İnternet, dünya genelinde milyonlarca bilgisayar ve mobil cihazın iletişimde bulunabilmeleri amacıyla birbirlerine bağlanmasını sağlayan donanımsal bir altyapıyı ifade etmektedir. Web ise internet ortamı üzerinden bilgiye ulaşmanın yollarından biridir ve internetin önemli hizmetlerinden http protokolünü kullanır.

Hiper Metin: Doğrusal olmayan bir şekilde okunabilen ve farklı biçimlerde düzenlenebilen bilgisayar temelli metin.

Avrupa Nükleer Araştırma Merkezinde (CERN) bilgisayar programcısı olarak çalışan İngiliz bilim insanı Tim Berners-Lee tarafından web ile ilgili ilk öneri yazılmıştır.

İlk web sitesi, web sisteminin temel özelliklerinin anlatıldığı; diğer araştırmacıların belgelerine erişimin ne şekilde gerçekleşeceğinin ve kendinize ait bir sunucuyu nasıl kuracağınızın açıklandığı bir web sitesiydi.

30 Nisan 1993 tarihinde CERN, web yazılımının kaynak kodlarını herkese açık olarak yayınladı. Böylelikle, temel bir tarayıcı ve kod kütüphanesi ile birlikte, serbestçe kullanılabilir bir web sunucusu çalıştırmak için gerekli yazılımların geliştirilmesinin önü açılmış oldu. Bu adım web’in geniş kitlelerce kullanılmasını ve hızla yayılmasını sağlamıştır.

Başlangıç web mimarisini meydana getiren ve halen günümüz web mimarisinin de ana bileşenleri olan temel özellikler aşağıda listelenmiştir.

• Web sunucu yazılımı: HTTP isteklere cevap veren bir yazılımdır.

• Web tarayıcı yazılımı: URL’ler yardımıyla http isteklerinde bulunur ve web sunucusundan gönderilen html sayfaları görüntüler.

• Tekdüzen kaynak konumlayıcı (Uniform Resource Locator - URL): Web üzerinde yer alan kaynakların benzersiz bir şekilde konumlandırılmasını sağlayan açık bir standarttır.

• Hiper metin transfer protokolü (Hypertext Transfer Protocol - HTTP): İnternet üzerinden iletilecek istek (request) ve cevapların (response) ne şekilde işleneceğini belirler.

• Hiper metin işaretleme dili (Hypertext Markup Language - HTML): Web sayfalarını oluşturmak ve diğer kaynaklara bağlantı sağlamak amacıyla kullanılır.

Çoklu Ortam: Bir içeriğin metin, görüntü, grafik, çizim, ses, video vb. farklı biçimlerde bulunmasıdır. Bazı durumlarda birden fazla farklı biçimdeki bilgi kaynakları bir arada kullanılarak da çoklu ortam oluşturulabilir.

https: Hiper metin türündeki web kaynaklarına güvenli (şifrelenmiş) bir bağlantı üzerinden erişim sağlanabilir.

Etki alan adı ile URL’ler yardımıyla web üzerinden erişim sağlanmak istenen kaynağın bulunduğu sunucu tanımlanmaktadır.

.htaccess: Hiper metin erişim (hypertext access) ifadesinin kısaltmasıdır. Web sunucu yazılımının yapılandırılmasından bağımsız olarak klasör ve dosya yönetimi yapılmasına izin veren, klasör seviyesinde bir yapılandırma dosyasıdır.

Accept-Encoding: Sunucudan cevap olarak gönderilecek veriye iletilmeden önce hangi değişikliklerin uygulanabileceği bu parametre ile bildirilir. Web tarayıcısının, belirli algoritmalar ile sıkıştırılmış olan dosyaları ne şekilde açabileceğinin belirlendiği parametredir. Sıkıştırılmış dosyaların iletimi bant genişliği kullanımını azaltır.

Content-Length: Cevap olarak geri dönen mesaj gövdesinin ne büyüklükte olduğu bilgisi bu başlık alanı ile belirtilir. İstekte bulunan web taratıcısı bu bilgi yardımıyla istemci bilgisayar hafızasında ne büyüklükte bir yer ayırması gerektiğini belirler. Last-Modified başlık alanı her istekte değişen dinamik web sayfalarının önbellekteki kopyalarının ömrünün hesaplanmasında da kullanılır.

Vekil Sunucu: Diğer sunuculardan kaynak isteklerinde bulunan istemcilerin taleplerine cevap vermek için bir aracı olarak davranan sunucudur.

POST: İstemci tarafında kullanıcılar tarafından girilen veriler istek başlığı üzerinden iletilir. Veriler URL ile iletilmediği için web tarayıcısı adres çubuğunda görüntülenmezler. POST yöntemi ile veri iletimi GET yöntemine göre daha güvenlidir.

Web teknolojileri ise istemci-sunucu web mimarisi içinde ön-yüz ve arka-yüz web teknolojileri olarak iki grupta ele alınmaktadır.

Duyarlı Web Tasarımı (Responsive Web Design): Cihaz bağımsız olarak her türlü ekran boyutu, yönü ve platformda kullanıcı davranışına duyarlı ve uygun cevap veren web sitesi tasarım yaklaşımıdır.

Ruby: PHP ve SQL çiftinin birlikte sunduğu veritabanı işlevselliğini tek başına sağlayan Ruby, veritabanında karmaşık bir iş mantığı bulunan sitelerin oluşturulmasında kullanılır. Yüksek ziyaretçi trafiği bulunan web sitelerinin hızlı geliştirilmesi ve bakım kolaylığı sebebiyle Ruby son yıllarda oldukça fazla tercih edilen bir sunucu-taraflı programlama dilidir. Oldukça geniş bir kütüphaneye sahip olan ve arka-yüz yazılım geliştirmeyi kolaylaştıran Ruby on Rails web uygulama çatısına ihtiyaç duyar.

Web uygulama mimarisindeki katmanlar;

• İstemci katmanı,

• Web katmanı,

• İş katmanı,

• Veritabanı katmanıdır

Yazılımsal bir yöntem olan sunucu sanallaştırma, yüksek kaynak (işlemci, bellek, depolama alanı, ağ bağlantı vb.) gücüne sahip olan fiziksel bir bilgisayar üzerinde daha düşük kaynaklara sahip “sanal” sunucu ortamları oluşturulmasıdır.

Sorgu dizisi (query string): Bazı durumlarda küçük miktardaki oturum verisini saklamak için sorgu dizisi de kullanılabilmektedir. Kısa uzunluktaki oturum numaralarını saklamak için uygundur.

Gerçekleştirdikleri işlemlere göre web (HTTP) sunucuları, uygulama sunucuları, veritabanı sunucuları, e-posta sunucuları, vekil sunucu, dosya sunucuları yaygın olarak kullanılan sunucu türleridir.