Çekişmesiz yargı, Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 382 ilâ 388. maddeleri arasında düzenlenmiş olup hukukun, mahkemelerce, Kanun'da belirtilen üç ölçütten birine veya birkaçına göre bu yargıya giren işlere uygulanmasıdır.

Çekişmesiz yargının davadan farkı, davacı ve davalı kavramının olmaması, bunun yerine ilgili (veya talepte bulunan) kavramının kullanılmasıdır.

• İhtiyati tedbir
• Delil tespiti
• İhtiyati haciz

• İhtiyati tedbir talep edenin, varsa kanuni temsilcisi ve vekilinin ve karşı tarafın adı, soyadı ve yerleşim yeri ile talep edenin Türkiye Cumhuriyeti kimlik numarası
• Tedbirin, açık ve somut olarak hangi sebebe ve delillere dayandığı
• Tereddüde yer vermeyecek şekilde, neyin üzerinde ve ne tür bir tedbire karar verildiği
• Talepte bulunanın, ne tutarda ve ne türde bir teminat göstereceği

• Alacaklının ve icabında mümessilinin ve borçlunun adı, soyadı ve yerleşim yeri
• Haczin ne gibi belgelere müsteniden ve ne miktar alacak için konulduğu
• Haciz konulmasının sebebi
• Haczolunacak şeyler
• Alacaklının zararın tazminiyle mükellef olduğu ve gösterilen teminatın nelerden ibaret bulunduğu

Medeni usul hukukunda ara karar veya nihai karar şeklinde adlandırılamayan ve mahkemeler tarafından verilen kararlara geçici hukuki koruma kararları denir.

Geçici hukuki koruma kararı, davadan önce talep edilmiş ve alınmışsa kural olarak kanunda belirtilen sürelerde uyuşmazlık konusuyla ilgili olarak dava açılması veya icra takibine başvurulması gerekmektedir. Çünkü hâkimin verdiği geçici hukuki koruma kararı, uyuşmazlığı esastan çözen nihai bir karar (hüküm) değildir. Sadece bu geçici koruma sayesinde talepte bulunan kişinin, dava veya icra takibi sonucunda hakkına kavuşması teminat altına alınmış olur.

Geçici hukuki koruma talepleri nitelik itibarıyla dava olmadığından, mahkemelerce verilen geçici hukuki koruma kararlarında, davacı-davalı, dava tarihi, dava dilekçesi gibi terimlerin kullanılmaması, bunun yerine (ihtiyati haciz-ihtiyati tedbir-delil tespiti) talep eden, talep tarihi, dilekçe gibi terimlerin tercih edilmesi gerekmektedir.

İlk derece mahkemesi hâkiminin, yargılamanın devamını sağlamak için verdiği ve davanın sona ermesi sonucunu doğurmayan kararlara ara kararlar denir.

• Yetki ilk itirazının reddi
• Tanıkların dinlenmek üzere daveti ve tanık adresinin bildirilmesi için kesin süre verilmesi
• Uzmanlık gerektiren bir konuda bilirkişiye başvurulması kararı
• Uyuşmazlık konusu taşınmazın görülmesi amacıyla keşfe karar verilmesi

Yargıtayın temyiz incelemesi sonucunda bölge adliye mahkemesinin kararını bozması üzerine, dosya kendisine gönderilen mahkeme bozma kararına katılıyorsa "uyma kararı" verir (HMK m. 373) ve uyma kararı ile davayı, bozma kapsamı çerçevesinde yeniden incelemeye alır. Uyma kararı da bir ara karardır ve özellikle vurgulamak gerekir ki bu kararla birlikte usuli kazanılmış hak doğar.

Kural olarak, ara kararların şekli konusunda Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nda veya Yönetmelik'te bir düzenleme yer almamaktadır. Duruşmada hâkimin verdiği ara kararlar, "gereği düşünüldü" ifadesinden sonra kaleme alınmaktadır.

• Usule ilişkin nihai kararlar
• Esasa ilişkin nihai kararlar (Hüküm)
• Davaya son veren taraf işlemleri (Kabul, feragat, sulh)
• Davanın konusuz kalması
• Davanın açılmamış sayılması gibi hâller

Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 150. maddesindeki şartlar gerçekleştikten sonra dosya işlemden kaldırılır. Dosya işlemden kaldırıldığı tarihten başlayarak dava üç ay içinde yenilenmezse sürenin dolduğu gün itibarıyla açılmamış sayılır ve mahkemece kendiliğinden karar verilerek kayıt kapatılır (HMK m. 150/5).

Usule ilişkin nihai kararlar, uyuşmazlığı esastan çözen kararlar değildir. Bu anlamda maddi hukuk kuralları sebebiyle değil, usul hukuku kuralları sebebiyle ilk derece mahkemesi hâkimi davadan elini çekmekte ve nihai kararını vermektedir. Usule ilişkin nihai kararlar için "hüküm" terimi kullanılmaz, "karar" terimi tercih edilir.

• Davanın açıldığı mahkemenin görevsiz olması sebebiyle verdiği görevsizlik kararı (HMK m. 20),
• Mahkemenin yetkisiz olması sebebiyle verilen yetkisizlik kararı (HMK m. 20),
• Dava şartlarının (HMK m. 114) mahkemece noksanlığının tespit edilmesi hâlinde davanın usulden reddine karar verilir (HMK m. 115/2).

Müzakere, sözlük anlamıyla "bir konuyla ilgili fikir alışverişinde bulunma, oylaşma" demektir.

Kesin hükme, tarafları, dava sebebi ve dava konusu aynı olan ve uyuşmazlığı esastan çözen ilk derece mahkemesi kararına karşı, başvurulabilecek olağan kanun yollarının tüketilmesi sonucu ulaşılır ve esas olarak bu durum "maddi anlamda kesin hüküm" ve "şekli anlamda kesin hüküm" olarak adlandırılır.

"MADDE 303- (1) Bir davaya ait şeklî anlamda kesinleşmiş olan hükmün, diğer bir davada maddi anlamda kesin hüküm oluşturabilmesi için, her iki davanın taraflarının, dava sebeplerinin ve ilk davanın hüküm fıkrası ile ikinci davaya ait talep sonucunun aynı olması gerekir.

(2) Bir hüküm, davada veya karşılık davada ileri sürülen taleplerden, sadece hükme bağlanmış olanlar hakkında kesin hüküm teşkil eder.

(3) Kesin hüküm, tarafların küllî halefleri hakkında da geçerlidir.

(4) Bir dava dolayısıyla ortaya çıkan kesin hüküm, o hükmün kesinleşmesinden sonra dava konusu şeyin mülkiyetini tarafların birisinden devralan yahut dava konusu şey üzerinde sınırlı bir ayni hak veya fer’î zilyetlik kazanan kişiler hakkında da geçerlidir. Ancak, Türk Medenî Kanununun iyi niyetle mal edinmeye ait hükümleri saklıdır.

(5) Müteselsil borçlulardan biri veya birkaçı ile alacaklı arasında yahut müteselsil alacaklılardan biri veya birkaçı ile borçlu arasında oluşan kesin hüküm, diğerleri hakkında geçerli değildir.”

Kesin hüküm hâlini, ilk derece mahkemesince karar verildiği anda almaktadır, çünkü bu durumda taraflarca olağan kanun yoluna başvurulması mümkün değildir.

Mahkemelerin verdiği tüm kararlar değil, sadece uyuşmazlığın esası hakkında verilen nihai karara hüküm adı verilmektedir.

Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 297. maddesinin 1. fıkrasında hükmün hangi hususları kapsayacağı tek tek sayılmıştır:

• Öncelikle hüküm "Türk Milleti Adına" verilir ve bu ibareden sonra aşağıdaki diğer hususlar yer alır.
• Hükmü veren mahkeme ile hâkim veya hâkimlerin ve zabıt kâtibinin ad ve soyadları ile sicil numaraları, mahkeme çeşitli sıfatlarla görev yapıyorsa hükmün hangi sıfatla verildiği
• Tarafların ve davaya katılanların kimlikleri ile Türkiye Cumhuriyeti kimlik numarası, varsa kanuni temsilci ve vekillerinin ad ve soyadları ile adresleri
• Tarafların iddia ve savunmalarının özeti, anlaştıkları ve anlaşamadıkları hususlar, çekişmeli vakıalar hakkında toplanan deliller, delillerin tartışılması ve değerlendirilmesi, sabit görülen vakıalarla bunlardan çıkarılan sonuç ve hukuki sebepler
• Hüküm sonucu, yargılama giderleri ile taraflardan alınan avansın harcanmayan kısmının iadesi, varsa kanun yolları ve süresi
• Hükmün verildiği tarih ve hâkim veya hâkimlerin ve zabıt kâtibinin imzaları
• Gerekçeli kararın yazıldığı tarih.

İlam, taraflardan her birine verilen hüküm nüshasına denir (HMK m. 301/2; Bölge Adliye Mah. Yön. m. 216/2).

1. İstinaf kanun yolu: İstinaf kanun yolu incelemesi, bölge adliye mahkemesi hukuk dairesi tarafından yapılır.
2. Temyiz kanun yolu: Temyiz kanun yolu incelemesi, Yargıtay hukuk dairesi tarafından yapılır.

Bölge adliye mahkemeleri 20.7.2016 tarihinde faaliyete başlamıştır. Bölge adliye mahkemelerinin göreve başlama tarihinden önce verilen kararlar hakkında da kesinleşinceye kadar 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu'nun 26.9.2004 tarihli ve 5236 sayılı Kanun'la yapılan değişiklikten önceki 427 ilâ 454. madde hükümlerinin uygulanmasına devam olunacaktır (HMK geçici m. 3/2).

İlk derece mahkemelerinden verilen nihai kararlar ile ihtiyati tedbir, ihtiyati haciz taleplerinin reddi ve bu taleplerin kabulü hâlinde, itiraz üzerine verilecek kararlara karşı istinaf yoluna başvurulabilir (HMK m. 341/1).

• Başvuran ile karşı tarafın davadaki sıfatları, adı, soyadı, Türkiye Cumhuriyeti kimlik numarası ve adresleri
• Varsa kanuni temsilci ve vekillerinin adı, soyadı ve adresleri
• Kararın hangi mahkemeden verilmiş olduğu ve tarihi ile sayısı
• Kararın başvurana tebliğ edildiği tarih
• Kararın özeti
• Başvuru sebepleri ve gerekçesi
• Talep sonucu
• Başvuranın veya varsa kanuni temsilci yahut vekilinin imzası

İstinaf yoluna başvuru süresi, özel kanun hükümleri saklı kalmak kaydıyla, ilamın taraflardan her birine tebliğ tarihinden itibaren iki haftadır (HMK m. 345).

1. İstinaf dilekçesi, kanuni süre geçtikten sonra verilmesi
2. Kesin olan bir karara ilişkin olması

Cevap dilekçesi vermek üzere kendisine istinaf dilekçesi tebliğ edilen taraf, istinaf kanun yoluna başvurma hakkı bulunmasa veya istinafa başvuru süresini geçirmiş olsa bile, vereceği cevap dilekçesi ile istinaf yoluna başvurabilir. Buna "katılma yoluyla istinafa başvurma" denilmektedir. Bu durumda ilk olarak istinaf yoluna asıl başvuran tarafın, istinafa cevap verirken aynı zamanda istinafa başvuran yani kendine özgü istinaf sebeplerini yazan diğer tarafın dilekçesine karşı iki hafta içinde cevap verme hakkı bulunmaktadır (HMK m. 348/1).

Temyiz kanun yolu, bölge adliye mahkemelerinin hukuk dairelerinden verilen temyizi kabil nihai kararlar ile hakem kararlarının iptali talebi üzerine verilen kararlara karşı başvurulan olağan kanun yoludur.

İstinaf kanun yolundan sonra temyiz kanun yoluna başvurabilmek için, davanın miktar ve değerinin Kanun’da belirtilen parasal sınırı (2019 yılı için 58.800 TL) geçmesi gerekecektir. Miktar veya değeri söz konusu parasal sınırı geçmeyen davalara ilişkin olarak bölge adliye mahkemelerinden verilen kararlara karşı temyiz yoluna başvurulamayacaktır (HMK m. 362). Söz konusu parasal sınır yanında diğer temyiz edilemeyen kararlar için Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 362. maddesinde ayrıntılı düzenleme yapılmıştır.

• Temyiz eden ile karşı tarafın davadaki sıfatları, adı, soyadı, Türkiye Cumhuriyeti kimlik numarası ve adresleri
• Bunların varsa kanuni temsilci ve vekillerinin adı, soyadı ve adresleri
• Temyiz edilen kararın hangi bölge adliye mahkemesi hukuk dairesinden verilmiş olduğu, tarihi ve sayısı
• Yargıtayın bozma kararı üzerine, bozmaya uygun olarak ilk derece mahkemesince verilen yeni kararın veya direnme kararına karşı temyizde direnme kararının, hangi mahkemeye ait olduğu, tarihi ve sayısı
• İlamın temyiz edene tebliğ edildiği tarih
• Kararın özeti
• Temyiz sebepleri ve gerekçesi
• Duruşma istenmesi hâlinde bu istek
• Temyiz edenin veya varsa kanuni temsilci yahut vekilinin imzası

Yargılamanın iadesi sebepleri aşağıdaki gibidir (HMK m. 375):

• Mahkemenin kanuna uygun olarak teşekkül etmemiş olması
• Davaya bakması yasak olan yahut hakkındaki ret talebi, merciince kesin olarak kabul edilen hâkimin karar vermiş veya karara katılmış bulunması
• Vekil veya temsilci olmayan kimselerin huzuruyla davanın görülmüş ve karara bağlanmış olması
• Yargılama sırasında, aleyhine hüküm verilen tarafın elinde olmayan nedenlerle elde edilemeyen bir belgenin, kararın verilmesinden sonra ele geçirilmiş olması
• Karara esas alınan senedin sahteliğine karar verilmiş veya senedin sahte olduğunun mahkeme veya resmî makam önünde ikrar edilmiş olması
• İfadesi karara esas alınan tanığın, karardan sonra yalan tanıklık yaptığının sabit olması
• Bilirkişi veya tercümanın, hükme esas alınan husus hakkında kasten gerçeğe aykırı beyanda bulunduğunun sabit olması
• Lehine karar verilen tarafın, karara esas alınan yemini yalan yere ettiğinin, ikrar veya yazılı delille sabit olması
• Karara esas alınan bir hükmün, kesinleşmiş başka bir hükümle ortadan kalkmış olması
• Lehine karar verilen tarafın, karara tesir eden hileli bir davranışta bulunmuş olması
• Bir dava sonunda verilen hükmün kesinleşmesinden sonra tarafları, konusu ve sebebi aynı olan ikinci davada, öncekine aykırı bir hüküm verilmiş ve bu hükmün de kesinleşmiş olması
• Kararın, İnsan Haklarını ve Ana Hürriyetleri Korumaya Dair Sözleşme’nin veya eki
  protokollerin ihlali suretiyle verildiğinin, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesinin kesinleşmiş kararıyla tespit edilmiş olması veya karar aleyhine Avrupa İnsan Hakları Mahkemesine yapılan başvuru hakkında dostane çözüm ya da tek taraflı deklarasyon sonucunda düşme kararı verilmesi.

Ayrıca bu çerçevede üçüncü kişilerin hükmün iptalini talep etmeleri de mümkündür (HMK m. 376):

• Davanın taraflarından birisinin alacaklıları veya aleyhine hüküm verilen tarafın yerine geçenler, borçluları veya yerine geçmiş oldukları kimselerin aralarında anlaşarak, kendilerine karşı hile yapmaları nedeniyle hükmün iptalini isteyebilirler.

• İstinaf talebinin reddi
• İstinaf talebinin kabulü
  • İlk derece mahkemesi kararının kaldırılarak gönderme kararı verilmesi
  • İlk derece mahkemesi kararının kaldırılarak davanın reddine karar verilmesi
  • İlk derece mahkemesi kararının kaldırılarak düzelterek yeniden esas hakkında karar verilmesi
  • İlk derece mahkemesi kararının kaldırılarak davanın kısmen ya da tamamen kabulüne karar verilmesi

• Kararı veren bölge adliye mahkemesi hukuk dairesi ile başkan, üyeler ve zabıt kâtibinin ad ve soyadları, sicil numaraları
• Tarafların ve davaya ilk derece mahkemesinde müdahil olarak katılanların kimlikleri ile Türkiye Cumhuriyeti kimlik numarası, varsa kanuni temsilci ve vekillerinin adı, soyadı ve adresleri
• Tarafların iddia ve savunmalarının özeti
• İlk derece mahkemesi kararının özeti
• İleri sürülen istinaf sebepleri
• Taraflar arasında uyuşmazlık konusu olan veya olmayan hususlarla bunlara ilişkin delillerin tartışması, ret ve üstün tutma sebepleri, sabit görülen vakıalarla bunlardan çıkarılan sonuç ve hukuki sebep
• Hüküm sonucu ile varsa kanun yolu ve süresi
• Kararın verildiği tarih, başkan ve üyeler ile zabıt kâtibinin imzaları
• Gerekçeli kararın yazıldığı tarihi

• Bozma kararı
• Onama kararı
• Düzelterek onama kararı

Yargıtay’ın bozma kararından sonra kendisine dosya gönderilen mahkemece "uyma kararı" verilirse bu karar bir ara kararıdır ve mahkeme, artık Yargıtayın bozma kararı çerçevesinde yeniden inceleme yaparak bu yargılama sonunda yeni bir karar (hüküm) verir. Bu karara karşı da yeniden temyiz yoluna başvurulabilir.

Direnme kararı, nihai bir karardır ve mahkeme bu kararla dosyadan elini çekmektedir. İlk derece mahkemesi veya bölge adliye mahkemesi kararında direnirse bu kararın temyiz edilmesi durumunda inceleme, kararına direnilen dairece yapılır. Direnme kararı öncelikle incelenir. Daire, direnme kararını yerinde görürse kararını düzeltir; görmezse dosyayı Yargıtay Hukuk Genel Kuruluna gönderir. Hukuk Genel Kurulunun verdiği karara uymak zorunludur (HMK m. 373).

Ceza muhakemesi açısından hüküm, mahkeme tarafından yargılamanın sonunda verilen ve yargılamayı sona erdiren karar olarak tanımlanmaktadır.

• Beraat kararı,
• Ceza verilmesine yer olmadığı kararı,
• Mahkûmiyet kararı,
• Güvenlik tedbirine hükmedilmesi kararı,
• Davanın reddi kararı,
• Davanın düşmesi kararı,
• Adli yargı dışındaki bir yargı merciine yönelik görevsizlik kararı kanun yolu bakımından hüküm sayılır (CMK m. 223/10).

• Yüklenen fiilin kanunda suç olarak tanımlanmamış olması
• Yüklenen suçun sanık tarafından işlenmediğinin sabit olması
• Yüklenen suç açısından failin kast veya taksirinin bulunmaması
• Yüklenen suçun sanık tarafından işlenmesine rağmen, olayda bir hukuka uygunluk nedeninin bulunması
• Yüklenen suçun sanık tarafından işlendiğinin sabit olmaması.

• Yüklenen suçla bağlantılı olarak yaş küçüklüğü, akıl hastalığı veya sağır ve dilsizlik hâli ya da geçici nedenlerin bulunması,
• Yüklenen suçun hukuka aykırı fakat bağlayıcı emrin yerine getirilmesi suretiyle veya zorunluluk hâli ya da cebir veya tehdit etkisiyle işlenmesi,
• Meşru savunmada sınırın heyecan, korku ve telaş nedeniyle aşılması,
• Kusurluluğu ortadan kaldıran hataya düşülmesi hâllerinde, kusurunun bulunmaması dolayısıyla sanık hakkında ceza verilmesine yer olmadığı kararı verilir.

• Etkin pişmanlık,
• Şahsi cezasızlık sebebinin varlığı,
• Karşılıklı hakaret,
• İşlenen fiilin haksızlık içeriğinin azlığı dolayısıyla faile ceza verilmemesi hâllerinde, sanık hakkında ceza verilmesine yer olmadığı kararı verilir.

Sanığın yüklenen suçu işlediğinin sabit olması hâlinde, sanık hakkında mahkûmiyet kararı verilir.

Sanığın yüklenen suçu işlediğinin sabit olması hâlinde, belli bir cezaya mahkûmiyet yerine veya mahkûmiyetin yanı sıra güvenlik tedbirine hükmolunur.

Aynı fiil nedeniyle aynı sanık için önceden verilmiş bir hüküm veya açılmış bir dava varsa davanın reddine karar verilir.

Türk Ceza Kanunu’nda öngörülen düşme sebeplerinin varlığı ya da soruşturma veya kovuşturma şartının gerçekleşmeyeceğinin anlaşılması hâllerinde, davanın düşmesine karar verilir. Ancak soruşturmanın veya kovuşturmanın yapılması şarta bağlı tutulmuş
olup da şartın henüz gerçekleşmediği anlaşılırsa; gerçekleşmesini beklemek üzere, durma kararı verilir.

• Hükmün başına, "Türk Milleti adına" verildiği yazılır.
• Hükmü veren mahkemenin adı
• Hükmü veren mahkeme başkanının ve üyelerinin veya hâkimin, Cumhuriyet savcısının ve zabıt kâtibinin, katılanın, mağdurun, vekilinin, kanunî temsilcisinin ve müdafiin adı ve soyadı ile sanığın açık kimliği
• Beraat kararı dışında, suçun işlendiği yer, tarih ve zaman dilimi
• Sanığın gözaltında veya tutuklu kaldığı tarih ve süre ile hâlen tutuklu olup olmadığı

• Mahkûmiyet hükmünün gerekçesinde aşağıdaki hususlar gösterilir:
  • İddia ve savunmada ileri sürülen görüşler
  • Delillerin tartışılması ve değerlendirilmesi, hükme esas alınan ve reddedilen delillerin belirtilmesi; bu kapsamda dosya içerisinde bulunan ve hukuka aykırı yöntemlerle elde edilen delillerin ayrıca ve açıkça gösterilmesi
  • Ulaşılan kanaat, sanığın suç oluşturduğu sabit görülen fiili ve bunun nitelendirilmesi; bu hususta ileri sürülen istemleri de dikkate alarak, Türk Ceza Kanunu’nun 61 ve 62. maddelerinde belirlenen sıra ve esaslara göre cezanın belirlenmesi; yine aynı Kanun’un 53 ve devamı maddelerine göre, cezaya mahkûmiyet yerine veya cezanın yanı sıra uygulanacak güvenlik tedbirinin belirlenmesi
  • Cezanın ertelenmesine, hapis cezasının adli para cezasına veya tedbirlerden birine çevrilmesine veya ek güvenlik tedbirlerinin uygulanmasına veya bu hususlara ilişkin istemlerin kabul veya reddine ait dayanaklar
• Beraat hükmünün gerekçesinde, Ceza Muhakemesi Kanunu’nun 223. maddenin 2. fıkrasında belirtilen hâllerden hangisine dayanıldığının gösterilmesi gerekir.
• Ceza verilmesine yer olmadığına dair kararın gerekçesinde, 223. maddenin 3. ve 4. fıkralarında belirtilen hâllerden hangisine dayanıldığının gösterilmesi gerekir.
• Mahkumiyet, beraat ve ceza verilmesine yer olmadığına dair verilen hükümlerin dışında başka bir karar veya hükmün verilmesi hâlinde bunun nedenleri gerekçede gösterilir.

• İtiraz
• İstinaf
• Temyiz

• Cumhuriyet Başsavcısının itiraz yetkisi
• Kanun yararına bozma
• Yargılamanın yenilenmesi

• Tarafların ve varsa vekillerinin veya temsilcilerinin ad ve soyadları yahut unvanları ve adresleri
• Davacının ileri sürdüğü olayların ve dayandığı hukuki sebeplerin özeti, istem sonucu ile davalının savunmasının özeti
• Danıştayda görülen davalarda tetkik hâkimi ve savcının ad ve soyadları ile düşünceleri
• Duruşmalı davalarda duruşma yapılıp yapılmadığı, yapılmış ise hazır bulunan taraflar ve vekil veya temsilcilerinin ad ve soyadları
• Kararın dayandığı hukuki sebepler ile gerekçesi ve hüküm, tazminat davalarında
  hükmedilen tazminatın miktarı
• Yargılama giderleri ve hangi tarafa yükletildiği
• Kararın tarihi ve oy birliği ile mi, oy çokluğu ile mi verildiği
• Kararı veren mahkeme başkan ve üyelerinin veya hâkiminin ad ve soyadları ve imzaları ve varsa karşı oyları
• Kararı veren dairenin veya mahkemenin adı ve dosyanın esas ve karar numarası.

1. Talep
2. Gerekçe
3. Sonuç

İdare ve vergi mahkemelerinin kararlarına karşı, başka kanunlarda farklı bir kanun yolu öngörülmüş olsa dahi, mahkemenin bulunduğu yargı çevresindeki bölge idare mahkemesine, kararın tebliğinden itibaren otuz gün içinde istinaf yoluna başvurulabilir.

• Konusu Kanun’da belirtilen parasal sınırı geçmeyen vergi davaları, tam yargı davaları ve idari işlemlere karşı açılan iptal davaları hakkında idare ve vergi mahkemelerince verilen kararlar kesin olup bunlara karşı istinaf yoluna başvurulamaz.
• İvedi yargılama usulüne tabi olan davalarda istinaf yoluna başvurulamaz.

• Yargılamanın yenilenmesi
• Kanun yararına temyiz