Franchising, belli bir ürüne, hizmete ya da sürece sahip bir işletmenin (franchisor), bir başka işletmeye (franchisee) belli bir süre için gerekli ödemeleri yapması ve ilgili koşulları sağlaması şartıyla sözkonusu ürün, hizmet ya da süreci kullanma iznini verdiği bir anlaşmadır.

Anlaşma dahilinde, franchising veren işletme (franchisor), alan işletmeye (franchisee) belli bir coğrafi bölge dahilinde kendisini kanıtlamış olan bir iş sistemini kullanma izni vermektedir.

Anlaşmanın kapsamı işin yapısına, franchisor’un amaçlarına ve örgüt kültürüne göre değişebilmektedir. İş modeline ve sistemine franchisor sahiptir ancak belli bir ödeme karşılığında franchisee’nin bu iş modelini ve sistemini kullanmasına izin vermektedir. Ayrıca franchisor, franchisee’yi ulusal tanıtım faaliyetleri, personelin eğitimi ve yönetimi, ürün, hizmet ve sistem geliştirme konularında desteklemektedir. Franchisee ise genellikle elde ettiği kârın belli bir yüzdesini franchisor’a ödemekle yükümlüdür

1. Mevcut bir pazara ve belli bir imaja sahip ürünler ve hizmetler

2. Patentli bir formül ya da tasarım

3. Ticari isimler ve ticari markalar

4. Finansal getirilerin denetimi için finansal yönetim sistemi

5. Alanında uzman kişilerden alınacak yönetim desteği

6. Reklam ve satın alma faaliyetlerinde ölçek ekonomilerinden yararlanma

7. Genel merkez tarafından sunulan faydalar

8. Test edilmiş bir iş modelidir.

franchisee adayı farklı kaynaklardan franchisor hakkında bilgi toplayabilir. Bilgi toplanabilecek kaynaklar arasında (1) bağımsız, üçüncü parti bilgi kaynakları, (2) franchisor’ın kendisi ve (3) mevcut ve eski franchisee’ler sayılabilir.

Daha önce de ifade edildiği gibi satın alma sürecinde girişimcinin acele etmemesi ve karşısına çıkan seçenekleri son derece dikkatli bir şekilde analiz etmesi girişimin başarısı için çok önemlidir. Satın alınması düşünülen işletmenin dışından analize başlayıp, işletmenin içine doğru genişleyen detaylı bir çalışma gerçekleştirilmelidir. Bu çalışmaların sonucunda girişimci öncelikle işletmenin satılmasının ardında yatan gerçek nedenleri tespit etmeye çalışmalıdır. Çünkü satışı gerçekleştiren kişi her zaman gerekçeleri açık ve doğru bir şekilde paylaşmayabilir.

Girişimci ilk aşamada öncelikle işletme ile ilgili bulabildiği kadar dış kaynaklı bilgiye erişmelidir. Sonrasında ise işletmenin içerisine yönelip, finansal kayıtları incelemeli, çalışanlardan ve işletmenin mevcut sahibinden bilgiler almalıdır.

Dış kaynaklı bilgilere erişim sözkonusu olduğunda, girişimci, satın almayı düşündüğü işletme ile ilgili olarak müşterilerle ve işletmenin halen iş yaptığı tedarikçilerle görüşebilir. Bunun dışında girişimci, işletme ile ilgili medyada çıkan haberleri ve yazıları takip edebilir.

Türkiye’de UFRAD - Franchising Derneği franchising sistemi ile işini kurmak isteyen girişimcilere destek olmaktadır.

International Franchise Association (IFA)’nın yapmış olduğu çalışmalara göre, ABD içerisinde gerçekleştirilen franchise yatırımlarının %97’si beş yılın sonunda yaşamlarına devam etmektedirler.

ABD’de tipik olarak yılda 500.000 işletme alınıp satılmaktadır.

ilk bakışta çok iyi görünen satın alma frsatları, tam bir felaketle sonuçlanabilir. İşletme satın alma sürecinin ilk kuralı “Anlaşmaya varmak için acele etmemek”tir. Bu süreçte kestirme ve kısa yolların tercih edilmesi girişimciyi sıklıkla kötü sürprizlerle karşı karşıya bırakacaktır.