Basit bir yaklaşımla, firmanın nakit ihtiyacını hesaplamak gayet kolaydır. Firmanın, nakit gereksinimlerini tahmin etmek için en basit yol, her bir belirli zaman dilimi için nakdin içeriye ve dışarıya akışını tahmin etmektir. Bu yaklaşıma en basit tanımıyla Nakit Akış Tahmini diyebiliriz.

İşletme Nakit İhtiyacı = Firma Faaliyetlerinden ve Müşterilerden Tahsil Edilen Nakit Miktarı - (İşletme Masrafları + Mal ve Hizmet Sağlayanlara Ödenen Nakit)

Nakit akış tablosunu nakit bütçesinden ayrıştıran temel farklılık, nakit bütçesinin firmanın ne zaman ve ne kadar nakit ihtiyacı olduğunun tespitine yönelik olmasıdır. Nakit akış tablosu ise firma faaliyetlerini üç ana başlıkta ele alarak firma nakit analizinin ve planlamasının yapılmasını sağlar.

Tahakkuk muhasebe sisteminde muhasebe kayıtları, işletmenin finansal yapısını etkileyen işlemlerin oluşumu ile başlar. Tahakkuk muhasebe sisteminde, işletmenin finansal durumunu veya yapısını etkileyen tüm hizmet ve satış işlemleri gerçekleştikleri anda muhasebe kayıtlarında yer alır. Tahakkuk muhasebesinde esas, işletmenin finansal durumunu etkileyen faaliyetlerin muhasebe işlemleri olarak görünmesidir. Günümüzde yoğun şekilde kullanılan tahakkuk muhasebesi, çift taraflı kayıt esasına (muzaaf kayıt sistemine) göre çalışır.

FİNANSAL (GENEL) MUHASEBE: Yasal-tahakkuk esasına göre düzenlenmiş temel finansal tabloların hazırlanması için veri girişini ve Bilanço (Finansal Durum Tablosu), Gelir Tablosu (Kapsamlı Gelir Tablosu), Nakit Akış Tablosu, Özkaynaklar Değişim Tablosu gibi finansal tabloları hazırlar. Finansal muhasebe, yasaların gerektirdiği yukarıda verilen temel finansal tabloları düzenler.

YÖNETİM MUHASEBESİ: Faaliyetin planlanması ve kontrolü için yönetimin ihtiyacı esasına göre düzenlenen Üretim Faaliyet Raporları, Bütçeleme Raporları, Standart Maliyet Sistem Raporları, Yönetim Analiz Raporları, Kâr Analiz Raporları, Finansal Analiz Raporları gibi raporları kapsar.

Dönen Varlıklar: Bu ana hesap grubu nakit olarak elde ve bankada tutulan varlıklar ile normal koşullarda en fazla bir yıl ya da işletmenin normal faaliyet dönemi içinde paraya çevrilmesi veya tüketilmesi öngörülen varlık ve unsurları kapsar. Dönen varlıklar; nakit ve benzeri ürünler, hazır değerler, menkul kıymetler, stoklar, alacaklar ve diğer dönen varlıklardan oluşur.

Duran Varlıklar: Likidite durumuna göre bilançonun ikinci ana grubunda yer alan duran varlıklar bir yıldan veya bir normal faaliyet döneminden daha uzun sürelerle, işletme faaliyetlerinin gerçekleştirilmesi için kullanılmak amacıyla elde edilen ve ilke olarak bir yılda veya normal faaliyet dönemi içinde paraya çevrilmesi veya tüketilmesi öngörülmeyen varlıkları kapsar.

Faaliyet Giderleri: İşletmenin esas faaliyeti ile ilgili bulunan ve üretim maliyetlerine yüklenmeyen araştırma ve geliştirme giderleri; pazarlama, satış ve dağıtım giderleri ve genel yönetim giderlerinden oluşan hesap grubudur.

Nakit akış tablosu, bilanço ve gelir tablosunu birleştirerek firmanın nakit akış yapısını gösteren bir tablodur. İşletmenin faaliyet bölümlerine göre hazırlanmış nakit akış tablosu bilanço, gelir tablosu, net çalışma sermayesi değişim tabloları bilgilerini bir arada sunabilme özelliğine sahip olması nedeniyle son yıllarda önemli bir tablo olarak ortaya çıkmıştır.

Olağandışı Gelir ve Kârlar: İşletmenin olağan faaliyetlerinden bağımsız olan ve bu nedenle arızi nitelik taşıyan duran varlıkların satışlarından elde edilen kârlar ile olağandışı olay ve gelişmeler nedeniyle ortaya çıkan gelir ve kârların yer aldığı hesap grubudur.

NAKİT GİRİŞLERİ (NAKİT KAYNAKLARI)

Dönem Sonu Net Kâr

Amortismanlar ve Nakit Çıkışı Gerektirmeyen Diğer Kalemler

Aktif Kalemlerdeki Azalma 

Pasif Kalemlerdeki Artışlar 

Nakit Hisse Senedi İhracı

NAKİT ÇIKIŞLARI (NAKİT KULLANIMLARI)

Dönem Sonu Net Zarar

Temettü Ödemeleri

Aktif Kalemlerdeki Artışlar

Pasif Kalemlerdeki Azalışlar

Hisse Senedi Alışlaları

Firma serbest nakit akış miktarı, firma dönem sonu faaliyet nakit akış miktarı ile net duran varlık yatırımları ve net çalışma sermaye yatırım farkını ifade eder.

Serbest Nakit Mevcudu (SNM) = Olağan Faaliyetinden Elde Edilen Nakit Akış Miktarı (OFNA) - (Duran Varlık Yatırımları (DVY) + Net Çalışma Sermaye Yatırımları (NÇSY))

Faaliyet Nakit Endeksi (FNE) = Net Dönem Kârı / Dönem Faaliyetlerinden Elde Edilen Net Nakit Miktarı

Yatırım Yenileme Oranı (YYO) = Brüt Maddi Duran Varlık Yatırımları / Net Maddi Duran Varlık Amortismanları

Yabancı Kaynaklar Finansman Endeksi (YKFE) = Dönem Faaliyetlerinden Elde Edilen Net Nakit / Yabancı Kaynaklardan Elde Edilen Net Nakit

Prodüktivite Yeterlilik Oranı (PYO) = Dönem Faaliyetlerinden Elde Edilen Net Nakit / Brüt Maddi Duran Varlık Yatırımları

Prodüktivite yeterlilik oranımız işletmenin uzun dönem sıhhatini tahminlemede kullanılabilir. Oranın küçük olması durumunda, işletme kaynaklarının yatırımlara kanalize edildiği anlaşılır. Oranın büyük olması tam tersi bir yorumu gerektirir. Yalnız bu tür bir yoruma gitmeden önce, işletmenin büyüme sürecine ve içinde bulunduğu sektöre bakmamız gerekir. Eğer işletme yeni kurulmuş ise bu oranın, doğal olarak küçük olması beklenir. Çünkü yeni kurulan, büyüme aşamasındaki bir işletmenin yatırım miktarı yarattığı kaynağa oranla büyük olacaktır. Dolayısıyla oran rakamı küçük olabilir. Diğer taraftan işletme olgunlaşmış bir kuruluş ise durum tam tersi olur. İşletme nakit yaratma aşamasında olup yaratmış olduğu kaynağa oranla fazla yatırım yapması gerekmeyebilir. Diğer bir nokta da işletmenin kullandığı teknolojiyle ilişkilidir. İşletme sürekli değişime uğrayan hassas bir teknolojik yapıya sahipse pazar rekabet yapısını koruyabilmek için sürekli yüksek yatırımlarda bulunmak zorunda kalabilir. Bu nedenle işletmenin prodüktivite yeterlilik oranı küçük olabilir.

NAKİT DÖNÜŞ SÜRESİ = İŞLETME NAKİT FAALİYET DÖNEMİ - BORÇLARIN ERTELENME SÜRESİ

İŞLETME NAKİT FAALİYET DÖNEMİ = STOK DÖNÜŞ SÜRESİ + ALACAKLARIN TAHSİL SÜRESİ