Denizlerden ekonomik olarak faydalanmak için güçlü bir deniz ticaret filosuna, verimli işleyen limanlara ve tersanelere, denizcilik konusunda yetişmiş insan gücüne ihtiyacımız vardır.

Ulusal Bazda Planlama ve Liman Bazında Planlama olarak iki liman planlaması türü vardır. Planlamanın önce ulusal düzeyde, sonra liman bazında olması önemli faydalar sağlayacaktır

Kıyı alanlarının planlamasında çok fazla değişken bulunmaktadır, ulusal çıkarları etkileyen bu kararların alınması özel sektöre bırakılmaz, kamu tarafından alınır. Devletler belirli sürelerde
yayımladıkları kıyı ve liman gelişim planları (master plan) ile liman kurulum ve gelişim yerlerini belirlemektedir.

Liman bazında planlama üç temel dönemde incelenebilir: yatırım öncesi dönem, yatırım dönemi ve işletme dönemi.

Bir liman projesinin yatırım öncesinde teknik ve finansal olarak yapılabilirliğinin, projenin uygulanabilirliğinin ve limanın işletilebilirliğinin liman uzmanları tarafından incelenmesi sonucunda ortaya çıkan rapordur. Liman yatırımcıları (karar alıcılar), liman yatırım kararını alırken fizibilite raporunun sonuçlarına göre karar alırlar.

Ön fizibilite raporu, fizibilite raporunun daha basitleştirilmiş bir halidir. Fizibilite raporlarında
tüm içerik tam anlamıyla hazırlanırken ön fizibilite raporlarında içeriğin bir kısmı, asgari düzeyde analizlerle ve daha çok uzman görüşlerine bağlı olarak hazırlanır.

Yatırım döneminin ilk safhası müzakere aşamasıdır. Bu aşamada gerekli kamusal izinlerin alınması, inşaatı yapacak olan yüklenici işletmelerle anlaşmaya varılması ve proje finansmanının sağlanması için finans kurumları ile iletişime geçilmesi gibi müzakereler gerçekleştirilir.

Yeni inşa edilen limanlarda, limanın hizmete girmesi için tüm fazların bitmesi beklenmez. İlk fazın bitmesi ile liman hizmet vermeye başlar. Böylece liman gelir elde etmeye başlar ve finansal olarak daha dengeli bir hale gelir.

Makro analizler limanın kurulacağı kıta, ülke ve o ülke içindeki coğrafi bölge analizlerini içerir. Makro analizle, seçilecek bölgenin 6 makro çevre unsurunun (Ekonomik, Demografik, Politik-Yasal,Teknolojik, Doğal, Sosyal-Kültürel) analizleri yapılır.

Liman yeri seçiminde mikro analizler çok daha kapsamlı, zaman alıcı ve maliyetlidir.

Genel bir sınıflandırma yapmak güç olsa da dünyadaki mevcut liman yerleri incelendiğinde coğrafi olarak genellikle sekiz farklı liman yeri seçeneği olduğu görülür:

• Delta ağzı
• Delta içi
• İç nehir
• Doğal liman
• Haliç ağzı
• Haliç içi
• Körfez
• Korunaklı alan

Bir limanın sunduğu hizmetlere kısa, orta ve uzun vadede olacak talebin öngörülmesidir. Yük talep tahmini, liman kapasitesinin en temel belirleyicilerinden birisidir.

Nitel yöntemlerde belirli kişilere ilişkin fikirler dikkate alınır. Nitel yük talep tahmin yöntemleri şunlardır:

• Delfi yöntemi
• Müşteri anketleri
• Müşteri temsilcisi tahmini
• Yönetici görüsü

Çok genel bir ifade ile nitel yöntemlerde belirli kişilere ilişkin fikirler dikkate alınırken nicel yöntemlerde geçmiş yıllara ilişkin istatistikler dikkate alınır. Uygulamada liman talep tahminlerinde ağırlıklı olarak nicel yöntemler kullanılsa da her iki yöntemin birlikte kullanılması daha güvenilir sonuçlar verecektir.

Liman kapasitesi; Halihazırda bulunan altyapı, üst yapı, ekipman ve iş gücü ile bir limanın elleçleyebileceği yük miktarı ve hizmet vereceği gemi sayısını ifade eder.

Kapasite değişkenleri, liman kapasitelerinin ölçümünde kullanılan yedi farklı değişkenden oluşur:

• Gemi Yanaşma Yeri Uzunluğu
• Terminal Yük Elleçme Ekipmanları
• Apron Genişliği
• İskele Genişliği
• Depolama Alanı
• Liman Kapıları ve Kantarlar
• Liman İçi Yollar

Apron, rıhtımlarda rıhtım ekipmanlarının kullanıldığı alan ile istif sahalarının arasında kalan bölgedir. Başka bir ifadeyle limanın tezgahıdır. Apronda gemiden indirilen yükün durmaması ve doğrudan depolama sahasına taşınması gerekir.

Bir limanda kapasite değişkenleri yardımı ile 4 temel kapasite hesaplanabilir:

• Yük elleçleme ekipmanları kapasitesi
• Gemi kabul kapasitesi
• Depolama kapasitesi
• Kapı kapasitesi

Limanın halihazırdaki kapasitesini ifade eden mevcut kapasitenin 4 alt türü hesaplanabilir:

• Teorik kapasite
• Güncel kapasite
• Optimum kapasite
• Zorlanmış kapasite

Geliştirilebilir kapasite, bir limanda gelecekte yatırım yapılması durumunda ulaşılabilecek kapasitedir. Bu kapasite türü limanın gelecekte ulaşabileceği maksimum yük hacmini ve gemi trafiğini göstermesi açısından önemlidir.