İŞLETMELERDE SOSYAL SORUMLULUK VE ETİK Dersi İŞLETME İÇİNE YÖNELİK İŞ AHLAKİ KONULARI soru cevapları:

Toplam 73 Soru & Cevap
PAYLAŞ:

#1

SORU: İnsider trading kavramı ne demektir?


CEVAP: Hisse senetleri gibi finansal araçların değerlerini etkileyebilecek, henüz kamuya açıklanmamış bilgileri kişisel veya üçüncü şahısların menfaatlerine olacak şekilde kullanarak sermaye piyasalarında işlem yapanlar arasında fırsat eşitliğini bozarak haksız kazanç temin etme davranışı, içeriden öğrenenlerin ticareti olarak adlandırılmaktadır.

#2

SORU: Psikolojik sözleşmeler kavramı ne demektir?


CEVAP: Psikolojik sözleşmeler: iş ilişkisi içerisinde bulunan işveren ve çalışanlar arasında karşılıklı ortak inanç, beklenti ve algılamalara dayalı, yazılı veya sözlü olarak kayıt altına alınmamış sözleşmelere verilen isimdir. Yöneticilerin çalışanlara ve hissedarlara yönelik ahlaki sorumluluklarından biride bu psikolojik sözleşmelere uyması yani dürüstlük ilkesinin gereğini yerine getirmesidir.

#3

SORU: Presenteeism kavramı ne demektir?


CEVAP: İşletmelerde çalışanların sağlık vb. kişisel problemlerinden dolayı görevlerini tam olarak yerine getiremeyecekleri halde işe gelmeleri ve düşük performansla çalışmaları durumunu ifade eden bir kavramdır.

#4

SORU: İşletmelerde psikolojik şiddet kavramı ne demektir?


CEVAP: İşyerlerinde yöneticilerin astlarına karşı gösterdikleri yıldırma, zorbalık, duygusal taciz, duygusal istismar, psikolojik terör gibi farklı kavramlarla ifade edilen olumsuz davranışların genel adıdır.

#5

SORU: Yöneticilerin ahlaki sorumluluklarından olan insan haklarına saygı kavramı neyi ifade etmektedir?


CEVAP: Yöneticilerin çalışanlarına yönelik bir kısım ahlaki sorumlulukları da insan haklarına saygı başlığı altında değerlendirilebilir. Bu başlık altındaki sorumlulukların bir kısmı ulusal ve uluslararası yasalarla güvence altına alınmışsa da bazı konularda henüz tam anlamıyla yasal düzenlemeler tamamlanmamıştır. Çalışanların haklarıyla ilgili en önde gelen düzenleme SA 8000 Sosyal Sorumluluk Standardıdır. Bu standart başta Uluslararası Çalışma Örgütü olmak üzere pek çok uluslararası sivil toplum örgütünün desteklediği ve dünya çapında pek çok özel ve kamu kurulu- şunun uyguladığı bir düzenlemedir. Bu düzenlemede işletmelerin çalışanlarına karşı sorumlulukları arasında sayılan çocuk yaşta işçi çalıştırmama, zorla işçi çalıştırmama, çalışanlara sendika kurma ve sendikalara üye olma, toplu pazarlık yapma hakkı tanıma, aşırı çalışma saatleri uygulamama, asgari ücretin altında ücret vermeme, ücretleri zamanında ödeme, sigortasız işçi çalıştırmama, uzun vadeli sözleşmeler yoluyla çalışanlara iş güvencesi sağlama, giriş-çıkış yaptırarak çalışanların tazminat almalarını engellememe, işçi sağlığı ve iş güvenliği ile ilgili tedbirleri alma gibi esaslar işletme yöneticilerinin uymaları gereken insan haklarıyla ilgili temel ahlaki prensipler arasındadır. Bu prensiplerin yanında; çalışanlarla ilişkilerde belli bir toleransın ve hoşgörünün tanınması, yaşanan problemlerin iyi niyetle ele alınması, çalışanlar arasındaki sorunların tarafsızlıkla çözümlenmesi, çalışanlar arasındaki rekabetin istismar edilmemesi, çalışanların değer ve inançlarına saygı gösterilmesi, ibadet haklarının tanınması gibi uygulamalar da ahlaki açıdan gösterilmesi gereken davranışlara örnek verilebilir.

#6

SORU: İşletmelerde adalet konusu kaç farklı şekilde ele alınabilmektedir?


CEVAP: İşletmelerde adalet konusu üç farklı açıdan ele alınmaktadır: dağıtım adaleti, işlem adaleti ve etkileşim adaleti. Bir çalışana haksız yere ceza verilmesi dağıtım adaleti ile ilgili bir sorunken, bazı çalışanların performansının eksik ölçülmesi işlem adaleti ile ilgilidir. Yöneticilerin bazı çalışanların fikirlerini alıp diğerlerini sürekli yok sayması da etkileşim adaleti konusunda yaşanan problemlere örnek verilebilir.

#7

SORU: İş ahlakında adaletin önemi nedir?


CEVAP: Adalet, belki de yöneticilerin astlarına karşı en önemli ahlaki sorumluluğu olarak kabul edilebilir. Tarih boyunca aile yönetiminden ülke yönetimine, okul yönetiminden şirket yönetimine, bir yönetim ilişkisinin bulunduğu her yerde yöneticilere yönelik en büyük beklenti adaletli bir yönetim sergilemeleridir. Adalet, kısaca her hak sahibinin hakkının gözetilmesi olarak tanımlanabilir. işletmeler açısından ise alınan kararlarda çalışanlar arasında herhangi bir nedenle ayırım yapılmaması anlamına gelir. Adalet her ne kadar bazı yasal düzenlemelere konu olmuşsa da yöneticilerin adil davranışlarının sınırlarının belirlenmesinde her zaman yasalar yeterli olmayabilir. Bir başka deyişle yöneticilerin sadece adaletle ilgili yasal düzenlemelere uygun davranmaları adil bir yönetim sergiledikleri anlamına gelmeyebilir. Adaletin asıl ortaya çıktığı alan, çalışanların adalete yönelik algılamalarıdır.

#8

SORU: Katılımcı yönetim karamı nasıl bir yönetim anlayışını ifade eder?


CEVAP: Türk toplumunun paternalizmin yanı sıra öne çıkan kültürel özelliklerinden biri de güç mesafesinin uzaklığıdır. Aslında bütün yönetim sistemlerinde astlar ve üstler arasında bir güç farkı bulunmaktadır. Ancak bu fark bazı kültürlerde daha fazla hissedilmektedir. Güç mesafesi yüksek toplumlarda çalışanların yöneticileriyle iletişim kurabilmeleri zorlaşır. Katılımcı yönetim anlayışı güç mesafesinden kaynaklanan sorunları en aza indirmede önemli bir katkı sağlar. Günümüzde pek çok yeni yönetim anlayışı çalışanların güçlendirilmesini, çalışanların önerileriyle yönetime katılmasını teşvik etmektedir.

#9

SORU: Etik kodlar nelerdir?


CEVAP: İşletmelerde geçerli ahlak kurallarının neler olduğunu, işletme açısından ahlaki açıdan kritik karar durumlarında neyin ahlaki neyin ahlak dışı kabul edildiğinin belirtildiği kurallar dizisidir.

#10

SORU: Örgüt iklimi nedir?


CEVAP: İşletme normal faaliyetlerini yürütürken belli bir anda çeşitli plan, politika ve prosedürlerin uygulanması sırasında, çalışanların ve yöneticilerin örgüt kültürünü anlama ve yorumlamalarıyla ortaya çıkan hava örgüt iklimi olarak ifade edilmektedir.

#11

SORU: Çalışanların iş ahlakı konusunda göz önünde bulundurması gereken hususlar nelerdir?


CEVAP: Çalışanların iş ahlakı konusunda göz önünde bulundurması gereken bazı hususlar vardır. Bunlar; • Sözleşme hükümlerine uygun hareket etme • Haksız menfaat temin etmeme • İşveren mahremiyetini ve itibarını koruma • Yasal olmayan uygulamaları bildirme (Whistleblowing)

#12

SORU: Yönetim kurulu nedir?


CEVAP: Yönetim kurulu işletmeleri doğrudan yönetmese de doğrudan yöneticileri atayan, işletmeyle ilgili en önemli kararları alan, işletmelerin temel stratejilerini belirleyen ve bütün paydaşlar adına işletmeyi denetleyen organdır. Özellikle kurumsal yönetim anlayışının gelişmesiyle birlikte yönetim kurullarının önemi artmıştır. Bu nedenle yönetim kurulu üyelerinin dış çevresel gelişmeleri iyi takip eden ve objektif karar alabilen kişilerden oluşması gerekmektedir.

#13

SORU: Yöneticilerin ahlaki sorumlulukları nelerdir?


CEVAP: Yönetim kurulları işletmeler için ahlaki bir çerçeve oluşturduktan sonraki aşamada iş yöneticilere düşmektedir. işletmelerin günlük faaliyetlerinin planlanması, örgütlenmesi, koordinasyonu, yönlendirilmesi ve denetlenmesi anlamında yöneticiler başta kendilerini görevlendiren yönetim kurulları olmak üzere emirlerinde çalışanlara ve diğer paydaşlara yönelik çeşitli ahlaki sorumluluklar üstlenirler. Bir anlamda yöneticiler her iki tarafa karşı da ahlaki sorumluluklar taşıdıklarından yönetim kurulları ve diğer paydaşlar arasında bir köprü görevi görmektedirler. Bu nedenle işletme yöneticilerinin en önemli görevi ahlaki bir yönetim modeli ortaya koyan birer ahlaklı yönetici olmaktır. Özellikle Türkiye gibi bireycilikten ziyade toplulukçuluğun ön planda olduğu paternalist kültürlerde ahlaki tutum ve davranışların benimsenmesinde ahlaklı yöneticilerin payı çok daha yüksektir. Ahlaklı yöneticiler uzun vadede işletmelerinde bütün kademelerde çalışanlar için ahlaki davranışı bir norm haline getirmeye çabalarlar.

#14

SORU: Whistleblowing ne demektir?


CEVAP: Çalışanların işletmelerindeki birtakım yasa dışı sorunları ve uygulamaları gerek çalıştıkları dönemde gerekse ayrıldıktan sonra sorunu çözebilecek gücü ve yetkisi olan mercilere bildirmesini ifade eden bir kavramdır.

#15

SORU: İşletmelerde paydaş kavramı nedir?


CEVAP: Sistemler birbirleriyle iletişim ve etkileşim içerisindedir. işletmeler de bu anlamda birçok farklı çevresel faktörden etkilenmekte, birçoğunu da etkilemektedirler. işte, doğrudan ve dolaylı olarak işletmelerin faaliyetlerinden etkilenen ve işletme faaliyetlerini etkileyen bu faktörlerin her birine paydaş adı verilmektedir.

#16

SORU: Paternalizm ne demektir?


CEVAP: Toplum veya aile yönetimlerinde en uygun yönetim yapısının hiyerarşik yapı olduğu ve işleyişle ilgili kararların da bu hiyerarşinin en üstünde bulunan ideal liderler tarafından alınması gerektiğini kabul eden yönetim sistemidir.

#17

SORU: Yönetim kurulunun temel iş ahlakı stratejisinin belirlenmesine yönelik olarak sorumlulukları nelerdir?


CEVAP: Yönetim kurulları işletmelerinin bir bütün olarak iş ahlakına yönelik “duruşunu” belirlemelidirler. Bu duruş, işletmenin işleyişi sırasında ortaya çıkabilecek ahlaki ikilemlerin çözümünde yöneticilere rehberlik edecektir. Bu anlamda temel bir iş ahlakı stratejisi belirlenmesi öncelikle yönetim kurullarının üst yöneticilere karşı ahlaki bir sorumluluğudur. Muhtemel iş ahlakı problemlerine yönelik olarak birkaç farklı strateji belirlenebilir. işletmeler işleyiş ile ilgili kararlarını alırken iş ahlakı konularına karşı ilgisiz kalarak sadece yasal zorunluluklarla yetinebilirler. Ya da sadece işletme imajını çok olumsuz etkileyebilecek ahlaki sorunları engellemeye yönelik bir en az zararla atlatma stratejisi izleyebilirler. Ancak gerçekten ahlaki bir yönetim göstermenin en alt sınırı etik kodlar şeklinde belirli ahlaki standartların belirlenmesi ve onlara uyum sağlanmaya çalışılmasıdır.

#18

SORU: İşletmelerde yönetim kurulunun iş ahlakı konusunda göz önünde bulundurması gereken hususlar nelerdir?


CEVAP: İşletmelerde yönetim kurulunun iş ahlakı hususunda göz önünde bulundurması gereken hususlardan bazıları şunlardır: Yönetim kurulu ve ahlaki sorumluluğu: • Temel iş ahlakı stratejisinin belirlenmesi • Değerlerle yönetim • Etik örgütsel kültürün ve ikliminin oluşturulması • Etik kodlarının oluşturulması

#19

SORU: İş ahlakının kurumsallaşmasında izlenebilecek yöntemler nelerdir?


CEVAP: İş ahlakının kurumsallaşmasında; değerlerle yönetim, etik örgütsel kültür ve iklimin oluşturulması ve etik kodların oluşturulması yöntemleri kullanılabilir.

#20

SORU: Değerler nedir?


CEVAP: Doğruluk, dürüstlük, saygı, nezaket, şeffaflık, hatayı kabullenme, özür dileme gibi temel ancak kısa sürede öğrenilemediklerinden kalıcı hale gelmeleri için çaba gösterilmesi gereken ahlaki erdemlerdir.

#21

SORU: İşletmelerde yöneticilerin ahlaki sorumlulukları nelerdir?


CEVAP: Yönetim kurulları işletmeler için ahlaki bir çerçeve oluşturduktan sonraki aşamada iş yöneticilere düşmektedir. Yöneticilerin ahlaki sorumlukları: • Etik liderlik • Katılımcı yönetim • Adalet • İnsan haklarına saygı • Dürüstlük • Şeffaflık olarak ifade edilebilir.

#22

SORU: İşletme paydaşları kimlerdir?


CEVAP: İşletmeler çok sayıda paydaşa sahiptir. Bu paydaşlardan kimi devlet, müşteriler, rakipler, medya, tedarikçiler, toplum ve doğal çevre gibi dış çevresel; kimisi de yöneticiler, çalışanlar, hissedarlar ve sendikalar gibi iç çevresel paydaşlardır.

#23

SORU: Değerler yönetimi nedir?


CEVAP: İşletmeler için ahlaki değerlerin neler olduğunun belirlenmesi ve tanımlanmasının ardından sıra o değerlerin çalışanlar tarafından benimsenmesini sağlamaya gelmektedir. Bu konuda en önemli rol yöneticilere düşmektedir. Belirlenen ahlaki değerlerin işletmedeki tüm unsurlarca benimsenmesi sürecine değerler yönetimi denilebilir.

#24

SORU: Bilgi asimetrisi ne demektir?


CEVAP: İşletme faaliyetleri ve sonuçları hakkında işin başındaki icracı yöneticilerin yönetim kurulu veya hissedarlara oranla daha fazla bilgi sahibi olmalarını ifade eden bir kavramdır.

#25

SORU: İş gören mahremiyeti kavramı ne demektir?


CEVAP: İşletmelerin çalışanlara ait bilgi iletişim araçlarını izlemesi, çalışma ortamlarını ve çalışanların davranışlarını kameralar aracılığıyla kayıt altına alması, çalışanlara ait kişisel bilgileri üçüncü şahıslarla paylaşması gibi işyeri izleme uygulamaları iş gören mahremiyetinin ihlal edilmesine yol açabilmektedir.

#26

SORU: Etik liderlik kavramı ne demektir?


CEVAP: Her yönetici lider değildir. Liderlik ve yöneticilik arasındaki en önemli farklılıklardan biri yöneticilerin astlarını yasal bir güçle idare etmelerine karşın, liderlerin takipçilerini gönüllü olarak yönlendirebilmeleridir. Elbette ahlaki prensipleri önemseyen tüm ahlaklı yöneticiler çalışanları arasında etik prensiplerin yaygınlaşmasını sağlamaya çalışacaklardır. Bunun için etik kodların uygulanmasını takip edecekler etik komiteleri kuracaklar, gerekli ödüllendirme ve müeyyideleri uygulayacaklardır. Ancak bu prensiplerin çalışanlar tarafından gönüllü olarak benimsenmesini sağlamak ancak etik liderlikle mümkündür. Dolayısıyla yöneticilerin ahlaki konularını etik liderlik anlayışıyla ele almaları yöneticilerin özellikle çalışanlara karşı en önemli ahlaki sorumlulukları arasındadır.

#27

SORU: Çalışanların iş ahlakıyla ilgili tutumlarındaki yol gösterici kaynaklar nelerdir?


CEVAP: Genellikle işletmelerde iş ilişkisi yazılı iş sözleşmeleri çerçevesinde kurulmakta ve çalışanların da iş sözleşmesi hükümlerine uygun olarak hareket ettikleri varsayılmaktadır. Bu durumda çalışanın ahlaki sorumluluğunun sözleşme hükümlerine uygun hareket etmekten ibaret olduğu zannedilebilir. Oysa önceki kısımlarda da dile getirildiği gibi çalışanlar ve işveren arasındaki sözleşmelerin bir de yazılı olmayan kuralları bulunmaktadır. Tıpkı yöneticiler gibi çalışanların da yöneten ve yönetilenler arasındaki psikolojik sözleşmelerin gereklerini yerine getirmesi gerekmektedir.

#28

SORU: Sosyal pazarlama ne demektir?


CEVAP: Belli bir ürünün pazarlanmasından ve satılmasından çok hedef kitlenin veya tüm toplumun menfaatine olacak tutum ve davranışları yaygınlaştırma çabalarını ifade eden bir kavramdır.

#29

SORU: İç paydaşlara yönelik ahlaki tutum ve davranışlar neden önemlidir?


CEVAP: İşletmelerin tüm paydaşlarına karşı onların çıkar ve beklentilerini olabildiğince dengeli biçimde gözetecek bir şekilde yönetilmeleri önemli bir yönetsel beceri olduğu kadar, aynı zamanda ahlaki bir sorumluluktur. Bu sorumluluk ise öncelikle olarak işletmelerin temel unsurları olan iç paydaşlara yönelik ahlaki tutum ve davranışların doğru belirlenmesini ve yönetilmesini gerektirmektedir.

#30

SORU: Örgüt kültürü nedir?


CEVAP: Bütün çalışanların bildiği, paylaştığı ve uyduğu, ama hiçbir yerde yazılı olmayan birtakım değer, inanç, tutum ve varsayımlardan oluşan örgüt kültürüdür.

#31

SORU: Şeffaflık kavramı, yöneticilerin ahlaki sorumlulukları bağlamında ne ifade etmektedir?


CEVAP: İşletme yöneticilerinin yönetim kurullarına karşı dürüst olmaları yanında şeffaf ve hesap verebilir olmaları da önemli bir ahlaki sorumluluktur. Çünkü işletmenin yönetimi ile ilgili olarak yöneticilerin başta yönetim kurulları ve hissedarlar olmak üzere tüm diğer paydaşlara karşı önemli bir farklılığı vardır. işletmenin idaresiyle ilgili her türlü iç ve dış çevresel bilgi öncelikle yöneticiler elinde toplanmakta ve değerlendirilmektedir. Bilgi asimetrisi olarak tanımlanan bu durum ise yöneticilere diğer paydaşlar karşısında bir avantaj tanımaktadır. Bu asimetrinin azaltılması için yönetim kurulları çeşitli izleme ve denetleme stratejileri geliştirse de durum çok fazla değişmemektedir. Bu nedenle işletme yönetimi ile diğer paydaşlar arasında bilgi paylaşımına yönelik bir ahlaki sorumluluk olarak şeffaflık önem kazanmaktadır. Şeffaflık işletmenin durumu ile ilgili bilgilerin diğer paydaşlarla açık biçimde paylaşılmasıdır. Hesap verebilirlik yöneticiler açısından önemli bir ahlaki meziyettir. Çünkü yönetim kurullarının işletmenin durumunu takip etmek üzere dış denetim firmalarından yardım almaları bile her zaman bilgi asimetrisini ortadan kaldırmaz.

#32

SORU: Ahlaklı yönetici kavramını ne demektir?


CEVAP: Ahlaklı yöneticiler çalışanlarla etkileşim içerisinde, ahlaki değerlerin paylaşılıp benimsenmesini sağlamaya dönük uygulayıcı, ödüllendirici ve hesap verici rol modelleri ortaya koyarlar.

#33

SORU: Güç mesafesi kavramı ne demektir?


CEVAP: Hiyerarşik yapılarda aşağı düzeydeki çalışanların üst düzeydeki yöneticilerle aralarındaki güç dağılımının eşitsizliğine dair algılamalarını ifade eden bir kavramdır.

#34

SORU:

Paydaş ne demektir?


CEVAP:

Doğrudan ve dolaylı olarak işletmelerin faaliyetlerinden etkilenen ve işletme faaliyetlerini etkileyen bu faktörlerin her birine paydaş adı verilmektedir.


#35

SORU:

İşletmeleirn iç paydaşlarının özelliği nedir?


CEVAP:

İşletmelerin tüm paydaşlarına karşı onların çıkar ve beklentilerini olabildiğince dengeli biçimde gözetecek bir şekilde yönetilmeleri önemli bir yönetsel beceri olduğu kadar, aynı zamanda ahlaki bir sorumluluktur.


#36

SORU:

İşletmelerde işletmenin büyüklük, sektör, yasal konum veya stratejilerine bağlı olarak farklılaşan çeşitli yönetim kademeleri nelerdir? 


CEVAP:

İşletmelerde işletmenin büyüklük, sektör, yasal konum veya stratejilerine bağlı olarak farklılaşan çeşitli yönetim kademeleri görev almaktadır. En üst düzeyde yönetim kurulu bulunur. Yönetim kurulunun üzerinde bir genel kurul varsa da genel kurullar genellikle çok temel bazı kararlar dışında doğrudan yönetime müdahalede bulunmazlar. 


#37

SORU:

Yönetim kurullarının ahlaki sorumlulukları nelerdir?


CEVAP:

Yönetim kurulu işletmeleri doğrudan yönetmese de doğrudan yöneticileri atayan, işletmeyle ilgili en önemli kararları alan, işletmelerin temel stratejilerini belirleyen ve bütün paydaşlar adına işletmeyi denetleyen organdır. Özellikle kurumsal yönetim anlayışının gelişmesiyle birlikte yönetim kurullarının önemi artmıştır. Bu nedenle yönetim kurulu üyelerinin dış çevresel gelişmeleri iyi takip eden ve objektif karar alabilen kişilerden oluşması gerekmektedir. Son yıllarda birçok ülkede yönetim kurullarında işletme veya aile dışından bağımsız üyelerin bulunmasına yönelik eğilimler artmaktadır. 


#38

SORU:

Temel bir iş ahlakı stratejisi belirlenmesi öncelikle kimin sorumluluğudur?


CEVAP:

Yönetim kurulları işletmelerinin bir bütün olarak iş ahlakına yönelik “duruşunu” belirlemelidirler. Bu duruş, işletmenin işleyişi sırasında ortaya çıkabilecek ahlaki ikilemlerin çözümünde yöneticilere rehberlik edecektir. Bu anlamda temel bir iş ahlakı stratejisi belirlenmesi öncelikle yönetim kurullarının üst yöneticilere karşı ahlaki bir sorumluluğudur. 


#39

SORU:

İş ahlakının kurumsallaştırılmasında izlenecek yöntemler nelerdir?


CEVAP:

İş ahlakının kurumsallaştırılmasında izlenebilecek yöntemler üç başlık altında özetlenebilir: Değerlerle yönetim, etik örgütsel kültür ve iklimin oluşturulması, etik kodların oluşturulması.


#40

SORU:

İş ahlakında "değerler" neyi ifade etmektedir?


CEVAP:

Değerler; doğruluk, dürüstlük, saygı, nezaket, şeffaflık, hatayı kabullenme, özür dileme gibi temel ancak kısa sürede öğrenilemediklerinden kalıcı hale gelmeleri için çaba gösterilmesi gereken ahlaki erdemlerdir.


#41

SORU:

Örgüt iklimi ne demektir?


CEVAP:

İşletme normal faaliyetlerini yürütürken belli bir anda çeşitli plan, politika ve prosedürlerin uygulanması sırasında, çalışanların ve yöneticilerin örgüt kültürünü anlama ve yorumlamalarıyla ortaya çıkan hava da örgüt iklimi olarak ifade edilmektedir.


#42

SORU:

Etik kodlar nelerdir?


CEVAP:

Etik kodlar işletmelerde geçerli ahlak kurallarının neler olduğunu, işletme açısından, ahlaki açıdan kritik karar durumlarında neyin ahlaki neyin ahlak dışı kabul edildiğinin belirtildiği kurallar dizisidir. Etik kodlar hem uyulması gereken ahlaki prensipleri hem de bu prensiplere uyulmaması durumunda gündeme gelecek yaptırımları içermektedir. 


#43

SORU:

Ahlaklı yönetici özellikleri nelerdir?


CEVAP:

Ahlaklı yöneticiler çalışanlarla etkileşim içerisinde, ahlaki değerlerin paylaşılıp benimsenmesini sağlamaya dönük uygulayıcı, ödüllendirici ve hesap verici rol modelleri ortaya koyarlar.


#44

SORU:

Paternalizm ne demektir?


CEVAP:

Toplum veya aile yönetimlerinde en uygun yönetim yapısının hiyerarşik yapı olduğu ve işleyişle ilgili kararların da bu hiyerarşinin en üstünde bulunan ideal liderler tarafından alınması gerektiğini kabul eden yönetim sistemidir.


#45

SORU:

Güç mesafesi nedir?


CEVAP:

Türk toplumunun paternalizmin yanısıra öne çıkan kültürel özelliklerinden biri de güç mesafesinin uzaklığıdır. Güç mesafesi yöneten ve yönetilenler arasındaki güç farkını ifade eden bir kavramdır. Aslında bütün yönetim sistemlerinde astlar ve üstler arasında bir güç farkı bulunmaktadır. 


#46

SORU:

Dağılım adaleti ne demektir?


CEVAP:

İşletmelerde adalet konusu üç farklı açıdan ele alınmaktadır: Dağıtım adaleti, işlem adaleti ve etkileşim adaleti. Dağıtım adaleti, işletme kaynaklarının ve sorumlulukların, ödül ve cezaların eşit olarak dağıtılması anlamına gelmektedir. Çalışanlar bu konularda bir eşitlik beklentisi içindedirler. 


#47

SORU:

İşlem adaleti ne demektir?


CEVAP:

İşlem adaleti işletmelerin gündelik faaliyetlerini sürdürürken gerçekleştirdikleri birtakım işlemlerde, yerine getirilen süreçlerde ve takip edilen prosedürlerde çalışanlara adil davranılmasını ifade etmektedir. 


#48

SORU:

Etkileşim adaleti ne demektir?


CEVAP:

İşletmelerde adil yönetimin üçüncü boyutu da etkileşim adaletidir. Etkileşim adaleti, çalışanların birbirleriyle olan iletişimlerinde ne ölçüde dürüst, açık, şeffaf ve duyarlı bir ilişki kurduklarıyla ilgili algılamalarıyla ortaya çıkan bir kavramdır. 


#49

SORU:

Presenteeism ne demektir? 


CEVAP:

İşletmelerde çalışanların sağlık vb. kişisel problemlerinden dolayı görevlerini tam olarak yerine getiremeyecekleri halde işe gelmeleri ve düşük performansla çalışmaları durumunu ifade eden bir kavramdır. 


#50

SORU:

Insider trading ne demektir?


CEVAP:

Hisse senetleri gibi finansal araçların değerlerini etkileyebilecek, henüz kamuya açıklanmamış bilgileri kişisel veya üçüncü şahısların menfaatlerine olacak şekilde kullanarak sermaye piyasalarında işlem yapanlar arasında fırsat eşitliğini bozarak haksız kazanç temin etme davranışıdır.


#51

SORU:

Sosyal pazarlama ne demektir?


CEVAP:

Belli bir ürünün pazarlanmasından ve satılmasından çok hedef kitlenin veya tüm toplumun menfaatine olacak tutum ve davranışları yaygınlaştırma çabalarını ifade eden bir kavramdır. 


#52

SORU:

Whistleblowing ne demektir?


CEVAP:

Çalışanların işletmelerindeki birtakım yasa dışı sorunları ve uygulamaları gerek çalıştıkları dönemde gerekse ayrıldıktan sonra sorunu çözebilecek gücü ve yetkisi olan mercilere bildirmesini ifade eden bir kavramdır. 


#53

SORU:

Bilgi asimetrisi ne demektir?


CEVAP:

İşletme faaliyetleri ve sonuçları hakkında işin başındaki icracı yöneticilerin yönetim kurulu veya hissedarlara oranla daha fazla bilgi sahibi olmalarını ifade eden bir kavramdır. 


#54

SORU:

Paydaş ne demektir?


CEVAP:

Paydaş, işletmelerin faaliyetlerinden etkilenen ve işletme faaliyetlerini etkileyen tüm kesimleri ifade etmekte kullan›lan bir kavramdır.


#55

SORU:

Yönetim kurulu kimlerden oluşur?


CEVAP:

Yönetim kurulları sermaye şirketlerinde ortakların ve üçüncü şahısların hak ve
ç›karlarının korunması amacıyla genel kurul tarafından seçilen pay sahibi gerçek kişilerden oluşur.


#56

SORU:

Yönetim kurulunun yönetime katılımı ne orandadır?


CEVAP:

Yönetim kurulu işletmeleri doğrudan yönetmese de doğrudan yöneticileri atayan, işletmeyle ilgili en önemli kararları alan, işletmelerin temel stratejilerini belirleyen ve bütün paydaşlar adına işletmeyi denetleyen organdır.


#57

SORU:

Yönetim kurullarının üst yöneticilere karşı temel olarak ahlaki sorumluluğu nedir?


CEVAP:

Yönetim kurulları işletmelerinin bir bütün olarak iş ahlakına yönelik “duruşunu” belirlemelidirler. Bu duruş, işletmenin işleyişi sırasında ortaya çıkabilecek ahlaki ikilemlerin çözümünde yöneticilere rehberlik edecektir. Bu anlamda temel bir iş ahlakı stratejisi belirlenmesi öncelikle yönetim kurullarının üst yöneticilere karşı ahlaki bir sorumluluğudur.


#58

SORU:

İşletmede iş ahlakının kurumsallaştırılmasında izlenebilecek yöntemler nelerdir?


CEVAP:

Değerlerle yönetim, etik örgütsel kültür ve iklimin oluşturulması, etik kodların oluşturulması.


#59

SORU:

Belli özellikleri olduğu için işe alınan çalışanların o özelliklerinin birkaç yıl sonra işe yaramaz hale gelebilmesi işletmeleri ne yönde etkiler?


CEVAP:

İşletmelerin bu hızlı döngüyle başa çıkabilmek için daha az değişen ve sürekli ayakta kalmaya katkıda bulunabilecek bir şeylere, yani değerlere sarılması gerekmektedir.


#60

SORU:

Yöneticilerin değerlere bağlılık konusunda gösterecekleri hassasiyet çalışanlara nasıl yansır?


CEVAP:

Çalışanlar özellikle ahlaki konulardaki davranışlarını ortaya koyarken öncelikle amirlerini izlemekte ve örnek almaktadırlar.


#61

SORU:

Örgütlerin görünmeyen yönü nedir?


CEVAP:

Bütün çalışanların bildiği, paylaştığı ve uyduğu, ama hiçbir yerde yazılı olmayan birtakım değer, inanç, tutum ve varsayımlardan oluşan örgüt kültürüdür.


#62

SORU:

Örgüt iklimi nedir?


CEVAP:

İşletme normal faaliyetlerini yürütürken belli bir anda çeşitli plan, politika ve prosedürlerin uygulanması sırasında, çalışanların ve yöneticilerin örgüt kültürünü anlama ve yorumlamalarıyla ortaya çıkan hava örgüt iklimi olarak ifade edilmektedir.


#63

SORU:

Etik kodların önceden belirlenmesi yöneticilere nasıl fayda sağlar?


CEVAP:

Bu kodların önceden belirlenmesi ahlaki açıdan problemli durumlarda karar almak zorunda kalan yöneticilere zaman ve tutarlılık kazandıracaktır.


#64

SORU:

Neden işletme yöneticilerinin en önemli görevi ahlaki bir yönetim modeli ortaya koyan birer ahlaklı yönetici olmaktır?


CEVAP:

İşletmelerin günlük faaliyetlerinin planlanması, örgütlenmesi, koordinasyonu, yönlendirilmesi ve denetlenmesi anlamında yöneticiler başta kendilerini görevlendiren yönetim kurulları olmak üzere emirlerinde çalışanlara ve diğer paydaşlara yönelik çeşitli ahlaki sorumluluklar üstlenirler. Bir anlamda yöneticiler her iki tarafa karşı da ahlaki sorumluluklar taşıdıklarından yönetim kurulları ve diğer paydaşlar arasında bir köprü görevi görmektedirler.


#65

SORU:

Paternalizm nedir?


CEVAP:

Toplum veya aile yönetimlerinde en uygun yönetim yapısının hiyerarşik yapı olduğu ve işleyişiyle ilgili kararların da bu hiyerarşinin en üstünde bulunan ideal
liderler tarafından alınması gerektiğini kabul eden yönetim sistemi.


#66

SORU:

Güç mesafesi ne anlama gelir?


CEVAP:

Güç mesafesi yöneten ve yönetilenler arasındaki güç farkını ifade eden bir kavramdır.


#67

SORU:

Güç mesafesinden kaynaklanan sorunları en aza indirmek için ne yapılabilir?


CEVAP:

Katılımcı yönetim anlayışı güç mesafesinden kaynaklanan sorunları en aza indirmede önemli bir katkı sağlar. Günümüzde pek çok yeni yönetim anlayışı çalışanların güçlendirilmesini, çalışanların önerileriyle yönetime katılmasını teşvik etmektedir. Bu yaklaşımlar, işletmeler açısından karlılığı artıracak yöntemler olmanın yanında iş ahlakı açısından da çalışanlara hak ettikleri saygıyı göstermenin aracıdırlar.


#68

SORU:

İşletmeler açısından adalet ne anlama gelir?


CEVAP:

İşletmeler açısından ise alınan kararlarda çalışanlar arasında herhangi bir nedenle ayırım yapılmaması anlamına gelir.


#69

SORU:

İşletmelerde adalet konusu hangi açılardan ele alınır?


CEVAP:

İşletmelerde adalet konusu üç farklı açıdan ele alınmaktadır: Dağıtım adaleti,
işlem adaleti ve etkileşim adaleti.


#70

SORU:

İşyerlerinde psikolojik şiddet ne anlama gelmektedir?


CEVAP:

İşyerlerinde yöneticilerin astlarına karşı gösterdikleri yıldırma, zorbalık, duygusal taciz, duygusal istismar, psikolojik terör gibi farklı kaavramlarla ifade edilen olumsuz davranışların genel adıdır. 


#71

SORU:

Presenteeism ne anlama gelir?


CEVAP:

İşletmelerde çalışanların sağlık vb. kişisel problemlerinden dolayı görevlerini tam olarak yerine getiremeyecekleri halde işe gelmeleri ve düşük performansla çalışmaları durumunu ifade eden bir kavramdır. 


#72

SORU:

Sosyal pazarlama ne ifade etmektedir?


CEVAP:

Belli bir ürünün pazarlanmasından ve satılmasından çok hedef kitlenin veya tüm toplumun menfaatine olacak tutum ve davranışları yaygınlaştırma çabalarını ifade eden bir kavramdır.


#73

SORU:

İşyerlerinde yaşanan sorunlar veya yasadışı uygulamalar çalışanlar tarafından ne şekilde bildirilebilir?


CEVAP:

İş yerlerinde yaşanan sorunlar veya yasa dışı uygulamalar çalışanlar tarafından
iki farklı şekilde bildirilebilir. Kimi durumlarda bu sorunlar işletme içi yetkililere
aktarılarak çözümlenmeye çalışılırken kimi zaman da işletme dışı yetkili makamlara da bildirilebilmektedir.