İDARE HUKUKU Dersi İdarî Teşkilât soru cevapları:
Toplam 56 Soru & Cevap#1
SORU: Türkiye Cumhuriyeti idari teşkilatı detaya girmeden kısaca nasıl açıklanabilir?
CEVAP: Türkiye Cumhuriyeti idarî teşkilâtı önce; • Merkezî idare (devlet) ve • Yerinden yönetim kuruluşları olmak üzere ikiye ayrılır. Merkezî idare de kendi içinde; • Başkent teşkilâtı ve • Taşra teşkilâtı olmak üzere ikiye ayrılır. Yerinden yönetim kuruluşlarıysa; • Yer yönünden yerinden yönetim kuruluşları ve • Hizmet yönünden yerinden yönetim kuruluşları olmak üzere ikiye ayrılır. Yer yönünden yerinden yönetim kuruluşlarına kısaca mahallî idareler veya yerel yönetimler; hizmet yönünden yerinden yönetim kuruluşlarına ise kısaca hizmet kuruluşları veya kamu kurumları da denir.
#2
SORU: Cumhurbaşkanının yasama ile ilgili olan görevlerinden beş tanesi nedir?
CEVAP: Cumhurbaşkanının yasama ile ilgili olan görevlerinden beş tanesi şöyle sıralanabilir: • Gerekli gördüğü takdirde, yasama yılının ilk günü Türkiye Büyük Millet Meclisinde açılış konuşmasını yapmak, • Türkiye Büyük Millet Meclisini gerektiğinde toplantıya çağırmak, • Kanunları yayımlamak, • Kanunları tekrar görüşülmek üzere Türkiye Büyük Millet Meclisine geri göndermek, • Anayasa değişikliklerine ilişkin kanunları gerekli gördüğü takdirde halkoyuna sunmak.
#3
SORU: Cumhurbaşkanının yürütme ile ilgili olan görevlerinden beş tanesi nedir?
CEVAP: Cumhurbaşkanının yürütme ile ilgili olan görevlerinden beş tanesi şöyle sıralanabilir: • Başbakanı atamak ve istifasını kabul etmek, • Başbakanın teklifi üzerine bakanları atamak ve görevlerine son vermek, • Türkiye Büyük Millet Meclisi adına Türk Silahlı Kuvvetlerinin Başkomutanlığını temsil etmek, • Türk Silahlı Kuvvetlerinin kullanılmasına karar vermek, • Genelkurmay Başkanını atamak.
#4
SORU: Karşı imza kuralı nedir?
CEVAP: Anayasamız Cumhurbaşkanına, gerek yasama ile ilgili gerek yürütme ile ilgili gerekse yargı ile ilgili pek çok önemli görev ve yetki vermiştir. Bununla birlikte, Cumhurbaşkanının bu yetkilerin hepsini kendi istediğine göre tek başına kullanabildiği sanılmamalıdır. Zira parlamenter hükûmet sistemlerinde Cumhurbaşkanı sorumsuzdur. Bu nedenle yaptığı her işlemde başbakan ve ilgili bakanın karşı-imzası bulunur. Karşı-imzalı bir işlemden kaynaklanan sorumluluk, karşı-imza sahibi olan başbakan ve bakana ait olur. Dolayısıyla parlamenter hükûmet sistemlerinde cumhurbaşkanları kural olarak tek başına işlem yapamazlar.
#5
SORU: Devlet Denetleme Kurulu, Cumhurbaşkanının istemi üzerine hangi kurum ve kuruluşlarda her türlü inceleme, araştırma ve denetlemeler yapar?
CEVAP: Cumhurbaşkanının istemi üzerine Devlet Denetleme Kurulunun her türlü inceleme yapabileceği kuruluşlar şöyle sıralanabilir: • Tüm kamu kurum ve kuruluşlarında, • Sermayesinin yarısından fazlasına bu kurum ve kuruluşların katıldığı her türlü kuruluşta, • Kamu kurumu niteliğinde olan meslek kuruluşlarında, • Her düzeydeki işçi ve işveren kuruluşlarında, • Kamuya yararlı derneklerle vakıflarda.
#6
SORU: Bakanlar Kurulunun spesifik yetkilerinden beş tanesi nedir?
CEVAP: Bakanlar Kurulunun spesifik yetkilerinden beş tanesi şöyle sıralanabilir: • KHK çıkarmak (Anayasa, m.91, 121), • Tüzük çıkarmak (Anayasa, m.115), • Olağanüstü hâl ve sıkıyönetim ilân etmek (m.119-120), • Millî güvenliği sağlamak (m.117/2), • Silahlı kuvvetleri yurt savunmasına hazırlamak (m.117/2).
#7
SORU: Başbakanın idari nitelikteki görev ve yetkileri nelerdir?
CEVAP: Anayasamızın 112’nci maddesine göre, Başbakan Hükûmetin genel siyasetinin yürütülmesini gözetir. Bununla birlikte, Başbakanın idarî nitelikte görevleri de vardır. Örneğin bakanlıklar arasında iş birliğini sağlamak, bakanların görevlerinin yerine getirilmesini gözetmek, millî güvenlik kuruluna katılmak, karşı-imza yetkisi, düzenleme yetkisi (yönetmelik çıkarma yetkisi), hiyerarşi yetkisi, devlet tüzel kişiliğini temsil yetkisi, idarî vesayet yetkisi, atama yetkisi, harcama yetkisi gibi başbakanın idarî nitelikte görev ve yetkileri vardır.
#8
SORU: Bakanların idari nitelikteki görev ve yetkilerinden hiyerarşi yetkisi nasıl açıklanabilir?
CEVAP: Bakan, bakanlık teşkilâtının en yüksek amiridir. Anayasa’ya göre her bakan kendi yetkisi içindeki işlerden ve emri altındakilerin eylem ve işlemlerinden de sorumludur (m.112/2). Bakanın hiyerarşi yetkisi, 3046 sayılı Kanun’un 21’inci maddesi tarafından da öngörülmüştür. Bu maddeye göre bakan, bakanlık kuruluşunun en üst amiridir... Her bakan, ayrıca emri altındakilerin faaliyet ve işlemlerinden de sorumlu olup bakanlık merkez, taşra ve yurt dışı teşkilâtı ile bağlı ve ilgili kuruluşların faaliyetlerini, işlemlerini ve hesaplarını denetlemekle görevli ve yetkilidir.
#9
SORU: Bakanlıkların idari nitelikteki görev yetkileri nelerdir?
CEVAP: Bakanlıkların idari nitelikteki görev yetkileri şöyle sıralanabilir: • Devlet tüzel kişiliğini temsil yetkisi, • Hiyerarşi yetkisi, • Vesayet yetkisi, • Atama yetkisi, • Harcama yetkisi, • Yönetmelik yapma yetkisi (Düzenleme yetkisi), • Karşı imza yetkisi.
#10
SORU: Başkentteki yardımcı kuruluşların ortak özelliklerinden beş tanesi nedir?
CEVAP: Başkentteki yardımcı kuruluşların ortak özelliklerinden beş tanesi şöyle sıralanabilir: • Bu kuruluşların devlet idaresinden ayrı bir tüzel kişilikleri yoktur. • Bununla birlikte, bu kuruluşlar, belli ölçüde özerk konumdadır. Bir bakanlık içinde yer alsalar bile, bakanlık hiyerarşine tabi değildirler. • Bu kuruluşlar uzmanlık kuruluşlarıdır. Buralarda uzmanlar çalışır. • Bu kuruluşlar kurul hâlinde çalışır. • Bu kuruluşların danışma, öneri, planlama, koordinasyon sağlama, denetim gibi görevleri vardır. Bu kuruluşların kararları istişarî niteliktedir.
#11
SORU: Danıştay’ın idari görevleri nelerdir?
CEVAP: Danıştay’ın idari görevleri şöyle sıralanabilir: • Başbakanlık veya Bakanlar Kurulunca gönderilen kanun tasarı ve teklifleri hakkında görüşünü bildirmek (Anayasa, m.155/2; Danıştay Kanunu, m.23/c) • Tüzük tasarılarını incelemek (Anayasa, m.155/2; Danıştay Kanunu, m.23/d) • Kamu hizmetleriyle ilgili imtiyaz şartlaşma ve sözleşmeleri hakkında düşüncesini bildirmek (Anayasa, m.155/2; Danıştay Kanunu, m.23/d) • Cumhurbaşkanlığı ve Başbakanlık tarafından gönderilen işler hakkında görüşünü bildirmek (Danıştay Kanunu, m.23/e) • Kanunlarla verilen diğer görevleri yapmak (Danıştay K., m.23/f).
#12
SORU: Hangi anayasal ilkeler merkezî idarenin taşra teşkilâtına yön vermektedir?
CEVAP: Merkezî idarenin taşra teşkilâtına yön veren anayasal ilkeler şöyle sıralanabilir: • Anayasa, merkezî idarenin taşra teşkilâtı için, hem il ve diğer kademeli bölümler (mülki idare bölümleri) hem de birden fazla ili içine alan bölge idareleri kurulmasını öngörmüştür. • Anayasa, sadece ilden söz etmiş, ilin altındaki diğer kademeli bölümleri isim olarak saymamıştır. O hâlde, bunların tespiti kanun koyucuya kalmaktadır. • Mülki idare bölümleri (il ve diğer bölümler) kurulurken coğrafya durumuna, ekonomik şartlara ve kamu hizmetlerinin gereklerine göre hareket edilecektir. • Birden çok ili içine alan bölge idarelerinin kurulmasında kamu hizmetlerinde verim ve uyum sağlama amacı güdülecektir. • İllerin idaresi yetki genişliği esasına dayanır.
#13
SORU: İllere valilerin atanması ne şekilde olur ve nasıl bir işlemdir?
CEVAP: Valiler, İçişleri Bakanının önerisi (inhası), Bakanlar Kurulunun kararı ve Cumhurbaşkanının onayıyla atanır (5442 sayılı il idaresi Kanunu, m.6). İl idaresi Kanununda valilik için birtakım şartlar belirlenmemiştir. Vali atama işlemi tamamıyla Hükûmetin takdirine bağlı bir işlemdir. Valilik, güvenceli bir devlet memurluğu değildir. 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 59’uncu maddesine göre, valilik, bir istisnaî memurluktur. Hükûmet, vali olarak atadığı kişiyi, istediği zaman ve istediği herhangi bir sebeple yani tamamıyla takdiri olarak görevden alabilir.
#14
SORU: Türkiye’de kaç çeşit taşra teşkilatı vardır?
CEVAP: Türkiye’de hâlihazırda; • İl, • İlçe ve • Bucak olmak üzere üç çeşit taşra idaresinin olduğunu söyleyebiliriz. Taşra teşkilâtının böyle bölümlere (il, ilçe, bucak) ayrılmasına mülki idare taksimatı (bölümleri) denir.
#15
SORU: Mahalli idarelere ilişkin Anayasamızda hangi ilkeler benimsenmiştir?
CEVAP: Anayasamızın 127’nci maddesinde mahalli idarelere ilişkin şu ilkeler benimsenmiştir: • Mahallî idareler, kamu tüzel kişiliğine sahiptir (Anayasa, m.127, fıkra 1). • Mahallî idarelerin görev ve yetkileri kanunla düzenlenir. Bu düzenleme, yerinden yönetim (ademi merkeziyet) ilkesine uygun olarak yapılır (f.2) • Mahallî idarelerin karar organları seçmenler tarafından seçilerek oluşturulur (f./1). Seçimler kural olarak beş yılda bir yapılır (f.3). • Mahallî idarelerin seçilmiş organlarının, organlık sıfatını kazanmalarına ilişkin itirazların çözümü ve kaybetmeleri konusundaki denetim, yargı yoluyla olur (f.4). • Mahallî idareler üzerinde merkezî idarenin idarî vesayet yetkisi vardır (f.5). • Mahallî idareler, kendi aralarında Bakanlar Kurulunun izniyle birlik kurabilir (f.6). • Büyük yerleşim birimleri için kanunla özel yönetim biçimleri getirilebilir (f.3).
#16
SORU: İl özel idaresinin görev ve yetkileri nelerdir?
CEVAP: İl özel idaresi, mahalli müşterek nitelikte olmak şartıyla; • Gençlik ve spor, sağlık, tarım, sanayi ve ticaret; ilin çevre düzeni planı, bayındırlık ve iskân, toprağın korunması, erozyonun önlenmesi, kültür, sanat, turizm, sosyal hizmet ve yardımlar, yoksullara mikro kredi verilmesi, çocuk yuvaları ve yetiştirme yurtları; ilk ve orta öğretim kurumlarının arsa temini, binalarının yapım, bakım ve onarımı ile diğer ihtiyaçlarının karşılanmasına ilişkin hizmetleri il sınırları içinde, • İmar, yol, su, kanalizasyon, katı atık, çevre, acil yardım ve kurtarma, orman köylerinin desteklenmesi, ağaçlandırma, park ve bahçe tesisine ilişkin hizmetleri belediye sınırları dışında, yapmakla görevli ve yetkilidir.
#17
SORU: Belediyeler hangi Kanunlar ile düzenlenmiştir?
CEVAP: Belediyeler iki ayrı Kanunla düzenlenmiştir: • 3 Temmuz 2005 tarihli ve 5393 sayılı Belediye Kanunu ve • 10 Temmuz 2004 tarihli ve 5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu. Bu kanunlardan birincisi (5393 sayılı Belediye Kanunu) genel kanundur ve Türkiye’deki bütün belediyelere uygulanabilir. Bu kanunlardan ikincisi (5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu) ise sadece büyükşehir belediyelerine ve bunların içindeki büyükşehir ilçe belediyelerine uygulanabilir. Dolayısıyla hukukî rejimleri itibarıyla Türkiye’de iki tür belediye olduğunu söyleyebiliriz: • Normal belediyeler ve büyükşehir belediyeleri ile • Bunların içindeki ilçe belediyeleri.
#18
SORU: 5393 sayılı Belediyeler Kanununun 14. maddesine göre belediyelerin görev ve yetkileri nelerdir?
CEVAP: : Belediye, mahalli müşterek nitelikte olmak şartıyla; • İmar, su ve kanalizasyon, ulaşım gibi kentsel altyapı; coğrafi ve kent bilgi sistemleri; çevre ve çevre sağlığı, temizlik ve katı atık; zabıta, itfaiye, acil yardım, kurtarma ve ambulans; şehir içi trafik; defin ve mezarlıklar; ağaçlandırma, park ve yeşil alanlar; konut; kültür ve sanat, turizm ve tanıtım, gençlik ve spor; sosyal hizmet ve yardım, evlendirme, meslek ve beceri kazandırma; ekonomi ve ticaretin geliştirilmesi hizmetlerini yapar veya yaptırır. Büyükşehir belediyeleri ile nüfusu 50.000’i geçen belediyeler, kadınlar ve çocuklar için koruma evleri açar. • Devlete ait her derecedeki okul binalarının inşaatı ile bakım ve onarımını yapabilir veya yaptırabilir, her türlü araç, gereç ve malzeme ihtiyaçlarını karşılayabilir; sağlıkla ilgili her türlü tesisi açabilir ve işletebilir; kültür ve tabiat varlıkları ile tarihi dokunun ve kent tarihi bakımından önem taşıyan mekânların ve işlevlerinin korunmasını sağlayabilir, bu amaçla bakım ve onarımını yapabilir, korunması mümkün olmayanları aslına uygun olarak yeniden inşa edebilir. Gerektiğinde, öğrencilere, amatör spor kulüplerine malzeme verir ve gerekli desteği sağlar, her türlü amatör spor müsabakaları düzenler, yurt içi ve yurt dışı müsabakalarda üstün başarı gösteren veya derece alan sporculara belediye meclisi kararıyla ödül verebilir.
#19
SORU: Belediyelerin gelirleri nasıl sağlanır?
CEVAP: 2 Temmuz 2008 tarihli ve 5779 sayılı il Özel idarelerine ve Belediyelere Genel Bütçe Vergi Gelirlerinden Pay Verilmesi Hakkında Kanun’un 2’nci maddesi uyarınca genel bütçe vergi gelirleri tahsilâtı toplamının; yüzde 2,85’i büyükşehir dışındaki belediyelere ve yüzde 2,50’si büyükşehir ilçe belediyelerine ayrılır. Büyükşehir belediye sınırları içinde yapılan genel bütçe vergi gelirleri tahsilâtı toplamının yüzde 5’i ile genel bütçe vergi gelirleri tahsilâtı toplamı üzerinden büyükşehir ilçe belediyelerine ayrılan payların yüzde 30’u büyükşehir belediye payı olarak ayrılır. Diğer yandan 1319 sayılı Kanun’un geçici maddesi ile emlak vergisi belediyelere bırakılmıştır.
#20
SORU: Belediyelerin organları nelerdir?
CEVAP: Belediyelerin; • Belediye meclisi, • Belediye encümeni ve • Belediye başkanı olarak üç tane organı vardır.
#21
SORU: Belediye Kanununun 23. maddesine göre belediye meclisi kararlarının kesinleşmesi nasıl gerçekleşir?
CEVAP: Belediye başkanı, hukuka aykırı gördüğü meclis kararlarını, gerekçesini de belirterek yeniden görüşülmek üzere beş gün içinde meclise iade edebilir. Yeniden görüşülmesi istenilmeyen kararlar ile yeniden görüşülmesi istenip de belediye meclisi üye tam sayısının salt çoğunluğuyla ısrar edilen kararlar kesinleşir. Belediye başkanı, meclisin ısrarı ile kesinleşen kararlar aleyhine on gün içinde idarî yargıya başvurabilir. Kararlar kesinleştiği tarihten itibaren en geç yedi gün içinde mahallin en büyük mülki idare amirine gönderilir. Mülki idare amirine gönderilmeyen kararlar yürürlüğe girmez. Kesinleşen meclis kararlarının özetleri yedi gün içinde uygun araçlarla halka duyurulur.
#22
SORU: Büyükşehir Belediyesi Kanununa göre kaç çeşit belediye vardır?
CEVAP: Büyükşehir Belediyesi Kanununa göre (m.3) büyükşehirlerde; • Büyükşehir belediyesi ve • İlçe belediyesi olmak üzere iki çeşit belediye vardır.
#23
SORU: 442 sayılı Köy Kanununa göre köy kavramı nasıl tanımlanır?
CEVAP: 442 sayılı Köy Kanunu, köyü üç değişik açıdan tanımlamıştır: • Nüfusu 2.000’den aşağı yurtlara (yerleşim birimlerine) köy denir (m.1). • Cami, mektep, otlak, yaylak, baltalık gibi orta malları bulunan ve toplu veya dağınık evlerde oturan insanlar, bağ, bahçe ve tarlalarıyla birlikte bir köy teşkil ederler (m.2). • Köy, bir yerden bir yere götürülebilen veya götürülemeyen mallara sahip olan ve işbu kanun ile kendisine verilen işleri yapan başlı başına bir varlık, yani bir tüzel kişidir (m.7).
#24
SORU: Köylerin kuruluşu nasıl olur?
CEVAP: Köyün kurulabilmesi için o yerleşim yerinin nüfusunun 150’den çok ve 2.000’den az olması gerekir (m.1, 89). Köylerin büyük çoğunluğu kendiliğinden ortaya çıkmış tarihsel topluluklardır. Bunların ayrıca bir idarî işlemle kurulmaları gerekli değildir. Bunun dışında, doğal afetler sonucunda bir köyün yerinin değiştirilmesi, göçmenlerin yerleştirilmesi gibi sebeplerle yeni bir köyün kurulması da gerekebilir. Bu durumda köy, Bayındırlık ve Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanlıklarının mütalaası alınmak suretiyle içişleri Bakanlığının kararıyla kurulur (5442 sayılı il idaresi Kanunu, m.2/C).
#25
SORU: Köyün yetkileri nelerdir?
CEVAP: Köy, bir tüzel kişidir. Dolayısıyla tüzel kişilik sıfatından kaynaklanan tüm hak ve yetkilere sahiptir. Köy, hukukî işlemler yapabilir; hak ve borç altına girebilir; mahkemeler huzurunda davacı veya davalı olabilir. Keza köy, bir kamu tüzel kişisidir. Bir kamu tüzel kişisi olmak itibarıyla da köy, kamu gücü ayrıcalıklarıyla donatılmıştır. Yani köy, kamu gücüne dayanarak tek taraşı işlemler yapabilir ve bunları re’sen icra edebilir. (Köy Kanunu m. 16).
#26
SORU: Mahalli idare birlikleri nedir?
CEVAP: Mahallî idare birlikleri, birden fazla mahallî idarenin, yürütmekle görevli oldukları hizmetlerden bazılarını birlikte görmek üzere kendi aralarında kurdukları kamu tüzel kişisidir.
#27
SORU: Kamu kurumlarının bir kamu idaresine bağlı olması, vesayet denetimine tabii olmaları nasıl açıklanabilir?
CEVAP: Kamu kurumları, bir kamu idaresine (devlete veya mahallî idarelere) bağlıdır. Tek başına bir kamu kurumu olamaz. Örneğin; • Üniversiteler, TÜBİTAK, TRT, devlete; • İETT, İstanbul Büyükşehir Belediyesine; • EGO Ankara Büyükşehir Belediyesine bağlı, onların uzantısı durumunda kurumlardır. Bağlılık ilkesinden doğan bazı sonuçlar vardır: • (a) Kamu kurumları, ancak bir kamu idaresi (devlet veya mahallî idareler) tarafından kurulabilir. • (b) Kamu kurumları ile kendisini kuran kamu idaresi (devlet, mahallî idareler) arasında vesayet ilişkisi vardır.
#28
SORU: Kamu kurumlarının özerk olmaları özellikleri nedir?
CEVAP: Kamu kurumları, kendilerini kuran kamu idareleri (devlet veya mahallî idareler) karşısında belli ölçüde özerkliğe sahiptirler. Kamu kurumlarının üzerinde hiyerarşik denetim yoktur. Kamu kurumları, kamu idarelerinin vesayet denetimi altında, kendi organları tarafından kendi kendilerine yönetilirler. Kamu kurumlarının özerkliği ilkesi; karar organları, personeli, mal varlığı ve bütçesi bakımından olabilir. Birinci durumda idarî özerklikten, ikinci durumda personel özerkliğinden ve üçüncü durumda malî özerklikten bahsedilir. 5018 sayılı Kanunda bunlara özel bütçeli idareler denmektedir.
#29
SORU: Kamu kurumlarının ortak özellikleri nelerdir?
CEVAP: Kamu kurumlarının ortak özellikleri şöyle sıralanabilir: • Kamu kurumları bir tüzel kişidir. • Kamu kurumları bir kamu tüzel kişisidir. • Kamu kurumları bir kamu idaresine bağlıdır. • Kamu kurumları özerktirler. • Kamu kurumları birer uzmanlık kuruluşudur.
#30
SORU: Kamu kurumlarının kaldırılmaları nasıl açıklanabilir?
CEVAP: Anayasamızda kamu kurumlarının kaldırılmasına ilişkin bir hüküm yoktur. Yetki ve usulde paralellik ilkesine göre, Anayasada veya kanunda aksine hüküm yoksa bir işlem o işlemi yapan makam tarafından, yapıldığı usulle kaldırılabilir. Dolayısıyla bir kamu kurumu, yasama organı tarafından kanunla kurulmuş ise o kurum yine yasama organı tarafından kanunla; kanunun verdiği yetkiye dayanılarak bir idarî işlem ile kurulmuş ise o kamu kurumu, yine aynı yetkiye dayanılarak aynı makam tarafından aynı tür bir işlem ile kaldırılabilir.
#31
SORU: İktisadi Kamu Kurumları’nın (KİT) türleri nelerdir?
CEVAP: İktisadi Kamu Kurumları’nın (KİT) türleri; • İktisadi Devlet Teşekkülleri, • Kamu İktisadi Kuruluşları, • Müesseseler, • Bağlı Ortaklıklar ve • Kamu İştirakleridir.
#32
SORU: KİT’lerin özellikleri nelerdir?
CEVAP: KİT’lerin özellikleri şöyle sıralanabilir: • KİT’ler esas itibarıyla özel hukuka tâbidirler • KİT’ler, kuruluş, içyapı ve ilişkileri itibarıyla idare hukukuna tâbidirler. • KİT’ler özerk bütçelidirler. • KİT’ler farklı bir denetime tâbidirler.
#33
SORU: Sosyal kamu kurumlarına ilişkin özellikler nelerdir?
CEVAP: Sosyal kamu kurumlarına ilişkin özellikler şöyle sıralanabilir: • Sosyal kamu kurumlarında zorunlu üyelik esası vardır. • Sosyal kamu kurumlarının gelirleri, üyelerinden yapılan zorunlu kesintiler ile sağlanır. • Sosyal kamu kurumları, karma bir hukukî rejime tâbidir. Bunların dışa yönelik eylem ve işlemlerinde ve özellikle hizmet sağladığı kişilerle olan ilişkilerine özel hukuk uygulanır. Buna karşılık iç düzenlerine ve işleyişlerine idare hukuku uygulanır. • Sosyal kamu kurumları özerk bütçeli kuruluşlardır. Eskiden Sayıştay’ın da denetimine tâbi değillerdi. Ancak 29.10.2005 tarihli ve 5328 sayılı Kanunla Anayasa’nın 160’ncı maddesi değiştirilerek Sayıştay’ın denetimine tabi kılınmışlardır.
#34
SORU: Kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarının ortak özellikleri nelerdir?
CEVAP: Kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarının ortak özellikleri şöyle sıralanabilir: • Türkiye’de meslek kuruluşları, kamu kurumu niteliğinde kuruluşlardır. • Türkiye’de meslek kuruluşları kamu tüzel kişiliğine sahiptir. • Bazı kamu gücü ayrıcalıklarına sahiptirler. • Meslek kuruluşları kanunla kurulur. • Meslek kuruluşları zorunlu üyelik esasına dayanır. • Meslek kuruluşları, kuruluş amaçları dışında faaliyette bulunamaz. • Meslek kuruluşları, özel bütçelidir. • Meslek kuruluşları merkezî idare karşısında büyük bir özerkliğe sahiptir. • Meslek kuruluşları vesayet denetimine tâbidir. • Meslek kuruluşları iç kuruluş ve işleyişleri özel hukuka tâbidir.
#35
SORU: Meslek kuruluşlarının görevleri nelerdir?
CEVAP: Meslek kuruluşlarının; • Devlete yönelik olarak mesleği temsil etme görevi ve • Mesleğe yönelik olarak mesleğin iç disiplinini sağlama görevi olmak üzere başlıca iki görevi vardır.
#36
SORU: Meslek kuruluşlarının mesleğe yönelik olarak mesleğin iç disiplinini sağlama görevi nedir?
CEVAP: Meslek kuruluşlarının ikinci görevi mesleğin iç disiplinini sağlamaktır. Meslek kuruluşları bu görevlerini, meslek kurallarını belirlemek, mesleğin yürütülmesini denetlemek ve disiplin yetkileriyle yerine getirir.
#37
SORU:
Yürütme yetkisinin başında kim vardır?
CEVAP:
Yürütme yetkisinin cumhurbaşkanı vardır. Cumhurbaşkanı bu yetkiyi Anayasaya ve kanunlara uygun olarak kullanır ve yerine getirir.
#38
SORU:
Cumhurbaşkanı yardımcıları nasıl atanır?
CEVAP:
Cumhurbaşkanı yardımcıları, milletvekilliği seçilme yeterliliğine sahip olanlar arasından Cumhurbaşkanı tarafından atanır ve görevden alınır.
#39
SORU:
Cumhurbaşkanı seçiminde, yenisi seçilene kadar kim Cumhurbaşkanlığına vekalet eder?
CEVAP:
Cumhurbaşkanı seçiminde yenisi seçilene kadar en yaşlı cumhurbaşkanı yardımcısı Cumhurbaşkanlığına vekalet eder.
#40
SORU:
Cumhurbaşkanlığına bağlı kurum ve kuruluşlar nelerdir?
CEVAP:
Cumhurbaşkanlığına bağlı kurum ve kuruluşlar şunlardır:
- Devlet Denetleme Kurulu
- Devlet Arşivleri Başkanlığı
- Diyanet İşleri Başkanlığı
- İletişim Başkanlığı
- Milli Güvenlik Kurulu Genel Sekreterliği
- Milli İstihbarat Teşkilatı Başkanlığı
- Milli Saraylar İdaresi Başkanlığı
- Savunma Sanayi Başkanlığı
- Strateji ve Bütçe Başkanlığı
- Türkiye Varlık Fonu
#41
SORU:
Bakanlık nedir?
CEVAP:
Eğitim, sağlık, güvenlik, savunma, adalet, maliye, ulaştırma, tarım, kültür ve turizm gibi Devletin sunmakla yükümlü olduğu kamu hizmetlerinin konu bakımından uzmanlık prensibine göre Devlet tüzelkişiliği içinde sunulduğu en yüksek örgütlenmeye bakanlık denir.
#42
SORU:
Genelkurmay başkanlığı hangi bakana bağlıdır?
CEVAP:
Genelkurmay başkanlığı Milli Savunma Bakanına bağlıdır.
#43
SORU:
Genelkurmay başkanının görev süresi ne kadardır?
CEVAP:
Genelkurmay başkanının görev süresi 4 yıldır.
#44
SORU:
Milli Güvenlik Kurulu hangi üyelerden oluşur?
CEVAP:
Milli Güvenlik Kurulu, Cumhurbaşkanının başkanlığında, Cumhurbaşkanı yardımcıları, Adalet Bakanı, Milli Savunma Bakanı, İçişleri Bakanı, Dışileri Bakanı, Genelkurmay Başkanı, Kara-Deniz ve Hava Kuvvetleri komutanlarından oluşur.
#45
SORU:
Milli Güvelik Kurulu kararları nasıl alınır?
CEVAP:
Milli Güvenlik Kurulu kararlarını çoğunlukla alır. Eşitlik halinde kurul başkanının bulunduğu taraf çoğunluğu sağlamış olur.
#46
SORU:
Sayıştay'ın görevleri nelerdir?
CEVAP:
Sayıştay, merkezi yönetim bütçesi kapsamındaki idareleri ile sosyal güvenlik kurumlarının bütün gelir ve giderleri ile mallarını TBMM adına denetlemek ve sorumluların hesap ve işlemlerini kesin hükme bağlamak ve kanunlarla verilen inceleme, denetleme ve hükme bağlama işlerini yapmakla görevlidir.
#47
SORU:
Yüksek Askeri Şûra üyeleri kimlerdir?
CEVAP:
Yüksek Askeri Şûra üyeleri şunlardır: Cumhurbaşkanı yardımcıları, Adalet Bakanı, Dişileri Bakanı, İçişleri Bakanı, Hazine ve Maliye Bakanı, Milli Eğitim Bakanı, Milli Savunma Bakan ve Genelkurmay Başkanı ile Kuvvet komutanları.
#48
SORU:
İl genel yönetiminin birimleri nelerdir?
CEVAP:
İl genel yönetiminin birimleri vali, il idare kurulu ve il idare şube başkanlarıdır.
#49
SORU:
Valinin hukuki statüsü nedir?
CEVAP:
Vali, ilde Cumhurbaşkanının temsilcisi ve idari yürütme vasıtasıdır. İlin idaresinden Cumhurbaşkanına karşı sorumludur.
#50
SORU:
İl idare kurulu kararlarının niteliği nedir?
CEVAP:
İl idare kurulları, idari, istişari ve yargısal nitelikte kararlar alırlar.
#51
SORU:
İl ve ilçe sınırlarının değişmesi nasıl olur?
CEVAP:
İl ve ilçe sınırlarının değişmesi Cumhurbaşkanının onayı ile olur.
#52
SORU:
İlçe idaresi birimleri nelerdir?
CEVAP:
İlçe idaresi birimleri kaymakam, ilçe idare kurulu ve ilçe idare şube başkanlarıdır.
#53
SORU:
Bölge kalkınma idareleri ve merkezleri nelerdir?
CEVAP:
Güneydoğu Anadolu Projesi (GAP)- Merkez: Diyarbakır
Doğu Anadolu Projesi (DAP)- Merkez: Erzurum
Doğu Karadeniz Projesi (DOKAP) - Merkez: Giresun
Konya Ovası Projesi (KOP) - Merkez: Konya
#54
SORU:
Kalkınma Ajansının birimleri nelerdir?
CEVAP:
Kalkınma Ajansının birimleri kalkınma kurulu, yönetim kurulu, genel sekreterlik ve yatırım destek ofisleridir.
#55
SORU:
Mahalli idarelerin türleri nelerdir?
CEVAP:
Mahalli idarelerin türleri il (il özel idaresi), belediye ve köydür.
#56
SORU:
Kamu kurumlarının türleri nelerdir?
CEVAP:
Kamu kurumlarının türleri şunlardır:
- İdari kamu kurumları
- Ekonomik kamu kurumları
- Sosyal kamu kurumları
- Bilimsel, teknik ve kültürel kamu kurumları