İşletme yönetiminin temel fonksiyonları planlama, örgütleme, yöneltme ve kontrol ve koordinasyondur.

Örgütleme fonksiyonu, planlamada belirlenen faaliyetlerin netleştirilmesi işleri yapacak kişilerin ve aralarındaki ilişkilerin belirlenmesi ile yer, araç ve yöntemlerin hazırlanmasını içerir. Diğer bir ifadeyle örgütleme, planlanan yapının kurulmasıdır.

Örgütleme,”İki veya daha fazla bireyin ortak bir gaye için çalışmaları halinde aralarındaki ilişkilerde yaratılmış olan bağlardır.” 
“İşletmeyi işlemesi için gerekli olan malzeme, tesisat, sermaye ve personel gibi maddi ve sosyal unsurlarla donatmak”.

Örgüt (organizasyon) el kitabı; Örgütsel yapı ve çalışanların yaptıkları işle ilgili tüm bilgileri içeren bir dokümandır. Özellikle çalışanlara yol göstermesi açısından çok önemlidir. Örgüt içi ve örgüt dışı iletişimi kolaylaştırır, disiplini ve kontrolü sağlar. Örgüt şemasının “metin” olarak açıklanmasıdır.

Örgütleme fonksiyonunun etkin bir biçimde yerine getirilebilmesi için bazı ilkeler doğrultusunda hareket edilmesi gerekmektedir. Bu ilkeler;
• İşbölümü ve uzmanlaşma, • Bölümlendirme, • Emir komuta zinciri,
• Kontrol alanı,
• Merkezileşme/merkezileşmeme ve
• Formelleşmedir.

İşbölümü ve uzmanlaşma, işlerin küçük parçalara ayrılarak bir kişinin uzmanlaştığı işin bir bölümünü yapmasıdır.

Bölümlere ayırmada göz önünde tutulacak unsurlar;

• Benzer işlerin bir araya getirilmesi,
• Uzmanlaşmadan yararlanılması,
• Denetimin kolaylaştırılması,
• Koordinasyonun kolaylaştırılması,
• Giderlerin azaltılması olmalıdır.

Temel bölümlendirme biçimleri; 

• İşlevsel (Fonksiyonlara göre), • Ürün ,• Coğrafi (bölge), Müşteri , Süreç temeli biçimindedir.

Yetki, emir verme ve itaat bekleme hakkıdır.

Sorumluluk, verilen bir görevi veya faaliyeti yapma yükümlülüğüdür.
Komuta Birliği, her astın yalnızca bir üstten emir alabileceğini ifade eder.

Yöneticinin ‘doğrudan’ kontrol edebileceği ast sayısı kontrol alanı olarak ifade edilmektedir. Üzerinde bir uzlaşı olmamasına rağmen, kontrol alanı için belirlenen sayı örgüt yapısı açısından belirleyici bir unsur olarak kabul edilir.

Mekanik yapı, çevre koşullarını durgun, dengeli ve değişim hızının yavaş olduğu durumlarda uygun örgüt yapısıdır.

Mekanik yapılar verimlilik için çaba sarf eder ve ağır kurallar, yönetmelik, standardize görevler ve düşük kontrolü içerir.

Organik örgütler uzmanlaşmış işleri içerebilir, fakat bu işler standartlaştırılmıştır ancak gerektiğinde değiştirilebilir yapıdadır.
İş çalışan takımları etrafında sık sık organize edilir. Çalışanlar çeşitli faaliyet ve problemlerle başa çıkmak için büyük ölçüde eğitilmiş ve güçlendirilmiştir ve çalışanlar resmi kurallara ve çok az doğrudan denetime ihtiyaç duyarlar.

Üst düzey yöneticiler uygun yapıyı tasarlarken genellikle büyük bir çaba içinde düşünürler. Uygun yapıyı seçmek; örgüt stratejileri, büyüklük, teknoloji ve çevrenin belirsizliği gibi faktörlere bağlıdır.

Örgüt yapıları geleneksel ve çağdaş olmak üzere iki temel gruba ayrılmaktadır.

Bölümlendirilmiş yapı; bölümlendirilmiş yapı, örgütün farklı birer işletme gibi birimler halinde yönetildiği bir yapıyı anlatmaktadır. Bu tip bir yapı da her bölüm kendi içerisinde bir yetkilendirmeye sahip olmakla birlikte her bölümün başında o bölümün performansından sorumlu bir yönetici bulunmaktadır.

Bölümlendirilmiş yapılanmanın güçlü ve zayıf yönleri şunlardır:

Güçlü yanları;
• Sonuçlar üzerine odaklanma sağlaması ve
• Bölüm yöneticileri ürettikleri ürün grubundan sorumludur

Zayıf yanları;
• Kaynakların ve faaliyetlerin çoğalması sonucu maliyetin yükselmesi ve • Verimliliğin azalmasıdır.

Çağdaş örgüt tasarımlarını takım yapıları, proje ve matris yapıları, sınırları olmayan yapılar biçiminde üç grupta toplayabiliriz.

Proje yapısının en önemli özelliği, proje türü işlerin gerçekleştirilmesi için gerekli kaynaklar ve birimlerin bir proje yöneticisinin emir komutasına vermiş olmasıdır.

Matris yapılarda farklı departmanlardan uzmanlar, bir proje yöneticisi tarafından yönetilen projelerde çalıştırılmaktadır. Bu tür tasarımın en önemli yanı çalışanların, ikili emir komuta zinciri tarafından yönetilmeleridir.

Matris yapı içinde, üç önemli ilişki türü bulunmaktadır;

1. Proje yöneticisi ile fonksiyon birimlerin yöneticileri arasındaki ilişkiler.
2. Bir uzmanlık departmanı (bölümü) içinde çalışan ve belli bir projeye dahil olan kişilerle, uzmanlık bölümü yöneticileri (fonksiyon yöneticileri) arasındaki ilişkiler.
3. Proje yöneticisi belirli bir uzmanlık departmanına mensup olup da bu proje ekibi içinde yer alan eleman arasındaki ilişkiler.

Günümüzde örgüt tasarımında karşılaşılan sorunlar şunlardır:

• Çalışanları bir arada tutmak
• Öğrenen örgütler inşa etmek
• Global yapısal durumlar