Millet kavramının ortaya çıkışı 17. ve 18. yüzyıllardaki İngiliz ve Fransız devrimleriyle olmuştur. Milletlerin ortaya çıkışında sanayileşme ile birlikte kırsal kesimlerden şehirlere göçün başlamasının, toplumsal yapının yeniden örgütlenmesine ve yeni merkezi toplulukların ortaya çıkmasına zemin hazırladığı belirtilmektedir. Özellikle Fransız devrimiyle birlikte etkin
bir şekilde ortaya çıkan milliyetçilik (ulusçuluk) kavramı kısa bir sürede imparatorlukların yıkılmasına, milli (ulus) devletlerin kurulmasına yol açmıştır.

Milleti oluşturan unsurlar genellikle ortak dil, gelenek, görenek, ortak geçmiş, belirli bir toprak parçasını paylaşma vb.dir.

Genel olarak millet, ortak dili, ortak geçmişi, ortak gelenek ve görenekleri, ortak toprak parçasını, ortak inanışları, ortak ekonomik ve siyasi yapıyı paylaşan bireylerden oluşan sosyal bir örgütlenme biçimi olarak tanımlanabilir.

Genel olarak millet, ortak dili, ortak geçmişi, ortak gelenek ve görenekleri, ortak toprak parçasını, ortak inanışları, ortak ekonomik ve siyasi yapıyı paylaşan bireylerden oluşan sosyal bir örgütlenme biçimi olarak tanımlanabilir. Ancak bir milletin millet olarak kabul edilmesi için bu unsurların hepsinin gerçekleşmesi beklenemez. Diğer bir deyişle, bu unsurların hiçbiri milleti oluşturan vazgeçilmez unsurlar değildir. Örneğin aynı millet içinde yer alan fakat farklı diller konuşan topluluklar olabilir. Ya da aynı millet mensup olsalar da, gelenek ve görenekler topluluklara göre farklılaşabilmektedir. Ya da aynı dili konuşan ve aynı etnik kökenden gelen topluluklar bile farklı milletleri oluşturabilirler. Bu sebeple milletin ne olduğuna dair farklı yaklaşımlar söz konusudur.

Emerson’a göre millet kavramının en basit tanımı şudur: “Kendilerini millet olarak hisseden insan
Millet ve Milliyetçilik topluluğu” (1960:102). Bu tanıma göre, bir milletin millet olabilmesi için kendilerini millet şeklinde hissetmeleri yeterlidir. Bu durumda milleti oluşturan asıl unsur tarih,
dil, din, kültür birliği değil, bir grup insanın kendilerini millet olarak tanımlamalarıdır.

Sosyal psikolojik yaklaşım, milleti oluşturan en temel unsurun, bir grubun kendini millet olarak hissetmesi olduğu konusunda hemfikirdir. Ancak bu, milleti oluşturan dil, din, kültür, ekonomi gibi diğer unsurların önemsiz görüldüğü anlamına gelmemektedir.

Sosyal Kimlik: Benliğin, bilişsel olarak bir grubun üyesi olarak, o gruba yüklenilen duygular ve değerlerle birlikte yeniden tanımlanmasıdır.

İç-Grup: “Biz”, ortak bir kimliği paylaşan bir grup insanı ifade etmektedir.

“Onlar”, içgrupla karşılaştırılan ve ortak bir kimliğe sahip olduğu düşünülen diğer bir grup insanı ifade etmektedir.

İç Grup Yanlılığı: Kişinin kendi grubunun üyelerini kayırma ve kendi grubunu daha olumlu değerlendirme eğilimi.

Etnosentrizm, ya da etnik merkezcilik, bir aşirete, kabileye, boya ve benzeri etnik gruba bağlılık ile tarif edilen, bir kimsenin kendi kültürünü temel olarak alması ve kendi kültürünü diğer kültürlerden üstün tutması ile tarif edilen duygu ve inanışlar olarak tanımlanmaktadır.

Yabancı korkusu-nefreti anlamında olup, kişinin yabancılardan ya da bir şekilde kendisinden farklı olan insanlardan korkmasına ve nefret etmesi durumuna verilen addır.

Sosyal kimlik yaklaşımına göre, grup kalıpyargılar, normlar ve değerler grup içeriklerini
oluşturur ve bu içerikler her grubu birbirinden ayırır.

Sosyal kimlik yaklaşımına sahip sosyal psikologlar milliyetçilik ideolojisinin tek bir tanımı olmadığını, aynı millet içerisindeki bireylerde farklı özelliklerde milliyetçi ideolojilerin olabileceğini belirtmektedirler. Mummendey, Klink ve Brown  milliyetçilik şeklinde tarif edilen ideolojinin milliyetçilik ve vatanseverlik olmak üzere iki farklı şekli olduğunu ileri sürmektedirler. Araştırmacılara göre milliyetçilik, iç grup yanlılığı ve dış grup grup düşmanlığının bir arada görüldüğü bir ideolojidir. Yani milliyetçilik, hem kendi milletini sevme, yüceltme, kendi milletine mensup diğer bireyleri kayırma, hem de başka milletlere ayrımcı ve düşmanca davranmayı meşrulaştıran bir düşünme şekli ve değerler bütünüdür. Öte taraftan vatanseverlikte sadece iç grup yanlılığı bulunmakta, fakat dış grup düşmanlığı görülmemektedir.
Vatanseverlik ideolojisine göre bir kişi ülkesini, milletini sevip yüceltebilir ancak başka millete mensup kişilere ayrımcılık uygulamaz ve düşmanlık gütmez. Öte taraftan sosyal kimlik yaklaşımını benimseyen diğer bazı sosyal psikologlar milliyetçilik ve vatanseverlik arasında, iç grup yanlılığı – dış grup düşmanlığı temeline dayalı bir ayrım yapılamayacağını, bunun yerine ideolojilerin içeriğine ve sosyal bağlama göre ne anlama geldiğine bakılması gerektiğini iddia etmektedirler. Bu kuramcılara göre, millet temelinde sosyal kategorizasyon yapmak, yani bireyin kendisini mensup olduğu millet temelinde tanımlaması milliyetçiliği de içinde barındırır. Ancak milliyetçiliğin diğer milletlere karşı düşmanca bir içerik kazanıp kazanmayacağı, o milletler arasındaki tarihi, sosyal, ekonomik ve politik ilişkilerin niteliğiyle, yani sosyal bağlamla şekillenir. Örneğin Amerikan milliyetçiliği Fransızlara karşı düşmanca tutum ve davranışı gerektirmezken, Ruslara karşı düşmanlık beslemeyi gerektirebilir. Böyle bir kavramsallaştırma, milliyetçilikle vatanseverlik arasında ayrım yapmayı da anlamsızlaştırmaktadır.

Banal Milliyetçilik: İngiliz sosyal psikolog Michael Billig’in gündelik hayatta maruz kaldığımız semboller ve söylemler yoluyla farkına varmaksızın millet olmayla ilgili ideolojinin kazanılması, sürdürülmesi ve yeniden üretilmesi anlamında kullandığı terim.

İmparatorluklar içerisinde etnisite, dil ve din bakımından birbirinden ayrışan çok sayıda topluluk bir arada yaşamaktayken, özellikle 18. yüzyılda bu unsurlar bakımından birbirine benzeşen, yani ortak dil, din, kültüre sahip insanlar milletleşme sürecine girmiş
ve dünyanın çoğu yerinde millet temeline dayalı devletler kurulmuştur. Bu sürece denk düşen ideoloji milliyetçilik olarak adlandırılmaktadır.

Yunanca ethnos (halk) ve centre (merkez) kelimelerinden türetilmiştir.

Sosyal İnşa yaklaşımında millet ve milliyetçilik konuları farklı bir perspektiften ele alınmaktadır. Genel olarak sosyal inşacılar millet de dâhil her tür sosyal olgunun ve kategorinin, söylemler yoluyla inşa edilen bir süreç olduğunu ileri sürmektedirler. İnsanların millet temelinde kategorilere ayrılmaları, onların gündelik konuşmalarıyla ve pratikleriyle sürekli olarak yeniden üretilmekte, inşa edilmektedir.

Millet ve milliyetçilik kavramı özellikle 18. yüzyılda Fransız devrimi ile tarih sahnesine çıkmış yeni bir olgudur.

Kalıpyargı