Fotogrametrinin amacı, fotoğraflar yardımıyla nesne ve çevresi hakkında güvenilir bilgiler elde etmektir. Nesnenin şekil, boyut, konum gibi geometrik özelliklerinin belirlenmesi için fotoğraflar değerlendirilir.

Fotogrametride değerlendirme sözcüğü, fotoğraflardan harita çizmek, ya da daha önce yapılmış haritaları bütünlemek, güncelleştirmek anlamına gelir. Fotoğraflardan harita benzeri ürünler üretmek (fotoplan, ortofoto), fotoğraflardan sayısal bilgiler elde etmek ve fotogrametrik sayısallaştırma eylemleri de, değerlendirme kavramı içinde düşünülebilir. 

Fotoğrafların harita yapım amacı ile değerlendirilmeleri farklı yöntemlerle yapı- labilir. Kullanılan fotoğraf sayısına göre tek fotoğraf değerlendirmesi ve çift fotoğ- raf değerlendirmesi olarak sınıflandırılabilir. Tek fotoğraf değerlendirmesi, tek tek fotoğraflardan  değerlendirme  yapmak  demektir.  Çift  fotoğraf  değerlendirmesi  de % 60-70 enine örtülü olarak çekilmiş fotoğraf çiftleri yardımıyla yapılır. 

Merkezel izdüşümün özelliklerinde belirtildiği gibi 3 boyutlu (3B) bir uzay, 2 boyutlu (2B) düzlem bir izdüşümden yani tek bir fotoğraftan elde edilemez. Ancak, tek bir fotoğraf yardımı ile ve projektif bağıntılardan yararlanarak düzlem nesne yeniden oluşturulabilir. Değerlendirme çalışmalarının tek tek fotoğraflardan yapılmasına düşeye çevirme veya rödresman denir. TEK FOTOĞRAF DEĞERLENDİRMESİ- syf 91

Tek fotoğraf değerlendirmesi için günümüze kadar aşağıda belirtilen yöntemler kullanılmıştır.

• Grafik yöntem
• Basit optik yöntem
• Optik-Fotoğrafik yöntem (Optik-Mekanik Rödresman)
• Sayısal yöntem   

Günümüzde sayısal yöntemle tek fotoğraf değerlendirilmesi yapılmaktadır. Hangi yöntem uygulanırsa uygulansın aşağıda belirtilen iki koşulun mutlaka olması gerektiği unutulmamalıdır.

• Arazi düz olmalıdır.
• Fotoğraf üzerinde uygun konumda en az üç kontrol noktası ya da tercihen fotoğrafın köşelerinde birer kontrol noktası bulunmalıdır.

“Sayısal tek fotoğraf değerlendirmesi” fotoğraf üzerinde noktaların koordinatlarının ölçülmesine ve bu koordinatlardan arazi koordinatlarının hesaplanması temeline dayanır. Ölçülen koordinatlardan arazi koordinatlarının hesaplanmasında iki farklı yaklaşım düşünülebilir. Bu yaklaşımlardan ilki izdüşüm denklemleri yardımı çözüm, diğeri ise projektif dönüşüm formülleri ile çözümdür. 

Matematik temeller bölümünde verilen izdüşüm denklemlerinde kullanılan işaretlerin (kısatlmaların) açıklamaları aşağıdaki gibidir;

• X,Y,Z: Arazi koordinatları
• x,y: Fotoğraf koordinatları
• c: Kamera asal uzaklığı
• X₀Y₀Z₀: İzdüşüm merkezinin arazi koordinatları
• aij katsayıları: A ortogonal matrisinin elemanlarıdır.

Arazi düz olarak kabul edildiğine göre Z-Z₀=-h, yani uçuş yüksekliğine eşittir. 

Tek gözle görme olayına monoküler görme denir. İnsan gözü bir fotoğraf makinesine benzetilebilir. Değişik uzaklıklar için kendini ayarlayabilen göz merceğinden geçen ışınlar ışığa duyarlı olan ağ tabakası (retina) üzerinde görüntüyü oluşturur.

İki gözle aynı anda görme olayına binoküler görme veya stereoskopi denir. Çift gözle görüşe stereoskopik görüş denir.

İki gözle aynı anda görme olayına binoküler görme veya stereoskopi denir. Çift gözle görüşe stereoskopik görüş denir. Çevremizdeki nesnelerin üç boyutlu bir uzay içinde olduğunu biliyoruz. Tek tek gözlerde oluşan görüntü ise iki boyutludur. Çevremize iki ayrı noktadan, yani iki ayrı gözle, baktığımız için derinlikleri algı layabiliyoruz. İki gözle bir nesneye bakılırken, her göz bu nesneyi değişik açı ve doğrultularla görmektedir. İki ayrı görüntü veya iki farklı merkezsel izdüşümün insan zihninde birleştirilmesiyle üç boyutlu görme olayı oluşmaktadır. Çok uzak nesneler için, iki merkezsel izdüşüm arasındaki fark azalmakta, gözün ayırt edebilme sınırını aşmaktadır. Ancak bu durumda da gözlemcide bir derinlik tahmini olanaklıdır. 

İki retina görüntüsünün, beyinde birleflmesi suretiyle derinlik algılanmasının açıklanması, fotogrametri için temel bir varsayımdır. Farklı konumdaki nesnelerin iki gözdeki konumlarının farklı oluşu, derinlik algılamamızı sağlamaktadır. Binoküler görüş şu şekilde oluşmaktadır.

• Nesnelere iki ayrı noktadan bakılmaktadır. İki gözde iki ayrı görüntü oluşmaktadır.
• Binoküler görüş, her iki gözün de aynı nesneye yönelmesi ile olabilmektedir.
• İyi bir derinlik algılaması yakın mesafeler için söz konusudur.
• Binoküler görüş sırasında her iki gözdeki görüntünün büyüklüğünün aynı olması gerekir. 

Nesnelerin kendileri yerine bunların fotoğrafları veya çeşitli görüntüleri sunulursa yapay bir binoküler görüş sağlanır. 

Nesnelerin kendileri yerine bunların fotoğrafları veya çeşitli görüntüleri sunulursa yapay bir binoküler görüş sağlanır. Bunun için binoküler görüşte var olan koşulları n fotoğraflar içinde sağlanması gerekir. Başka bir deyişle fotoğraflar yardımı ile stereoskopik görüş elde edilmek isteniyorsa, çekilecek fotoğraflarda olması gerekli koşullar aşağıdaki gibi ifade edilebilir.

• Aynı nesnenin iki ayrı noktadan fotoğrafları çekilmelidir.
• Kamera eksenleri yaklaşık aynı düzlemde bulunmalıdır.
• Fotoğraf çekilen noktalar arasındaki baz uzaklığının, nesneye olan uzaklığına oranı belirli sınırlar içinde olmalıdır.
• Fotoğraflar aynı ölçekte olmalıdır.

Bu koşulları sağlayan fotoğraflarla üç boyutlu görüş sağlanabilir. Bunun için fotoğrafların ilgili gözlere sunulması gerekir. Ayrıca bu gözlere sunma sırasında, y koordinat farklarının ?y = y' - y'' = 0, veya çok küçük olması gerekir.

“Stereoskopik görme yöntemleri” şunlardır;

• Anaglif yöntem,
• Polarizasyon yöntemi,
• Kırpma yöntemi,
• Stereoskop yöntemi. 

Bu yöntemde fotoğraflar iki ayrı optik yolla ilgili gözlere sunulur. Optik yol, mercekler, prizmalar ve aynalar ile oluşturulur. Gözetleme, genellikle bir çift okülerle yapılır. Bu nedenle göz bakış eksenleri paralel olmak zorundadır. 

Fotoğraflar ilgili gözler yerine ters gözlere sunulursa, stereo görüşe benzer, yine derinlikleri olan bir görüş sağlanır. Ancak derinlikler işaret değiştirir ve yakın nesneler uzak, uzak nesneler de yakın olur. Bu yalancı üç boyutlu görüşe pseudoskopik görüş denir.