİT bölgesinin tarım ve sanayi potansiyellerinin verimli olarak kullanılmasının sağlanması; - Bölgesel uyuşturucu bağımlılığı kontrolü için işbirliği yapılması, ekolojik ve çevresel koruma ve EİT bölgesi halkları arasında tarihsel ve kültürel bağların güçlendirilmesi, - Bölgesel ve uluslararası kuruluşlar ile karşılıklı yararlar sağlayacak işbirliğine gidilmesi, - Üye ülkelerin hammadde ve hazır ürünleri pazarlayabilecekleri EİT bölgesi dışındaki pazarlara daha kolay erişebilmelerini sağlamak için ortak çaba gösterilmesi - EİT organlarının, anlaşmalarının çok taraflı finansal kuruluşlar da dahil olmak üzere diğer bölgesel ve uluslararası kuruluşlar ile ortak anlaşmaların etkin olarak kullanılmasıdır.
#24
SORU: EİT’in faaliyet alanları nelerdir?
CEVAP: EİT’nin faaliyet alanları aşağıdaki gibidir; - Ticaret ve yatırım - Ulaştırma ve telekomünikasyon - Enerji, doğal kaynaklar ve çevre - Tarım, sanayi ve turizm - İnsan kaynakları ve sürdürülebilir kalkınma - Proje ve ekonomik araştırmalar, istatistik ve uluslararası ilişkiler
#25
SORU: Avrupa Yatırım Bankasının kuruluş amacı nedir?
CEVAP: AYB, kâr amacı gütmeyen bir kurum olup, özellikle kalıcı projelerin finansmanını sağlamaktadır. Kamu ve özel sektör kuruluşlarına üstlendikleri güçlü yatırımlar için uzun vadeli finansman sunar. AYB’nın amaçları, AB’nin gelişimi, yeni politikalar, yeni üyeler ve yeni ihtiyaçlara göre değişmiş, çeşitlendirilmiştir.
#26
SORU: Asya Kalkınma Bankasının amaçları nelerdir?
CEVAP: AKB’nin amaçlarını şu şekilde özetleyebiliriz; - Asya ve Pasifik bölgesindeki gelişmekte olan ülkelerin ekonomik ve sosyal kalkınması için finansman sağlamak, - Kalkınma proje ve programlarının planlanması ve uygulanması için teknik yardım vermek, - Kalkınma için özel ve kamu yatırımlarını desteklemek, - Ekonomi politikalarının koordinasyonuna yardım etmek, - Bölgede ortaya çıkabilecek acil durumlarda kaynak sağlamak ve kaynakların yönlendirilmesi için koordinasyonu gerçekleştirmektir.
#27
SORU:
Ülkelerin ekonomik bütünleşmeye giderken bu oluşumun başarılı olmasında neler etken olmuştur?
CEVAP:
Ülkelerin ekonomik bütünleşmeye giderken bu
oluşumun başarılı olmasında;
• Entegrasyon içinde yer alan ülkelerin kalkınma seviyelerinin ve üretim yapılarının
birbirine yakın düzeylerde olması,
• Coğrafi bakımdan ülkeler arası yakınlık,
• Ortak kültürel geçmiş,
• Sanayileşme açısından uyguladıkları dış ticaret politikalarının benzerliği,
• Alt yapı imkânlarının özellikle de ulaştırma
imkânlarının gelişmişliği,
• Bütünleşmeye dâhil olan ülkelerin ekonomilerinin birbirini tamamlayıcı nitelikte olması,
önemli bir rol oynamaktadır(Yiğit, 2003: 37).
#28
SORU:
Birleşmiş Milletler (BM) Antlaşması ne zaman imzalanmış ve yürürlüğe girmiştir?
CEVAP:
Birleşmiş Milletler (BM) Antlaşması, 26 Haziran 1945 tarihinde San Francisco’da imzalanmış ve 110. maddeye uygun olarak 24 Ekim 1945’de yürürlüğe girmiştir.
#29
SORU:
Birleşmiş Milletler (BM) Uluslararası Örgütünün kuruluş amacı nedir?
CEVAP:
Uluslararası güvenin korunması ve barışın devamlılığının sağlanması, uluslararası arenada ülkelerin ekonomik, toplumsal ve kültürel açıdan iş birliğinin sağlanması amacı için krulmuş bir örgüttür.
#30
SORU:
Birleşmiş Milletlerin asıl üyelerini kimler oluşturmaktadır?
CEVAP:
Birleşmiş Milletlerin asıl üyeleri, Uluslararası Örgütlenme konusunda San Francisco’da yapılan Birleşmiş Milletler Konferansı’na katılmış olan ya da 1 Ocak 1942 tarihli Birleşmiş Milletler Bildirgesi’ni önceden imzalamış bulunan ve işbu Antlaşmayı imzalayarak 110. Madde uyarınca onaylayan devletlerdir.
#31
SORU:
Birleşmiş Milletler Sistemi kimlerden oluşur?
CEVAP:
Birleşmiş Milletler Sistemi; Birleşmiş Milletler Genel Sekreterliği, Birleşmiş Milletler fon ve programları (UNICEF ve UNDP gibi), özel teşkilatlar (UNESCO ve WHO gibi) ve ilgili kuruluşlardan oluşmaktadır
#32
SORU:
Birleşmiş Milletler Sistemi Ana Koordinasyon İcra Kurulu (CEB) 'nun amacını açıklayınız.
CEVAP:
Kuruluş, geniş çerçevedeki problemleri çözüme kavuşturmak, üye ülkelerin ortak çıkarları doğrultusunda hareket etmeleri ve çıkarlarını koruyabilmeleri için BM sistemi içinde yüksek koordinasyon sağlamayı amaç edinmiştir.
#33
SORU:
Birleşmiş Milletler Genel Sekreterliği' ni oluşturan birimler nelerdir?
CEVAP:
İç Gözetim Dairesi (OIOS), Hukuk Müşavirliği (OLA), Siyasi İşler Dairesi (DPA), İnsani İşler
Koordinasyon Ofisi (OCHA) gibi daire ve diğer birimlerden oluşmaktadır.
#34
SORU:
Birleşmiş Milletler Genel Sekreterliğinin bulunduğu, genel merkez dışındaki önemli üç merkez nerelerdedir?
CEVAP:
Genel Sekreterliğin merkezî New York’tadır. Ayrıca dünyanın pek çok ülkesinde büroları vardır. Bunlardan önemli üçü Cenevre, Viyana ve Nairobi’dedir.
#35
SORU:
İç Gözetim Dairesi (OIOS) nin işlevini açıklayınız.
CEVAP:
İç Gözetim Dairesi, bağımsız ve profesyonel iç denetim sağlar. Gözlemleme, soruşturma ve değerlendirmenin yanı sıra yönetim kademesine danışmanlık hizmeti vermek ve yönetim adına soruşturma yürütmek de OIOS’un görevleri arasındadır.
#36
SORU:
Hukuk Müşavirliği (OLA) nin görevini açıklayınız.
CEVAP:
Hukuk Müşavirliği, Teşkilatın yasal konularda hizmet veren merkezidir. Genel Sekretere ve Genel Sekreterlik birimlerine, Birleşmiş Milletlerin ana ve yardımcı organlarına kamusal ve özel uluslararası hukuk alanında yasal tavsiye verir. Kamusal uluslararası hukuk, uluslararası deniz ve ticaret hukuku ile ilgili yasal organlar için sekreterya görevlerini yerine getirir.
#37
SORU:
Barış Harekâtları Dairesi (DPKO) yükümlülüğü nedir?
CEVAP:
Barış harekâtları dairesi, üye devletlere ve Genel Sekretere uluslararası barış ve güvenliği sağlama ve koruma çalışmalarında destek vermekle yükümlüdür.
#38
SORU:
Ekonomik ve Sosyal İşler Dairesi (DESA) hangi alanlarda faaliyet gösterir?
CEVAP:
DESA, sürdürülebilir kalkınma, toplumsal cinsiyet eşitliği ve kadınlarının konumlarının güçlendirilmesi, kalkınma politikaları analizi, nüfus, istatistik, kamu yönetimi ve dijital yönetim, sosyal politika ve kalkınma alanlarında faaliyet gösterir.Yerel Halklar Daimi Forumu, Birleşmiş Milletler Bilgi ve İletişim Teknolojileri Çalışma Kolu ve Birleşmiş Milletler Orman Forumu’na destek vermek yine faaliyet alanının içine giren konulardır.
#39
SORU:
Birleşmiş Milletlerin amaçları nelerdir?
CEVAP:
Birleşmiş Milletlerin amaçları aşağıdaki gibidir;
• Uluslararası barış ve güvenliği korumak için
barışa yönelik tehditleri öngörerek önlemler almak ve bu tehditleri önlemek,
• Barışın bozulmaması için ortaya çıkabilecek sorunlar ya da saldırı durumlarında çözüme
yönelik etkin ortak önlemler almak ve uluslararası uyuşmazlıkların düzeltilmesini ya da çözümlenmesini barışçı yollarla, adalet ve uluslararası hukuk ilkelerine uygun olarak gerçekleştirmek,
• Uluslararasında, halkların hak eşitliği ve kendi geleceklerini kendilerinin belirlemesi
ilkesine saygı üzerine kurulmuş dostça ilişkiler geliştirmek ve dünya barışını güçlendirmek için diğer uygun önlemleri almak,
• Ekonomik, sosyal, kültürel ve insancıl nitelikteki uluslararası sorunları çözmek,
• Irk, cinsiyet, dil ya da din ayrımı gözetmeksizin herkesin insan haklarına ve temel özgürlüklerine saygılarının geliştirilip güçlendirilmesinde uluslararası iş birliğini sağlamak,
• Bu amaçlara ulaşılması yolunda ulusların giriştikleri eylemlerin uyumlaştığı bir odak olmaktır.
#40
SORU:
Birleşmiş Milletlerin ilkeleri nelerdir?
CEVAP:
Birleşmiş Milletler aşağıdaki ilkeler doğrultusunda tutum sergiler;
• Tüm üyelerinin eşit egemenliğine dayanır.
• Tüm üyeler Antlaşmada belirtilen yükümlülüklerini iyi niyet çerçevesinde yerine getirmek zorundadır.
• Ortaya çıkan uluslararası anlaşmazlıkları tüm üyeler, uluslararası barış, güvenlik ve
adaleti tehlikeye sokmadan barışçıl yollarla çözümlemek zorundadır.
• Tüm üyeler başka bir devlete tehdit oluşturmaktan ya da başka bir devlete karşı güç
kullanmaktan kaçınmalıdır.
• Tüm üye ülkeler, Antlaşma gereğince ortaya çıkan her faaliyetin uygulamasına tam destek vermelidir.
• Birleşmiş Milletler Antlaşması’ndaki hiçbir madde BM’ye herhangi bir devletin iç işlerine karışma yetkisi tanımaz.
#41
SORU:
Birleşmiş Milletlere bağlı olarak 17 özel kuruluş kalkınma ve uluslararası iş birliği için uzmanlık alanlarında faaliyet göstermektedir. Bu kuruluşlar hangileridir?
CEVAP:
• ILO: International Labour Organization
(Uluslararası Çalışma Teşkilatı)
• FAO: Food and Agriculture Organization
of the UN (Gıda ve Tarım Teşkilatı)
• UNESCO: UN Educational, Scientific and
Cultural Organization (BM Eğitim, Bilim
ve Kültür Teşkilatı)
• WHO: World Health Organization (Dünya Sağlık Teşkilatı)
• World Bank: (Dünya Bankası)
• IMF: International Monetary Fund (Uluslararası Para Fonu)
• ICAQ: International Civil Aviation Organization (Uluslararası Sivil Havacılık Teşkilatı)
• UPU: Universal Postal Union (Evrensel
Posta Birliği)
• ITU: International Telecommunication
Union (Uluslararası Telekomünikasyon)
• WMO: World Meteorological Organization (Dünya Meteoroloji Teşkilatı)
• IMO: International Maritime Organization (Uluslararası Denizcilik Teşkilatı)
• WIPO: World Intellectual Property Organization (Dünya Telif Hakları Teşkilatı)
• IFAD: International Fund for Agricultural
Development (Tarımsal Gelişme Uluslararası Fonu)
• UNIDO: UN Industrial Development Organization (BM Sanayi Kalkınma Teşkilatı
#42
SORU:
Uzman kuruluş statüsünde olmayan ancak BM organları ile bağlantılı olarak faaliyet gösteren kuruluşlar hangileridir?
CEVAP:
Uzman kuruluş statüsünde olmamakla birlikte aşağıdaki kuruluşlar BM organları ile bağlantılı olarak faaliyet göstermektedir;
• IAEA: International Atomic Energy Agency
(Uluslararası Atom Enerjisi Kurulu)
• WTO: The World Trade Organization
(Dünya Ticaret Teşkilatı)
• UNHCR: United Nationas High Commissiyoner for Refugees (BM Mülteciler Yüksek Komisyonu)
#43
SORU:
Birleşmiş Milletler Örgüt Yapısı içindeki temel organlar nelerdir?
CEVAP:
Genel Kurul, Güvenlik Konseyi, Eknomik ve Sosyal Konsey, Vesayet Konseyi, Uluslararası Adalet Divanı ve Genel Sekreterlik
#44
SORU:
IMF' nın kuruluşu hakkında bilgi veriniz.
CEVAP:
IMF, ABD New Hampshire eyaletinin Bretton Woods kentinde 1-22 Temmuz 1944 tarihleri arasında Türkiye’nin de içinde olduğu bir araya gelen 45 ülkenin 27 Aralık 1945’te ana sözleşmeyi imzalamaları ile kurulmuştur ve 1 Mart 1947’de finansal operasyonlarına başlamıştır.
#45
SORU:
İslam İşbirliği Örgütü' nün (İİÖ) kuruluşunu açıklayınız.
CEVAP:
İslam dünyasını birleştirmek, Müslüman devletlerinin çıkarlarını korumak için 1969 yılında Rabat’ta 24 ülkenin katıldığı Birinci İslam Zirvesi’nde İslam İş Birliği Örgütünün (İİÖ) temelleri atılmıştır. 1970 yılında İslam Ülkeleri Dışişleri Bakanları İKT Genel Sekreterliğini kurmuşlardır. Ana Sözleşmesi hazırlanan İİÖ, 1972 yılında toplanan Dışişleri Bakanları Üçüncü Konferansınca onaylanmıştır
#46
SORU:
Ekonomik bütünleşmenin amaçları nelerdir?
CEVAP:
Ekonomik bütünleşmenin amaçları;
• Üye ülkeler arasında ticaret hacminin artırılması,
• Kalkınma amacıyla geniş bir piyasanın yaratılması,
• Yaşam standartlarının iyileştirilmesi,
• Bölgesel dengesizliklerin azaltılması,
• Dünyadaki siyasi ve ekonomik gelişmelerde
üye ülkelerin elinin güçlendirilmesidir.