Maliyet, belli bir hedefe ulaşmak için katlanılan
fedakârlıkların parasal ifadesidir. Üretim işletmelerinin
amacı mamul üretip satmaktır. Bu açıdan bakıldığında
üretim işletmelerinde mamul üretimi için katlanılan
fedakarlıkların parasal toplamı mamul üretim maliyetidir.
Lojistik işletmelerde lojistik hizmet sunumu karşılığında
katlanılan fedakarlıkların parasal karşılığı da lojistik
hizmet üretim maliyeti olarak ifade edilmektedir. Tanımda
geçen fedakarlıklar; nakit ödemesi olabileceği gibi,
edinilen varlık veya sağlanan hizmet karşılığında bir
varlığın karşı tarafa verilmesi, bir yükümlülük altına
girilmesi (borçlanma), bir alacaktan vazgeçilmesi veya bir
hizmetin sunulması şeklinde de olabilir.

İşletmeler tarafından değişik nedenlerle para ve
benzeri araçlarla yapılan ödemeler, harcama olarak
nitelendirilebileceği gibi bir varlığın edinilmesi, bir fayda
ya da hizmet sağlanması ya da bir edim (yapılmış,
gerçekleşmiş iş) karşılığı olmadan ortaya çıkan bir
yükümlülük nedeniyle yapılan ödeme ve borçlanmalar
olarak da tanımlanabilir.

Gider, işletmenin amaçlarını gerçekleştirmesi
doğrultusundan yapılan harcama ve tüketimleri ifade
etmektedir. Bir başka ifadeyle gider, işletmenin varlığını
ve faaliyetlerini sürdürebilmesi ve bir gelir elde
edebilmesi için belli bir dönemde işletmenin kullandığı ve
tükettiği varlık ve hizmetlerin parasal tutarı olarak
tanımlanmaktadır. Üretim işletmelerinin temel amacı
mamul üretiminde bulunmak ve bunun sonucunda kar elde
etmektir. Bu amaç doğrultusunda işletmeler araştırma
geliştirme, tedarik, depolama, üretime alma, dağıtım,
pazarlama satış ve satış sonrası faaliyetlerde
bulunmaktadır. Bu faaliyetler için yapılan harcamalar ile
tüketilen kaynaklar üretim işletmelerinde giderleri
oluşturur.

İşletmelerde kullanılan varlık ve hizmetler (ilk
madde ve malzeme, işçilik ve genel üretim gideri gibi)
doğrudan mal ve hizmet (lojistik gibi) üretimi ile ilgili
olabileceği gibi, genel yönetim giderleri gibi üretimle
doğrudan ilgili olmayabilir. Bu tür giderler varlık ve
hizmet (lojistik gibi) üretilsin ya da üretilmesin, üretimden
bağımsız olarak ortaya çıkmakta ve o dönemin gideri
olarak değerlendirilmektedir. Üretimle ilgili olan harcama
ve tüketimlerin, dönemin gideri olarak
değerlendirilebilmesi için mal veya hizmetin satılmış
olması gerekir. Varlık ve hizmet tüketimlerinin gider veya
maliyet (stoklanabilir gider) olmalarındaki temel ayrım;
varlık ve hizmet tüketimlerinin ortaya çıktıkları dönemle
ilgili olup olmamasıdır. Dönemle ilişkili olarak tüketilen
varlık ve hizmetlerin tutarları dönem gideri olarak ifade
edilirken, gelecek dönemlerle ilişkili olan varlık ve hizmet
tüketimleri maliyet olarak ifade edilmektedir.

Zarar kavramı gelir yaklaşımı esasında gelir ile
gider arasındaki olumsuz fark olarak, bilanço esası
yaklaşımında ise dönem sonundaki öz sermayenin dönem
başındaki öz sermaye ile karşılaştırılması suretiyle dönem
sonunda meydana gelen azalış olarak tanımlanmaktadır.
Bir başka ifadeyle zarar, işletme faaliyetleri sırasında
yapılan ve gerekli olmayan ya da gereğinden fazla olarak
yapılan tüketimlerdir.

İşletmenin üretim yapmak amacıyla satın aldığı
hammadde ve malzeme için katlandığı fedakârlıkların
parasal tutarı maliyet olarak ifade edilmektedir.
Hammaddenin işletme amaçları doğrultusunda üretimde
kullanılması ve üretilen mamulün satılmasıyla hammadde
maliyeti gidere dönüşmektedir. Hammadde ve
malzemenin üretim faaliyeti haricinde (bozulma, çürüme,
yanma, çalınma, kırılma, buharlaşma veya makul sınırların
dışındaki tüketim gibi) tükenmesi durumunda ise
maliyetler gidere değil, zarara dönüşmüş olmaktadır.

Maliyet, belli bir amaca ulaşmak için katlanılan
fedakârlıkların ya da vazgeçilen yararların para ile ölçülen
toplamları şeklinde tanımlanabilir. Tanımda yer alan
belirli bir amaç; işletme açısından düşünüldüğünde mal ve
hizmet edinimini ifade etmektedir. Bu doğrultuda maliyet
belirli bir mal ve hizmet edinimi için katlanılan
fedakarlıkların (fedakarlık bir varlığın mülkiyet veya
kullanım hakkının devredilmesi, bir borçtan vazgeçilmesi
veya bir alacak hakkının devri şeklinde olabilir) parasal
karşılığı olarak tanımlanabilir. Maliyet kavramını üretilen
mamul ve hizmetler için yapılan fedakarlıkların (varlık,
hizmet ve diğer fayda tüketimlerinin) parasal ifadesi
olarak da tanımlamak olanaklıdır.

Muhasebe maliyeti, belli bir amaca ulaşmak için
katlanılan fedakarlıkların belli bir para birimi üzerinden
ifade edilmesidir. Burada amaç olarak belirtilen şey, mal
veya hizmet edinimidir.

Lojistik hizmetin yapılması veya dışarıdan
sağlanması için katlanılan fedakârlıklardır. Lojistik
açısından maliyet ise lojistik faaliyetlerin yerine
getirilmesi sırasında katlanılan tüm doğrudan-dolaysız
(direkt) ve dolaylı (endirekt), sabit ve değişken nitelikli
maliyetlerdir.

• Toplam Maliyet,
• Birim Maliyet,
• Ortalama Maliyet,
• Marjinal Maliyet.

Bir dönem içinde üretilen tüm mamul ve
hizmetler (lojistik gibi) için katlanılan dolaysız (direkt) ve
dolaylı (endirekt) maliyetlerin bütünü toplam maliyet
olarak ifade edilmektedir. Toplam maliyet üretim süreci
için hesaplanıyorsa, mamullerle birlikte yarı mamuller de
bu rakamın içine dahil edilmektedir. Toplam maliyetlerin
sadece tamamlanan mamuller için hesaplanması
durumunda; yarı mamullerin tamamlanma derecelerinin
bir başka ifadeyle, mamul cinsinden eş değerlerinin
bulunması gerekmektedir.

Üretilen veya üretilecek her bir mamul veya
hizmet (lojistik gibi) birimi için katlanılan veya
katlanılacak fedakârlıkların para ile ifade edilen
tutarlarının birim maliyeti olarak ifade edilir. Ulaşılmak
istenen her bir amaç için farklı birim maliyet
hesaplanabilir. Bunun nedeni; ulaşılmak istenen her amaç
için farklı maliyet hesaplama yaklaşımının kullanılması
gereğidir. İşletmenin tek tip mamul üretmesi ve tam
kapasite çalışması durumunda birim maliyet; toplam
maliyetin üretim miktarına bölünmesi ile bulunur. Burada
üretim miktarı tamamlanmış mamul cinsinden ifade
edilmektedir.

Bir mamul veya hizmet (lojistik gibi) grubunun
toplam maliyetinin elde edilen mamul ya da hizmet
sayısına bölünmesi ile elde edilen maliyete ortalama
maliyet denir.

Üretimdeki bir birim artışın bir birim maliyette
neden olduğu artış marjinal maliyet olarak ifade
edilmektedir. Kısa dönem maliyet analizlerinde
üretimdeki artışlar kapasite ile sınırlı olacağından,
marjinal maliyet genelde üretilen son birim değişken
maliyete eşit olur.

Aynı türde ve aynı grupta üretilmiş mamullerde
birim ve ortalama maliyet aynı anlama gelir.

Vazgeçme maliyeti ya da alternatif maliyet olarak
da adlandırılan fırsat maliyeti belli bir amaca ulaşmak için
vazgeçilen net kazanç tutarı olarak tanımlanmaktadır.
Fırsat maliyeti mamul veya hizmet üretimi gibi belli bir
amaca ulaşmak için harcama veya tüketimle ortaya çıkan
bir maliyet değildir.

Faaliyet hacminde meydana gelen bir değişmenin
yol açtığı maliyetler ek maliyetler olarak ifade
edilmektedir. Örneğin üretimin 100 birimden 200 birime
çıkması halinde veya taşıma ile depolama kapasitesinin iki
katına çıkması halinde direkt işçilik, direkt ilk madde ve
malzeme ile diğer değişken ve sabit maliyetlerde ortaya
çıkan veya çıkması beklenen tüm maliyetler ek maliyet
olarak ifade edilmektedir.

Ek maliyetlere bakarak alınacak kararlarda iki
durumun göz önünde bulundurulması gerekmektedir.
Bunlardan biri; faaliyet hacmindeki değişikliğin toplam
maliyetler üzerindeki etkisi, diğeri ise toplam gelirler
üzerindeki etkisidir. Faaliyet hacminin artırılmasına
yönelik alınacak kararlar toplam maliyetlerin de artmasına
yol açacaktır. Burada önemli olan ek maliyetlerdeki artışın
ek gelirlerden daha düşük olmasıdır.

Bir karar işlemi sırasında, alınacak karardan
etkilenmeyen, karar sürecinde göz önünde
bulundurulmayan maliyetler batmış maliyet olarak
tanımlanmaktadır. Örneğin üretilen mamullerin taşınması
işinin bir lojistik işletmesine verilip, verilmemesi
kararında işletmenin aktiflerinde yer alan araçların net
değerleri (satın alma maliyeti – birikmiş amortismanlar)
batmış maliyet olarak değerlendirilir.

Fırsat maliyeti ile ek maliyetler karar sürecinde
göz önünde bulundurulurken, batmış maliyetler karar
sürecinde göz önünde bulundurulmazlar.

• İlk madde ve malzeme giderleri
• İşçi ücret ve giderleri
• Memur ücret ve giderleri
• Dışarıdan sağlanan fayda ve hizmetler
• Çeşitli giderler
• Vergi, resim ve harçlar
• Amortismanlar ve tükenme payları
• Finansman giderleri

• Alış giderleri
• Üretim giderleri
• Araştırma-geliştirme giderleri
• Pazarlama, satış ve dağıtım giderleri
• Genel yönetim giderleri
• Finansman giderleri
• Alış ve üretim giderleri

• Çalışmayan kısım gider ve zararları
• Önceki dönem gider ve zararları
• Arızi satış zararları
• Diğer zararlar

• Dolaysız-doğrudan (direkt) giderler
• Dolaylı (endirekt) giderler

Mamul ve lojistik gibi hizmet üretiminde
kullanılan ve herhangi bir dağıtım anahtarına ihtiyaç
duyulmadan mamul veya hizmete yüklenebilen giderler,
direkt gider olarak kabul edilir. Bu giderler, belli bir
mamul veya hizmet üretim faaliyeti ile doğrudan ilgilidir
ve söz konusu üretim faaliyetinin gerçekleştirilememesi
durumunda bu giderler ortaya çıkmaz. Lojistik
işletmelerde yakıt ve şoför veya depo faaliyetlerinde
çalışan üretici işçilik giderleri bu kapsamda
değerlendirilir.

Mamul ve lojistik hizmet üretim maliyetlerine
direkt olarak yüklenemeyen, ancak dağıtım anahtarları
yardımıyla yüklenebilen giderlerdir. Araç-gereç, demirbaş,
makine, tesis ve binaların amortisman maliyetleri, depo
güvenlik görevlisi, şoförlerden sorumlu şefe ödenen
ücretler endirekt giderler kapsamında değerlendirilir.

• Mamul ve hizmet fiyatlaması,
• Bütçe faaliyetleri,
• Mevcut mamul ve hizmetlerin kârlılık analizi,
• Yeni mamul ve hizmetlerin kârlılık analizi,
• Kara geçiş noktası analizleri,
• Maliyet sapma analizleri,
• Maliyet azaltma analizleri,
• Satın alma/imalat kararları,
• Satın alma/ kiralama (leasing) kararları,
• Faaliyet ünitelerinin kârlılığa olan katkısının
analizi.

• Sabit giderler
• Değişken giderler
• Karma (yarı sabit ve yarı değişken) maliyet

Belli bir üretim aralığında, faaliyet hacmine bağlı
olarak değişmeyen, faaliyet hacmindeki değişmelerden
etkilenmeyen (amortisman, kira, üst yöneticilerin ücretleri
vb.) giderler olarak tanımlanan sabit giderler, teknoloji ve
yoğun otomasyonun kullanıldığı işletmelerde önemli bir
yere sahiptir. Çünkü, sabit gider olarak kabul edilen
makine ve teçhizatlara ilişkin amortisman giderleri,
mamul üretim maliyetleri içinde önemli bir yer tutar.
Lojistik işletmelerde de varlıkların önemli bir bölümünü
deniz, hava ve kara taşıtları ile forklift, vinç ve diğer araç
gereçlerden oluşur. Bu varlıkların yıllık amortisman tutarı
toplam lojistik hizmet üretim maliyetleri içinde önemli bir
yer tutar.

Belirli üretim kapasitesinde toplam sabit gider
tutarı sabit kalırken, üretim miktarına bağlı olarak birim
mamul veya hizmet üretim maliyeti içindeki sabit gider
tutarının üretim miktarına bağlı olarak artıp azalması, sabit
giderlerin en önemli özelliğidir. Başka biçimde ifade
etmek gerekirse, toplam sabit giderler toplamda sabit iken
birim başına sabit giderler değişkendir.

Üretim hacmine bağlı olarak artıp azalan
giderlerdir. Bu giderlerin işlem (faaliyet) hacmine paralel,
doğrusal olarak artıp azalacağı kabul edilmektedir.

• Yarı değişken giderler
• Yarı sabit giderler

Yarı değişken giderler, hem değişken hem de sabit
kısımları olan giderlerdir. Bu gider türünün en çarpıcı
örneği sabit ücret ile birlikte prim uygulamasıdır.

Kapasite içinde belirli faaliyet aralıklarında sabit
kalan, ancak bu aralıklar dışına çıkıldığında sıçramalar
gösteren giderlerdir. Bu giderlere örnek olarak taşıtların
lastik giderleri gösterilebilir.

• Kontrol Edilebilen Giderler: İşletme yöneticileri
tarafından alınacak bir kararla önemli bir
ekonomik kayba uğramadan artırılıp azaltılabilen
giderlerdir. Bu giderlere örnek olarak reklam
giderleri verilebilir.
• Kontrol Edilemeyen Giderler: İşletme
yöneticileri tarafından alınacak bir kararla kısa
sürede değiştirilemeyen giderlerdir. Bina, makine
ve araçlara ilişkin maliyetlerle, işçilerin ücretleri
bu tür giderlere örnek olarak verilebilir.

• Fiili Giderler: Bu tür giderler katlanılmış,
gerçekte ortaya çıkmış giderler olarak da
tanımlanabilir. Ödenmiş işçi ücretleri ile mamul
ve hizmet üretim maliyetinde kullanılmış ilk
madde ve malzemeler bu tür giderlere örnek
olarak verilebilir.
• Standart Giderler: Belli bir mamul veya hizmet
üretim faaliyetinin gerçekleştirilmesi sırasında
ortaya çıkması beklenen giderlerdir. Dolayısıyla
bu giderler, mamul veya hizmet üretilmeden önce
bilimsel ve teknik yöntemler kullanılarak ilgili
işlemden önce saptanırlar.
• Tahmini Giderler: Belli bir mamul veya hizmet
üretim faaliyetinin gerçekleştirilmesi sırasında
ortaya çıkması beklenen giderlerdir. Bu giderler
belirlenirken bilimsel ve teknik yöntemlerden
yararlanılmaz. Giderler, tamamen geçmiş
deneyim ve veriler ile gelecekteki beklentilere
bağlı olarak belirlenir.

Maliyet ve giderin aynı anlamda kullanılması
yanlıştır. Maliyetlerin işletme açısından yararı henüz
tükenmemiştir ve bilançoda işletmenin varlıkları arasında
yer alır. Giderler ise yararı tükenmiş maliyetlerdir ve
bilançoda işletmenin varlıkları arasında değil, gelir
tablosunda olumsuz bir unsur olarak yer alır.

• Birim veya toplam maliyetlerin ihtiyaca uygun
bir şekilde belirlenmesi,
• Maliyet kontrolüne yardımcı olmak,
• Planlamaya yardımcı olmak,
• Alınacak kararlara yardımcı olmak.

• Fiyat tespitine yardımcı olma,
• Maliyet analizlerinin yapılmasını sağlama,
• Faaliyet sonuçlarının tespitine yardımcı olma,
• Stokların değerlemesine yardımcı olma,
• Kanıt ve istatistiki bilgi sunma aracı olma,
• Vergi matrahının hesaplanmasına yardımcı olma,
• Riskin düşürülmesine yardımcı olma.

Maliyet hesaplamalarının amaçlarından biri
faaliyet sürecinde ortaya çıkan maliyetlerin kontrol ve
yönetimine yardımcı olmaktır. İşletmelerin maliyetlerini
standart maliyet ya da tahmini maliyet yöntemine göre
belirlemesi durumunda maliyet kontrolü daha kolay ve
mümkün olabilmektedir. Standart veya tahmini maliyet
yöntemine göre belirlenen maliyetlerin fiili maliyet
yöntemine göre hesaplanan maliyetlerle karşılaştırılması
sonucunda işletmenin gidişi konusunda daha sağlıklı
bilgilere ulaşılır. Fiili maliyetler ile standart veya tahmini
maliyetler arasındaki farkın nereden kaynaklandığının
araştırılması ve bulunması bunun sonucunda gerekli
tedbirlerin alınması suretiyle etkin bir kontrol işlemi
gerçekleştirilebilir.

Maliyet hesaplamanın amaçlarından biri,
planlamaya yardımcı olmaktır. Plan, işletmenin
amaçlarına ulaşmasını sağlayacak faaliyetleri ve bu
faaliyetleri gerçekleştirecek unsurları ortaya koyması
açısından önemlidir. Sağlıklı bir planlamada bulunması
gereken en önemli unsur, güvenilir veri ve bilgilerdir.
Planların rakamsal ifadesi olan bütçelerin hazırlanması
sırasında gerekli olan veri ve bilgilerin bir kısmı maliyet
muhasebesi sisteminden sağlanır. Maliyet muhasebesi
sisteminden sağlanan veri ve bilgilerle oluşturulan
bütçelerinin kontrolünde de maliyet muhasebesi
sisteminden yararlanılır. Bu anlamda maliyet muhasebesi,
yarattığı veri ve bilgilerle işletmenin gelecekle ilgili
planların hazırlanması ve kontrolünde önemli bir rol
oynar.

Maliyetlerin gerçeğe ve ihtiyaca uygun bir şekilde
hesaplanmasının yararlarından biri, işletme ile ilgili olarak
alınacak gerek kısa vadeli, gerekse uzun vadeli (stratejik)
kararların isabetliliğini artırmasıdır. İsabetlilik oranı
yüksek olan kararlar almak, işletmenin sürdürülebilirliğini
sağlaması, pazar payının korunması veya artırılması,
sonuç olarak işletmenin piyasa değerinin azami
(maksimum) kılınması açısından son derece önemlidir.
Karar alma sürecinde veri ve bilgiden çok tecrübe ve
sezgilerin ön planda olması ise alınacak kararların
isabetliliğini düşürerek işletmenin piyasa değeri üzerinde
olumsuz etki yapacaktır. Günümüz küresel rekabet
ortamında karar alma sürecinde alınacak kararların işletme
amaçlarına ulaşılmasını sağlayacak nitelikte olması için,
süreçte kullanılacak veri ve bilgilerin öznel olmaktan
(subjektiflikten) uzak olması gerekir. İşletmelerde karar
alma işlemi, işletme içinden ve dışından sağlanan veri ve
bilgilere dayanarak gerçekleştirilmektedir. İşletme içinden
elde edilen veri ve bilgilerin önemli bir bölümü maliyet
muhasebesi sisteminden sağlanmaktadır.

İşletmeler tarafından değişik nedenlerle para ve benzeri araçlarla yapılan ödemeler, harcama olarak nitelendirilebileceği gibi bir varlığın edinilmesi, bir fayda ya da hizmet sağlanması ya da bir edim (yapılmış, gerçekleşmiş iş) karşılığı olmadan ortaya çıkan bir yükümlülük nedeniyle yapılan ödeme ve borçlanmalar olarak da tanımlanabilir.

Gider, “işletmenin amaçlarını gerçekleştirmesi doğrultusundan yapılan harcama ve tüketimleri” ifade etmektedir. Bir başka ifadeyle gider, “işletmenin varlığını ve faaliyetlerini sürdürebilmesi ve bir gelir elde edebilmesi için belli bir dönemde işletmenin kullandığı ve tükettiği varlık ve hizmetlerin parasal tutarı” olarak tanımlanmaktadır.

Zarar, işletme faaliyetleri sırasında yapılan ve gerekli olmayan ya da gereğinden fazla olarak yapılan tüketimlerdir.

En geniş anlamı ile maliyet, “belli bir amaca ulaşmak için katlanılan fedakârlıkların ya da vazgeçilen yararların para ile ölçülen toplamları” şeklinde tanımlanabilir (Horngren, 2003: 31). Tanımda yer alan belirli bir amaç; işletme açısından düşünüldüğünde mal ve hizmet edinimini ifade etmektedir. Bu doğrultuda maliyet belirli bir mal ve hizmet edinimi için katlanılan fedakarlıkların (fedakarlık bir varlığın mülkiyet veya kullanım hakkının devredilmesi, bir borçtan vazgeçilmesi veya bir alacak hakkının devri şeklinde olabilir)
parasal karşılığı olarak tanımlanabilir.

Muhasebe Maliyeti; belli bir amaca ulaşmak için katlanılan fedakarlıkların belli bir para birimi üzerinden ifade edilmesidir. Burada amaç olarak belirtilen şey, mal veya hizmet edinimidir. Lojistik açısından ise lojistik hizmetin yapılması veya dışarıdan sağlanması için katlanılan fedakârlıklardır. Mal ve hizmet (lojistik gibi) edinimleri farklı şekillerde gerçekleşebilmektedir.

Toplam Maliyet: Bir dönem içinde üretilen tüm mamul ve hizmetler (lojistik gibi) için katlanılan dolaysız (direkt) ve dolaylı (endirekt) maliyetlerin bütünü toplam maliyet olarak ifade edilmektedir.

Birim Maliyet: Üretilen veya üretilecek her bir mamul veya hizmet (lojistik gibi) birimi için katlanılan veya katlanılacak fedakârlıkların para ile ifade edilen tutarlarının birim maliyeti olarak ifade edilir.

Ortalama Maliyet: Bir mamul veya hizmet (lojistik gibi) grubunun toplam maliyetinin elde edilen mamul ya da hizmet sayısına bölünmesi ile elde edilen maliyete ortalama maliyet denir.

Marjinal Maliyet: Üretimdeki bir birim artışın bir birim maliyette neden olduğu artış marjinal maliyet olarak ifade edilmektedir.

Tekdüzen Hesap Planı’nda giderler çeşitlerine göre aşağıdaki başlıklar halinde sayılmıştır.
• İlk Madde ve Malzeme Giderleri
• İşçi Ücret ve Giderleri
• Memur Ücret ve Giderleri
• Dışarıdan Sağlanan Fayda ve Hizmetler
• Çeşitli Giderler
• Vergi, Resim ve Harçlar
• Amortismanlar ve Tükenme Payları
• Finansman Giderleri

Üretim Giderleri (Maliyeti): Bir mamulün üretilmesi veya lojistik gibi hizmetin sunulması sırasında ortaya çıkan maliyetlerdir.

Dolaysız-Doğrudan (Direkt) Giderler: Mamul ve lojistik gibi hizmet üretiminde kullanılan ve
herhangi bir dağıtım anahtarına ihtiyaç duyulmadan mamul veya hizmete yüklenebilen giderler, direkt gider olarak kabul edilir. 

• Birim veya toplam maliyetlerin ihtiyaca uygun bir şekilde belirlenmesi,
• Maliyet kontrolüne yardımcı olmak,
• Planlamaya yardımcı olmak,
• Alınacak kararlara yardımcı olmak.

• Fiyat tespitine yardımcı olma,
• Maliyet analizlerinin yapılmasını sağlama,
• Faaliyet sonuçlarının tespitine yardımcı olma,
• Stokların değerlemesine yardımcı olma,
• Kanıt ve istatistiki bilgi sunma aracı olma,
• Vergi matrahının hesaplanmasına yardımcı olma,
• Riskin düşürülmesine yardımcı olma.

Maliyet hesaplamalarının bir başka amacı faaliyet sürecinde ortaya çıkan maliyetlerin kontrol ve yönetimine yardımcı olmaktır. İşletmelerin maliyetlerini standart maliyet ya da tahmini maliyet yöntemine göre belirlemesi durumunda maliyet kontrolü daha kolay ve mümkün olabilmektedir.

Maliyet hesaplamanın amacı; planlamaya yardımcı olmaktır. Plan, işletmenin amaçlarına ulaşmasını sağlayacak faaliyetleri ve bu faaliyetleri gerçekleştirecek unsurları ortaya koyması açısından önemlidir. Sağlıklı bir planlamada bulunması gereken en önemli unsur, güvenilir veri ve bilgilerdir. Planların rakamsal ifadesi olan bütçelerin hazırlanması sırasında gerekli olan veri ve bilgierin bir kısmı maliyet muhasebesi sisteminden sağlanır.

Maliyetlerin gerçeğe ve ihtiyaca uygun bir şekilde hesaplanmasının bir diğer yararı da işletme ile ilgili olarak alınacak gerek kısa vadeli, gerekse uzun vadeli (stratejik) kararların isabetliliğini artırmasıdır. İsabetlilik oranı yüksek olan kararlar almak, işletmenin sürdürülebilirliğini sağlaması, pazar payının korunması veya artırılması, sonuç olarak işletmenin piyasa değerinin azami (maksimum) kılınması açısından son derece önemlidir. Karar alma sürecinde veri ve bilgiden çok tecrübe ve sezgilerin ön planda olması ise alınacak kararların isabetliliğini düşürerek işletmenin piyasa değeri üzerinde olumsuz etki yapacaktır.

Fiili Giderler: Bu tür giderler katlanılmış, gerçekte ortaya çıkmış giderler olarak da tanımlanabilir.

Standart Giderler: Belli bir mamul veya hizmet üretim faaliyetinin gerçekleştirilmesi sırasında ortaya çıkması beklenen giderlerdir.

Tahmini Giderler: Belli bir mamul veya hizmet üretim faaliyetinin gerçekleştirilmesi sırasında ortaya çıkması beklenen giderlerdir.