Dünyanın hemen her yanında havayolu işletmelerinin vazgeçemediği en önemli maliyet kalemi, uçuş, kabin ve bakım ekibi öncelikli olmak üzere işçilik maliyetleridir. Diğer önemli unsur yakıt ve yağ maliyetleridir. Bunların yanında uçak kiralama maliyetleri, amortismanlar, sigorta giderleri ve diğer operasyonel giderler şeklinde devam etmektedir.

Maliyet, hedeflenen sonuca ulaşmak için katlanılması gereken fedakârlıkların para ile ölçülebilen tutarı şeklinde tanımlanabilir.

Gider, işletmeye ekonomik yarar sağlamak amacıyla elden çıkarılan, tüketilen varlıkların değeri olarak tanımlanabilir. Diğer bir ifadeyle gider, belli bir amaca ulaşmak için yapılan normal tüketimlerdir.

Harcama bir varlığın edinilmesi, hizmetin sağlanması ya da zararın karşılanması amacıyla para veya başka bir varlık verme, hizmet sunma, borç altına girmedir.

Zarar, işletme faaliyetlerinin normal sonucu olmayan, olağandışı tüketim ve kayıplardır. Gelir gider farkının gider lehine oluşması da dönem zararını doğurur

Maliyeti tanımlarken genellikle bir şeye dayandırmak gerekir. Söz konusu dayanak, maliyeti hesaplanmak istenen maliyet nesnesi (cost object)
olarak ifade edilen unsur olan mal, hizmet, faaliyet, bölüm veya herhangi bir nesnedir.

Oluşan mmaliyetin maliyet nesnesine (mamule/hizmete) yüklenmesine olanak sağlayan tüketim faktörü (faaliyet, eylem, gider türü) maliyet sürücüsü (cost mdriver) adını alır.

Direkt (Dolaysız) Maliyetler, üretim faaliyeti ile doğrudan ilişkilendirilebilen, mamul ve/veya hizmetlere dağıtım anahtarı kullanmadan yüklenebilen giderlerden oluşur. Üretim faaliyeti durduğunda bu tür giderler gerçekleşmez. Örneğin muçuşta tüketilen uçak yakıtı gideri ve havaalanına iniş ücreti bu tür giderlerdendir. 

Endirekt (Dolaylı) Maliyetler, gerçekleşme yeri mve şekli itibariyle üretim miktarı ile doğrudan ilişkilendirilemeyen giderlerden oluşur. Aynı zamanda
hesaplama güçlükleri nedeniyle bu tür giderler, ancak uygun dağıtım anahtarları kullanılarak üretilen mamul ve/veya hizmet maliyetine yüklenirler. Örneğin uçuş maliyetine operasyon müdürünün maaşından verilen pay veya bilet kontuar giderleri gibi.

Değişken Maliyetler, üretim hacmine (mamul/ hizmet miktarına) bağlı olarak artıp azalan giderlerden oluşur. Bu tür giderlerin üretim miktarıyla doğru orantılı olarak değişeceği kabul edilir. Örneğin uçak yakıt giderleri, hava trafik yol giderleri bu mnkapsamdadır.

Sabit Maliyetler, belli bir üretim aralığında, üretim miktarına bağlı olarak değişmeyen giderlerden oluşur. Örneğin havaaraçları için hesaplanan amortisman, sigorta, kira gibi giderler belli bir zaman aralığında sabittir. 

Karma Maliyetler, işletme faaliyetlerine konu molan maliyetler bazen kararlı davranışlar sergilemez, değişken ya da sabit olma özelliği süreklilik göstermez. Bu tür giderlerin bir kısmı üretim faaliyetine paralel değiştiği halde, üretim durduğunda tamamen ortadan kalkmaz (yarı değişken) veya belli bir üretim düzeyinde sabit kaldığı halde, söz konusu sınır aşıldığında sıçramalar şeklinde artar (yarı sabit). Örneğin aylık sabit ücretle çalışan pilotlara, denizaşırı uçuşlarda prim verilmesiyle oluşan ücret yarı değişken gider, uçakların iniş takımlarındaki lastik maliyetleri ise yarı sabit gider niteliği taşır.

Mamul üreten işletmelerde üretim giderleri:

• Direkt ilk madde ve malzeme giderleri,
• Direkt işçilik giderleri,
• Genel üretim giderlerinden oluşur.

Maliyet muhasebesinin amaçları;

• Birim üretim maliyetini hesaplamak,
• Planlama ve kontrole yardımcı olmak,
• Başarım (performans) değerlemeye yardımcı olmak,
• Yönetim kararlarına dayanak oluşturacak verileri sağlamak şeklinde sıralanabilir.

Havayolu hizmet üretiminde katlanılan mgiderler 740 Hizmet Üretim Maliyeti hesabında muhasebeleştirilir. Hizmet üretim maliyetini oluşturan işçilikler, malzeme kullanımı, dışarıdan alınan hizmet bedelleri, amortismanlar, vergiler vb. bu hesapta toplanır.

Üretim Maliyeti, mamul/hizmet üretim maliyetini oluşturan giderlerin toplamıdır.
Mamul üreten işletmelerde üretim giderleri:

• Direkt ilk madde ve malzeme giderleri,
• Direkt işçilik giderleri,
• Genel üretim giderlerinden oluşur.

Dönem Giderleri, bir hesap döneminde işletme işlevleri temelinde gerçekleşen giderlerdir. mİşletmelerde satın alma ve üretim dışındaki işlevsel ngiderler şöyle sıralanabilir;

• Araştırma ve Geliştirme giderleri,
• Pazarlama, Satış ve Dağıtım giderleri,
• Genel Yönetim giderleri,
• Finansman giderleri.

İşletme faaliyetlerine göre sınıflandırıldığında giderleri iki grupta ele almakta yarar vardır. Birinci grup, işletmenin ana faaliyetini oluşturan mal/hizmet
üretimi için katlanılan giderlerden oluşur. İkinci grup ise üretime doğrudan katılmayan dönem giderleridir

Alınacak kararı etkilemeyen ve söz konusu kararla değişmeyen maliyetlerdir. Bu tür maliyetler geçmişe ait olup, geri kazanılma olasılığı zayıftır. Örneğin bir uçuş noktası kararı için, havayolu işletmesinin sahip olduğu uçakların satın alma veya kiralama maliyeti ya da uçulacak havaalanının pist yapım maliyeti batık maliyettir. Söz konusu uçuşun yapılıp yapılmamasıyla bu maliyetlerde değişiklik olmayacağı gibi, bu maliyetler hattın açılmasında da maliyet unsuru olmayacaktır. 

Bir işin yapılması başka bir işi yapmaktan vazgeçmeyi gerektiriyorsa, vazgeçilen işten dolayı kaçırılan gelir fırsatı, yapılan işin alternatif maliyetini oluşturur.  Fırsat maliyeti, vazgeçme maliyeti ya da kaçırılan net kazanç olarak da adlandırılır. İkiden fazla seçenek arasından tercih edilen karar için, tercih edilmeyen seçeneklerden en yüksek getiriyi sağlayacak olan seçeneğin vadettiği gelir, verilen kararın alternatif (fırsat) maliyeti olmaktadır.