Yapısal ve işlevsel yönüyle karmaşık bir yapı gösteren insan gözü, yapısal olarak incelendiğinde üç ana tabakadan oluşur. Bu tabakalar dışardan içeriye doğru; göz akı, renkli ‘koroit’ ve ağsı ‘retina’ tabakaları olarak adlandırılır. 

Öncelikli olarak ışık (Resim 4.1) öndeki saydam tabakadan (cornea) girer. İrisin ortasında yer alan gözbebeği (pupil) ve irisin çapı, aynı fotoğraf makinesinin diyaframı gibi büyüyüp küçülerek ışığın şiddetini ayarlar. Gözbebeğini geçen ışık göz merceğine (lens) gelir. Oradan da görmemizde önemli rolü olan, ışığa ve renge duyarlı retinaya gelerek orada toplanır. Retinada odaklanan görüntü elektrik sinyallerine dönüştürülüp optik sinirler aracılığıyla beyne ulaştırılarak algı sağlanır ve görme eylemi gerçekleşir.

Görmek, bakılan nesnelerin, varlıkların en önemli, en belirleyici niteliklerini kavramak anlamına gelir. Bakmak, seçme eylemi/becerisi neticesinde ortaya çıkan bir görme olayıdır. Görmekte bilinç vardır. 110Bakmak ise irademiz dışında istemsizce gerçekleşen
bir durumdur.

Görme sinirleri bir araya toplanarak göz küresini terk eder. Sinirlerin göz küresinden çıkış noktasında görsel alıcı hücreler yoktur. Bu nedenle, iki gözümüzde de bir kör nokta (blind spot) vardır. Günlük koşullar altında, göz sürekli ufak hareketler yaptığından, kör noktanın farkına varamayız. Fakat bazı koşullarda kör noktayı algılama olanağı vardır. Özetle ifade edilecek olunursa kör nokta, ağ tabakada ışık duyargalarının bulunmadığı noktadır. 

Algı (perception) insanın anlık yaşantısı sırasında kazanılan duyusal bilgilerin (çevrede var olan olay ve etkilerin) beyin tarafından organize edilip yorumlanma veya anlamlandırma sürecidir. Algı gerçekliği bilinç ve muhakeme içerir; algı, görme,
işitme, koku, tat, dokunma ve diğer vücut duyularıyla ilişkilidir. Algı, bir şeyler öğrenmenin yanı sıra bireyin çevre ile bağlantısını da kurar. Daha yalın bir deyimle ifade edecek olursak algı; duyu organlarımıza gelen dışsal uyarıcıların anlamlı hâle getirilmesidir.

Gestalt Almanca bir kelime olup; biçim, şekil, form gibi anlamlara gelmektedir. Gestalt kuramı algısal örgütleme yasaları ile ilgilenen bir psikoloji teorisidir. Şekil-zemin ilişkisi, yakınlık, benzerlik, süreklilik, tamamlama, devamlılık, basitlik yasaları, algısal örgütleme yasalarından oluşur. Gestalt kuramı olay, olgu, nesnelere bütüncül yaklaşımla bakmayı öğreten algısal organizasyon kuramıdır.

Gestalt kuramı bellek, öğrenme, hatırlama, problem çözme ve algılama konularında yenilikler getirmiştir.

Algıda seçicilik, insanların duyu organlarına gelen uyarıcılardan yalnızca bazılarına tepki vermesi olayıdır. Bir anlamda uyarıcılar arasında seçim yapma durumudur.

Algıda değişmezlik, sürekli değişen duyusal girdilere rağmen nesnelerin biçimlerini, büyüklüklerini, yerlerini ve renklerini değişmeden algılamamıza verilen addır.

İm (işaret), algılanmış bir olayı dile getirir. Örneğin uzakta bir yerde duman görürsek orada bir ateş yanmakta olduğunu anlarız. Bu gibi doğal bağlantıları biz doğal bir işaret (im) olarak algılarız. Psikanalistler ruhsal çözümleme yaparken, simge üreten kaynağın zihin olduğunu ve düşlerin de simgelerle belirlendiklerini işaret etmektedirler.

İmge, Türk Dil Kurumuna göre; zihinde tasarlanan ve gerçekleştirilmesi özlenen şey, hayal, hülya’dır. İkinci bir anlam olarak imge; genel görünüş, izlenim ve imaj olarak da tanımlanabilmektedir.

Algıladığımız an ya da durum ile gerçek durum arasındaki farklılıklara, değişkenliklere algı yanılsaması denir. Bu durum bir çeşit optik illüzyon olarak da bilinir. Mevcut nesnel gerçekliğin fiziksel değerlerle ya da ölçümlerle örtüşmeyen, farklı algılanan durumlarıdır.

Gözlerle beyin arasında iki yönlü bir iletişim vardır. Bilgi gözlerden talamusa, oradan da görsel kortekse gidip gelmektedir. Bu geri bildirim, dikkatimizi düzenleyen mekanizmadır. Böylece dikkatimizi belirli bir nesneye, örneğin ders anlatan bir öğretmene ya da bir kitaba yoğunlaştırabiliyoruz. İlginç olan, korteksten geri bildirim olarak beynin dikkat merkezine gelen girdi sayısının retinadan gelen orijinal girdi sayısından altı kat daha fazla
olmasıdır. Bu geri bildirimler, görsel yol boyunca bazı nöronları tetikler.

Beynin sağ ve sol beyin kürelerinin farklı işlevleri vardır. Sağ beyin daha çok artistik duyular, yani resim,
müzik, hayal gücü ve yaratıcılık gibi işlevleri yerine getirir. Sol beyin ise daha çok matematiksel-mantıksal düşüncenin merkezidir. Her ikisi de birbirini tamamlamakla birlikte zıt özellikler içerir. Çoğu insanda bu yarım kürelerden herhangi birisi daha baskındır.

Görsel iletişim, sembol ve işaretler aracılığıyla (görsel ögeler ile) insanlar arasında söze gerek duymaksızın gerçekleştirilen iletişim türüdür. Görsel iletişimin temelini oluşturan görme yeteneği algılamada önemli bir rol oynamaktadır.

Amblem bir şirketin, ürünün, hizmetin veya oluşumun karakterini yansıtmak üzere tasarlanan grafik bir semboldür. Logo, bir kurumu yazınsal olarak tanımlar, yazı karakterlerini onun güçlü yönlerinin ve kültürünün göstergesi olacak şekilde stilize eder. Marka ise bir ürünü, hizmeti veya kurumu rakiplerinden ayrıştıran ve
tanımlayan bir sembol, işarettir.

Semboller, insanların iletişimini ve alımını kolaylaştırmak için cihazlarımız olduğu için tüm insan iletişimi ifadeleri için çok önemlidir. Semboller, piktogramlar, ikonik görseller; çağın gelişim ve değişimine göre kendini yenileyen/artıran/çeşitlendiren, kasıtlı haberleşme aracı olarak kullanılan önemli iletişim araçlarıdır.

Göstergebilim “göstergeleri inceleyen bilim dalı” olarak tanımlanabilir. Göstergebilim, insanların sözcüklerden, seslerden ve resimlerden nasıl anlam çıkardığına dair bir tarif ortaya koyar. Göstergebilim üç ‘sınıflandırıcı’ olduğunu önerir. Bunlar; gösterge, sistem ve bağlamdır. Gösterge içeriği aracılığıyla bilgi verir, sistem göstergenin iş gördüğü düzendir (yol işaretlendirme sistemleri gibi) ve bağlam da göstergenin konumlandığı düzendir (hareketli makinelerin yanı gibi). Pek çok tasarım sembolik göndermeler veya çoklu bilgi katmanlarıyla iletişim kuran göstergeler barındırır. Gösterge güçlü bir iletişim aracıdır. Kolayca tanınabilir ve karmaşık kavramları basit bir dille aktarabilir. İmgeler farklı türde göstergeler barındırabilir. Göstergeler, göstergebilim, düz anlam ve bilişsel süreçler aracılığıyla anlam aktarır.

Form, biçim ve şekil birbiriyle çokça karıştırılan kavramlardır. Form ve biçim sanatsal anlamda kullanıldığında hemen hemen aynı anlama gelmektedir. Form, (en-boy-yükseklik) üç boyutlu bir nesnenin doğal yapısını, varlığını tanımlar. Bir sanat eserinin yapı bakımından kuruluşudur. Bir diğer anlamda sanat yapıtının biçim, çizgi, renk, leke ve dokudan oluşan son hâli olup tüm bu ve bunun dışındaki nitelikleri organize eden son durumdur. Ya da bir objenin nesnenin görsel veya dokunsal olarak algılanan bir gerçekliği olarak da tanımlanabilir.

Görsel okuryazarlık sanatsal, disiplinler arası bir nitelik taşır. Görsel okuryazarlık görüntüleri, imleri (medya ögeleri, resimler, mesajlar, grafikler ve çeşitli uyarıcılar) algılama, ayrımsama, yorumlama, tasarlama ve bunları sunabilme becerilerini kapsar. Günümüzde görsel okuryazarlık kavramı içinde yer alan ögeler genel olarak tablolar, grafikler, fotoğraflar, ikonik resimler, semboller, digital görseller, çizelgeler, video ve diğer medya tasarımları gibi bir çok imajları içinde barındıran önemli temsillerdir.