İSTATİSTİK Dersi İSTATİSTİĞİN TANIMI, TEMEL KAVRAMLAR VE İSTATİSTİK EĞİTİMİ soru cevapları:
Toplam 79 Soru & Cevap#1
SORU: Yığın olay nedir?
CEVAP: Özellikleri en az iki farklı sonuç içeren olaylardır. Genel manada ise aynı koşul ve varsayım altında meydana gelen, özellikleri aynı sonuçların yanında farklı değerlerde alabilen olaylardır.
#2
SORU: Tipik olay nedir?
CEVAP: Eş koşul ve varsayım altında oluşan ve incelenen özellikleri bakımından eş sonuçları olan olaylardır. İlgilenilen özelliklerin tek bir ölçüm değerine sahip olduğu bilinir. Bu olayların özellikleri değişkenlik göstermez ve bu nedeni herhangi bir tipik olay ait olduğu olaylar kümesindeki bütün olayları tam olarak açıklar.
#3
SORU: Doğal birim-doğal olmayan birim nedir?
CEVAP: Parçalandığı ya da birleştirildiğinde özelliğini yitiren birimlere doğal birim denir. Doğal olmayan birim ise birleştirildiğinde ya da parçalandığında özelliğini kaybetmeyen birimlerdir.
#4
SORU: Bilimin temel nitelikleri nelerdir?
CEVAP: Bilimin temel ilkeleri şunlardır: • Olgusallık, • Nesnellik, • Mantıksallık, • Değişkenlik.
#5
SORU: Bilim nedir?
CEVAP: Bilim sistematik bilgiler kümesi olup bu bilgiler kanıtlanmış, kabul edilmiş, nesnel, mantıklı, genellenebilir ve düzenlidir.
#6
SORU: Evren standart sapması (? )’nün tahminleyicisi nedir?
CEVAP: Evren standart sapması (? )’nün tahminleyicisi örneklem standart sapmasıdır ( s ).
#7
SORU: Evren ortalaması (µ)’nün tahminleyicisi nedir?
CEVAP: Evren ortalaması (µ)’nün tahminleyicisi örneklem aritmetik ortalaması ( X )’dır.
#8
SORU: Birim nedir?
CEVAP: Belli tanım kapsamında araştırılan yığın olaylarının her birine istatistik birimi denir. Olayın istatistiksel birim olabilmesi için sayılabilir olması, ölçülebilir olması, ortak özeliklerinin yanında farklı yönlerinin olması ve özelliklerinin en az iki ölçme düzeyinde olması gereklidir.
#9
SORU: Örnek değer anlamında istatistik nedir?
CEVAP: Yığın olaylardaki bütün olaylar derlenemeyebilir. Bu gibi durumlarda yığın olaylardan rassal olarak belli sayıda olay seçilir. Bu topluluk örneklemdir. Örneklemden yararlanılarak hesaplanan özet değerlere istatistik adı verilir. Bu durumda örneklem değiştikçe örneklem özelliğine ait değer de değişebilir.
#10
SORU: İstatistik olay türlerinden hangisi ile ilgilenir? Neden?
CEVAP: İstatistik yığın olaylarla ilgilenir. İncelenen özellik değişkenlik gösterdiği için herhangi bir yığın olay kümedeki tüm olayları temsil edemez. İstatistiğin konusu olan olaylar topluluğu olaylardan farklı ve ayrı bir varlığa sahip olamaz.
#11
SORU: Devamlı birim-ani birim nedir?
CEVAP: İstendiği zaman hakkında araştırma yapılabilecek olan birimler devamlı birimdir. Özellikleri ancak meydana geldiğinde ölçülebilen ya da sayılabilen birimler ani birimdir. Evlenme, trafik kazası, grev, bir hastanede yeni doğan bebekler, doğal afetler vb. nitelikteki birimler ani birim için örnek gösterilebilir.
#12
SORU: Gerçek-varsayımsal birim nedir?
CEVAP: Maddi varlığa sahip olan ev, birey, sigorta acentası, mali kuruluş gibi birimler gerçek birim; gerçekten var olmayan fakat oluşturulabilecek birimler varsayımsal birimdir.
#13
SORU: Değişken türleri nelerdir?
CEVAP: Değişken türleri; • Nicel-Nitel değişken ve • Bağımlı-Bağımsız değişken türleri olmak üzere iki ana grupta toplanabilir.
#14
SORU: Nitel değişken nedir?
CEVAP: Değişkenin mümkün sonuçları sayısal ise değişken niceldir.
#15
SORU: Nicel değişken nedir?
CEVAP: Değişkenin mümkün sonuçları sayısal değil ise değişken niteldir.
#16
SORU: Bağımlı değişken nedir?
CEVAP: Araştırmanın amacını tanımlayan değişken bağımlı değişkendir (sonuç değişkeni).
#17
SORU: Bağımsız değişken nedir?
CEVAP: Bağımlı değişkendeki değer değişimlerine sebep olan değişken bağımsız değişkendir.
#18
SORU: Örnekleme nedir?
CEVAP: Evrenin özelliklerini yansıtan ve belirli yöntemlerle sınırlı sayıda birimin seçilmesine örnekleme denir.
#19
SORU: Örneklem nedir?
CEVAP: Örnekleme sonucunda oluşturulan sınırlı sayıdaki birim ise örneklemdir.
#20
SORU: Tipik olay neden istatistiğin konusu değildir?
CEVAP: İstatistik tipik olaylar ile ilgilenmez. Bu olayların özellikleri değişkenlik göstermedikleri için herhangi bir tipik olay bütün olayları temsil eder. Bu tarz olayların ilgili özellikleri tek bir ölçüm değeri alır.
#21
SORU: Evren nedir?
CEVAP: Araştırma sonuçlarının genellenmek istendiği birimler topluluğuna evren denir. Genel evren ulaşılabilirliğin zor, bazen imkansız olduğu soyut bir kavramdır. Araştırma evereni ise birimlerin ulaşılabilir olduğu evrendir. Evrenler her araştırma için farklı tanımlanabilir.
#22
SORU: Birim türleri nelerdir?
CEVAP: Birim türleri şunlardır: • Maddi birim-maddi olmayan birim, • Devamlı birim-ani birim, • Gerçek-varsayımsal birim, • Doğal birim-doğal olmayan birim.
#23
SORU: Maddi birim-maddi olmayan birim nedir?
CEVAP: Maddi bir varlığa sahip olan, elle tutulur ve gözle görülebilir, bu özellikleriyle en, boy ve yükseklik gibi boyutları olan birimler maddi birimdir. Bir üniversitenin binaları, öğretim elemanları maddi birimdir. Maddi bir varlığa sahip olmayan evlenme, boşanma, trafik kazası vb. gibi birimler maddi olmayan birimdir.
#24
SORU: İstatistik nedir ve anlamları açısından türleri nelerdir?
CEVAP: Derlenen verinin oluşturduğu kümedir. Quetelet bir istatistikçi olup istatistik kavramının yüzden fazla anlamını 19.yüz yılda tanımlamıştır. Birçok anlamı karşılayan istatistiğin üç farklı anlamından söz edilebilir: • Veri kümesi anlamında istatistik, • Yöntemler topluluğu-bilim dalı anlamında istatistik, • Örnek değer anlamında istatistik.
#25
SORU: İstatistiğin konusu nedir?
CEVAP: Olayları açıklamak için olayların ilgilenilen özellikleri bakımından ölçüm değerleri arasında değişkenliğin ve belirsizliğin olup olmadığı araştırılır. Bir diğer ifade ile olayın kendi türünden olayları araştırılan ilgili özellik bakımından tam olarak temsil edip etmediği konu edilir.
#26
SORU: Yöntemler topluluğu-bilim dalı anlamında istatistik nedir?
CEVAP: Veri kümesi anlamının yanında istatistik karar verme amacıyla da kullanılmaktadır. Bu anlamda bilim ya da yöntemler topluğu olup olmadığı tartışılmıştır. Kendine özgü konusu ile kurallarının olmadığını düşünenler istatistiği araç olarak görmüş ve yöntemler topluluğu olarak isimlendirmişledir. Aksi görüş ise istatistiğin veri derleme, düzenleme, çözümleme ve yorumlama açısından kurallar geliştiren ve uygulayan bir bilim olarak görülmesidir. Burada dikkatlerin yoğunlaştırılması gereken asıl konu istatistiksel sonuçlar ve bu bağlamda istatistiğin işlevidir. İşlevinin yanı sıra yöntemler topluluğu şeklinde ele alınması istatistiği temel bir araç haline getirirken bilim dalı olarak ele alınması kendine özgü kuralları bağlamında mümkündür.
#27
SORU: Araştırma problem nedir?
CEVAP: İnsanı düşünsel ya da fiziksel yönden rahatsız eden durumlar araştırma problemi olarak adlandırılır.
#28
SORU: Bilimsel araştırma nedir?
CEVAP: Bilimsel araştırma yeni bilgilere ulaşmak için gerçekleştirilen sistemli çabadır.
#29
SORU: Araştırma problemlerini açığa kavuşturmak adına uygulanan aşamalar nelerdir?
CEVAP: • Verilerin sistematik hale getirilmesi, • Derlenen verilerin çözümlenmesi, • Çözümleme sonucunda eldeki verilerin değerlendirilip yorumlanması,
#30
SORU: Değişkenlik ölçüt alındığında olaylar kaça ayrılır ve nelerdir?
CEVAP: Değişkenlik ölçüt alındığında olaylar yığın ve tipik olay olmak üzere ikiye ayrılır. Bu aşamada olayların özellikleriyle ilgili ölçüm değerleri değişkenlik ölçüsü olarak kullanılır.
#31
SORU: Parametre (istatistik) nedir?
CEVAP: Evrenin özelliklerini tanımlayan değerlerdir.
#32
SORU: ? simgesi neyi ifade eder?
CEVAP: ? simgesi ile gösterilen parametrenin genel sembolüdür.
#33
SORU: Evren türleri nelerdir?
CEVAP: Evren türleri şöyle sıralanabilir: • Gerçek evren-varsayımsal evren • Sonlu-sonsuz evren • Hazır-hareket halinde evren • Sürekli süreksiz evren.
#34
SORU: Değişken nedir?
CEVAP: Birimden birime değişik değerler alabilen özelliklere değişken denir. Araştırmada birimlerin ilgilenilen özelliklerdir.
#35
SORU: Veri kümesi anlamında istatistik nedir?
CEVAP: Belli amaçla yığın olayların özellikleriyle ilgili derlenmiş olan ve bir anlam ifade eden rakam, sayı ve simgelere veri denir. Bu verilerin oluşturduğu topluluğa veri kümesi ya da istatistik denir. Veri kümesi anlamında istatistik, kamu kurum ve kuruluşlarında ve birçok farklı oluşumların kendi görev ve amaçları doğrultusunda toplum faydasını gözeterek derledikleri verilerdir.
#36
SORU: İstatistik eğitiminin önemi hangi unsurlar altında incelenir?
CEVAP: İstatistik eğitiminin önemi şu iki unsur altında incelenebilir: • Teorik istatistik eğitiminin önemi ve • Uygulamalı istatistik eğitiminin önemi.
#37
SORU: Bilimsel araştırma sürecinin aşamaları nelerdir?
CEVAP: Bilimsel araştırma sürecinin aşamaları şöyle sıralanabilir: • Araştırma konusunun belirlenmesi, • Araştırma evreninin belirlenmesi, • Verilerin derlenmesi, • Uygun ölçek türünün belirlenmesi, • Uygun veri derleme yöntem ve araçlarının seçilmesi, • Verilerin bilgisayar ortamına girilmesi (kodlama), • Verilerde hata, aykırı değer ve eksik veri olup olmadığının denetlenmesi, • Tam sayım ve örneklemeden hangisinin kullanılacağına karar verilmesi ve buna bağlı örneklemenin seçilmesi durumunda uygulanacak örnekleme planının belirlenmesi • Çözümleme, • Araştırma raporunun yazılmasıdır.
#38
SORU: İstatistiksel çözümleme sonuçları nelerdir?
CEVAP: İstatistiksel çözümleme sonuçları şöyle sıralanabilir: • Betimleme, • İlişki araştırma, • Karşılaştırma, • Tahminleme, • Kestirim ve • Öngörüdür.
#39
SORU: İstatistiksel çözümleme sonuçlarından olan ilişki araştırma nedir?
CEVAP: İki ya da daha fazla değişken arasında ilişki olup olmadığının incelenmesi ilişki araştırmasıdır. Değişkenler arasındaki sebep-sonuç ilişkisinin yapısı ve bu ilişkinin derecesinin belirlenmesine ilişkin araştırmalardır.
#40
SORU: İstatistik eğitiminin gerekliliği toplumla ilişkilendirilerek nasıl ifade edilebilir?
CEVAP: İstatistik eğitimi topluma doğru yolu göstermek için rehberdir. Bilgi, çağı yakalamak ve bilgi toplumu olmak için gereklidir.
#41
SORU: İstatistiksel çözümleme sonuçlarından olan betimleme nedir?
CEVAP: Derlenmiş verilerin düzenlenmesi, tablo, grafik ve şekillerle gösterilmesi ile veri özelliklerinin profilinin oluşturulması betimlemedir. Bu amaç için kullanılan teknik ve yöntemler ise betimsel istatistiktir. Birçok çalışmada betimsel bilgilerin paylaşıldığına sıklıkla rastlanır. Bu tür bilgiler istatistik kuramının gelişimine ciddi katkı sağlamaktadır.
#42
SORU: İstatistik eğitiminin önemi kişisel fayda açısından nasıl ifade edilebilir?
CEVAP: Kişisel gelişim için gerekli olan istatistik eğitimi daha nesnel ve net ifadeler geliştirebilmek adına faydalı bir eğitimdir.
#43
SORU: İstatistik eğitiminin önemi toplumsal fayda açısından nasıl ifade edilebilir?
CEVAP: • Araştırma problemini tanımlayabilmek ve araştırma yapabilmek için, • Toplumun bilgiye güven duymasını sağlamak için, • Çevrede olup biteni anlama ve anlatmak adına ortak bir dil kazandırdığı için, • İstatistiksel sonuçları doğru okuyabilmek için ve belirsizlik ortamında en doğru kararı verme yöntemi olduğu için istatistik eğitimi ciddi bir öneme sahiptir.
#44
SORU: Kestirim nedir?
CEVAP: Kontrol altındaki bağımsız değişkenin belli bir değeri için bağımlı değişkenin tahminlenen ilişki modeli ile belirlenmesine kestirim denir.
#45
SORU: Tahminleme nedir?
CEVAP: Örneklem istatistikleri yardımı ile bilinmeyen evren parametre değerlerinin tespit çalışmaları tahminlemedir.
#46
SORU: Özbilgi (knowledge) kavramı neyi ifade eder?
CEVAP: Türkçede tam anlamıyla karşılığı olmayan özbilgi (knowledge) kelimesinin Türkçeleştirilmiş hali olarak değerlendirilmektedir. Özbilgi (knowledge), bilginin yorumlanması ile elde edilen bir tür dönüşümdür.
#47
SORU: Teorik istatistik eğitimin önemi nedir?
CEVAP: İstatistiğin kendi alanında teorik müstakil bir bilim dalı olduğu bu alanda, matematik ve olasılık kuramlarındaki gelişmelere bağlı olarak istatistiğin kendine özgü kuram ve yöntemlerinin geliştirilmesini konu alan eğitimdir.
#48
SORU: Öngörü nedir?
CEVAP: Zamana bağlı bir bağımlı değişkenin belli bir dönemde alabileceği değerlerin araştırılmasına ise öngörü denir.
#49
SORU: Bilgi (information) kavramı neyi ifade eder?
CEVAP: Verilerin işlenmiş haline bilgi denir. Bilgi (information) kavram, haber ve enformasyon gibi kelimelerin anlamalarını karşılayıp verinin işlenmesi neticesinde elde edilen bilgidir.
#50
SORU: İstatistiksel çözümleme sonuçlarından olan karşılaştırma nedir?
CEVAP: Farklı grupların belirli değişkenler bakımından kıyaslanmasıdır. İki ve ya daha fazla evren parametre değeri arasında anlamlı bir farkın olup olmadığı, farkın olması halinde ise tesadüfilik örneklem istatistiklerinden yararlanılarak araştırılır.
#51
SORU: Bilimsel araştırma sürecinin aşamalardan meydana gelmesi nasıl açıklanabilir?
CEVAP: Sistematik bir süreç izleyen bilimsel araştırma sürecinde araştırma problemlerine güvenilir çözümler getirmek için çaba sarf edilir. Bu duruma bağlı olarak süreç aşamalardan meydana getirilir ve sistematikliği sağlanan süreç aşamalandırılmış olur.
#52
SORU: Araştırma problemlerini açığa kavuşturmak adına uygulanan aşamalar nelerdir?
CEVAP: • Verilerin sistematik hale getirilmesi, • Derlenen verilerin çözümlenmesi, • Çözümleme sonucunda eldeki verilerin değerlendirilip yorumlanması, • Bilgilerin ve yapılan değerlendirmelerin raporlanması süreçlerinin tamamı bilimsel araştırma aşamalarıdır.
#53
SORU: Uygulamalı istatistik eğitimin önemi nedir?
CEVAP: Teorik istatistik tarafından geliştirilmiş olan istatistiksel teknik ve yöntemlerin gerçek yaşamda karşılaşılan problemler üzerinde nasıl uygulandığını konu edinen eğitimdir.
#54
SORU:
Yığın olaylar nedir?
CEVAP:
Özellikleri en az iki farklı sonuca sahip olaylar yığın olaylardır.
#55
SORU:
Tipik olay nedir?
CEVAP:
Aynı koşullar ve varsayımlar altında meydana gelen, incelenen özellikleri bakımından aynı sonuçları alan olaylara tipik olay denir.
#56
SORU:
İstatistik nedir?
CEVAP:
Derlenen verilerin oluşturduğu kümeye istatistik denir.
#57
SORU:
Birim nedir?
CEVAP:
Belirlenen bir tanım içinde yer alan bir veya daha fazla özelliği bakımından araştırmaya konu olan yığın olay niteliğindeki olayların her birine birim, istatistik birimi denir.
#58
SORU:
Maddi birim nedir?
CEVAP:
Maddi bir varlığa sahip olan, elle tutulur ve gözle görülebilir, bu özellikleriyle en, boy ve yükseklik gibi boyutları olan birimler maddi birimdir.
#59
SORU:
Maddi olmayan birim nedir?
CEVAP:
Maddi bir varlığa sahip olmayan evlenme, boşanma, trafik kazası vb. gibi birimler maddi olmayan birimdir.
#60
SORU:
Devamlı birim nedir?
CEVAP:
İstendiği zaman hakkında araştırma yapılabilecek olan birimler devamlı birimdir.
#61
SORU:
Ani birim nedir?
CEVAP:
Özellikleri ancak meydana geldiğinde ölçülebilen ya da sayılabilen birimler ani birimdir.
#62
SORU:
Gerçek birim nedir?
CEVAP:
Maddi varlığa sahip olan ev, birey, sigorta acentası, mali kuruluş gibi birimler gerçek birimdir.
#63
SORU:
Varsayımsal birim nedir?
CEVAP:
Gerçekten var olmayan fakat oluşturulabilecek birimler varsayımsal birimdir.
#64
SORU:
Doğal birim nedir?
CEVAP:
Parçalandığı ya da birleştirildiğinde özelliğini yitiren birimlere doğal birim denir.
#65
SORU:
Doğal olmayan birim nedir?
CEVAP:
Doğal olmayan birim, birleştirildiğinde ya da parçalandığında özelliğini kaybetmeyen birimlerdir.
#66
SORU:
Evren nedir?
CEVAP:
Araştırma sonuçlarının genellenmek istendiği birimler topluluğuna evren denir.
#67
SORU:
Gerçek evren nedir?
CEVAP:
Birey, kurum, evlenme olayı, ölüm olayı gibi fiilen gözlenebilen birimlerin oluşturduğu evrenler gerçek evrenlerdir.
#68
SORU:
Varsayımsal evren nedir?
CEVAP:
Gerçekten var olmayan ve fakat oluşturulabilecek evrenlere varsayımsal evren denir.
#69
SORU:
Sonlu evren nedir?
CEVAP:
Birimleri sayılabilen ve sayılabilir çoklukta olan evrenler sonlu evrendir.
#70
SORU:
Sonsuz evren nedir?
CEVAP:
Birimleri sayılamayacak kadar çok olan veya birimleri bir sürecin çıktıları niteliğinde olan evrenler sonsuz evrendir.
#71
SORU:
Hazır evren nedir?
CEVAP:
Her an incelemeye hazır olan ve devamlı birim olarak tanımlanan birimlerden oluşan evrenlere hazır evren denir.
#72
SORU:
Hareket halindeki evren nedir?
CEVAP:
Özellikleri ancak meydana geldiğinde incelenebilen birimlerden oluşan evrenler hareket hâlindeki evrenlerdir.
#73
SORU:
Değişken nedir?
CEVAP:
Birimden birime değişik değerler alabilen özelliklere değişken denir.
#74
SORU:
Nicel değişken nedir?
CEVAP:
Ölçme veya sayma suretiyle ifade edilen değişkenlere nicel değişken denir.
#75
SORU:
Nitel değişken nedir?
CEVAP:
Sayılamayan veya ölçülemeyen bir niteliği tanımlayan değişkenlere nitel değişken denir.
#76
SORU:
Parametre nedir?
CEVAP:
Parametre evrenin özelliklerini tanımlayan değerlerin genel adıdır.
#77
SORU:
Bilim nedir?
CEVAP:
Bilim; araştırma sonucu kanıtlanmış, geçerliliği kabul edilmiş, nesnel, mantıklı, genellenebilir, düzenli ya da sistematik bilgiler bütünüdür.
#78
SORU:
Betimleme nedir?
CEVAP:
Derlenen verilerin düzenlenmesi, tablo, grafik ve şekillerle gösterilmesi ve verilerin doğasında var olan özelliklerin profilinin çıkarılmasına betimleme denir.
#79
SORU:
İlişki araştırması nedir?
CEVAP:
Değişkenler arasında kuramsal olarak var olan sebep-sonuç ilişkisinin yapısının ve ilişkinin derecesinin belirlenmesine ilişkin araştırmalara ilişki araştırması denir.