Döviz ya da kambiyo

Bir para birimi değişim oranına döviz kuru denilmektedir.

Yurtiçi piyasalarda yerli para içermeyen gösterimler yani yabancı paraların birbirleri cinsinden değeridir.

Bir para biriminin başka bir para birimi cinsinden değeridir.

Nominal kurların belirli bir zaman içerisinde yabancı ülkedeki enflasyon oranı ile yurtiçi enflasyon oranına göre düzeltilmesinden elde edilen kura reel döviz kuru adı verilir.

E_r : Reel döviz kuru

E : Nominal döviz kuru

P_f : Yabancı ülkedeki enflasyon oranı

P : Yurtiçi enflasyon oranı

E_r = E x (P_f / P)

Bu yaklaşıma göre, bir ülkenin döviz kurlarını ve ulusal parasının değerini belirleyen en temel etken, o ülkenin dış ticaret dengesi, yani mal ihracatı ve ithalatıdır. Dış ticaret bilânçosunun fazla verdiği ya da ihracatın ithalattan fazla olduğu bir durumda ulusal paranın değeri artarken, dış ticaret bilânçosunun açık verdiği ya da ithalatın ihracatı aştığı bir durumda ulusal para değer kaybına uğramaktadır.

Yurt içi ve yurt dışı finansal varlıklar arasında tam ikame söz konusu olduğunda çeşitli finansal varlıkların getiri oranları eşitlenmektedir. Bu eşitlik faiz paritesi koşulu olarak ifade edilmektedir. Faiz paritesi yaklaşımının en temel önerisi aynı riske sahip iki finansal varlığın aynı getiriye sahip olması gereğidir. Eğer aynı risk özelliğine sahip iki varlık aynı getiriye sahip değil ise, ekonomik birimlerin iki varlığın getiri oranı eşitleninceye kadar arbitraj yapmaları kaçınılmaz olmaktadır. Arbitraj imkânlarının varlığı ödünç verilen fonların sağladığı getirilerin (faiz oranlarının) uluslararası alanda eşitlenmesini sağlayacaktır. 

Uluslararası Fisher etkisine göre, ulusal piyasalarında yüksek faiz oranlarına sahip olan ülkelerin ulusal paraları, faiz oranları ölçüsünde değer kaybetmektedir. Bu olgunun doğal bir sonucu olarak, enflasyon oranları düşükse faiz oranları da düşük olmakta ve ulusal para döviz piyasasında değer kazanmaktadır. Yani, iki ülke parası arasında enflasyonu ve dolayısıyla faiz oranı daha yüksek olan ülkenin para birimi, diğer ülke para birimine göre değer yitirecek ve bu değer yitirmenin ölçüsü iki ülke faiz oranları arasındaki farkın bir fonksiyonu olarak ortaya çıkacaktır.

Yönetimli dalgalanma: Bu kur sisteminde para otoritesi belli bir pariteye bağımlı olmaksızın kurlara müdahale ederek kur değişimlerini etkiler ancak bu müdahaleler önceden belirlenmiş kurallara göre yapılmamaktadır.

Sürünen bantlar içindeki kurlar: Ülke parasının değeri merkezi bir kur etrafında belirli dalgalanma marjları içinde sürdürülür.

Sürünen pariteler kur rejiminde döviz kuru periyodik olarak belirli istatistiki göstergelere (örneğin TÜFE) göre ayarlanır.

Yatay bant içerisinde çapa: Bu uygulamada yerli paranın değeri bir başka para birimine bağlanıp sabitlenir ancak bu sabit kur etrafında kurun dalgalanma sınırı sabit kur sistemine göre biraz daha geniştir.

Para Kurulu: Ülke parasının seçilecek bir ülke parası ile sabit bir kurdan değişimini öngören ve belirli yasal düzenlemeleri gerektiren bir sistemdir. Para otoritesi yerli parayı yalnızca yabancı para girişi karşılığı basabilir.

• Başka bir para biriminin yasal para birimi olarak kullanılması
• Para Kurulu

• Önceden belirlenmiş kurların bulunmadığı yönetimli dalgalanma
• Serbest dalgalanma

Döviz kuru riski, ülke parasının yabancı ülke paraları karşısındaki değerinde meydana gelebilecek değişmeler sebebiyle karşılaşılan risktir. Döviz kuru riskinin kaynağı, kurların oynaklığıdır.

Parite riski: Döviz portföyündeki yabancı paraların çarpraz kurlarında (paritelerinde) meydana gelen değişmeden kaynaklanabilecek kâr ya da zarar etme ihtimalidir.

Türev ürün: Getirisi diğer varlıkların getirisine bağlı olarak belirlenen ürünlerdir.

Spot piyasalar: Belirli miktardaki bir kıymetin ve bunların karşılığı olan paranın, işlemin ardından çok kısa süre içerisinde el değiştirdiği piyasalardır.