İlk derece mahkemelerinde yapılan yargılama sonucu verilen kararın hukuka, usule ve gerçeğe uygun olup olmadığının denetlenmesi taraflardan biri veya ikisi tarafından takip edilebilir.

Adli yargı üst derece mahkemeleri, Bölge Adliye Mahkemeleri ve Yargıtay’dır.

Bölge Adliye Mahkemeleri 3 hukuk ve 2 ceza dairesinden oluşur.

Hakemlerin ve istinafın verdiği kararlara karşı temyize gidilir.

Bölge Adliye Mahkemelerinde tutulması gereken kayıtlar, Bölge Adliye ve Adlî Yargı İlk Derece Mahkemeleri ile Cumhuriyet Başsavcılıkları İdarî ve Yazı İşleri Hizmetlerinin Yürütülmesine Dair Yönetmelikte bulunmaktadır.

Yargıtay, adliye mahkemelerince verilen ve Kanunun başka bir adli yargıya bırakmadığı karar ve hükümlerin son inceleme merciidir.

Bölge Adliye Mahkemeleri 5235 s. Kanun ile kurulmuştur.

Bölge Adliye Mahkemeleri, başkanlık, başkanlar kurulu, daireler, bölge adliye mahkemesi Cumhuriyet başsavcılığı, bölge adliye mahkemesi adalet komisyonu ve müdürlüklerden oluşur.

Bölge Adliye Mahkemeleri; ilk derece mahkemelerinin kesin olmayan kararlarına karşı istinaf başvurularını inceler. İlk derece mahkemeleri arasındaki yetki ve görev uyuşmazlıklarını çözer. İlk derece mahkemeleri arasındaki merci tayinine karar verir. Kanunlara verilen diğer görevleri yapar.

Esas kaydı,adlî yargı ilk derece hukuk mahkemelerinden istinaf incelemesi için gelen dosyaların kaydedilerek ön inceleme ve tahkikat aşamalarının işlendiği kayıttır.

Esas kaydı, sıra numarası, gönderen mahkeme, esas ve karar numarası ile karar tarihi, dosyanın daireye geliş tarihi, tarafları, varsa kanunî temsilcileri ile vekillerinin kimlik bilgileri, varsa ticaret sicil numarası veya merkezî tüzel kişi kimlik numarası, davanın konusu, davanın aşaması, nihai karar ve tarihi, kanun yolları işlemleri ile düşünceler sütunlarından oluşur.

Davanın aşaması sütununa davanın dilekçeler, ön inceleme ve tahkikat aşamalarına ilişkin bilgiler yazılır.

Dosyaya yeni bir esas numarası verilir. Ancak bu husus dosyanın ilk esas numarası karşısındaki düşünceler sütununda gösterilir.

Hukuk dairelerinin iş durumlarına göre duruşma ve keşif yapılacak gün ve saatlerinin bir sıra dâhilinde tutulduğu kayıttır.

Duruşma günleri kaydı; sıra numarası, esas numarası, değişik iş numarası, istinabe numarası, duruşma gün ve saati, tarafların adı ve soyadı, varsa vekilleri, davanın türü, duruşmanın bırakıldığı tarih ile düşünceler sütunlarından oluşur.

Keşif günleri kaydı; sıra numarası, esas numarası, değişik iş numarası, keşif gün ve saati, davanın türü, bilirkişi, taraflar, varsa vekillerinin kimlik bilgileri ile düşünceler sütunlarından oluşur.

Hukuk dairesince verilen kararların tutulduğu kayıttır.

Karar kaydı; karar numarası, karar tarihi, esas numarası, kararı veren dairenin başkan ve üyelerinin adı, soyadı, sicil numaraları, tarafların kimlik bilgileri, varsa kanunî temsilcileri ile vekillerinin kimlik bilgileri, gönderen mahkemenin adı ile esas ve karar numarası, davanın konusu, inceleme sonunda verilen karar ile düşünceler sütunlarından oluşur.

Benzer olaylarda bölge adliye mahkemesi hukuk dairelerince ya da bu mahkeme ile başka bir bölge adliye mahkemesi hukuk dairelerince verilen kesin nitelikteki kararlar arasında uyuşmazlığın giderilmesi için başkanlar kuruluna yapılan başvuru bilgilerinin tutulduğu kayıttır.

Uyuşmazlığın giderilmesi başvuru kaydı; sıra numarası, uyuşmazlığa konu kararların verildiği dairelerin ismi, numarası, kararların verilme ve kesinleşme tarihi, esas ve karar numarası, dava konusu ile düşünceler sütunlarından oluşur.

Başka yer hukuk dairelerinden dava ve işlerle ilgili olarak gönderilen istinabe taleplerine ilişkin bilgilerin tutulduğu kayıttır.

İstinabe kaydı; sıra numarası, talebin geldiği tarih, gönderen hukuk dairesinin adı, dosyadaki taraflar, talebin nev’i, tarihi, dosya esas numarası, işlem sonucu, belgenin iade tarihi ile düşünceler sütunlarından oluşur.

Hukuk dairesince verilen hükümler aleyhine temyiz kanun yolu başvurularına ilişkin işlemlerin safahatının işlendiği kayıttır.

Bu kayıt; sıra numarası, dosya esas numarası, temyiz yoluna başvuranın taraf sıfatı, kimlik bilgileri, aleyhine temyiz yoluna başvurulanın taraf sıfatı, adı ve soyadı, temyiz dilekçe tarihi, davanın nev’i, karar tarih ve numarası, aleyhine temyiz olunana tebliğ tarihi, temyiz şartlarının yerine getirilip getirilmediği, dosyanın Yargıtay’ın hangi dairesine gönderildiği, gönderilme tarihi, dosyanın temyiz incelemesinden döndüğü tarih ve sonucu ile düşünceler sütunlarından oluşur.

Diğer kayıtlara işlenmesi gerekmeyen ihtiyatî tedbir, delil tespiti gibi karar ve işlemlerin tutulduğu kayıttır.

Değişik işler kaydı; sıra numarası, talep tarihi, talep eden ile varsa karşı tarafın kimlik bilgileri, varsa ticaret sicil numarası veya merkezî tüzel kişi kimlik numarası, talep konusu, karar numarası, kararın özeti ve tarihi ile düşünceler sütunlarından oluşur.

Postayla gelen havale veya kıymetli kolilerin işlendiği kayıttır.

Bu kayıt; havalenin çıkış yeri, numarası, tarihi, cinsi, miktarı, gönderenin adı ve soyadı, dosya numarası, posta görevlisinin adı ve soyadı, imza ve mührü, kasa kayıt tarihi ve numarası, tahsilât makbuzunun tarihi ve numarası sütunlarından oluşur.

Mutemetlerce PTT’ den gelen havale ve kıymetli koli alındığında, PTT memurunun imza ve mührü hanesine kadar olan sütunlar, mutemet tarafından doldurulduktan sonra ilgili PTT memurunun imza ve mührü alınır. Daireye gelinir gelinmez, tahsilât makbuzu kesilerek kasa ve ilgili kayda işlenir. Gerek makbuz, gerek kayıtlardaki tarih ve numaralar da son iki sütuna işlenir. Başkan posta merkezinden havale ve kıymetli kolileri almaya yetkili mutemetlerin adı, soyadı, memuriyet sıfatı ve tatbiki imzaları ile bunlardan başkasına ödeme ve teslimat yapılmamasını o yer PTT müdürlüklerine bir yazı ile bildirir. Banka havaleleri hakkında da yukarıdaki fıkralar kıyasen uygulanır. Elektronik ortamda tutulan kaydın çıktısı alınır, ilgili sütun imzalatıldıktan sonra ayrı bir kartonda saklanır.

Esasa kaydı yapılan dosyaların, incelenmesi ve rapor düzenlenmesi için daire başkanı tarafından üyelere dağıtımına ilişkin bilgilerin tutulduğu kayıttır.

Dağıtım kaydı; dairenin adı, dosyanın esas numarası, verildiği üyenin adı, soyadı, sicil numarası ve veriliş tarihi ile düşünceler sütunlarından oluşur.

Hukuk dairelerinde harç ve masraflarla ilgili işlemler tek bölge adliye mahkemesi veznesi aracılığıyla yürütülür.

Veznede tutulan kayıtlar; tahsilât ve reddiyat makbuzları karşılığında kasaya giren ve çıkan meblâğların günlük olarak işlendiği kayıtlardır.

Vezne kayıtlarında; tahsilât ve reddiyata ilişkin makbuzların sıra numarası, dosya numarası, işlem tarihi, adına işlem yapılan tarafın veya ilgili kişinin kimlik bilgileri, varsa ticaret sicil numarası ya da merkezî tüzel kişi kimlik numarası ile ödeme miktarının UYAP’ ta sorgulanabilir şekilde bulunması zorunludur.

Başka yer bölge adliye mahkemesi hukuk daireleri ile ilgili olarak gönderilecek temyiz başvurularının tutulduğu kayıttır.

Taşra temyiz kaydı; sıra numarası, gönderilecek yer bölge adliye mahkemesi hukuk dairesinin adı, evrak özeti, dilekçe tarihi ve dosya numarası ile düşünceler sütunlarından oluşur.

Bölge adliye mahkemesi yargı çevresindeki adlî yargı ilk derece hukuk mahkemeleri hâkimlerinin davayı görmeye hukukî veya fiilî engellerinin çıkması hâlinde, o davanın bölge adliye mahkemesi yargı çevresi içerisinde başka bir adlî yargı ilk derece hukuk mahkemesine nakli hakkındaki işlemlerin tutulduğu kayıttır.

Bu kayıt; sıra numarası, nakil talebinde bulunan mahkemenin adı, dosyanın esas numarası, geldiği tarih, nakil gerekçesi ve sonuç ile düşünceler sütunlarından oluşur.

Başka yer ceza dairelerinden dava ve işlerle ilgili olarak gönderilen istinabe taleplerine ilişkin bilgilerin tutulduğu kayıttır.

Bu kayıt; sıra numarası, talebin geldiği tarih, gönderen daire, tarih ve numarası, ifadesi alınması istenilen mağdur, şikâyetçi ve sanığın, tanık ile bilirkişinin kimlik bilgileri, yapılması istenen işlem, belgenin iade tarihi ile düşünceler sütunlarından oluşur.

Karar kartonu, ceza dairesince verilen kararların saklandığı kartondur.

Değişik işler kartonu, değişik işler kaydına kayıt olunan işler hakkında verilen kararların saklandığı kartondur.

Başkanlar kurulu tarafından yayınlanan kararların saklandığı kartondur.

Ceza dairelerince, Bakanlık ve Kurula gönderilen iş cetvellerinin saklandığı kartondur.

Görevli tarafından imza ve mühür ile teslim alınan posta evrakına ait sevk irsaliyelerinin bir örneği ile ödeme talimatının ve aylık posta gideri cetvelinin bir örneğinin konulduğu ve saklandığı kartondur.

Ceza dairesince, UYAP üzerinden gönderilemeyen veya fizikî olarak gönderilmesi gereken evrakın teslimine ilişkin belgelerin konulduğu ve saklandığı kartondur.

Benzer olaylarda ceza dairelerince verilen kesin nitelikteki kararlar ile bu ceza dairesi ile aynı mahkemenin başka ceza daireleri veya başka bir bölge adliye mahkemesi ceza dairelerince verilen kesin nitelikteki kararları arasında uyuşmazlık bulunması hâlinde bu uyuşmazlığın giderilmesi amacıyla yapılan taleplerin saklandığı kartondur.

Duruşması yapılacak dosyalar için duruşma listelerinin saklandığı kartondur.

Yargıtay, adliye mahkemelerince verilen ve Kanunun başka bir adli yargı bırakmadığı karar ve hükümlerin son inceleme merciidir. Belli davalara ilk ve son derece mahkemesi olarak bakar. Daireler, hukuk genel kurulu, ceza genel kurulu, büyük genel kurul, başkanlar kurulu, birinci başkanlık kurulu, yüksek disiplin kurulu ve yönetim kurulundan oluşur. Yargıtay 12 hukuk ve 12 tane de ceza dairesinden oluşur.

Tutulacak kayıt, karton ve defterler Yargıtay iç tüzüğünde belirtilmektedir.

Yargıtay’da tutulacak defterlerin her sayfasına kullanılmadan önce sıra numarası yazılır ve sayfaların birleştiği yerin üst kısmı ilgili birimin mührü ile mühürlenir. Defterlerin birinci ve son sayfalarına da kaç sayfadan ibaret olduğu kalemlerde yazı işleri müdürü; diğer birimlerde yazı işlerini yürüten memur tarafından yazı ile belirtildikten sonra altı Birinci Başkanlıkta kullanılan defterler Genel Sekreter; dairelerde kullanılan defterler daire başkanları ve Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığında kullanılan defterler de Yargıtay Cumhuriyet Başsavcı başyardımcısı tarafından imzalanır ve mühürle onaylanır.

Bir defter dolmadan yenisine geçilemez. Defterlerin mürekkeple yazılması zorunludur; kurşun, boyalı veya tükenmez kalem kullanılamaz. Defterlerde kazıntı ve silinti yapılamaz. Yanlış yazılan kelime ve rakamlar okunabilir şekilde çizilir; doğrusu yazılır ve altı imzalanır. İşlemler defterlere sırayla yazılır.

Birinci başkanlıkta şu defterler tutulur:

1. İçtihadı Birleştirme Esas Defteri
2. İçtihadı Birleştirme Karar Defteri
3. Birinci Başkanlık Kurulu Soruşturma Esas Defteri
4. Birinci Başkanlık Kurulu Soruşturma Karar Defteri
5. Birinci Başkanlık Kurulu Yönetim işleri Karar Defteri
6. Yönetim Kurulu Soruşturma Esas Defteri
7. Yönetim Kurulu Soruşturma Karar Defteri
8. Yönetim Kurulu Yönetim işleri Karar Defteri
9. Başkanlar Kurulu Yargı işleri Esas Defteri
10. Başkanlar Kurulu Yargı işleri Karar Defteri
11. Başkanlar Kurulu ilke Kararları ve Yıllık işbölümü Karar Defteri
12. Hukuk Genel Kurulu Esas Defteri
13. Hukuk Genel Kurulu Karar Defteri
14. Hukuk Genel Kurulu Müzakere Defteri
15. Ceza Genel Kurulu Esas Defteri
16. Ceza Genel Kurulu Karar Defteri
17. Ceza Genel Kurulu Müzakere Defteri
18. Birinci Başkanlık Hakem işleri Esas Defteri
19. Hukuk Genel Kurulu Duruşma Defteri
20. Ceza Genel Kurulu Duruşma Defteri
21. Hukuk Genel Kurulu Duruşma Esas Defteri
22. Hukuk Genel Kurulu Duruşma Karar Defteri

Hukuk dairelerinde şu kartonlar tutulur:

1. Karar kartonu,
2. Karar müsveddesi kartonu,
3. Muhabere kartonu,
4. İcranın geri bırakılması işleri ile ilgili karar kartonu,
5. İş cetvelleri kartonu,
6. Takrir çizelgesi kartonu,
7. Mahkeme kuruluşlarına ait karton,
8. Başkanlar Kurulu karar kartonu,
9. Maaş bordroları kartonu,
10. Duruşma listesi kartonu,
11. Demirbaş eşya kartonu,
12. Personel özlük kartonu,
13. Hâkimler not fişi kartonu,
14. Günlük işler çizelge kartonu,
15. Not düzeltme istekleri kartonu.

Ceza dairelerinde şu kartonlar tutulur:

1. Karar kartonu,
2. Karar müsveddeleri kartonu,
3. Muhabere kartonu,
4. Genellik kartonu,
5. İş cetvelleri kartonu,
6. Not düzeltme istekleri kartonu,
7. Başkanlar Kurulu karar kartonu,
8. Maaş bordroları kartonu,
9. Duruşma listeleri kartonu,
10. Demirbaş eşya kartonu,
11. Takrir çizelgeleri kartonu.
12. Hâkim ve Cumhuriyet savcıları not fişleri kartonu,
13. Günlük işler çizelge kartonu,
14. Personel özlük kartonu.

Birinci başkanlıkta şu kartonlar tutulur:

1. İçtihadı Birleştirme Büyük Genel Kurulu karar kartonu,
2. İçtihadı Birleştirme Hukuk kısmı karar kartonu,
3. İçtihadı Birleştirme Ceza kısmı karar kartonu,
4. Hukuk Genel Kurulu karar kartonu,
5. Hukuk Genel Kuruluna ait icranın geri bırakılmasına iliş kin karar kartonu,
6. Ceza Genel Kurulu karar kartonu,
7. Başkanlar Kurulu karar kartonu,
8. Hukuk Daireleri Başkanlar Kurulu karar kartonu,
9. Ceza Daireleri Başkanlar Kurulu karar kartonu,
10. Birinci Başkanlık Kurulu karar kartonu,
11. Yönetim Kurulu karar kartonu,
12. Yayın Kurulu ilke karar kartonu,
13. Yayın Kurulu karar kartonu,
14. Hâkimler ve Savcılar not fişi kartonu
15. İstatistik fişleri kartonu,
16. İş cetvelleri kartonu,
17. Gündem kartonu,
18. Müsvedde ve not kartonu,
19. Nisap olmayan işlere ait karar pusulası kartonu,
20. Not düzeltme işleri kartonu,
21. Yayına gidecek kararlar kartonu,
22. Birinci Başkanlık yazışma kartonu,
23. Birinci Başkanlık Kurulu yazışma kartonu,
24. Tetkik hâkimleri kartonu,
25. Şikâyet dilekçeleri kartonu,
26. İçtihadı birleştirme istekleri ile ilgili karar kartonu,
27. Yüksek Disiplin Kurulu evrak kartonu,
28. Yüksek Disiplin Kurulu karar kartonu,
29. Adlî ara vermede nöbet kartonu,
30. İçtihadı birleştirme yazışma kartonu,
31. Demirbaş eşya kartonu.