Hayvan ıslahı, bir populasyonun ya da sürünün bir veya birden fazla özellik bakımından genotipik değerini yükseltmeyi amaçlayan bir bilim dalıdır.

Populasyon: Birbirleriyle az ya da çok akrabalık ilişkisi bulunan bireylerin oluşturduğu grup. Zaman zaman bir tür, bir ırk ya da bir sürünün bütün bireylerini ifade etmek için kullanılabilir.

Genotipik değer: Bireyin herhangi bir özelliğine etkili genlerin eklemeli etkileri toplamı, belirli bir genotipin ortalama performansı, bir bireyin sahip olduğu genlerin onun bir özelliği bakımından performansına etkisi.

• Fiziksel çevre
• Sahip olunan kaynaklar ve yönetim becerisi
• Ekonomi
• Hayvan

Hücre çekirdeğinde bulunan kromozomları oluşturan DNA moleküllerinde morfolojik ve fizyolojik özelliklere ilişkin bilgileri kodlayan bağımsız en küçük kalıtım birimine Gen denir.

Hayvanlar aleminde tür; kalıtsal yapıya bağlı olarak bir takım ortak özelliklere sahip olan, doğal koşullarda birbirleriyle çiftleşebilen ve çiftleştiklerinde de döl verme ve dölleme yeteneğinde yavrular veren canlı grubu olarak tanımlanabilir. Yaşayabildiği her koşulda sığır kendi türüne, tavuk kendi türüne, keçi de yine kendi türüne özgü özellikler gösterir.

Irk; aynı tür içinde en az bir özellik bakımından birbirlerine benzeyen ve benzer oldukları bu ayırıcı özelliğin aynı şekilde döllerinde de görüldüğü hayvan grubu olarak tanımlanır.

Seleksiyon: Gelecek kuşakların ebeveynlerinin belirlenmesi veya gelecek generasyona gen aktaracakların belirlenmesidir.

İnsanların, hayvanların verimleri ve yaşama biçimlerine müdahalelerinin çok az olduğu ya da hiç olmadığı dönemlerde doğal koşullarda canlı kalabilenler, bir başka deyişle doğal seleksiyona karşı koyabilecek özelliklere sahip olanlar döl verebilmişlerdir. Bir grup içerisinde bu nitelikli bireylere, yani döl vererek gelecek generasyona gen aktarabilenlere uyum yeteneği yüksek canlılar denir.

Herhangi bir ürünün üretimi için çeşitli harcamalar yapan ve yapacak olan işletmeler bu harcamaları karşılayacak ve arzuladıkları düzeyde kar sağlayacak verim seviyesine sahip hayvanlarla çalışmak isterler. Hiçbir durumda zarar etmek istemezler. Yeterli bilgi olduğunda, herhangi bir işletme için yaptığı ve yapabileceği masrafları karşılayacak bir verim seviyesi hesaplanabilir. Kar içermeyen bu değer ekonomik verim seviyesi veya kar sıfır noktası olarak tanımlanır.

Herhangi bir hayvanın herhangi bir özelliğinin ölçüm değeri ya da gözlem sınıfı fenotip olarak ifade edilir.

Canlıların kromozomlarına kodlanmış genlerin toplamının oluşturduğu yapıyı genotip olarak tanımlamak mümkündür.

Kalıtım derecesi “bireyler arasında görülen fenotipik farklılıkta, bunların genotipik değerleri arasındaki farklılığın payı” olarak tanımlanır ve h2 sembolüyle gösterilir.

Kan tazeleme: Sürüye aynı ırktan ama başka sürülerden damızlık getirilip kullanılmasıdır.

Melezleme: Farklı ırk veya hattan bireylerin çiftleştirilmesidir.

Bir hayvanın geçmiş generasyonlardaki ebeveynlerini verim değerleriyle birlikte tanıtan belgelere, pedigri adı verilir.

Bir bireyin damızlık değeri; oldukça fazla sayıda dölünden hesaplanmış ortalamanın sürü ortalamasından farkının iki katı olarak ifade edilebilir.

Birbirleriyle aynı akrabalık derecesine sahip bireylerin oluşturduğu gruba familya denir.

Bir sürüde çiftleştirilen erkek ve dişiler aynı ırkın bireyleri iseler, uygulanan çiftleştirme yöntemi saf yetiştirme olarak adlandırılır.

Dominant

Bir lokustaki genin etkisinin başka bir lokus ya da lokuslardaki genlere bağlı olarak değişmesidir.

Heterozigot