AOF.SORULAR.NET
aof.sorular.net Eleştiri Tarihi ELEŞTİRİ TARİHİ Dersi EDEBİ ELEŞTİRİNİN TANIMI, KAPSAMI VE TÜRK EDEBİYATINDA ELEŞTİRİNİN TARİHİ KAYNAKLARI soru cevapları

ELEŞTİRİ TARİHİ Dersi EDEBİ ELEŞTİRİNİN TANIMI, KAPSAMI VE TÜRK EDEBİYATINDA ELEŞTİRİNİN TARİHİ KAYNAKLARI soru cevapları:

Toplam 88 Soru & Cevap
PAYLAŞ:

#1

SORU: Scaliger, eleştiriyi nasıl tanımlar?


CEVAP: Scaliger, eleştiriyi “zihinsel eserlerin üstün ve zayıf yönlerini ortaya koymak” olarak tanımlar.

#2

SORU: Edebiyatı inceleme tarzlarından, ‘’Dış Yaklaşımın’’ inceleme tarzını açıklayınız?


CEVAP: Edebiyat incelemelerinde dış yaklaşım adını alan inceleme tarzları şunlardır: Dış yaklaşım olarak kabul edilen araştırmalar, edebiyat ve biyografi arasında, eser ve yazar arasında, edebiyat ve psikoloji, toplum ve felsefe arasında, edebiyat ve diğer sanatlar arasında ilişki kuran ve bunları sergileyen çalışmalardır. Bunlar genel olarak edebî eseri araştırmanın merkezi olarak almayan, dış şartlar üzerinde yoğunlaşan yaklaşımlardır.

#3

SORU: Yorumlayıcı Eleştiri nedir? açıklayınız.


CEVAP: Bu tip eleştiri, yazarın niyetini dikkate almaz, eserin anlamını kavramaya yönelir. Freud’ün kuramları çerçevesinde gelişen Psikanalitik eleştiri, bir yorumlayıcı eleştiri türüdür.

#4

SORU: Bilimsel Eleştiri nedir? açıklayınız.


CEVAP: Bilimsel eleştiri: Metni açıklamak için metnin dışındaki nesnel olguları araştırır, nesnellik kaygısı büyüktür. Lanson’un eserlerinde bu tip eleştiri ön plana çıkar. Üniversite eleştirileri de bu gruba girer.

#5

SORU: Hüküm Eleştirisi yaparken, eser üzerinde hangi konularda yargıda bulunulur?


CEVAP: Eserin değeri problemiyle ilgilenir, onun hakkında iyi yahut kötü, güzel yahut çirkin, faydalı yahut zararlı tarzında bir hüküm verir. Diğer eserlere göre değerli olup olmadığı konusunda bir yargıya varır.

#6

SORU: Edebi Analiz Modellerini, hangi başlıklar altında ele almak mümkündür?


CEVAP: a) Kurallar modeli b)Tefsir yahut yorum modeli (Herméneutique model) c) Tarihsel Model d) Dilbilimsel ve Yapısal Model e) Dış yaklaşım Modeli

#7

SORU: Eleştiri türünün ilk örnekleri nerede görülür?


CEVAP: Eleştiri türünün ilk başarılı örnekleri Eski Yunanistan’da görülür. Yunan filozofları, hayat, bilim, sanat ve din üzerinde derin düşünceler geliştirmişler, hayatın anlamı, amacı, Tanrı, evren, dünya, toplum, sanat, güzellik, iyilik nedir sorularına cevaplar aramışlardır.

#8

SORU: Retorik ne demektir?


CEVAP: Batı medeniyetinde güzel konuşma ve yazma bilimidir.

#9

SORU: Hangi tip metinlerde yazar, duygularını ve şahsî fikirlerini ortaya koyma amacını taşır?


CEVAP: İfade fonksiyonlu metinlerde, duygularInI ve şahsî fikirlerini ortaya koyma amacI taşır.

#10

SORU: Eleştiri ne zaman gelişip, bir bilim haline gelip ve ne zaman temel edebiyat türlerinden olmuştur?


CEVAP: Barok, klasik, romantik ve realist dönemlerde eleştiri anlayışı gelişti ve XIX. yüzyılda eleştiri bilim halini aldı, XX. yüzyılda ise temel edebiyat türlerinden birisi oldu.

#11

SORU: Edebiyat kuramcıları edebiyatı inceleme tarzlarını kaç başlık altında toplar?


CEVAP: a) Dış yaklaşım b) İç yaklaşım

#12

SORU: Estetik (bedii) fonksiyonunun özellikleri nelerdir?


CEVAP: Estetik (bediî) fonksiyonu, mesaj merkezlidir. Aynı mesaj, dilin çeşitli imkânları kullanılarak verilebilir; bunlar arasından birisi çok zaman estetik amaçlarla seçilir. Böylece hem mesaj verilmiş olur, hem de o mesajı verenin estetik tercihleri ifade edilmiş olur. Bu fonksiyona üslûp fonksiyonu adı da verilebilir. Bu fonksiyonla edebî eserlerde dil, nesneye geçişliliğini kaybeder, dikkati kendi üzerine çekerek bizzat kendisi bir estetik nesne haline gelir, geçişsizleşir. ifadenin çok anlamlılığı, ritmi, ahengi vb. dikkatimizi nesneden yani konudan uzaklaştırarak bizzat ifadeye yani dile yöneltir.

#13

SORU: İslam dünyasında bilimin çok hızlı gelişmesinin asıl nedeni nedir?


CEVAP: slâm dünyasında bilimin çok hızlı ve yöntemli bir şekilde gelişmesinin asıl nedeni, Tanrı’nın buyruklarını bildiren “Kur’ân-ı Kerîm”i doğru anlama ve doğru anlatma arzusudur.

#14

SORU: Eleştiri hem bir işin adı, hem bu iş sonunda orta çıkan ürünün adıdır. Bundan dolayı bu teriminin genel kullanımındaki anlamları nelerdir?


CEVAP: 1. En geniş anlamında eleştiri, sanatın yahut edebiyatın incelenmesi, tartışılması, değerlendirilmesi, yargılanması işidir. 2. Edebî bir eser yahut bir sanat eseri üzerine verilen hükümdür.

#15

SORU: Mesaj’ın anlamını nelerden etkilenir?


CEVAP: Şahısların toplumsal-kültürel özellikleri, konuşma anında orada bulunup bulunmamaları, aralarındaki konuşmanın emir, rica, şaka vb. oluşu mesajın anlamını etkiler. Mesajın anlamı “konu”ya göre de değiflir. “Yağı ver” sözü yemek haızırlarken başka anlama gelir, araba tamir ederken başka anlama gelir. Hâl, içinde bulunulan yer ve zaman gibi daha genel olan şartları ifade eder.

#16

SORU: Nesne kelimesinin anlamı nedir?


CEVAP: Nesne, sözü edilen varlıktır.

#17

SORU: Sainte Beuve, Eleştirmeni nasıl tanımlar?


CEVAP: Sainte Beuve (1804-1869), eleştirmeni “Eleştirmen, okumayı bilen ve başkalarına öğreten adamdır.” şeklinde tanımlar.

#18

SORU: Edebiyat Kuramları, edebiyatı hangi yönleriyle araştırır?


CEVAP: Edebiyat kuramları, edebiyatın yöntemlerini, ilkelerini, kategorilerini ve ölçütlerini araştırır.

#19

SORU: Haber fonksiyonunun özellikleri nelerdir?


CEVAP: Bu fonksiyon nesne üzerinde yoğunlaşır. Okuyucuya dış dünya yahut bir kavramla ile ilgili bir haber verilir. Nesnel bildirişimi mümkün kılan bu fonksiyondur. İlmî eserlerde bildirişimin bu fonksiyonundan yararlanılır. Ör.: “Su, yüz derecede kaynar”. Nesneyi ifade eden metinlerin belirgin bazı üslûp özellikleri vardır: Yazıda genellikle üçüncü şahıs kullanılır; belirli işaret sıfatlarından yararlanılır.

#20

SORU: Edebiyat Kuramları, edebiyatın hangi yönleriyle inceler ve değerlendirir?


CEVAP: Edebiyat tarihleri, kültürel gelişmeleri, yazarları ve eserleri kronolojik bir sırayla ele alır ve onları değerlendirir. Edebiyat tarihi genel olarak geçmişte kalan eserlerle ilgilenir. Onları tarihî olaylar olarak ele alır, gün ışığına çıkarır ve sınıflandırır.

#21

SORU: İslam dünyasında eleştirel düşüncenin gelişmesi hangi gelişmeden sonra olmuştur?


CEVAP: İslam dünyasında da eleştirel düşüncenin gelişmesi bilimin gelişmesinden sonra olmuştur.

#22

SORU: Açıklayıcı eleştiri kendi içinde kaça ayrılır bunlar nelerdir?


CEVAP: a) Yorumlayıcı eleştiri b) Bilimsel eleştiri c) Biçimsel eleştiri

#23

SORU: Biçimsel Eleştiri nedir? açıklayınız.


CEVAP: Biçimsel eleştiri: Edebî eserin yapısına, üslûbuna ve türüne yönelmiş bir eleştiri anlayışıdır. Yapısal eleştiri yöntemleri bu tip içinde yer alır.

#24

SORU: Yazarın nesnel gerçeklikleri ifade ettiği metinler, hangi tip metinlerdir?


CEVAP: Yazarın nesnel gerçeklikleri ifade ettiği metinler, haber fonksiyonlu metinlerdir.

#25

SORU: Mesaj kelimesinin anlamı nedir?


CEVAP: Mesaj, verici tarafından ifade edilen önermedir, metindir. Vericinin alıcıya gönderdiği haberdir, bilgidir.

#26

SORU: Eleştirmen kelimesinin anlamı nedir?


CEVAP: Eleştirmen, yaygın anlamına göre bilgisine, görgüsüne, zevkine güvenen ve bu niteliklerine dayanarak diğer sanatçıların eserlerini değerlendiren kişidir.

#27

SORU: Eleştirinin nitelikleri içinde yer alan, metin türlerinden Art metinlilik ne anlam ifade etmektedir?


CEVAP: Art metinlilik [hypertextualité]: Yeni bir metni eski bir metne bağlayan ilişkiler toplamıdır, başka bir deyişle bir B art-metnini (hypertexte) bir A ön-metnine (hypotexte) bağlayan ilişkiler toplamıdır. İki metin arasında bir kaynaklık ilişkisi bulunur. Mesela: tercüme eserler, parodiler, nazireler, taklit eserler birer alt metindir. Bu ayırım, ön metin / art metin ayırımını yansıtmaktadır.

#28

SORU: F.Thumerel’e göre eleştiri kaça ayrılır?


CEVAP: a) Hüküm Eleştirileri, b) Açıklayıcı eleştiriler adı altında iki sınıfta toplanır.

#29

SORU: Açıklayıcı Eleştiri nedir açıklayınız?


CEVAP: Açıklayıcı eleştiri, eseri yargılamak amacını gütmez, onu açıklamak, anlamak, yorumlamak ister. Eseri açıklayabilmek için tarihî ve psikolojik şartları araştırır, metin üzerinde çözümleme çalışmaları yapar. Açıklayıcı eleştirilerin de yarı nesnel, nesnel ve öznel olan tipleri vardır.

#30

SORU: Eleştirinin nitelikleri içinde yer alan, metin türlerinden iç metinlilik ne anlam ifade etmektedir?


CEVAP: İç metinlilik [intertextualité]: Bir metnin içinde başka bir metnin bulunmasıdır. Bu ayırım, metin / iç metin yarımını yansıtmaktadır.

#31

SORU: Eleştirinin nitelikleri içinde yer alan, metin türlerinden Dış metinlilik ne anlam ifade etmektedir?


CEVAP: Dış metinlilik [métatextualité]: Bir metin hakkında yazılan tenkitler, açıklamalar, tahliller ve yorumların hepsi birer dış metindir. Bu ayırım, metin / dış metin ayırımını yansıtmaktadır.

#32

SORU: Eleştirinin nitelikleri içinde yer alan, metin türlerinden Ek metinlilik ne anlam ifade etmektedir?


CEVAP: Ek metinlilik [paratextualité]: Bir metnin önünde, sonunda yer alan başlıklar, alt başlıklar, önsöz, sonsözler, notlar, “der-kenâr”lar, yayıncı açıklamaları birer ek metindir. Bu ayırım, metin ve ek metin ayırımını yansıtmaktadır.

#33

SORU: Eleştirinin nitelikleri içinde yer alan, metin türlerinden Tip metinlilik ne anlam ifade etmektedir?


CEVAP: Tip metinlilik [architextualité]: Belli bir edebî türe ait olan tematik ve biçimsel özelliklerle bir metin arasındaki ilişkidir. Eser ile ait olduğu tür, tip, sözceleme tipi arasında bulunan benzerliklerdir. Metin tipi, sözceleme tipi ve metnin türü üst metinlilik ilişkileri yaratır. Bu ayırım, metin / tür ayırımını yansıtmaktadır.

#34

SORU: Türkçede kullanılan tenkid ve onun eş anlamlısı olan eleştiri kavramlarının Fransızcada karşılığı nedir?


CEVAP: Türkçe ‘de kullanılan tenkid ve onun eş anlamlısı olan eleştiri kavramları, Fransızcadaki yargılamak anlamına gelen “critique” teriminin karşılığıdır.

#35

SORU: Algılama fonksiyonunun özellikleri nelerdir?


CEVAP: Algılama fonksiyonu kanal merkezli bir fonksiyondur, mesajın algılanmasını ve alıcı ile verici arasındaki temasın kurulmasını kolaylaştırmak için kullanılan bütün unsurları içine alır. Bir metinde sayfa düzeni, noktalama, yazı karakterlerinin şekli ve rengi, düzenlenmesi; şemalar, sınıflandırma çizelgeleri gibi anlamayı kolaylaştıran unsurlar bu görevi yerine getirirler.

#36

SORU: Bildirişimin temel altı elementi hangi fonksiyonları yerine getirir?


CEVAP: • Haber fonksiyonu • İfade fonksiyonu • Etkileme fonksiyonu • Algılama fonksiyonu • Üst-dil fonksiyonu • Estetik fonksiyonu

#37

SORU: Eleştirinin genel nitelikleri nelerdir?


CEVAP: a) Eleştirinin yöneldiği nesnelerin ve bakış açılarının çokluğu b) Eleştirinin göreceliği c) Eleştiri kavramlarının karşıtlılığı

#38

SORU: Türk divan edebiyatı estetiğinin temelinde ne vardır?


CEVAP: Türk divan edebiyatı estetiğinin temelini, belagat kuramları teşkil eder.

#39

SORU: Eleştirinin nitelikleri içinde yer alan, metinler arasında, kaç tür ilişki vardır?


CEVAP: 1. İç metinlilik (intertextualité) 2. Dış metinlilik (métatextualité) 3. Ek metinlilik (paratextualité) 4. Tip metinlilik (arc-hitextualité) 5. Art metinlilik (hypertextualité)

#40

SORU: İslam belâgatı nasıl kurulmuştur?


CEVAP: İslam belâgatı, Kur’ân’ın, hadislerin ve Arap edebiyatının çerçevesinde, kur’ân merkez ve ölçü olarak alınarak kuruldu.

#41

SORU: Belagat ne demektir?


CEVAP: Türk-İslam medeniyetinde güzel konuşma ve yazma bilimidir.

#42

SORU: Algılama fonksiyonunun özellikleri nelerdir?


CEVAP: Üst-dil fonksiyonu kod merkezli bir fonksiyondur. Üst-dil fonksiyonu, bir dil işaretinin yine o dil aracılığıyla açıklanmasıdır. Bir dil, bir kelimenin başka bir kelimeyle açıklanmasına imkân verir; Vericinin kullandığı bir kelime alıcı tarafını dan anlaşılamıyorsa, bu flifrenin çözülmesi için verici, iki tarafın dil bilgisinin kesişim kümesinde bulunan terimlerden yararlanır. Dilin bu şekilde yine dil vasıtasıyla açıklanması, dilin üst-dil fonksiyonudur. Bu açıdan bakıldığında sözlüklerde bulunan kelime karşılıklarının tamamı üst-dildir. Metinlerde “yani” tarzında başlayan açıklamalar bir üst-dil yaratır. Eşanlamlı kelimeler de çok zaman bu fonksiyonu yüklenir.

#43

SORU: Öznel eleştiriler, gazete eleştirileri, yazarların zevklerine yönelen eleştiriler gibi eleştiriler hangi eleştiri biçimi adı altında yer alır?


CEVAP: Hüküm Eleştirileri adı altında yer alır.

#44

SORU: Verici kelimesinin anlamı nedir?


CEVAP: Verici, konuşan yahut yazan kişidir, mesajı yani haberi veren kişidir.

#45

SORU: İfade fonksiyonunun özellikleri nelerdir?


CEVAP: Verici merkezlidir, yazar üzerinde yoğunlaşan bir fonksiyondur; yazarın kendisine ait duygularını, heyecanlarını, hükümlerini ifade etmesinden doğar. İfade fonksiyonuyla metin, öznel bir karakter kazanır; bundan dolayı öznellik fonksiyonu olarak değerlendirilebilir. Örneğin; “Oh! Ne manzara!” İfade fonksiyonunun ağır bastığı metinlerin belirleyici yönü birinci şahıs zamirlerinin çokluğudur. Ayrıca metin öznel unsurlar taşır. Hemen hemen bütün sıfatlar, nitelendirici zarf ve fiiller öznelliği ifade ederler.

#46

SORU: Edebi Analiz Modellerinden’’Kurallar Modeli’’ hangi esasları belirler?


CEVAP: Kurallar modeli, Belâgat, retorik ve poetik alanıdır. Takip edilecek yöntemlerin kuramsal ve pratik esaslarını belirler.

#47

SORU: Batı retoriği neler üzerine kurulmuştur?


CEVAP: Batı retoriği, Yunan felsefesi, mitolojisi, destanları, trajedisi ve şiirleri üzerine kurulmuştur.

#48

SORU: Edebiyatı inceleme tarzlarındanolan,‘’İç Yaklaşımın’’ inceleme tarzını açıklayınız?


CEVAP: Edebiyat incelemelerinde iç yaklaşım adını alan inceleme tarzları şunlardır: Edebî eserin üslûbu, ahengi, ritmi ve vezni üzerine yapılan çalışmalar, mecaz, istiare gibi edebî sanatlar üzerinde yapılan çalışmalar, mit ve semboller üzerindeki çalışmalar, hikaye etme bilimi çalışmaları, edebî türler üzerine çalışmalar iç yaklaşım örnekleridir. Bunlar genel olarak edebî eseri araştırmanın merkezine koyan, edebi eserden yola çıkan araştırmalardır.

#49

SORU: İslâm belâgatı yeni kuramları nasıl kazanmıştır?


CEVAP: Kur’ân’ın “hitâbî” karakteri ve hadislerin sözlü birer ürün olması, İslâm bilginlerini sözlü ifadeyi incelemeye yöneltti. Bunun sonucunda, o devirde adı konulmamış da olsa edimbilimin “pragmatik” esaslarını keşfettiler. Böylece İslâm belâgatı yeni kuramlar kazandı.

#50

SORU: Edebi Analiz Modellerinden’’Tefsir Yahut Yorum Modeli’nin’’ amacı nedir?


CEVAP: Edebî ve dinî metinleri yorumlama geleneğidir. Metnin derin ve mecaz anlamlarını, ikinci anlamlarını araştırma amacı esastır.

#51

SORU: Alıcı kelimesinin anlamı nedir?


CEVAP: Alıcı, mesajı alan dinleyen yahut okuyandır.

#52

SORU: Kanal kelimesini anlamı nedir?


CEVAP: Kanal, metni yahut mesajı taşıyan maddî araçtır. Konuşmada ses, yazıda kağıt yaprak, Göktürk yazıtlarında taşlar, bilgisayarda ve televizyonda ekran bize mesajı ileten maddî, fiziksel kanallardır.

#53

SORU: R. Jakobson’un kuramında mesajı nasıl ele almıştır?


CEVAP: Mesaj, klasik dil biliminde olduğu gibi, onu kullananlardan ayrı olarak düşünülmemiş, aksine nesnesiyle, anlaşılmasını sağlayan şartlarıyla birlikte ele alınmıştır.

#54

SORU: Bildirişim olgusunda hangi soruların cevapları, bildirişimin şatlarını ortaya koyar?


CEVAP: Bildirişim olgusunda mesajın verdiği bilgiyi tamamlayan bir bağlam, bir kontekst vardır. Bazı sözler, daha önce ifade edilenler vasıtasıyla anlaşılabilir. Ayrıca bildirişim şartları, mesajın anlamını tayin eder. Bildirişim şartları olarak “şahıslar”, “konu” ve “hâl” göz önünde bulundurulur. “Kim söylüyor; neyi söylüyor; hangi şartlar altında ve nerede söylüyor” sorularının cevapları, bildirişimin şartlarını ortaya koyar.

#55

SORU: Sözün söylenme sürecine ne ad verilir?


CEVAP: Sözün söylenme sürecine sözceleme denir ve bir sürecin adıdır.

#56

SORU: Kod kelimesinin anlamı nedir?


CEVAP: Kod, verici ile alıcının her ikisi tarafından bilinen ortak dildir. Diller, birer kodlama, şifreleme sistemidir.

#57

SORU: Belâgat geleneğimizde sözler (lafz), kullanım yönünden yani vericinin, konuşanın, yazanın ona yüklediği anlamlar yönünden kaça ayrılarak inceliyordu?


CEVAP: Belâgat geleneğimizde sözler (lafz), kullanım yönünden yani vericinin, konuşanın, yazanın ona yüklediği anlamlar yönünden beşe ayrılarak inceleniyordu; • Hakiki Anlam • Mecaz • Kinaye • Galat • Mürtecel

#58

SORU: Belagat biliminde, bir sözün mevcut şartlara, bulunulan yere ve zamana uygun bir tarzda söylenmesine ne ad veriliyordu?


CEVAP: Sözün, yani kelâmın belâgatı” bir sözün mevcut şartlara, bulunulan yere ve zamana uygun bir tarzda söylenmesiydi. Buna “muktezâyı hâle mutabakat” adını veriyorlardı.

#59

SORU: Bildirişim kuramının temel kavramları belâgat biliminin de temel kavramlarıydı. Bu nedenle Belâgat geleneğimizde ‘’alıcı (recepteur)’’ hangi kavram olarak kullanılmaktadır?


CEVAP: Belâgat geleneğimizde alıcı (recepteur), ‘’muhatab’’ anlamında kullanılmaktadır.

#60

SORU: Bildirişim kuramının temel kavramları belâgat biliminin de temel kavramlarıydı. Bu nedenle Belâgat geleneğimizde ‘’Nesne’’ hangi kavram olarak kullanılmaktadır?


CEVAP: Belâgat geleneğimizde nesne, ‘’haber’’ anlamında kullanılmaktadır

#61

SORU: Belâgat geleneğimize göre, birisine bilmediği bir şeyi bildirmek amacıyla söylenen söze ne denir?


CEVAP: Belâgat geleneğimize göre, birisine bilmediği bir şeyi bildirmek amacıyla söylenen söze haber denir.

#62

SORU: Belâgat biliminde vericinin alıcıyı ikna etme yollarına ne ad verilir?


CEVAP: Belâgat biliminde vericinin alıcıyı ikna etme yollarına Beş Sanat adı verilir.

#63

SORU: R.jakobson’a göre dil aracılığıyla yazılı yahut sözlü bir bildirişimin gerçekleşmesinde rol alan elementler nelerdir?


CEVAP: Dil aracılığıyla yazılı yahut sözlü bir bildirişimin gerçekleşebilmesinde R. Jakobson’a göre altı temel element rol alır. Bunlar, “verici”, “alıcı”, “nesne”, “mesaj”, “kanal” ve “kod”dur.

#64

SORU: Bildirişim kuramının temel kavramları belâgat biliminin de temel kavramlarıydı. Bu nedenle Belâgat geleneğimizde ‘’verici (emetteur)’’ hangi kavram olarak kullanılmaktadır?


CEVAP: Belâgat geleneğimizde, verici (emetteur) ‘’mütekellim’’ anlamında kullanılmaktadır.

#65

SORU: Verici anlaşılmış olmak istiyorsa neleri göz önünde bulundurmalıdır?


CEVAP: Verici, anlaşılmış olmak istiyorsa alıcının yaşına, bilgi düzeyine, dil düzeyine vb. uygun bir anlatım bulmak zorundadır. Bir gazeteci, ilmî bir eser yazarı seslendiği kitlenin özelliklerini göz önünde bulundurmak zorundadır.

#66

SORU: Sözceleme sürecini açıklayınız?


CEVAP: Sözceleme sürecin adıdır, bu süreç içinde, belli bir özne, belli bir anda, belli bir yerde, belli bir dinleyici (alıcı) için belli bir sözce, bir cümle yahut metin üretir. Bu beş unsur, sözceleme kuramının temel unsurlarıdır.

#67

SORU: Beş sanat’ı delil değerleri açısından sıralayınız?


CEVAP: • Burhan • Cedel • Hitabet • Şiir • Vehmiyyat, Safsata, Mugalata

#68

SORU: Etkileme fonksiyonunun özellikleri nelerdir?


CEVAP: Etkileme fonksiyonu, alıcı yahut okuyucu merkezli bir fonksiyondur. Verici, alıcıyı çok zaman etkilemeye çalışır; ifadesinde karşı tarafı etkileyecek, yönlendirecek unsurlar bulunur. Etkileme fonksiyonu, üslûpta kendisini, ikinci şahsa hitap, soru ve emir cümleleriyle gösterir.

#69

SORU:

Türkçe'de kullanılan "tenkid" kelimesinin Türkçeleştirilmiş eş anlamlısı nedir?


CEVAP:

Eleştiri


#70

SORU:

Eleştiri nedir?


CEVAP:

1. En geniş anlamında eleştiri, sanatın yahut edebiyatın incelenmesi, tartışılması, değerlendirilmesi, yargılanması işidir.
2. Edebî bir eser yahut bir sanat eseri üzerine verilen hükümdür.


#71

SORU:

Eleştirmen nedir?


CEVAP:

Eleştirmen, yaygın anlamına göre bilgisine, görgüsüne, zevkine güvenen ve bu niteliklerine dayanarak diğer sanatçıların eserlerini değerlendiren kişidir.


#72

SORU:

Edebiyat tarihlerinin işlevi nedir?


CEVAP:

Edebiyat tarihleri, kültürel gelişmeleri, yazarları ve eserleri kronolojik bir sırayla ele alır ve onları değerlendirir. Edebiyat tarihi genel olarak geçmişte kalan eserlerle ilgilenir. Onları tarihî olaylar olarak ele alır, gün ışığına çıkarır ve sınıflandırır.


#73

SORU:

Edebiyat kuramlarının araştırma alanları nedir?


CEVAP:

Edebiyat kuramları, edebiyatın yöntemlerini, ilkelerini, kategorilerini ve ölçütlerini araştırır.


#74

SORU:

Eleştiri kuramlarının sınıflandırması nedir?


CEVAP:

1. Hüküm Eleştirisi

2. Açıklayıcı Eleştiri


#75

SORU:

Hüküm eleştirisi nedir?


CEVAP:

Eserin değeri problemiyle ilgilenir, onun hakkında iyi yahut kötü, güzel yahut çirkin, faydalı yahut zararlı tarzında bir hüküm verir. Diğer eserlere göre değerli olup olmadığı konusunda bir yargıya varır. Hüküm eleştirilerinin yarı nesnel, nesnel ve öznel olan tipleri vardır.


#76

SORU:

Öznel eleştiriler, gazete eleştirileri, yazarların zevklerine yönelen eleştiriler hangi tür eleştiriye örnektir?


CEVAP:

Hüküm eleştirisi


#77

SORU:

Açıklayıcı eleştiri nedir?


CEVAP:

Eseri yargılamak amacını gütmez, onu açıklamak, anlamak, yorumlamak ister. Eseri açıklayabilmek için tarihî ve psikolojik şartları araştırır, metin üzerinde çözümleme çalışmaları yapar. Açıklayıcı eleştirilerin de yarı nesnel, nesnel ve öznel olan tipleri vardır.


#78

SORU:

Açıklayıcı eleştirinin kendi içindeki üç türü nelerdir?


CEVAP:
  • Yorumlayıcı Eleştiri
  • Biçimsel Eleştiri
  • Bilimsel Eleştiri

#79

SORU:

Yorumlayıcı Eleştiri nedir?


CEVAP:

Yorumlayıcı eleştiri (herméneutique): Bu tip eleştiri, yazarın niyetini dikkate almaz, eserin anlamını kavramaya yönelir. Freud’ün kuramları çerçevesinde gelişen Psikanalitik eleştiri, bir yorumlayıcı eleştiri türüdür.


#80

SORU:

Bilimsel eleştiri nedir?


CEVAP:

Bilimsel eleştiri: Metni açıklamak için metnin dışındaki nesnel olguları araştırır, nesnellik kaygısı büyüktür. Lanson’un eserlerinde bu tip eleştiri ön plana çıkar.


#81

SORU:

Biçimsel eleştiri nedir?


CEVAP:

Edebî eserin yapısına, üslûbuna ve türüne yönelmiş bir eleştiri anlayışıdır. Yap›sal eleştiri yöntemleri bu tip içinde yer alır.


#82

SORU:

Réne Wellek ve Austin Varren edebiyatı inceleme tarzlarını hangi başlıklar altında toplamışlardır?


CEVAP:
  • Dış yaklaşım
  • İç yaklaşım

#83

SORU:

Eleştirinin nitelikleri nelerdir?


CEVAP:
  • Eleştirinin yöneldiği nesnelerin ve bakış açılarının çokluğu,
  • Eleştirinin göreceliği,
  • Eleştiri kavramlarının karşıtlılığı.

#84

SORU:

Eleştiri türünün ilk başarılı örnekleri nerede görülmektedir?


CEVAP:

Eski Yunanistan


#85

SORU:

Retorik nedir?


CEVAP:

Batı medeniyetinde güzel konuşma ve güzel yazma bilimi.


#86

SORU:

Belagat nedir?


CEVAP:

Türk-İslam medeniyetinde güzel konuşma ve yazma bilimi.


#87

SORU:

Edimbilim nedir?


CEVAP:

Dil ile onu kullanan kişiler, zaman ve mekan arasındaki ilişkileri inceleyen bilim dalı.


#88

SORU:

Galat nedir?


CEVAP:

Yanlış olduğu halde herkes tarafından kullanılan söz.


Sorular
#1 #2 #3 #4 #5 #6 #7 #8 #9 #10 #11 #12 #13 #14 #15 #16 #17 #18 #19 #20 #21 #22 #23 #24 #25 #26 #27 #28 #29 #30 #31 #32 #33 #34 #35 #36 #37 #38 #39 #40 #41 #42 #43 #44 #45 #46 #47 #48 #49 #50 #51 #52 #53 #54 #55 #56 #57 #58 #59 #60 #61 #62 #63 #64 #65 #66 #67 #68 #69 #70 #71 #72 #73 #74 #75 #76 #77 #78 #79 #80 #81 #82 #83 #84 #85 #86 #87 #88