Gelişimsel yetersizlik, 0-72 ay arasındaki çocukların bireysel özelliklerinin ve bedensel, zihinsel, duygusal, sosyal ve cinsel gelişimlerinin, toplumun kültürel değerleri doğrultusunda ve ilköğretime hazırlanma açısından yolunda gitmemesi durumudur.

Freud’a göre kişilik id, ego ve süperego olmak üzere üç kısımdan oluşur ve  kişiliğin yapı taşı id olarak tanımlanır.

Çocuğun oral dönemde gereksinimlerinin karşılanması çocuğun dünyaya karşı güven duygusunun gelişmesine katkı sağlar.

Anal dönem, haz ve ilginin dışkılama bölgesinde yoğunlaştığı dönem anlamındadır. Çocuğa hoşnutluk veren beden kontrolüne yönelik girişimleri, onun dışkısını kontrol etmesini sağlar. Bu kontrol, çocuğun edilgenlikten bağımsızlığa geçmesini sağlayan ilk eylemdir

7-11

Gelişimsel yetersizliği olan çocuklarımızda oral dönemdeki (0-18ay) gelişimi sağlayan emme, çiğneme, ısırma gibi ilk eylemlerin geciktiği ya da hiç gerçekleşmediği gözlenebilmektedir. Gelişimsel yetersizliği olan çocuklarımızda duyusal girdilere dayalı etkileşim girişimleri ve devinime dayalı ilişkilendirmeler de sınırlı kalmaktadır.

Diğer gelişim alanlarında olduğu gibi cinsel gelişim alanında da gelişimsel yetersizlik durumunda temel alınacak değişken çocuğun kronolojik yaşı değil gelişimsel yaşıdır.

Mahremiyetin, mekânsal mahremiyet, kişi mahremiyeti ve bilgi mahremiyeti olmak üzere üç boyutu söz konusudur.

Mahremiyet davranışları ile korunma davranışlarının öğretimi çocuklarda sorun davranışların gelişmesini ya da oluşmasını önleyicidir.

Gizlilik

Örtülülük

Dokunulmazlık

Ortak kullanılan sosyal paylaşım alanlarında ortamın gerektirdiği biçimde giyinik olmaya özen gösterilmesi ve cinsel organların hiçbir zaman açıkta bırakılmamasının öğretilmesi olarak tanımlanabilir.

Gerçek nesne ile resimleri eşlemeyi öğrenen çocuğa ‘yabancıyı ayırt etme’ öğretimi başlatılabilir. Bu çalışmaya “güven çemberi” çalışması da denebilir. Bu çalışma, okulda çocuğa eğitim veren özel eğitimciniz tarafından kavram öğretimi esaslarına dayalı olarak da yapılabilir.

İzin alma ve izin verme öğretiminin, gelişimsel geriliği olan çocuğa tacizi ayırt etme ve tepki geliştirme amacıyla başlatılmıştır.

Kişisel alanını koruma hem fiziksel zarar görmeme hem de tacizden kaçınabilme için öğretilmektedir.

Ergenliğe geçiş becerilerinin öğretimi, daha önce çocuğunuzun repertuvarında var olan kişisel bakım becerilerinin niteliğinin değiştirilmesidir.
Kişisel bakım becerileri; diş fırçalama, el-yüz yıkama, burun temizliği, banyo yapma, tırnak bakımı, cilt bakımı, bakım, makyaj yapma, tıraş olma gibi
becerilerdir.

Ergenliğin yaratacağı değişimler; büyüme, gelişme, hormonlar (androjen, ostrojen) gibi kavramları içerecek şekilde ele alınabilir.Gelişme, büyümeye dayalı olarak yapabildiklerimizin giderek artması şeklinde bir değişim olarak öğretilebilir.

Mens (halk arasında adet kanaması, ay hâli vb. isimler de almaktadır) olarak da adlandırılır.

Menstural döneme hazırlık eğitiminin ne zaman başlatılacağına karar verebilmek önemlidir. Hekimden bir ultrason kontrolü talep edilebilir, inceleme sonrasında iş birliği içerisinde karar verilebilir. Ergenin mense yakın olduğu anlaşıldığında takvim çalışması başlatılır. Bunun için yıllık bir duvar takvimi ergen kızın odasına asılarak bazı günlere çiçek çizilmesi anneden istenir. Bundan sonra her gün takvime işaretlenerek çiçekli güne gelince çamaşırına çiçek yapıştırma şeklinde günlük ped yerleştirme çalışması başlatılır.

Mastürbasyon, Latincede elle uyarılma, Türkçede “özdoyurum” olarak ya da “otoerotik aktivite” veya “otoerotizm” olarak kullanılmaktadır.

Gelişimsel yetersizliği olan çocuklarda uygun olmayan cinsel davranışlar genellikle gelişime paralel öğretilmesi gereken beceri, kural ve davranışlar
öğretilmediğinde ortaya çıkmaktadır.