Büyük Selçuklu Sultanı Tuğrul Bey Bağdat’a gelerek Abbasî halifesini Büveyhî baskısından kurtardı ve ona eski itibarını iade etti.

İlhanlılar

II. Nasr

Gazneliler

İsmail b. Nuh 1005’te Merv civarında Arap kabileleri tarafından öldürülünce Sâmânîler Devleti’nin siyasi varlığı sona ermiş oldu.

İslâm devletlerinde emniyet ve asayişi sağlamakla görevli teşkilata şurta adı verilmişti. Kökeni Hz. Peygamber devrine kadar uzanan şurtanın idari ve adli görevleri Abbasîler döneminde oldukça genişletilmiş, sahib-i şurta unvanını taşıyanlar hilafet merkezi Bağdat’ta emir ve valilere denk sayılmışlardı. Halife, en sadık dostu ve yardımcısı durumundaki sahib-i şurta ile önemli meseleleri müzakere eder, resmî yazışmaları ona okuturdu.

Tahirîler

İran’ın doğusundaki Sistan bölgesinde hüküm süren Saffârî hanedanı Yakub b. Leys es-Saffâr tarafından kurulmuştur.

Sâmânî emiri İsmail b. Ahmed’i azledilerek yerine Amr Maveraünnehir valisi tayin edilmesi.

Gazneli Mahmud

Adüdüddevle

Tuğrul Bey

Fâtımîler

Soğd ve Fergana bölgesi hükümdarlarının İslâm öncesi dönemden beri kullandıkları bir hükümdarlık unvanıdır. İslâmiyet
devrinde ise İhşidî Devleti hükümdarlarına verilmiştir. Araplar’ın Maveraünnehir bölgesine yaptıkları seferler sırasında Soğd bölgesindeki hükümdarların bu unvanı kullandıkları coğrafyacı Makdisî tarafından ifade edilir.

Türk asıllı Muhammed b. Tuğc

Hz. Ali ile Muaviye arasında yapılan barış gayretleri bir sonuç vermeyince iki tarafın ordusu Sıffîn’de karşılaşmış, fakat savaştan kesin bir sonuç elde edilemeyince, ihtilafı hakemlerin gidermesine karar verilmişti. Ancak hakemler bu anlaşmazlığı çözemedikleri
gibi, ayrıca ‘Hüküm Allah’ındır’ görüşünü benimseyen bir üçüncü grup ortaya çıkmıştı. Hükmü belli olan bir konuda hakemlere başvurmayı küfür kabul eden bu gruba Haricîler denildi.

İbaziyye mezhebi

Eflâh’ın imamet döneminde

Endülüs Emevîleri

Tolunoğulları