Medya ve İletişim Dersi Medya, Siyaset, Propaganda soru cevapları:

Toplam 80 Soru & Cevap
PAYLAŞ:

#1

SORU:

İletişim sektörü denilince akla neler gelmektedir?


CEVAP:

İletişim sektörü denilince geleneksel medya sektörünün tümü, telli, telsiz ve kablolu iletişim hatları, bilgisayar ağları vb. aklımıza gelmektedir.


#2

SORU:

Tekelleşme olgusunun gelişimi nasıl olmuştur?


CEVAP:

İletişim alanında yaşanan teknolojik gelişmelerin hızı ve giderek ivme kazanan küreselleşme olgusu iletişim sektöründe dünya genelinde yaşanan tekelleşme olgusunu da beraberinde getirmiştir.


#3

SORU:

İktidarların medyanın gücünden yararlanmak istemesinin sebebi nedir?


CEVAP:

Demokratik rejimlerde siyasetçilerin iktidara gelmesi seçim yoluyla gerçekleştiğinden, öncelikle seçmenlere ulaşmak, onların desteğini kazanmak kritik bir öneme sahiptir. Bundan dolayı, siyasal iktidarlar da uygulamak istedikleri politikaları medya aracılığıyla halka anlatarak kamuoyunun desteğini sağlamak isterler.


#4

SORU:

Siyasetçiler ve medya sahipleri arasındaki ilişki nasıldır?


CEVAP:

Siyasetçiler ve medya sahipleri arasındaki ilişki günümüz toplumları üzerinde önemli etkilere sahiptir. Siyasetçiler medya gücünden yararlanarak iktidarlarını sağlamlaştırmak, medya sahipleri ise şirket çıkarlarını daha da ilerletmek arzusundadır.


#5

SORU:

Günümüzde toplumsal yaşamda medyanın önemi nedir?


CEVAP:

: Günümüzde toplumsal yaşamımızda sahip olduğu yer göz önünde bulundurulduğunda medyanın, toplumsal değişmenin ve gelişmenin bir aracı olduğu kadar toplumsal denetimin sağlanmasında da başlıca araçlardan biri olduğu söylenebilir.


#6

SORU:

Çağdaş toplumlarda medya, bireyleri ne tür konularda haberdar eder?


CEVAP:

Tüm çağdaş toplumlarda medya bireyleri kendi günlük yaşam pratikleri dışında kalan olay ve gelişmelerden haberdar eder. Bir başka deyişle günümüzde insanlar kendi deneyimleri dışında kalan dünyayı, bu dünyanın olay ve olgularını çok büyük ölçüde medyanın yansıttığı biçimde kavrarlar.


#7

SORU:

Bir ülkede medyanın nasıl bir zemin üzerinde ve diğer toplumsal, siyasal ve ekonomik güce sahip çevrelerle ilişkisi nasıl belirlenmiştir?


CEVAP:

Her ülke, kendi siyasal sistemine bağlı olarak medyanın topluma hizmet verirken uygulayacağı kuralları başta anayasalar olmak çeşitli yasalar ve hukuki belgelerle düzenlemiştir. Bundan dolayı bir ülkede medyanın nasıl bir zemin üzerinde ve diğer toplumsal, siyasal ve ekonomik güce sahip çevrelerle nasıl bir ilişki içinde çalışacağı belirlenmiştir.


#8

SORU:

Medyanın en önemli toplumsal işlevlerinden biri nedir?


CEVAP:

Medyanın en önemli toplumsal işlevlerinden biri siyasal iktidar ile halk kitleleri arasında karşılıklı haber ve bilgi akışını sağlayan bir köprü görevi üstlenerek demokratik toplumsal gelişime hizmet etmesidir.


#9

SORU:

Medyaya yüklenen dördüncü güç hangisidir?


CEVAP:

Medya, siyasal iktidar ile halk kitleleri arasında karşılıklı haber ve bilgi akışını sağlayan bir köprü görevi üstlenerek demokratik toplumsal gelişime hizmet etme işlevini yerine getirirken demokratik siyasal sistemi yürüten üç temel güç olan yasama, yürütme ve yargıyı halk adına gözetleyerek dördüncü bir güç olarak işlev görür.


#10

SORU:

Medyaya yüklenen dördüncü güç işlevinin önemi nedir?


CEVAP:

Dördüncü güç, medyanın demokratik siyasal sistemin yürütülmesinde ve toplumsal düzenin sağlanmasındaki rolünü idealleştirir. Dördüncü güç kavramıyla medyaya halkın gözü ve kulağı olan, doğruyu ve haklıyı temsil eden, siyasal gücü halk adına denetleyen ve gözetleyen idealize edilmiş bir değer verilir.


#11

SORU:

Medya sektörünün sadece büyük sermayenin yatırım yapabildiği bir alan olmasının sebebi nedir?


CEVAP:

Günümüzde medya sektörü, yatırım ve üretim maliyetlerinin yüksekliği nedeniyle sadece büyük sermayenin yatırım yapabildiği, dolayısıyla faaliyet gösterebildiği bir alandır.


#12

SORU:

Medya kuruluşları ekonomik açıdan nasıl bir niteliğe sahip olmalıdır?


CEVAP:

Medya işletmeciliği öncelikle ekonomik bir faaliyet alanıdır ve her şirket gibi medya kuruluşları da ayakta kalabilmek için ekonomik bakımdan güçlü olmak zorundadır. Ekonomik bakımdan güçlü olmayan bir medya kuruluşunun dışarıdan, ekonomik ve siyasal bakımdan güçlü çevrelerden gelebilecek baskılara karşı koyamayacağı ortadadır.


#13

SORU:

Enformasyonun Ekonomisi kitabı ne zaman yayınlanmıştır?


CEVAP:

Enformasyonun Ekonomisi Marc Porat tarafından 1976 yılında yayınlanmıştır.


#14

SORU:

Enformasyonun Ekonomisi kitabının neden yankı yaratmıştır?


CEVAP:

Enformasyonun Ekonomisi kitabında “enformasyon teknolojisine dayalı ekonominin” genel ekonomi içindeki ağırlığının çok arttığı ifade edilmektedir. “Yeni ekonomi” olarak da adlandırılan bu ekonominin gelişimi dünya genelinde etkilere sahiptir.


#15

SORU:

Yeni dünya düzeni olarak adlandırılan dönemin özelliği nedir?


CEVAP:

1989 yılında Berlin Duvarı’nın yıkılması ve Sovyetler Birliği’nin dağılması İkinci Dünya Savaşı sonrasında ABD ve Sovyetler Birliği arasında yaşanan Soğuk Savaş Dönemi’ni bitirmiştir. Böylece dünyada Yeni Dünya Düzeni diye adlandırılan yeni bir döneme girilmiştir. Yeni Dünya Düzeninin bir ayağı küresel para piyasalar ise diğer ayağı global medyadır.


#16

SORU:

Deregülasyon (kuralların kaldırılması) hangi süreci anlatmak için kullanılır?


CEVAP:

İletişim ve medya endüstrisinde “kuralların kaldırılması eğilimi 1970’lerden itibaren özellikle Batı Avrupa ülkelerindeki kamu yayıncılığı tekellerinin ortadan kalkması ve özel radyo ve televizyon yayıncılığının yaygınlaşmaya başlaması sürecini anlatmak için kullanılmaktadır.


#17

SORU:

Deregülasyon uygulamalarının ortaya çıkmasının nedenleri nelerdir?


CEVAP:

Deregülasyon uygulamalarının ortaya çıkmasının iki temel nedeni vardır:

  1. Teknolojik gelişmeler
  2. Medya sektöründe yoğunlaşma.

#18

SORU:

Medya sektöründeki gelişmelerle ilgili olarak belirlenen ana eğilimler nelerdir?


CEVAP:

Peter Golding ve Graham Murdock 1970’li yılların ilk yarısında medya sektöründeki gelişmelerle ilgili olarak şu ana eğilimleri belirlemişlerdir:

  1. Birleşme
  2. Yoğunlaşma
  3. Çeşitlendirme
  4. Uluslararasılaşma.

#19

SORU:

Küresel ölçekte iletişim sektöründeki ana eğilimle nelerdir?


CEVAP:

Cees J. Hamelink küresel ölçekte iletişim sektöründe dört ana eğilim bulunduğunu saptamıştır:

  1. Dijitalleşme
  2. Birleşme
  3. Kuralların kaldırılması
  4. Küreselleşme.

#20

SORU:

Medya sektöründe tekelleşme ne anlama gelmektedir?


CEVAP:

Medyada sektöründe tekelleşme deyince, belli bir alanda sermayenin yoğunlaşması, aynı işletme, kuruluş ya da kuruluşlar içerisinde daha büyük bir birikimin sağlanması ve buna bağlı olarak üretimden dağıtıma, hatta tüketime kadar pazarda egemenlik ve denetim sağlanması anlamına gelmektedir.


#21

SORU:

Medyada tekelleşmenin düzeyleri nelerdir?


CEVAP:

Medyadaki tekelleşme üç düzeyde meydana gelmektedir:

  1. Yatay tekelleşme
  2. Dikey tekelleşme
  3. Çapraz tekelleşme.

#22

SORU:

Yatay tekelleşme ne anlama gelmektedir?


CEVAP:

Yatay tekelleşme, değişik basın kuruluşlarının birleşme ya da satın alma yoluyla tek çatı altında bir araya gelmesi demektir. Örneğin, bir şirketin sadece televizyon kuruluşlarını kendi bünyesinde toplaması veya sadece gazete kuruluşlarını kendi bünyesinde toplaması yatay tekelleşmeye örnek olarak verilebilir. Diğer bir deyişle, bu tür tekelleşme yazı işleri kadrolarının tek bir çatı içinde birleşmesi sonucunu doğurmaktadır.


#23

SORU:

Dikey tekelleşme ne anlama gelmektedir?


CEVAP:

Dikey tekelleşme, medya sektöründeki ayrı etkinlik dallarının tek bir yapı içinde bütünleşmesi demektir. Örneğin, üretimden dağıtıma kadar bütün aşamaların tek bir medya kuruluşunun denetiminde gerçekleşmesi, dikey tekelleşme tanımına girmektedir. Başka bir deyişle, bir medya kuruluşu hem kağıt üreten bir kağıt işletmesine hem de gazete ve dergilerin dağıtımını gerçekleştiren bir dağıtım işletmesine sahip olabilmektedir.


#24

SORU:

Çapraz tekelleşme ne anlama gelmektedir?


CEVAP:

Çapraz tekelleşme, çeşitli alanlardaki faaliyetlerin bir kişi ya da grubun bünyesinde toplanması ve denetim altına alınması anlamına gelmektedir. Bu yolla aynı kişi ya da topluluk, hem gazete hem radyo hem televizyon hem de inşaat, sigorta, turizm gibi diğer faaliyet alanlarında mülkiyet sahibi olabilmektedir.


#25

SORU:

Medya dışı sermayenin medyaya doğru akışının nedenleri neler olabilir?


CEVAP:

Tuncel’e (1994) göre medya dışı sermayenin medyaya doğru akışının nedenleri arasında şunlar sayılabilir:

  1. Medyanın dördüncü güç olduğu düşüncesi
  2. Siyasal çevrelerde itibar kazanmak, gerektiğinde medyayı kullanarak baskı oluşturmak
  3. Toplumsal denetim
  4. Diğer sektörlerdeki riskli kapitalin riskinin azaltılması
  5. Kredi alımında ve devlet ihalelerinde nüfuz
  6. Reklam harcaması yapmak yerine gazete çıkarmak, radyo ve televizyon kurmak
  7. Pazarlama
  8. Para ticareti.

#26

SORU:

Dünyada medya tekellerine sahip olma bakımından önde gelen ülkeler hangileridir?


CEVAP:

Dünyada medya tekellerine sahip olma bakımından ABD’den sonra İngiltere, Fransa, Almanya ve İtalya önde gelen ülkeler arasında sayılmaktadır.


#27

SORU:

Medya sektöründe mülkiyet sahibi olmak nasıl sınırlandırılmıştır?


CEVAP:

Medya sektöründe faaliyet gösteren şirketler hissedarlar adına görev yapan yönetim kurulları ve üst düzey yöneticiler eliyle yönetilmektedir. Dolayısıyla medya sektöründe mülkiyet sahibi olmak ile söz konusu gazeteyi, televizyonu veya medya kuruluşu çatısı altındaki şirketleri yönetmek, onları kontrol etmek, içerikleri üzerinde söz sahibi olmak arasındaki ilişki sınırlanmıştır.


#28

SORU:

Murdock’ın mülkiyet hakkındaki görüşleri nasıldır?


CEVAP:

Murdock, bir bütün olarak medya şirketinin yönetiminde son karar vericinin tahsisata dair kontrol işlevini üstlenenler olduğunu belirtmektedir. Bir başka deyişle Murdock’a göre son kararları verenler mülkiyet sahipleridir.


#29

SORU:

Medya sektöründe hangi kontrol düzeylerinden söz edilmektedir?


CEVAP:

Medya sektöründe üç ayrı kontrol düzeyinden söz edilmektedir:

  1. Operasyonel kontrol düzeyi
  2. Tahsisatla ilgili olan kontrol düzeyi
  3. Dışsal kontrol.

#30

SORU:

Operasyonel kontrol düzeyi nedir?


CEVAP:

Operasyonel kontrol düzeyi, gündelik üretime ilişkin rutin kontroldür. Örneğin, haber medyasında içeriğe ilişkin karar alma süreçlerinde söz sahibi olan editoryal kadronun her gün yinelenen standart işlemleri bu düzeyle ilgilidir. Genel yayın yönetmenleri, editörler, program müdürleri vb. manşete girecek haberlerin seçiminden hangi habere hangi muhabirin gönderileceğine kadar pek çok konuda karar alma yetkisine sahiptir. Medya içeriğinin gerek tematik gerekse biçimsel özelliklerinin belirlenmesinde söz sahibi olan editoryal kadro, operasyonel kontrolün esas öznesi olarak konumlanır.


#31

SORU:

Tahsisatla ilgili olan kontrol düzeyinde alınan kararlar neleri kapsar?


CEVAP:

Bu düzeyde alının kararlar şunları kapsar:

  • Temel politikanın oluşturulması
  • Anahtar personelin işe alınması ve işten çıkarılması
  • Şirketin genişleme ve daralma momentlerinin seçimi
  • Şirketi, eğer gerekiyorsa elden çıkarmak ya da bütünüyle kapatmak.

#32

SORU:

Dışsal kontrol neleri kapsamaktadır?


CEVAP:

Sahipler ve yöneticiler gibi sektöre içsel kontrol mercileri dışında, medya organizasyonlarına yönelik dışsal kontroller de söz konusudur. Bunların başında kuşkusuz devlet veya hükumetler gelmektedir.


#33

SORU:

İletişim sektörü içinde neler yer alır?


CEVAP:

İletişim sektörü içinde gazete, radyo, televizyon,

sinema, haber ajansları, kitap, müzik, telefon, telgraf, cep telefonu, bilgisayar, uydu sistemleri; bu ürünlerin içerikleri, yazılımları, yayın stüdyoları, üretim ve basım işlerini yapıldığı şirketler ve matbaalar vb. yer alır. Ayrıca, iletişim sektöründe üretilen her türlü içeriğin göstericisi, oynatıcısı ve ileticisi radyo, televizyon, video, uydu alıcısı, cep telefonu, her türlü müzik çalar, bilgisayar vb. araçların ve cihazların üretimi de bu sektör içinde yer alır.


#34

SORU:

Yakınsama ne anlama gelmektedir?


CEVAP:

Yakınsama kavramı, bilgisayar, görsel-işitsel medya, telekomünikasyon gibi sektörlerin teknolojik ve ekonomik olarak birleşmesi, yeni ürünler ve hizmetler ortaya çıkarmaları anlamına gelir. Yakınsama olgusu iletişim sektöründeki tekelleşme eğiliminin motorlarından biri olarak görülmektedir


#35

SORU:

Yakınsama olgusu hangi düzeylerde ele alınmaktadır?


CEVAP:

Yakınsama olgusu üç düzeyde ele alınmaktadır. Bunlar:

  • Teknolojik yakınsama,
  • Ekonomik yakınsama,
  • Düzenleyici yakınsamadır.

#36

SORU:

Siyasetin devletle ilgili bir faaliyet olanı olarak tanımlanması hangi bakış açısını getirir?


CEVAP:

Siyasetin devletle ilgili bir faaliyet olanı olarak tanımlanması, klasik bakış açısını yansıtır. Klasik anlamda siyaset bilimi hükumet aygıtı ve devlet iktidarına odaklanmıştır. Devleti ve unsurlarını incelemek, bu yaklaşıma göre siyaseti anlamanın özüdür. Daha geniş anlamıyla siyaset ise toplumda otoriteyi temsil eden siyasal iktidar tarafından ödül, ceza, gelir ve kazanç gibi değerlerin dağıtılması yoluyla toplumdan gelen taleplere cevap verilmesidir.


#37

SORU:

Siyaset bilimi nedir?


CEVAP:

Siyaset bilimi, siyasal iktidarın oluşumu, paylaşılması, işleyişi ve kullanılması ile ilgili süreçleri konu alır. Siyaset bilimi, siyasal otorite ile ilgili kurumların ve bu kurumların oluşmasında ve işlemesinde rol oynayan davranışların bilimi olarak tanımlanabilir.


#38

SORU:

Siyasal iletişim nedir?


CEVAP:

Siyasal iletişimi ise hükumet işlerine ait bilgi, fikir ve tutumları yaymak için oluşturulmuş bazı uzman kuruluşların uğraşlarıdır. Siyasal iletişimi siyasal aktörlerin belli ideolojik amaçlarını, belli gruplara, kitlelere ya da ülkelere kabul ettirmek üzere çeşitli iletişim tür ve tekniklerini kullanmaları olarak da tanımlanabilir.


#39

SORU:

Siyasal iletişimin hangi unsurları vardır?


CEVAP:

Siyasal iletişimin üç temel unsurundan söz etmek mümkündür:

  • Siyasal aktörler/örgütler
  • Alıcı hedef kitle
  • Medya/kitle iletişim araçları.

#40

SORU:

Siyasal düşünce alanında hangi tür görüşlerden söz edilebilir?


CEVAP:

Siyasal düşünce alanında demokrasi yanlısı görüşler ileri süren düşünürler ile totaliter görüşleri savunan düşünürler, siyasal iktidar ile toplum arasındaki iletişimin nasıl yürütüleceği konusunda birbirlerinden ayrılırlar. Demokrasi kuramcıları, halkın yöneticilerin eylemlerini denetlemeleri gerektiği için basın ve ifade özgürlüğünün önemini vurgulamışlardır. Totaliter görüşler ileri süren kuramcılar ise, iletişimi sağlayan kurumları baskı altına alarak yurttaşlara giden bilgileri sınırlamak gerektiğini savunmuşlardır.


#41

SORU:

Kitle iletişiminde iktidarın yaptığı düzenlemeler nelerdir?


CEVAP:

İktidarın düzenlemeleri arasında kitle iletişim araçlarının toplumsal kurum olarak kurulabilme ve çalışabilmeleri bakımından gerekli ortamı hazırlama ve yaratma, finansman kaynakları bulma, mülkiyet, işletme ve yönetimlerini belirleme yer almaktadır.


#42

SORU:

Günümüzde siyasal iletişim iletişim özgürlüğü bakımından hangi modeller içinde değerlendirilir?


CEVAP:

Günümüzde siyasal iletişimi iletişim özgürlüğü bakımından kabaca iki ana model içinde değerlendirmek mümkündür:

  1. Güdümlü iletişim Modeli
  2. Serbest İletişim Modeli.

#43

SORU:

Medya düzenlemesi nedir?


CEVAP:

Medya düzenlemesi, yasalar aracılığıyla medya kuruluşlarının mülk sahipliğinin, frekans tahsisinin ve yayın içeriklerinin biçimlendirilmesidir.


#44

SORU:

Medya düzenlemesinin nedenleri nelerdir?


CEVAP:

Medya düzenlemesinin nedenleri şöyle özetlenebilir:

  1. Ülkenin ekonomik, politik ve toplumsal yaşamında eşit rekabet koşullarını korumak
  2. Belirli sınıf, çıkar grubu, sermaye, siyasi parti gibi herhangi bir kişi, grup ya da örgütlenmeye ayrıcalık tanımamak
  3. Milli servet olarak kabul gören frekans dağılımında; eş deyişle, yayın kanallarının dağıtımında adaleti sağlamak
  4. Eğitim, sağlık, güvenlik gibi alanlarda medyanın da yardımıyla kamu yararını gözetmek ve geliştirmek
  5. Yayıncılık alanında süreklilik ve tutarlılık sağlamak
  6. Yayınlarda halka korku ve panik yaşatacak ve şiddeti özendirecek, ırkçı ve milliyetçi söylemleri güçlendirecek içerikleri denetlemek.

#45

SORU:

Çoğulcu demokrasilerde medya düzenlemesinin amaçları nelerdir?


CEVAP:

Çoğulcu demokrasilerde medya düzenlemesinin iki temel amacı vardır:

  1. Yayıncılık alanında girişimciler bakımından fırsat eşitliğini sağlayarak çok sesli bir medya ortamı ortaya çıkarmak.
  2. Halkın haber ve bilgi alma özgürlüğü önündeki engelleri kaldırmak.

#46

SORU:

Yayıncılık politikalarının konuları nelerdir?


CEVAP:

Yayıncılık politikalarının konuları şunlardır:

  1. Yayın kurumlarının yapısı ve örgütlenmesi
  2. Finansman
  3. Teknoloji
  4. İçerik
  5. İzleyici kitle.

#47

SORU:

Medya düzenlemesinin temel ilkeleri nelerdir?


CEVAP:

Medya düzenlemesinin temel ilkeleri şöyle sıralanabilir:

  1. Fırsat eşitliği
  2. Hakkaniyet
  3. Bireylerin medyayı eşit kullanma hakkının sağlanması
  4. Hakkın kötüye kullanılmasının engellenmesi.

#48

SORU:

Kamu hizmeti yayıncılığında olması gereken özellikler nelerdir?


CEVAP:

Kamu hizmeti yayıncılığında olması gereken özellikler şöyle sıralanabilir:

  1. Erişimde evrensellik
  2. Finansmanın kamusal olarak yapılması
  3. Tüm toplumsal kesimlere, farklı zevk ve ilgilere hitap edilmesi
  4. Kamusal alana hizmet
  5. Kamunun eğitimine öncelik verilmesi
  6. Herhangi bir iktidar ya da çıkar grubuna yakın olunmaması
  7. İçeriğin kamuya karşı sorumluluk çerçevesinde düzenlenmesi
  8. Rekabetin reyting için değil kaliteli program için olması
  9. Kurumsal işleyişte demokrasi
  10. İzleyici ile ilişki kurulması.

#49

SORU:

Propaganda neyi içerir?


CEVAP:

Propaganda denildiğinde ilk aklımıza gelen şeylerden biri “yaymak”tır. Propaganda etkinliği temel olarak bir takım görüş ve fikirleri yaymayı içerir. Ancak propaganda sadece yalanları yaymak, kandırmak ve yalan söylemek şeklinde tarif edilemez. Çünkü propagandayı yapan kaynak ne kadar güçlü olursa olsun hitap ettiği kitleye karayı ak diye gösteremez.


#50

SORU:

Propagandanın amacı nedir?


CEVAP:

Propagandanın amacı “bireylerin kabule zorunlu olmadıkları bir düşünceyi, istekleriyle kabule, yapmaya zorlanamayacakları bir hareketi istekleriyle yapmaya yöneltmektir.” şeklinde ifade edilebilir.


#51

SORU:

Siyasal propagandanın kökenleri neye dayanır?


CEVAP:

Siyasal propaganda, siyasal rekabetin ortaya çıkışından beri fiilen vardır. Tarihte ilk kez iktidarın kendini meşrulaştırdığı, yöneten ile yönetilen farklılaşmasının ortaya çıktığı toplumlarda görülen siyasal propaganda, iktidarı elinde tutan ya da tutmak isteyenlerin ilgi odağı haline gelmiştir. Siyasal propagandanın özgün bir çalışma alanına dönüşmesi M.Ö. 5000 yıllarında Antik Yunan’da ortaya çıkan, görüşleri inandırıcı bir biçimde sunma ilkesi üzerine kurulu retorik çalışmalarına dayandırılabilir. Kurumsal olarak siyasal propagandanın tarihi ise 17. yüzyıla kadar uzanmaktadır.


#52

SORU:

Propagandanın siyasal alana aktarılması ne zaman olmuştur?


CEVAP:

Propaganda terimi her ne kadar 17. yüzyıldan beri kullanılıyorsa da ancak 1789 Fransız Devrimi’nden sonra siyasal alana aktarılabilmiştir. Birinci Dünya Savaşı propaganda tekniklerinin gelişmesi ve modern toplumda propagandanın oynadığı rolün kabulü bakımından önemli bir dönüm noktası olmuştur. Birinci ve İkinci Dünya Savaşı arasındaki dönemde propagandanın kullanımı yaygınlaşmıştır. Bunda Sovyetler Birliği’nin sosyalizmi benimseyerek yeni bir siyasal güç olarak ortaya çıkması önemli bir rol oynamıştır. 1920’li yıllarda propaganda sözcüğü geniş kitleler tarafından öğrenilmiş ve yaygın olarak siyaset bilimi literatüründe yer almıştır.


#53

SORU:

İkna ve propaganda ilişkisi nasıldır?


CEVAP:

İkna, kişinin davranışlarını zorlama olmaksızın etkilemeyi hedefleyen iletişim sürecidir. Bir ikna etme sanatı olarak ele alınabilecek olan propaganda aracılığı ile psikolojik, toplumsal, politik ve ticari alanlarda fikirleri, tutumları ve davranışları insanlara aşılamak, bireyleri ve toplumları etkilemek hedeflenmektedir.


#54

SORU:

Genellikle siyasetçiler ve reklamcılar tarafından kullanılan propaganda teknikleri nelerdir?


CEVAP:

Propaganda teknikleri genellikle siyasetçiler ve reklamcılar tarafından kullanılır ve yedi başlık altında ele alınabilir:

  • Ad takma,
  • Gösterişli genelleme,
  • Aktarma,
  • Tanıklık,
  • Sade vatandaş (içimizden biri),
  • Kağıt derme ve
  • Herkes yapıyor.

#55

SORU:

Toplumu belirli bir yönde etkilemek amacıyla yapılan propagandanın kuralları nelerdir?


CEVAP:

Propaganda teknikleri genellikle siyasetçiler ve reklamcılar tarafından kullanılır ve yedi başlık altında ele alınabilir:

  • Basitleştirme ve tek düşman kuralı,
  • Kabaca genel ifadelerle anlatma kuralı,
  • Tekrar kuralı,
  • Sevileni kullanma kuralı,
  • Oy birliği ve bulaşma kuralı.

#56

SORU:

Kamuoyu kavramı nasıl ortaya çıkmıştır?


CEVAP:

Bugünkü anlamda kamuoyu tarihte ilk kez 18. yüzyıl Avrupa’sının tarihsel koşullarında ortaya çıkmıştır. 18. yüzyıl Avrupa’sının en büyük kentleri olan Londra ve Paris’teki kahvehane ve salonlarda başlayan sosyal etkileşim toplumdan o günün iktidarı krallara yönelik eleştirilere zemin oluşturmuş ve bugünkü anlamda kamuoyunun ilk örneğini ortaya çıkarmıştır. Kamuoyu olgusunun daha önce ortaya çıkamaması çeşitli sosyal ve siyasal nedenlerden kaynaklanmaktadır.


#57

SORU:

Siyasal iktidarlar ve kamuoyu arasındaki ilişki nasıl açıklanabilir?


CEVAP:

Kamuoyu olgusu genellikle çeşitli toplumsal kesimlerin siyasal iktidarı veya çeşitli karar mekanizmalarını belirli talepler doğrultusunda harekete geçirme girişimi olarak algılanır. Bu nedenle, siyasal iktidarlar da tarih boyunca kamuoyunun ya da başka bir deyişle toplumun taleplerini yönlendirmenin çeşitli mekanizmalarını kurmuşlardır.


#58

SORU:

Yerine getirdikleri işlevler bakımından kamuoyu ve propaganda arasındaki fark nedir?


CEVAP:

Demokratik siyasal sistemlerde kamuoyu ve propaganda arasında yerine getirdikleri işlevler bakımından önemli bir fark bulunmaktadır. Kamuoyu, toplumsal talepleri siyasal iktidara ve çeşitli karar mekanizmalarına ileterek olumlu bir işlevi yerine getirmektedir. Öte yandan propaganda ise toplumdaki çeşitli çıkar çevrelerinin kamuoyunun taleplerini kasıtlı bir manipülasyon süreciyle engelleme ya da içeriğini değiştirme girişimi olarak ortaya çıkmaktadır.


#59

SORU:

Propaganda ve teknoloji ilişkisi nasıl açıklanabilir?


CEVAP:

Propaganda olgusunun toplumsal yaşamımıza girmesinde rol oynayan en önemli unsurlardan biri de kuşkusuz iletişim teknolojilerinde yaşanan büyük gelişmelerdir. Teknoloji alanındaki gelişmeler ulusal ve daha sonraları uluslararası çapta oluşan grupların üyeleri arasında haberleşme ve ulaştırma olanaklarını sağlamıştır. Tıpkı mesafelerin at arabası, bisiklet, otomobil, uçak vb. kullanılarak giderek daha kısa sürede aşılması gibi fikir ve düşüncelerin yayılması da telgraf, radyo, televizyon ve bilgisayar sayesinde daha kısa sürede daha fazla sayıda kişiye ulaşacak şekilde gerçekleşmiştir.


#60

SORU:

İleri kapitalist toplumlarda bilgi yönetim ve kontrol sistemini ayakta tutan unsurlar nelerdir?


CEVAP:

İleri kapitalist toplumlarda bilgi yönetim ve kontrol sistemini ayakta tutan birbiriyle yakından ilişkili dört unsurdan söz edilmektedir:

  1. Propaganda, halkla ilişkiler ve reklamcılık gibi aktif ikna kuruluşları
  2. Bazı bilgilere toplumun geniş kesimlerinin ulaşmasını sınırlamak isteyen çeşitli gizlilik, güvenlik ve sansür mekanizmaları
  3. Bilgiyi metalaşmaya ve ticarileşmeye doğru götüren piyasa güçleri, patent ve kopyalama hakları gibi nedenlerle enformasyon akışını iş çevrelerinin değerlerine ve önceliklerine bağımlı kılan giderek hızlanan gelişmeler
  4. Siyasal ve sosyal kamuoyu araştırmaları, pazar araştırmaları gibi ticari ve siyasi çıkarlara hizmet eden bilginin toplanmasındaki artış.

#61

SORU:

Küreselleşme nasıl tanımlanabilir?


CEVAP:

Küreselleşme, tarihin akışı içinde ortaya çıkan bir olgu olduğu kadar; uluslararası ticaretin yaygınlaşması, emek ve sermaye hareketlerinin artması, ülkeler arasındaki ideolojik kutuplaşmaların sona ermesi, teknolojideki hızlı değişim sonucunda ülkelerin gerek ekonomik, gerekse siyasal ve sosyo-kültürel açıdan birbirlerine yakınlaşmaları olarak tanımlayabilir.


#62

SORU:

Peter Golding ve Graham Murdock göre 1970’li yılların ilk yarısında medya sektöründeki gelişmelerle ilgili olarak ana eğilimler nelerdir?


CEVAP:

1. Birleşme
2. Yoğunlaşma
3. Çeşitlendirme
4. Uluslararasılaşma


#63

SORU:

Cees J. Hamelink göre küresel ölçekte iletişim sektöründe bulunan ana eğilimler nelerdir? 


CEVAP:

1. Dijitalleşme
2. Birleşme
3. Kuralların kaldırılması
4. Küreselleşme


#64

SORU:

Medyadaki tekelleşmenin meydana geldiği düzeyler nelerdir?


CEVAP:

1. Yatay Tekelleşme 

2. Dikey Tekelleşme 

3. Çapraz Tekelleşme


#65

SORU:

Medya dışı sermayenin medyaya doğru akışının nedenleri nelerdir?


CEVAP:

1. Medyanın dördüncü güç olduğu düşüncesi
2. Siyasal çevrelerde itibar kazanmak, gerektiğinde medyayı kullanarak baskı oluşturmak
3. Toplumsal denetim
4. Diğer sektörlerdeki riskli kapitalin riskinin azaltılması
5. Kredi alımında ve devlet ihalelerinde nüfuz
6. Reklam harcaması yapmak yerine gazete çıkarmak, radyo ve televizyon kurmak
7. Pazarlama
8. Para ticareti


#66

SORU:

Medya sektöründe kontrol düzeyleri nelerdir?


CEVAP:

1. Operasyonel kontrol düzeyi 

2. Tahsisatla ilgili olan kontrol düzeyi 

3. Dışsal Kontrol


#67

SORU:

Yakınsama kavramı ne anlama gelir?


CEVAP:

Yakınsama kavramı, bilgisayar, görsel-işitsel medya, telekomünikasyon gibi sektörlerin teknolojik ve ekonomik olarak birleşmesi, yeni ürünler ve hizmetler ortaya çıkarmaları anlamına gelir.


#68

SORU:

Siyasal iletişimi, iletişim özgürlüğü bakımından hangi modellerde değerlendirilir? 


CEVAP:

1. Güdümlü İletişim Modeli

2. Serbest İletişim Modeli


#69

SORU:

Siyasal iletişimin unsurları nelerdir?


CEVAP:

1. Siyasal aktörler/örgütler

2. Alıcı hedef kitle

3. Medya/kitle iletişim araçları


#70

SORU:

Medya düzenlemesinin temel ilkeleri nelerdir?


CEVAP:

1. Fırsat eşitliği
2. Hakkaniyet
3. Bireylerin medyayı eşit kullanma hakkının sağlanması
4. Hakkın kötüye kullanılmasının engellenmesi


#71

SORU:

Kamu hizmeti yayıncılığında olması gereken unsurlar nelerdir?


CEVAP:

1. Erişimde evrensellik
2. Finansmanın kamusal olarak yapılması
3. Tüm toplumsal kesimlere, farklı zevk ve ilgilere hitap edilmesi
4. Kamusal alana hizmet
5. Kamunun eğitimine öncelik verilmesi
6. Herhangi bir iktidar ya da çıkar grubuna yakın olunmaması
7. İçeriğin kamuya karşı sorumluluk çerçevesinde düzenlenmesi
8. Rekabetin reyting için değil kaliteli program için olması
9. Kurumsal işleyişte demokrasi
10. İzleyici ile ilişki kurulması


#72

SORU:

Propaganda sözcüğünün kökeni nedir ve propaganda ne anlama gelmektedir?


CEVAP:

Propaganda sözcüğünün kökeni Latince’de bahçıvanın taze bir bitkinin filizlerini yeni bitkiler üretmek için toprağa dikmesi anlamına gelen “propagare” sözcüğüne dayanmaktadır. Dolayısıyla propaganda sözcüğü belirli fikirleri yeşertmek ve
yaymak anlamına gelmektedir.


#73

SORU:

Propaganda teknikleri nelerdir?


CEVAP:

Ad takma, gösterişli genelleme, aktarma, tanıklık, sade vatandaş (içimizden
biri), kağıt derme ve herkes yapıyor.


#74

SORU:

Propagandanın kuralları nelerdir?


CEVAP:

Basitleştirme ve tek düşman kuralı, kabaca genel ifadelerle anlatma kuralı,
tekrar kuralı, sevileni kullanma kuralı, oybirliği ve bulaşma kuralı.


#75

SORU:

İleri kapitalist toplumlarda bilgi yönetim ve kontrol sistemini ayakta tutan birbiriyle yakından ilişkili unsurlar nelerdir?


CEVAP:

1. Propaganda, halkla ilişkiler ve reklamcılık gibi aktif ikna kuruluşları
2. Bazı bilgilere toplumun geniş kesimlerinin ulaşmasını sınırlamak isteyen çeşitli gizlilik, güvenlik ve sansür mekanizmaları
3. Bilgiyi metalaşmaya ve ticarileşmeye doğru götüren piyasa güçleri, patent ve kopyalama hakları gibi nedenlerle enformasyon akışını iş çevrelerinin değerlerine ve önceliklerine bağımlı kılan giderek hızlanan gelişmeler
4. Siyasal ve sosyal kamuoyu araştırmaları, pazar araştırmaları gibi ticari ve siyasi çıkarlara hizmet eden bilginin toplanmasındaki artış


#76

SORU:

Yatay tekelleşme ne anlama gelir?


CEVAP:

Değişik basın kuruluşlarının birleşme ya da satın alma yoluyla tek çatı
altında bir araya gelmesi demektir.


#77

SORU:

Tahsisatla ilgili olan kontrol düzeyi nedir ve neleri içerir?


CEVAP:

Tahsisatla ilgili olan kontrol düzeyi bir bütün olarak medya şirketinin yapısı ve gelişimi; eylemlerinin ölçeği ve kapsamı; kaynakların kullanımı ve tahsisiyle ilgilidir. Bu düzeyde alının kararlar şunları kapsar:
1. Temel politikanın oluşturulması
2. Anahtar personelin işe alınması ve işten çıkarılması
3. Şirketin genişleme ve daralma momentlerinin seçimi
4. Şirketi, eğer gerekiyorsa elden çıkarmak ya da bütünüyle kapatmak


#78

SORU:

Çoğulcu demokrasilerde medya düzenlemesinin amaçları nelerdir?


CEVAP:

1. Yayıncılık alanında girişimciler bakımından fırsat eşitliğini sağlayarak çok sesli bir medya ortamı ortaya çıkarmak.
2. Halkın haber ve bilgi alma özgürlüğü önündeki engelleri kaldırmak.


#79

SORU:

Propaganda tekniklerinden Gösterişli Genelleme ne anlama gelir?


CEVAP:

Bir şeyi etkin bir sözcükle ilişkilendirerek söz konusu şeyi kanıtları gözden geçirmeden kabul ettirmek ve onaylatmak için kullanılır. Bir şeyin yanına iliştirilen bu tür bir sözcük o şeye prestij ve güç katar. Örneğin, Demir Lady, Süper Shell.


#80

SORU:

Yasalar aracılığıyla medya kuruluşlarının mülk sahipliğinin, frekans tahsisinin ve yayın içeriklerinin biçimlendirilmesine ne denir?


CEVAP:

Medya Düzenlemesi adı verilir.