Korpus luteumun gerilemesi (regresyonu) ile başlayarak östrusun başlamasına kadar sürer. Bu evrede progesteron salgılanması birdenbire düşer.

Proöstrusu diğerlerinden ayıran başlıca özellik, hızlı follikül büyümesinin oluşmasıdır. Bu dönemin sonlarına doğru dişi genital sistemi üzerine östrojenin etkisi ile yaklaşan östrus davranışlarının belirtileri görülebilir.

Serin iklimlerde bulunan ineklerde ortalama 18 saat süren östrus süresi, sıcak çevrelerde yetiştirilenlerde daha kısa süreli; 10-12 saattir. Sıcaklık östrus süresini kısaltmaktadır.

Metöstrus; Bu dönem, östrusun kesilmesiyle başlar ve yaklaşık 2-3 gün sürer. Aslında metöstrus dönemi korpus luteumların şekillendiği dönemdir. Oluşum evresindeki kırmızı renkteki bu korpus luteuma, korpus luteum hemorajikum denir.

Dış Kızgınlık Belirtileri; Kızgınlıkta olan bir inekte, genel bir huzursuzluk durumu, bağırma ve arayan bir yüz ifadesi bulunur. Komşu hayvanları yalar ve kimi durumlarda bakıcısına normalin dışında ilgi gösterir. Proöstrusta olan hayvanların diğer hayvanlar üzerine atlamaya eğilimleri artar. Östrusun başlamasıyla birlikte hayvanda geçici bir iştahsızlık görülür; o günkü süt veriminde azalma dikkati çekebilir. Bel bölgesine masaj yapıldığında belini çökertir ve kuyruğunu kaldırarak yana yönlendirir (duldungs refleks). Önemli dış belirtilerden biri de bir dereceye kadar proöstrusta, özellikle artan ölçülerde östrusta görülen ve östrus sonrasında azalan mukoz kızgınlık akıntısı, halk arasındaki deyimle “çara”dır.

Seksüel siklusun en uzun devresi, ortalama olarak 10 –14 gün süren diöstrusdur.

Tonus, bir uyarıya yanıt olarak kasların kasılma yeteneği; devamlı kas kasılması veya hafif kasılma, gerginlik olarak tanımlanır.

Suni tohumlama kısaca, çeşitli yöntemlerle erkek hayvanlardan alınan spermanın, birtakım işlemler geçirdikten sonra, dişi genital kanalına verilmesi olarak adlandırılır. Ancak suni tohumlamanın bu kadar basit bir olay olmayıp erkek ve dişi genital organların klinik muayenelerini, kızgınlıkların senkronizasyonunu ve embriyo transferi konularını da içerdiği bilinmelidir.

Dünyada ilk suni tohumlama uygulamasının tarihi 14. yüzyılın başlarına kadar gitmektedir. Arap at yetiştiricileri tarafından yapılan bu uygulamada, bir aşiret reisinin kısrağının bu reise düşman olan başka bir aşiret reisinin aygırından alınan sperma ile tohumlandığı bildirilmektedir.

Bilimsel olarak ise ilk suni tohumlamayı İtalyan fizyolog Lazzaro Spallanzani 1780 yılında yapmıştır. Evinde beslediği bir dişi köpeğin kızgınlık göstermesi üzerine Spallanzani bir erkek köpekten aldığı spermayı beden ısısında saklamış ve uzun uçlu bir enjektör ile dişi köpeğin uterusuna bırakmıştır. Dişi köpek normal gebelik süresi sonunda hem kendisine hem de erkek köpeğe benzeyen yavrular doğurmuştur.

Türkiye’de ilk kez Karacabey Harasında 1926 yılında başlayan suni tohumlama uygulamaları, daha sonraki yıllarda Çiftleler Harası ve diğer haralarda da uygulamaya konmuştur.

Suni tohumlamanın başlıca yararları şunlardır:

1. Suni tohumlama uygulaması, bir erkek damızlıktan çok fazla sayıda dişinin tohumlanmasına olanak sağlar.

2. Farklı çevre ve yönetim koşulları altında yetiştirilen erkek damızlıklara erken yaşlarda projeni test uygulanmasına ve dolayısıyla genetik seleksiyona olanak verir.

3. Genetik değerler göz önüne alındığında, doğal tohumlamalardan daha ekonomiktir.

4. Projeni test uygulanarak kalıtsal gücü denenmiş erkek damızlıkların, ölümlerinden sonra bile, sperma örneklerinin yaygın bir şekilde kullanılmasına olanak sağlar.

5. Irkların genetik bakımdan ıslah edilmesini ve birbirlerine dönüştürülmesini sağlar.

6. Veneral (cinsel yolla bulaşan) hastalıkların yayılma riskini azaltıp kontrol altına alınmasını sağlar.

7. Boğa yerine sperma ithal etmek yoluyla yeni genetik materyalin ülkeye girişini hızlandırır. Uluslar arası taşıma giderlerini azaltır.

8. Değerli oldukları halde sakat ya da isteksiz erkek damızlıklardan elektro ejakülatör aracılığı ile sperma alınarak kullanılmasını sağlar.

9. Bir yetiştirmede bulunan hayvanların ya da sürünün tüm kayıtlarının doğru olarak tutulmasını sağlar.

10. Yetiştiricileri boğa bulundurma zorunluluğundan kurtarır.

11. Tehlikeli boğaların yetiştirmeden çıkarılmasıyla güvenliği sağlar.

12. Östrus senkronizasyonu uygulanan çok geniş hayvan gruplarının aynı zamanda

    tohumlanabilmesine olanak sağlar.

13. X ve Y eşey kromozomlarını taşıyan spermatozoitlerin birbirlerinden ayrılmasıyla

    cinsiyetin kontrol altına alınması çalışmalarına ortam hazırlar.

14. Erkek damızlıkların gereğinden fazla kullanılmasını önler.

15. Suni tohumlama uygulamalarında kullanılan gereçlerin yapımı ve ticareti ile ilgili

    yeni endüstri kollarının oluşmasına ve iş alanlarının açılmasına olanak sağlar.

Divertikulum subüretrale, Vajinanın lümenine açılan son ucu kapalı kese şeklinde oluşumdur.