Kitle iletişim araçları şiddeti körükleyen, toplumu
şiddete iten ve cinselliği ön plana çıkaran yayınlar yapan
iletişim organları olarak tanınmaktadır.

İçerik analizi iletişim araştırmalarında en çok
kullanılan yöntemlerden biridir.

İçerik analizi ilk olarak batılı kaynaklarda 1700’lü
yılların son çeyreğinde, diğer bir deyişle Amerika’nın
Koloni (sömürge) olduğu yıllarda yönetim karşıtı
makalelerin analizlerinde kullanılmıştır.

İçerik analizinin bir iletişim araştırması yöntemi
olarak kullanılması İkinci Dünya Savaşı ile birlikte başlar.

Berelson’a göre içerik analizi iletişimin
içerdiklerini nesnel, sistematik ve nitel (sayısal olmayan)
bir biçimde açıkça ortaya koyabilmek ve detaylı bir
biçimde açıklayabilmek için kullanılan bir araştırma
yöntemidir. Yani nesnel, sistematik ve nitel ögeleri
barındırır.

Nesnel terimi bir araştırmada, farklı yöntemler
kullanıldığında bile aynı sonuca ulaşılması gerektiği
anlamına gelir.

Berelson sistematik teriminin iki anlamı olduğunu
belirtmiştir. Birinci anlamı, ilgili içeriği parça parça analiz
etmek yerine tümünü çözümlemektir. İkinci anlamı ise
araştırma için bilgi toplama ve bu bilgilerle problem
durumu oluşturma biçiminin diğer yöntemlerle aynı olması
gerektiğidir. Diğer bir deyişle bilimsel araştırmada
kullanılan yöntemlerle paralellik göstermesi gerekliliğidir.

İletişimin içeriğini açıklamak, mesajları
hipotezlerle test etmek ya da sınamak, dünyada neler
olduğunu anlamak için iletişimin içeriğini karşılaştırmak,
toplum içerisindeki belirli grupları medyanın nasıl
açıkladığını incelemek ve iletişimin insan davranışı
üzerindeki etkilerini araştırmak için içerik analizi yöntemi
kullanılmaktadır.

Weber’e göre içerik analizi, metinden geçerli bir
sonuç çıkarmak için sistematik olarak gerçekleştirilen bir
araştırma yöntemidir.

Son dönemde internet ve sosyal medya araçlarında
(facebook, twitter vb.) taşıdıkları mesajlar açısından içerik
analizi yöntemi kullanılır.

İçerik analizinde temel olarak yapılan işlem,
verileri belirli kavram ve temalar çerçevesinde bir araya
getirerek daha sonra bunları anlaşılır bir biçimde organize
ederek yorum yapmaktır.

çerik analizi dört aşamadan oluşmaktadır.

- Verilerin kodlanması
- Temaların bulunması
- Kodların ve temaların organize edilmesi
- Bulguların yorumlanması

Kodlama süreci bir anlamda verilerin anlamlı
bölümlere ayrılması olarak tanımlanabilir. Anlamlı
bölümler de kelime, cümle, paragraf ya da daha uzun bir
metin olabilir. Bu bölümlerin yani bir kelimenin, cümlenin
ya da paragrafın kendi içinde anlamlı olması
gerekmektedir. Kendi içinde anlam taşıyan bu bölümler
araştırmacı tarafından isimlendirilir, diğer bir deyişle
kodlanır. Kodlama bazen bir kelime ile bazen de bir
deyimle yapılabilir. Burada önemli olan nokta kendi içinde
araştırmacı tarafından ayrılan bölümlere tanımlayıcı ve
ayırt edici kodlar bulmaktır.

Üç tür kodlama biçimi bulunmaktadır.

- Önceden belirlenmiş kavramlara göre kodlama
- Verilerden çıkarılan kavramlara göre kodlama
- Genel bir çerçeve içinde yapılan kodlama

Araştırmanın temeli kuram ya da kavramsal bir
çerçeve ile belirlenmişse yani araştırmada ne ya da nelerin
sorgulanacağı önceden kararlaştırılmışsa araştırmacı veri
toplamadan önce bir kod listesi çıkarılabilir.

Verilerden çıkarılan kavramlara göre kodlama
biçiminde veriler toplandıktan sonra kodlama işlemi
yapılmaktadır.

Genel bir çerçeve içinde yapılan kodlama önceden
belirlenmiş kavramlara göre kodlama ve verilerden
çıkarılan kavramlara göre kodlamanın bir araya getirilmesi
ile işlem yapılır. Yani araştırmacı önceden belirlenmiş
kavramlara ve kuramlara göre bir kodlama geliştirir ancak
veriler toplandıktan sonra, tümevarımcı bir yöntemle, ikinci
tür kodlamada olduğu gibi verilerden çıkan yeni kavramlara
göre de ekleme ve çıkarmalar yapabilir.

Kodlama sürecinde kodlamanın güvenirliğine
ilişkin çalışma yapmak gerekmektedir çünkü farklı bireyler
aynı konuyu değişik biçimlerde yorumlayabilir ve değişik
kodlar kullanabilirler. Bu durumda değişik araştırmacıların
ortaya çıkardığı kodlar sayısal olarak karşılaştırılır ve en az
% 70 düzeyinde benzer kodlama yüzdesine ulaşmaları
gerekir.

Araştırmada birden fazla araştırmacı ya da uzman
çalıştığı durumlarda kodlamanın güvenirliğine ilişkin
çalışma yapmak gerekir. Aynı konuyu farklı bireyler
değişik biçimde yorumlayabilir ve değişik kodlar
oluşturabilir. Bu durumda değişik araştırmacıların ortaya
çıkardığı kodlar sayısal olarak karşılaştırılır ve en az % 70
düzeyinde benzer kodlama yüzdesine ulaşmaları gerekir.
Kodlamada % 70 düzeyinden daha az güvenirlik yüzdesi
bulunan araştırmalar bilimsel açıdan sorunlu araştırma
sınıfına alınırlar.

Kodlama işleminden sonra belirlenen verileri
birbirlerine benzer ve araştırmanın amaçlarına uygun bir
biçimde daha üst düzeyde temaların altına yerleştirmek
gerekir.

Kodlama işlemi yapıldıktan sonra belirlenen
verileri birbirlerine benzer ve araştırmanın amaçlarına
uygun bir biçimde daha üst düzeyde temaların altına
yerleştirmeye tematik kodlama denir.

Tematik kodlama yapılırken iç tutarlılık ve dış
tutarlılık kavramları dikkate alınmalıdır.

İç tutarlılık, belirlenen temanın altında gruplanan
verilerin anlamlı bir bütün oluşturması durumudur.

Dış tutarlılık araştırmada kullanılan temaların bir
bütün olarak araştırmada elde edilen verileri bilimsel ve
anlamlı bir biçimde açıklayabilmesidir. Diğer bir deyişle,
temaların birbirlerinden faklı olsalar bile anlamlı bir bütün
oluşturmalarıdır.

Araştırmacılara bu konuda kendilerinden daha
deneyimli araştırmacılardan yardım almaları tavsiye edilir.

- Araştırmacı tematik bir biçimde kodlanan verileri
düzenlemeli ve sıraya dizmelidir.
- Veriler okuyucuların anlayacağı sade bir dille ve
bir sıra ile sunulmalıdır.
- Araştırmacı kendi yorumunu ve görüşünü verilere
katmamalıdır.

Araştırmacı, araştırmanın bu son ve en can alıcı
aşamasında topladığı verilere anlam kazandırmak, bulgular
arasındaki ilişkileri açıklamak, neden-sonuç ilişkileri
kurmak ve elde edilen sonuçların önemine ilişkin bilimsel
açıklamalar yapmakla yükümlüdür.

İçerik analizi gibi nitel araştırmalarda veriler
sayısallaştırılarak ilk olarak araştırmanın güvenirliği
artırılır. İçerik analizinde nitel verileri sayısallaştırmanın
ikinci nedeni yanlılığı azaltmaktır. Sayısallaştırılan verileri
kullanmadaki amaç yorumların daha adil yapılmasıdır.
Nitel verileri sayısallaştırmanın üçüncü nedeni ise
sayısallaştırılan verilerle tema ve kategoriler arasında
karşılaştırma yapılması olanağının ortaya çıkmasıdır. Nitel
verileri sayısallaştırmanın dördüncü ve son amacı ise
yapılan küçük ölçekli bir içerik analizinin ya da nitel
çalışma sonuçlarının ileride daha büyük ve geniş bir
örnekleme ulaşılarak yeniden sınanmasına olanak
sağlamaktır.

- Değişmezlik
- Tekrarlanabilirlik
- İsabet.

Bir araştırmada elde edilen veri setinin aynı
araştırmacı tarafından bir kez daha analizi yapılması
halinde aynı sonuçlara ulaşılıp ulaşılamayacağı
değişmezliği ifade eder. Aynı veri seti aynı araştırmacı
tarafından tekrar tekrar analiz edilip aynı sonuçlara
ulaşılıyorsa araştırmada değişmezlik ilkesi de çalışıyor
demektir.

Aynı verilerin analizinde farklı farklı
araştırmacıların uyum ve tutarlılık içinde çalışmaları
gerekir. Tekrarlanabilirlik ilkesine araştırmacılar arasında
uyum ve tutarlılık denilebilir.

İsabet içerik analizinde kullanılan veri setininin
analizinde temel olan tema ve kategorilerin belirli bir
standart ve norma göre yapılıp yapılmadığıdır.

İçerik analizinde kullanılacak nitel veriler iki
biçimde sayısallaştırılabilir.

Basit yüzde hesapları ve kelime sıklık
hesaplarıdır.

Nitel içerikli araştırmaların yüzdelik değerlerle
ifade edilmesindeki aşamalar:
- Analiz biriminin saptanması
- Tema ve kategorilerin tanımlanması
- Kodlamanın örnek bir veri seti üzerinde
denenmesi
- Kodlama sonuçlarının tekrar gözden geçirilmesi
- Gözden geçirilmiş tema ve kategorilerle başka bir
örnek veri setinin kodlanması
- Verinin tümünün kodlanması ve yüzdelerin
hesaplanması.

Nitel bir çalışmada veri setinde iki tür analiz
biriminden söz edilir.

Kelimeler ve cümlelerdir.

Kısa olan yazılı metinlerde kelimelere dayalı
analizler elle yapılabilir ancak daha uzun metinlerde analiz
için bilgisayar programları tercih edilir.

İlk olarak tema ve kategoriler araştırma yapılan
konularda literatür taraması yöntemi ile oluşturulur. İkinci
olarak ise literatürü çok zengin olmayan konularda,
araştırmacı araştırma problemini belirli kuramlardan
kendisi oluşturmayı tercih edebilir.

Araştırmacının burada dikkat edeceği husus tema
ve kategorilerin birbirine karışmamasıdır. Bu gibi aksi
durumlarla karşılaşmamak için araştırmacı, araştırmasının
alt problemlerinden tema ve kategorilerin oluşmasında
yardım alabilir. Analizin ilerleyen aşamalarında
araştırmacı, elde ettiği verilere göre, tema ve kategorilerini
güncelleyebilir.

Kodlama sonuçlarının gözden geçirilmesi
araştırmanın güvenirliğini artırarak araştırmayı daha
değerli kılar.

Bu durumda yapılacak işlem araştırmaya dahil
olanlardan toplanan belirli görüş ya da analiz birimlerinin
(cümleler) her tema ya da kategori altında hangi sıklıkla
tekrar ettiğinin hesaplanmasıdır.

İçerik analizinde kullanılan bilgisayar yazılımları
genel olarak, üç farklı biçimdedir. Bunlar:
- Kelime işlemciler
- Kodlama yazılımları
- Kodlama ve kuram geliştirme yazılımları.

Kelime işlemciler verilerin metinler halinde
yazılması ve saklanmasında, yine verilerin organize
edilmesinde ve kodlama işlemi için hazırlanmasında
araştırmacının önemli yardımcılarından biridir.
Yazılımdaki makrolar ve çeşitli bağlantılar yardımıyla
verilerin kodlanmasında ve birbiriyle ilişkilendirilmesinde
araştırmacılar tarafından kullanılır.

Microsoft Word

Kodlama yazılımları verileri birkaç farklı düzeyde
kodlayabilir, kelime, cümle ve paragrafları bir veri tabanı
mantığıyla sıralayabilir. Bu programlar içerik analizinde
araştırmacıya büyük kolaylıklar sunmaktadır.

Etnograph ve HyperQual gibi yazılımlar kodlama
yazılımlarına örnek olarak verilebilir.

Kodlama ve kuram geliştirme yazılımları
araştırmacıya, kodlar arasında ilişki kurmada ve görsel
ögeler geliştirmede de yardımcı olmaktadırlar.

Örnek olarak Nudist ve Atlas isimli yazılımlar
verilebilir.

Küçük ve orta boy işletmeler de pratikte, genel
olarak, kendileriyle ilgili haberleri izlemede bireyleri
kullanmaktalar.

- Kitle iletişim araçlarının dünyanın en güçlü
iletişim kanalları olması
- Kitle iletişim araçlarının dünyanın en büyük
veritabanı olması.

Radyo, televizyon, gazete, dergi, sosyal ve
elektronik medya araçları literatürde editörlü medya olarak
da adlandırılır.

Kitle iletişim araçları (medya) genellikle şiddeti körükleyen, toplumu şiddete iten ve cinselliği ön plana çıkaran yayınlar yapan iletişim organları olarak tanınmaktadır.

İçerik analizinin tam bir iletişim araştırması yöntemi olarak kullanılması, İkinci Dünya Savaşı ile birlikte başlar.

Bernard Berelson.

İçerik analizinde birinci aşama verilerin kodlanmasıdır.

Kodlama süreci bir anlamda verilerin anlamlı bölümlere ayrılması olarak tanımlanabilir.

Farklı bireyler aynı konuyu değişik biçimlerde yorumlayabilir ve değişik kodlar kullanabilir.

Yüzde 70.

Tekrarlanabilirlik ilkesi bir veri setinin analizinde birden fazla araştırmacı çalıştığında ortaya çıkar.

İçerik analizinde kullanılacak nitel veriler iki biçimde sayısallaştırılabilir. Bunlar basit yüzde hesapları ve kelime sıklık hesaplarıdır.

Genel olarak nitel bir çalışmada veri setinde iki tür analiz biriminden söz edilir. Bunlar, kelimeler ve cümlelerdir.

İçerik analizi veya nitel araştırmalarda tema ve kategorilerin tanımlanması araştırmanın temelini oluşturmaktadır.

Tema ve kategoriler iki türlü tanımlanabilir.

Literatürü çok zengin olmayan konularda, araştırmacı araştırma problemini belirli kuramlardan kendisi oluşturmayı tercih edebilir.

Önceki aşamada denenen ve gözden geçirilen tema ya da kategorilerin verinin başka bir bölümünde denenmesi ve ne derece işlevsel olduğunun saptanması.

İçerik analizinde kullanılabilecek bilgisayar yazılımlarının üç farklı biçimi vardır.

Kelime işlemciler, kodlama yazılımları ve kodlama ve kuram geliştirme yazılımları.

Nudist ve Atlas.

Kitle iletişim araçlarının dünyanın en güçlü iletişim kanalları olması ve kitle iletişim araçlarının dünyanın en büyük veritabanı olması

Kitle iletişimi ile ilgili çoğu araştırmada kitle iletişim araçlarının insanların alışveriş ve oy verme tercihlerine, ve bu bağlamda, davranışlarının ve algılarının değişimine büyük etkileri olduğu belirtilmektedir.

Radyo, televizyon, gazete, dergi, sosyal ve elektronik medya araçları.