• Tarihi - Coğrafi Fin Yöntemi
• Yapısalcı Halk Bilimi Yöntemleri
• İdeolojik Halk Bilimi Kuramı
• Bağlam Merkezli Halk Bilimi Kuramları

Halk anlatmalarında bir metnin farklı anlatmalarına verilen ad; eş metin.

Tam adı Motif-Index of Folk Literature olan altı ciltlik klasik eser, yazarı Stith Thompson tarafından 1932-36 yılları arasında yayımlamıştır. Eser, halk edebiyatı türlerinde geçen motiflerin uluslararası örneklerden yararlanılarak yapılmış bir sınıflamasıdır.

Anlatım türleri içinde yer alan destan, hikâye, masal gibi türlerde bir metnin
birbirinden ayrılan, ancak asıl konuya bağlı parçalarına verilen ad. Söz konusu parçalar birbirini tamamlamak suretiyle asıl metni oluşturur.

• Kahramanın Ailesi
• Kahramanın Doğumu
• Kahramanlara Ad Verilmesi
• Kahramanın Eğitimi
• Kahramanların Âşık Olmaları
• Kahramanın Sevgiliyle Karşılaşması
• Kahramanın Gurbete Çıkması
• Sevgilinin Bir Başka Kahramanla Evlendirilmek İstenmesi
• Kahramanın Memleketine Dönüşü
• Sonuç

Rus masal araştırıcısı Propp (1895-1970) masalların değişen değerlerinin kişi adları ve kişilerin nitelikleri olduğunu söylemektedir. 

1. Bölüm: Ailenin parçalanması (Aksiyonlar: Kriz ve Değişim [yetişkin âşık-sanatçıya dönüşme])
2. Bölüm: Yeni bir aile kurmak için mücadele (Aksiyonlar: Arama, Engeller, Çözülüş.)
3. Bölüm: Yeni ailenin kurulması (Aksiyon: Birleşme.)

Fransız sosyal antropolog ve halk bilimci C. Levi-Strauss (1908-1996), “Akrabalığın Temel Yapıları” adlı araştırmasında “ensest ilişki” üzerinde durur.

-Düz renkler: Bir insanın düşünceleri ve duyguları nedeniyle ama ya da ideal   olarak benimsediği şeyleri dile getirir.

-Karışık renkler: İnsanın doğal ve toplumsal çevresiyle etkileşime girmesi 
 yüzünden oluşan idealde eksikliği, törpülenmiş öğeleri, kusurları, yıpranmayı
 ifade eder.

- Renksiz: bir şeyin sınaması sırasında renk kullanılmaz.

Greimas’ın Göstergebilim Yöntemi Filiz Kırbaşoğlu tarafından “Köroğlu Destanı’nın Özbek Varyantları Üzerine Bir Araştırma” adlı çalışmasına uygulanmıştır.

İlk halkbilim çalışmalarının Finlandiya ve İrlanda'da yapılmıştır. 

Sapmaya  ara söz de denir. Anlatının ana yapısına ait olmayan dış yapısal özelliktir.

Ana konudan sapan anlatıcı, açıklama yapma ve öğretme, kendi görüş, yorum ve eleştirilerini dile getirme ve kişisel serzeniş ve itiraflarda bulunmak amacıyla sapma yapar.

Bugünkü bilgilerimize göre on beşinci yüzyılın sonundan itibaren Anadolu sahasında hikâye anlatıcısı kıssahan yerini meddaha bırakmıştır.

Padişah ve sarayda çalışanların hizmetlerinde olan kıssahanlar, meddahlar, kuklabazlar, karagözcüler eğlendirmenin yanında aynı zamanda bir psikolog görevini de üstlenmişlerdir.

Halk hikâyelerinin ilk örnekleri XVI. yüzyılın sonlarında görülmeye başlanmıştır.

Günümüz âşık edebiyatı araştırıcılarının tespitleri arasında, bir âşıkta bulunması gereken özellikler arasında, doğaçlama yapabilme, atışma yapabilme, muamma çözebilmenin yanına bir de halk hikâyesi anlatma şartı getirilmiştir.

Halk hikâyeleri iki kanaldan bize kadar ulaşmıştır: 1. Yazılı Kaynaklar, 1. Sözlü Kaynaklar. 

Yazma Metinler: Arzu ile Kamber, Asuman ile Zeycan, Âşık Garip, Derdiyok
ile Zülfüsiyah, Hurşit ile Mahımihri, Kerem ile Aslı, Şah İsmail, Tahir ile Zühre.

Mustafa Kemal Atatürk’ün “Türkiye Cumhuriyetinin temeli kültürdür.” özdeyişinden hareketle ilk derleme gezilerine Cumhuriyet’in ilk yıllarında çıkılır. Yaklaşık yüz yılık bir zaman dilimi içerisinde başta âşıklarımız olmak üzere pek çok kaynak şahıstan halk hikâyesi metni derlenmiştir.