Anadolu ile Mezopotamya arasında MÖ ikinci binyılın başlarında (MÖ 1950-1750) bir ticaret
köprüsü kurulmuştur.

Daha çok Assur Devleti ve Assurlu tüccarların öncülük ettiği bu ticaret sürecine “Assur Ticaret Kolonileri” adı verilmektedir.

Anadolu, yer altı zenginlikleri açısından oldukça zengindir.  Özellikle gümüş ve bakır yatakları Anadolu’da çok sayıda mevcuttu.

Çivi Yazısı olarak adlandırılan bu yazı, MÖ ikinci binyıla gelindiğinde içeriksel ve biçimsel değişimini tamamlamış ve her tür metin için (edebi, ticari, diplomatik) kullanılabilmekteydi.

Yaklaşık MÖ 1950 yıllarında Anadolu’da yayılan Assur Ticaret Kolonileri sayesinde Anadolu ilk defa yazı ile tanışmıştır.

MÖ ikinci binyıl yılın başlarında Anadolu’da küçük yerleşmelerin yerini, sayıları gittikçe artan
büyük merkezler almıştır. Bu kentleşme bir yandan değişik sosyal sınıfların ortaya çıkmasına yol açarken, diğer yandan çevre halkların da ilgisini çekerek onların da göç etmelerine neden olmuştur.

Artan nüfusla, doğal olarak bu kentlerin tüketimi de büyük ölçüde artmıştır. Sonunda özellikle coğrafi
konumu itibariyle elverişli olan kentler, önemli birer pazar durumuna gelmiş ve hızlı bir şekilde zenginleşmiştir. Anadolu’nun bu dönemi Orta Tunç Çağı olarak da adlandırılmaktadır.

Assur Ticaret Kolonileri Çağı olarak adlandırılan dönem hakkında en geniş bilgiyi Kayseri yakınlarındaki Kültepe’de (Kaniş/Neşa) bulunan çivi yazılı tablet arşivleri sağlamaktadır.

Karum ismi, Assurca olup, “liman, rıhtım” anlamına gelmektedir.

Yazılı kaynaklarda şimdiye kadar yirmi karum adı tespit edilmiştir: Abum, Buruddum, Durhumit, Eluhut, Hahhum, Hattuş, Hurrama, Kaniş, Nihriya, Buruşhattum, Şamuha, Şimala, Tawiniya, Tegarama, Timelkia, Şupululia, Urşu, Wahşuşana, Wa/uşhania ve Zalpa.

Coğrafi veriler ve yazılı belgelerden elde edilen bazı ipuçları üç ana güzergâhın kullanıldığını göstermektedir. Birinci güzergâh Assur’dan Dicle’nin yatağını izleyerek Diyarbakır, Malatya, Darende, Gürün ve Pınarbaşı’ndan ilerleyerek Kayseri’ye, yani Karum Kaniş’e ulaşmaktaydı.

İkinci güzergâh, Assur’dan yine Dicle’yi izleyerek Cezire üzerinden Harran, Urfa, Birecik, Gaziantep ve Adana’dan geçerek Gülek Boğazı üzerinden Kaniş’e varmaktaydı.

Üçüncü ve son güzergâh ise, ikinci güzergâh gibi Gaziantep’e kadar ilerlemekte, sonra kuzeye yönelerek Pazarcık, Kahramanmaraş ve Kussuk Beli üzerinden Elbistan’a, Sarız, Kuruçay belinden Pazarviran’a ve Erciyes Dağı’nın kuzeyinden Kaniş’e ulaşmaktaydı. 

Barter, bir malın, diğer bir mal ile değişmesidir, değiş-tokuş olarak da ifade edilebilir.

Barter sistemde ödeme aracı olarak her şey kullanılabilirdi. Bir inek ya da bir çuval buğday başka bir malın satın alınması için kullanılabilirdi. Fakat yazılı kaynaklardan elde edilen bilgilere göre, değerli metaller zamanla ödeme aracı olarak önem kazanmıştır. III. Ur Hanedanı Dönemi’nde (MÖ 2112-2000) bazı metinlerinde ödeme aracı olarak gümüş halkalar kaydedilmiştir. Bu halkalar birden beşe kadar numaralandırılmış olup 5-10 şekel ağırlığındadır (40-80 gr). Benzeri gümüş halkalara Eski Babil (MÖ 2000-1595) Dönemi metinlerinde rastlamaktayız. Daha sonraki dönemlerde halka biçimli gümüş devam etmişse bile, elimizdeki metinlerde buna ait herhangi bir işaret bulunmamaktadır. Buna karşın, metinlerde gümüşü değişik şekillerde görmekteyiz. Bir metinde gümüşün kırıklarından (şibirtu), başka bir metinde ise gümüşün kesilmiş parçalarından (bitqu) bahsedilir. O halde incelemekte olduğumuz dönemde ticarette gümüşün ayrı bir öneme sahip olduğunu söylemek mümkündür. Gümüşün yanında altın, tunç ve tahıl da yaygın olarak kullanılmaktadır. Ödeme aracı olarak kullanılan değerli metallerin formu değişiklik gösterir. Halkalar yanında, metallerin şekli çubuk veya külçe de olabilirdi. 

Babil Ağırlık Ölçüleri:
1 talent   60 mina   30 kg
1 mina    60 şekel   500gr
1 şekel                   8,3 gr

Hitit Ağırlık Ölçüleri:
1 talent   60 mina   30 kg
1 mina    40 şekel   500 gr
1 şekel                  12,5 gr

Assur’dan yola çıkan bir kervan burada wasitum adını alan, bir çeşit çıkış vergisi, Anadolu’da ise “baş parası” anlamına gelen (qaqqadatum) bir vergi ödüyordu. Buna ilaveten ticaret yapma hakkını elde etmek için ticaret odasına (bıt karim), “bağış” ya da “üyelik vergisi” (datum) veriyordu.

Şehir olarak Kültepe, höyük ve karum olmak üzere iki farklı bölümden oluşur. Höyük bölümü 500 m
çapındadır ve aşağı karumundan 20 m kadar yükselir. Daha eski bir yerleşmenin devamı olduğu anlaşılan höyükte, arkeolojik kazılar sayesinde karum ile çağdaş olan iki tapınak, bir depo binası ve iki saray ortaya çıkarılmıştır. Kaniş kralının oturduğu saray, araştırmacılar tarafından “Warşama Sarayı” olarak adlandırılmıştır.

B. Hrozny , Macar asıllı Alman Assur Bilimcidir. Kültepe’nin aşağı kısmında yer alan
Karum’u kazan ilk kişidir. Burada çok sayıda tablet bulmuştur. Daha evvel, 1917 yılında Hitit Dilini ilk çözen kişidir.

Borcunu ödeyemeyen kimseler ise, bu borçlarını özgürlükleri ile ödemek zorundaydılar. Bu durumda ya borçlu olan kişi ya da onun ailesine mensup olan bir başka kişi rehin alınıyordu. İnsanların rehin alınmasının yanında, eşyaların da rehin alındığı görülmektedir. 

Kültepe metinlerinden tanıdığımız ve yeri saptanabilen bir diğer karum “Karum Hattuş”tur. Bu karum aslında daha sonra Hitit başkenti Hattuşa olarak tanınan şehirden başkası değildir