İSLAM SANATLARI TARİHİ Dersi TEZHİP SANATI soru cevapları:
Toplam 37 Soru & Cevap
PAYLAŞ:
#1
SORU: Bilinen en erken tarihli tezhip örneği hangisidir?
CEVAP: 1435 tarihli Makasıdü’l-elhân adlı bir mûsiki nazariyat kitabıdır.
#2
SORU: Yazma eserin diğer sayfalarında yazı alanı, farklı kalınlıkta ve farklı renkte tahrirlenmiş altın cetvellerle çerçevelenmesine ne denir?
CEVAP: Durak.
#3
SORU: Yazma kitaplarda fasıl veya bahir adı verilen her bir bölümün başında bulunan, mushaflarda ise her sûrenin başladığı yeri gösteren tezhipli sahalara ne denir?
SORU: Varak altının kalbur şeklinde delikli bir kutuya konulup içinde kuru fırçanın hareket ettirilmesiyle altın parçalarının kalburun deliklerinden aşağıya dökülmesi işlemine ne ad verilir?
CEVAP: Zerefşan (Altın Serpme).
#5
SORU: Tezhip sanatı nerelerde kullanılır?
CEVAP: Mushafların el yazması eserlerin, hüsn-i hat levhalarının, murakka‘ların (yazı albümü), kıtaların, berat ve fermanların bezenmesinde önemli rol oynar.
#6
SORU: Yazma kitaplarda esas metnin başladığı ilk sayfanın arkasındaki sayfa veya sayfalar için kullanılan tabir nedir?
CEVAP: Zahriye.
#7
SORU: Metin dışında kalan sahaya tezhibi yaptıran şahısların önemine göre işlenen tezhibe ne ad verilir?
CEVAP: Zahriye tezhibi.
#8
SORU: El yazması kitaplarda metnin başladığı tezhipli sayfalara ne ad verilir?
CEVAP: Serlevha (Dîbâce) Tezhibi.
#9
SORU: En çok karşılaştığımız duraklar hangileridir?
SORU: Arapça’da “altınlamak” mânasına gelen tezhip kelimesi ezilmiş varak altın ve çeşitli renklerin kullanılmasıyla yapılan cazip kitap sanatına ne denir?
CEVAP: Tezhip denir.
#11
SORU: Tezhip sanatının asıl malzemezi nedir?
CEVAP: Altın’dır.
#12
SORU: Tezhip’te ana renkler hangileridir?
CEVAP: Siyah, beyaz, lâciverd, mâi (mavi), kırmızı (surh, verminyon) , parlak kırmızı , tuğla kırmızısı, sarı, turuncu , yeşil.
#13
SORU: Tezhip sanatının başlıca aleti nedir?
CEVAP: Adı kılkalem olarak geçen fırça.
#14
SORU: Sanatkâr’ın motifleri gerçekçi bir bakışla tabiattan alması , esas çizgilerini koruyarak ayrıntılarını atması ve buna kendi zevk ve görüşlerini de katarak çizmesine ne denir?
CEVAP: Üslûplaştırma veya üslûba çekme.
#15
SORU: Bitki kaynaklı motifler hangi grupta toplanır?
CEVAP: Hatâyî grubu.
#16
SORU: Hatâyî grubu adı altında toplanan motifler nelerdir?
SORU: Osmanlı tezhip sanatının en parlak devri ne zamandır?
CEVAP: Sultan II. Bayezid dönemi ve XVI. Yüzyıl.
#20
SORU: Sulu altınla gölge verilip koyu altınla tahrirlenen bezeme üslûbuna ne ad verilir?
CEVAP: Halkârî.
#21
SORU: Halkârîde boya ile altının birlikte kullanılması tarzındaki bezemeye zer- şikâf; altınla gölgelendirmenin ince fırçayla taranarak yapılmasına ne denir?
CEVAP: Tarama halkârî.
#22
SORU: Desen ve işçilik olarak tezhip sanatının en seçkin ve en yüksek seviyede eserleri hangi devrin eserleridir?
CEVAP: Timur devrinin eserleridir.
#23
SORU: Motiflerin, belli bir üslûp ve usul çerçevesinde bir araya gelmesiyle hazırlanan şey nedir?
CEVAP: Desen.
#24
SORU: Sınırı olmayan sonsuzluğu ifade eden desen hangisidir?
CEVAP: Helezon.
#25
SORU: Tezyinî motifler, desendeki yerlerine ve görevlerine göre hangi grupta toplanır?
CEVAP: 1. Desenin hâkim noktalarında kullanılan, büyükçe ve ayrıntılı ana motifler, 2. Boşlukları dolduran, deseni zenginleştiren, sapların kesişme noktalarını kapatan, daha küçük ve sade görünüşlü yardımcı motifler.
#26
SORU: Hazırlanış biçimleri dikkate alınırsa desenler kaç grup’tur?
CEVAP: 1. Pano özelliği taşıyan desenler. 2. Ulama (raport) desenler. 3. Geometrili desenler.
#27
SORU: Ehl-i Hiref nedir?
CEVAP: Saray sanatkârları topluluğu’dur.
#28
SORU: Hükümdar sarayı bünyesinde nakkaşhane bulunması Türklerde ne zamandan beri süregelmektedir?
CEVAP: Uygur Türklerinden, Anadolu Selçukluları’ndan ve Timurlu sarayından beri süregelmektedir.
#29
SORU: Tezhipte en çok kullanılan tarz hangisidir?
CEVAP: Klasik tarz.
#30
SORU: Kâğıda geçirilen desende ilk olarak gereken kısımlara jelatinli su yardımıyla altın sürülüp mühre ile parlatılıp, çiçeklerin astar renkleri konduktan sonra tahrirler çekilerek , daha sonra zemin rengi ve çiçeklerin renkleri ilave edildiği ,tığlarla bezeme ile son bulan tarz hangisidir?
CEVAP: Klasik tarz.
#31
SORU: Fâtih Sultan Mehmed devrinde hazırlanan yazma eserlerde görülen tezhip hangi üsluptadır?
CEVAP: Baba Nakkaş üslûbu.
#32
SORU: Tezhip te Osmanlı devri saray üslûpları nelerdir?
CEVAP: A. Baba Nakkaş Üslûbu, B. Sazyolu Üslûbu, C. Kara Memi Üslûbu, D. Ali Üsküdârî Üslûbu, E. Atâ Yolu (Pesend) Üslûbu, F. İlhanlı ve Memlük Üslûbu, G. Safevî Dönemi Tezhip Üslûbu.
#33
SORU: Hayvan motifleri nelerden oluşur?
CEVAP: Hayal mahsulü efsanevî hayvan motifleri (ejder, sîmurg, ki’lin ) ve tabiat kaynaklı, üslûplaştırılmış hayvan motifleri (aslan, pars, tavşan, geyik ve çeşitli kuşlar).
#34
SORU: Sembolik düşünce mahsulü motifler hangisidir?
CEVAP: Çintamani motifi.
#35
SORU: Her devirde önemli bir motif olarak kullanılan ve pek çok çeşidi bulunan rûmî motifin ismi ne demektir?
CEVAP: Anadolu”ya ait demektir.
#36
SORU: Tezhip sanatında iki renk veya tek renk altının mat ve parlak şekillerinin kullanılarak işlenmesiyle ortaya çıkan klasik tezhip tekniğine ne denir?
CEVAP: Zerenderzer.
#37
SORU: Tahrirleri birbirine paralel iki çizgi halinde çizilen desenlere verilen isim nedir?
