MİKRO İKTİSAT Dersi ÜRETİM KURAMI soru cevapları:
Toplam 52 Soru & Cevap#1
SORU: Tüketim kuramı ile üretim kuramı arasındaki temel fark nedir?
CEVAP: Tüketim kuramı piyasanın talep cephesine odaklanıp tüketici tercih ve davranışlarını incelerken üretim kuramı piyasanın arz cephesine odaklanıp firma (üretici) tercih ve davranışlarını incelemektedir.
#2
SORU: Sabit-oranlı üretim fonksiyonu ve mükemmel tamamlayıcılar arasındaki ilişki nedir?
CEVAP: İkame esnekliği sıfır olan üretim fonksiyonlarına sabit-oranlı üretim fonksiyonu denir. Bir birim çıktıyı elde etmek için birbiriyle sadece tek bir oranda bir araya gelen girdiler mükemmel tamamlayıcılardır ve dolayısıyla sabitoranlı üretim fonksiyonlarında girdiler mükemmel tamamlayıcıdırlar.
#3
SORU: Sabit ikame esnekli üretim fonksiyonuna ait eş ürün eğrisinin görünümü nasıldır?
CEVAP: Sabit ikame esnekli üretim fonksiyonuna ait eş ürün eğrisi, doğrusal eş ürün eğrisi ile dik-kenarlı eş ürün eğrisi arasında herhangi bir şekli alabilir.
#4
SORU: Üretimde uzun dönem ne anlama gelmektedir?
CEVAP: Üretim sürecinde kullanılan üretim faktörlerinin tamamının miktarının değiştirilmesini mümkün kılan dönemdir. Diğer bir ifadeyle uzun dönemde tüm girdilerin miktarları istenildiği gibi değiştirilebilmektedir.
#5
SORU: Marjinal fiziki ürün nedir? Nasıl gösterilir?
CEVAP: Üretimde kullanılan diğer girdiler sabit iken sadece bir girdinin kullanılan miktarındaki bir birimlik artış veya azalış yönündeki değişimin toplam fiziki üründe meydana getirdiği değişime marjinal fiziki ürün denir ve MPP ile gösterilir.
#6
SORU: Emeğin sermayeye göre marjinal teknik ikame oranı eş ürün eğrisi üzerinde yukarıya doğru gittikçe azalır mı?
CEVAP: Eş ürün eğrisi üzerinde aşağıya doğru gittikçe eğrinin eğiminin azaldığını ve eğrinin eğiminin negatif değerine eşit olan emeğin sermayeye göre marjinal teknik ikame oranının da azaldığını hatırlayalım. Eğri üzerinde aşağıya doğru gitmek yerine tersi yönde yukarıya doğru gidersek eğrinin eğimi artacağından eğrinin eğiminin negatif değerine eşit olan emeğin sermayeye göre marjinal teknik ikame oranı da artacaktır
#7
SORU: Teknolojik olarak etkin üretim tekniği nedir?
CEVAP: Eğer üretimde kullanılan girdilerden birinin miktarını azaltıp diğerinin miktarını artırmadan aynı çıktı düzeyini gerçekleştirmek mümkün değil ise bu üretim sürecinde kullanılan üretim tekniği teknolojik olarak etkin bir üretim tekniğidir. Diğer bir ifadeyle, iki girdinin kullanıldığı bir üretim sürecinde, aynı çıktı düzeyini sağlayan iki farklı üretim tekniğinden biri diğerine göre iki girdiden de daha fazla kullanmayı gerektiriyor ise söz konusu üretim tekniği teknolojik olarak etkin olmayan üretim tekniğidir.
#8
SORU: Mal ve hizmet üretimi ne anlama gelmektedir?
CEVAP: Üretim faktörlerinin (girdilerin) belli bir teknolojinin kullanılması sonrasında nihai ürünlere (çıktılara) dönüştürülmesi işlemidir. Belli bir miktar ürünü farklı girdi bileşenlerini kullanarak üretmek mümkün olabilir ve aynı miktar ürünü elde etmeye imkan tanıyan bu farklı girdi bileşenlerinin her biri de ayrı bir üretim tekniğini oluşturmaktadır.
#9
SORU: Kısa dönemde üretim sürecinde emek-sermaye oranı neden sabit değildir?
CEVAP: Kısa dönemde değişken girdi L emek ve sabit girdi K sermayedir. Bundan dolayı da kısa dönemde firmanın üretimini artırabilmesinin tek yolu üretimde kullanılan emek miktarını artırmaktır. Dolayısıyla emeksermaye oranı sabit kalmamaktadır
#10
SORU: Uzun döneme ilişkin üretim kuramının kısa döneme ilişkin üretim kuramından farkı nedir?
CEVAP: Kısa döneme ilişkin üretim kuramı analizimizde sermaye girdisi sabit iken emek girdisi değişken girdiydi. Kısa dönemden farklı olarak uzun dönemde hem sermaye hem de emek girdisi değişken olduğundan, firma uzun dönemde aynı ürün miktarını (çıktı düzeyini) emek ve sermayenin çok sayıda farklı kombinasyonunu kullanarak gerçekleştirme şansına sahiptir. Yani uzun dönemde firma daha fazla emek daha az sermaye girdisi kullanarak veya daha fazla sermaye daha az emek girdisi kullanarak ya da her ikisinden de makul miktarlarda kullanarak aynı çıktı düzeyini elde etme imkânına sahiptir. Dolayısıyla uzun dönem firmanın bir girdiyi diğeriyle ikame edip aynı üretim düzeyini gerçekleştirmesine müsaade eden bir dönemdir
#11
SORU: Bir firmanın üretimi artırmaya hemen karar vermesini engelleyen neden nedir?
CEVAP: Üretimde kullanılan girdilerin bazılarının miktarlarını hemen artırmak mümkün iken bazılarının miktarlarını artırmak belli zaman gerektirebilir. Mesela firmanın vasıfsız iş gücü miktarını oldukça kısa bir sürede artırması mümkün iken vasıflı iş gücünü (mühendis, mimar, yönetici gibi) bulup istihdam etmesi veya yeni bir fabrika planlayıp inşa etmesi ya da makine sipariş edip montajını gerçekleştirmesi oldukça uzun bir zaman dilimini gerektirebilmektedir. Bu uzun zaman dilimi bir yıl veya daha uzun bir süre olabilmektedir. Bu nedenle üretimi artırma kararı hemen verilememektedir.
#12
SORU: Eş ürün eğrisi nedir?
CEVAP: Aynı çıktı düzeyini sağlayan tüm teknolojik olarak etkin emek-sermaye kombinasyonlarını gösteren eğriye eş ürün eğrisi denir. Bu bağlamda eş ürün eğrisi, aynı çıktı düzeyini veren girdi bileşenlerinin geometrik yerinden başka bir şey değildir. Bir eş ürün eğrisi bir firmanın belli bir çıktı düzeyini gerçekleştirebilmedeki esnekliğini göstermektedir.
#13
SORU: Azalan marjinal teknik ikame oranı nedir?
CEVAP: Bir eş ürün eğrisi boyunca emek miktarını artırdıkça emeğin sermayeye göre marjinal teknik ikame oranının sürekli azaldığı duruma azalan marjinal teknik ikame oranı denir.
#14
SORU: Toplam fiziki ürün eğrisi üzerindeki her bir noktada ortalama fiziki ürün miktarı sabit midir?
CEVAP: oplam fiziki ürün (TPP) eğrisi üzerindeki her bir nokta, farklı girdi düzeylerine ilişkin farklı toplam ürün miktarlarını gösterdiğinden ve ayrıca her bir girdinin üretime katkısı aynı olmadığından TPP eğrisi üzerinde ortalama fiziki ürün miktarı sabit kalmayıp değişmektedir. Bu durum orijinden TPP eğrisine çizilecek olan doğruların eğimlerinin aynı kalmayıp değişmesinden de görülmektedir.
#15
SORU: Azalan marjinal getiriler kanunu ne söylemektedir?
CEVAP: Azalan marjinal getiriler (verimler) kanununa göre; diğer girdiler sabit iken tek bir girdinin üretimde kullanılan miktarını artırdığımızda söz konusu girdinin marjinal fiziki ürünü belli bir noktaya kadar artar ve bu noktadan sonra azalmaya başlar.
#16
SORU: Teknolojik gelişme ne demektir? Kaça ayrılır?
CEVAP: Firmaların aynı girdi bileşeni ile daha fazla çıktı elde etmelerine veya aynı çıktı düzeyini daha düşük bir girdi bileşeni ile elde etmelerine imkân tanıyan üretim sürecindeki değişikliklere teknolojik gelişme (ilerleme) denir. Teknolojik gelişmeler yansız (nötr) ve yanlı teknolojik gelişmeler olmak üzere iki gurupta incelenebilir.
#17
SORU: Üretimin ekonomik olmayan bölgelerinde marjinal teknik ikame oranı negatif midir?
CEVAP: Öncelikle marjinal teknik ikame oranının eş ürün eğrisinin eğiminin negatif değerine eşit olduğunu hatırlayalım. Üretimin ekonomik olmayan bölgelerinde eş ürün eğrisi pozitif eğimli olduğundan, bunun negatif değerine eşit olan marjinal teknik ikame oranı bu bölgelerde negatif değer alacaktır.
#18
SORU: Yanlı teknolojik gelişmeler kaça ayrılır? Açıklayınız
CEVAP: Sermaye-tasarruflu (emek-kullanımlı) teknolojik gelişme ve emek-tasarruflu (sermaye-kullanımlı) teknolojik gelişme şeklinde ikiye ayrılır. Emeğin marjinal fiziki ürününe göre sermayenin marjinal fiziki ürününün daha fazla artmasına yol açan teknolojik gelişmeye emektasarruflu (sermaye-kullanımlı) teknolojik gelişme denir. Sermayenin marjinal fiziki ürününe göre emeğin marjinal fiziki ürününün daha fazla artmasına yol açan teknolojik gelişmeye sermaye-tasarruflu (emek-kullanımlı) teknolojik gelişme denir.
#19
SORU: Üretimde kısa dönem ne anlama gelmektedir?
CEVAP: Üretim sürecinde kullanılan üretim faktörlerinden sadece bir tanesinin miktarının değiştirilmesini ve diğerlerinin sabit miktarlarda kullanılmasını mümkün kılan dönemdir.
#20
SORU: Firmaların teknolojik olarak etkin olan üretim tekniğini seçmelerinin nedeni nedir?
CEVAP: Teknolojik olarak etkin olmayan üretim teknikleri girdi israfına yol açtığından, firmalara ilave maliyetler yüklemektedir. Bundan dolayı tamamen kâr maksimizasyonu güdüsü ile hareket eden firmalar bu amacını gerçekleştirmek için üretim faaliyetlerinde teknolojik olarak etkin olan üretim tekniklerini tercih etmektedirler.
#21
SORU: Sabit ve değişken girdi hangi dönemlerde mevcuttur?
CEVAP: Sabit girdi sadece kısa dönemde mevcut iken değişken girdi hem kısa hem de uzun dönemde mevcuttur.
#22
SORU: Ölçeğe göre getiri ne demektir?
CEVAP: Üretimde kullanılan tüm girdiler aynı oranda artırıldığında çıktı düzeyinin ne oranda arttığını gösteren orandır.
#23
SORU: Eş ürün eğrilerinin özellikleri nelerdir?
CEVAP: i. Orijinden uzaklaştıkça her bir sonraki eş ürün eğrisi bir öncekine göre daha yüksek bir üretim düzeyini temsil etmektedir. ii. Eş ürün eğrileri negatif eğimlidir. iii. Eş ürün eğrileri birbirlerini kesmezler. iv. Orijine göre dışbükeydirler (konvekstirler). v. Eş ürün eğrisi üzerindeki her bir nokta aynı üretim düzeyini gösterir.
#24
SORU: Cobb-Douglas üretim fonksiyonu nedir?
CEVAP: İkame esnekliği değeri bir olan üretim fonksiyonlarına Cobb-Douglas üretim fonksiyonu denir
#25
SORU: Üretim fonksiyonu nedir?
CEVAP: Üretim fonksiyonu, teknoloji veri iken her bir spesifik girdi bileşeni için firmanın üretebileceği maksimum çıktı düzeyini gösteren matematiksel ifadedir (fonksiyondur). Yani herhangi bir üretim fonksiyonu, teknoloji veri iken üretimde kullanılan girdi miktarları ile üretilebilecek maksimum çıktı düzeyi arasındaki ilişkinin matematiksel biçiminden başka bir şey değildir
#26
SORU: Doğrusal üretim fonksiyonu ve mükemmel ikame arasındaki ilişki nedir?
CEVAP: İkame esnekliği sonsuz olan üretim fonksiyonlarına doğrusal üretim fonksiyonu denir. MRTS’nin sabit olması iki girdinin sabit bir oranda birbiriyle mükemmel bir biçimde ikame edilebilir olduğu anlamına gelir. Marjinal teknik ikame oranı (MRTS) sabit olan girdiler birbiriyle mükemmel ikamedir ve dolayısıyla doğrusal üretim fonksiyonlarında girdilerin birbiriyle mükemmel ikame olduğu söylenebilir.
#27
SORU: Üretimin ekonomik ve ekonomik olmayan bölgesi ne demektir?
CEVAP: Eş ürün eğrisinin negatif eğimli olduğu aralıkta emek girdisini arttırdığımızda aynı üretim düzeyinde alabilmek için sermaye girdisini azaltmak zorundaydık. Eş ürün eğrisinin negatif eğimli olduğu bu bölge üretimin ekonomik bölgesi olarak adlandırılır. Her iki girdinin marjinal fiziki ürününün pozitif olduğu ve eş ürün eğrisinin eğiminin negatif olduğu bölgeye üretimin ekonomik bölgesi denir. Bununla birlikte eş ürün eğrilerinin pozitif eğimli olduğu bölgeler de vardır fakat bu bölgeler üretimin ekonomik olmayan bölgeleridir. Girdilerden birinin marjinal fiziki ürününün negatif olduğu ve eş ürün eğrisinin eğiminin pozitif olduğu bölgeye üretimin ekonomik olmayan bölgesi denir.
#28
SORU: Bir üretim fonksiyonunun kapalı grafiği olan Q=f(L,K,D,T) ifadesinde yer alan Q, L, K, D, T harfleri neleri temsil etmektedir?
CEVAP: Bu üretim fonksiyonunda; Q üretim düzeyini, L emek girdisini, K sermaye girdisini, D doğal kaynak girdisini ve T teknoloji girdisini temsil etmektedir
#29
SORU: Toplam fiziki ürün nedir? Nasıl gösterilir?
CEVAP: Üretim sürecinde kullanılan değişken girdi miktarının artırılması sonucu elde edilen toplam ürün (çıktı) miktarına toplam fiziki ürün denir. TPP ile gösterilmektedir.
#30
SORU: Yansız (nötr) teknolojik gelişme nedir?
CEVAP: Marjinal teknik ikame oranını değiştirmeksizin aynı çıktı düzeyini elde etmek için gerekli sermaye ve emek girdisi miktarını azaltan teknolojik gelişmeye yansız (nötr) teknolojik gelişme denir
#31
SORU: Kısa ve uzun dönemin kısalık veya uzunluğu neye göre değişmektedir?
CEVAP: Söz konusu dönemlerin kapsadığı zaman aralıklarının genişliği tamamen firmanın faaliyet gösterdiği alanlara göre değişmektedir. Örneğin bir meyve suyu firması için bir ay kısa dönem iken bir yıl uzun dönemdir. Çünkü firmanın üretimi artırmak için gerekli meyveyi tedarik edebilmek için ürünün yetişmesi için gerekli bir yıllık süreyi beklemesi gerekir. Ya da bir otomobil üreticisi için 1 yıl kısa dönem iken 3 yıl uzun dönem olabilir çünkü yeni bir arabanın prototipinin ARGE tarafından oluşturulması daha sonra test sürüşlerinde başarılı olması ve pazarlanması birkaç yılı alabilmektedir.
#32
SORU: Doğrusal, sabit-oranlı ve Cobb-Douglas üretim fonksiyonlarını içine alan ve ikame esnekliği olarak sıfır ve sonsuz arasında herhangi bir değer alan üretim fonksiyonuna ne ad verilir?
CEVAP: İkame esnekliği olarak sıfır ile sonsuz arasındaki herhangi bir değeri alabilen üretim fonksiyonlarına sabit ikame esnekli üretim fonksiyonu denir.
#33
SORU: Azalan marjinal getiriler kanununu hatırlatan üç farklı getiri durumunu belirterek bunları açıklayınız.
CEVAP: Bu üç farklı getiri durumları şunlardır: Emeğe göre artan marjinal getiri (verim), emeğe göre azalan marjinal getiri (verim) ve emeğe göre azalan toplam getiri (verim). Diğer girdiler sabit iken emek miktarındaki her bir birim artış karşısında toplam fiziki ürün artarak artıyor ise bu durumda emeğe göre artan marjinal getiri var demektir. Diğer girdiler sabit iken emek miktarındaki her bir birim artış karşısında toplam fiziki ürün azalarak artıyor ise bu durumda emeğe göre azalan marjinal getiri (verim) var demektir. Diğer girdiler sabit iken emek miktarındaki her bir birim artış toplam fiziki ürün azalıyor ise bu durumda emeğe göre azalan toplam getiri (verim) var demektir.
#34
SORU: Ölçeğe göre artan getiri, ölçeğe göre azalan getiri ve ölçeğe göre sabit getiri kavramlarını açıklayınız.
CEVAP: Üretimde kullanılan tüm girdiler aynı oranda artırıldığında eğer çıktı düzeyi bu orandan daha büyük bir oranda artıyor ise o zaman ölçeğe göre artan getiri var demektir. Üretimde kullanılan tüm girdiler aynı oranda artırıldığında eğer çıktı düzeyi bu orandan daha düşük bir oranda artıyor ise o zaman ölçeğe göre azalan getiri var demektir. Üretimde kullanılan tüm girdiler aynı oranda artırıldığında eğer çıktı düzeyi de aynı oranda artıyor ise o zaman ölçeğe göre sabit getiri var demektir.
#35
SORU:
Mal ve hizmet üretimi süreci nasıl gerçekleşir?
CEVAP:
Mal ve hizmet üretimi, üretim faktörlerinin (girdilerin) belli bir teknolojinin kullanılması sonrasında nihai ürünlere (çıktılara) dönüştürülmesi işlemidir.
#36
SORU:
Üretim tekniği kavramı nedir?
CEVAP:
Belli bir miktar ürünü farklı girdi bileşenlerini kullanarak üretmek mümkün olabilir ve aynı miktar ürünü elde etmeye imkân tanıyan bu farklı girdi bileşenlerinin her biri de ayrı bir üretim tekniğini oluşturmaktadır.
#37
SORU:
Üretim teknolojisi nedir?
CEVAP:
Bir ürünü üretmeyi mümkün kılan üretim tekniklerinin tamamı üretim teknolojisini oluşturur.
#38
SORU:
Üretim sürecindeki "girdi" ve "çıktı" kavramları nasıl tanımlanır?
CEVAP:
Bir malı üretmek için bir araya getirilip üretim sürecinde kullanılan kaynaklar (işgücü, sermaye malı, ham madde, ara malı, makine vb.) girdilerdir (üretim faktörleridir) ve üretim süreci sonrası elde edilen ürün miktarı da çıktıdır.
#39
SORU:
Bir malı üretmek için bir araya getirilip üretim sürecinde kullanılan girdiler nelerdir?
CEVAP:
Üretim faktörleridir. Bunlar:işgücü, sermaye malı, ham madde, ara malı, makine şeklinde olabilir.
#40
SORU:
Bir üretim sürecinde kullanılan üretim tekniğinin teknolojik olarak etkin bir üretim tekniği olabilmesinin koşulu nedir?
CEVAP:
Eğer üretimde kullanılan girdilerden birinin miktarını azaltıp diğerinin miktarını artırmadan aynı çıktı düzeyini gerçekleştirmek mümkün değil ise bu üretim sürecinde kullanılan üretim tekniği teknolojik olarak etkin bir üretim tekniğidir.
#41
SORU:
Teknolojik olarak etkin olmayan üretim tekniklerinin yarattığı en önemli olumsuzluk nedir?
CEVAP:
Teknolojik olarak etkin olmayan üretim teknikleri girdi israfına yol açarak firmalara ilave maliyetler yükler.
#42
SORU:
Üretim fonksiyonu nedir?
CEVAP:
Üretim fonksiyonu, teknoloji veri iken her bir spesifik girdi bileşeni için firmanın üretebileceği maksimum çıktı düzeyini gösteren matematiksel ifadedir.
#43
SORU:
Üretim fonksiyonunun matematiksel olarak ifade edilişi nasıldır?
CEVAP:
Q = f (L, K, D, T)
Bu üretim fonksiyonunda: Q üretim düzeyini, L emek girdisini, K sermaye girdisini, D doğal kaynak girdisini ve T teknoloji girdisini temsil etmektedir.
#44
SORU:
İktisatta kısa dönem nasıl tanımlanır?
CEVAP:
Kısa dönem, üretim sürecinde kullanılan üretim faktörlerinden sadece bir tanesinin miktarının değiştirilmesini ve diğerlerinin sabit miktarlarda kullanılmasını mümkün kılan dönemdir.
#45
SORU:
İktisatta uzun dönem nasıl tanımlanır?
CEVAP:
Uzun dönem, üretim sürecinde kullanılan üretim faktörlerinin tamamının miktarının değiştirilmesini mümkün kılan dönemdir.
#46
SORU:
Üretim sürecindeki "değişken girdi" kavramı nedir?
CEVAP:
İlgili dönemde üretimde kullanılan miktarı kolaylıkla değiştirilebilen girdiye değişken girdi denir.
#47
SORU:
Toplam fiziki ürün (TPP) nedir?
CEVAP:
Üretim sürecinde kullanılan değişken girdi miktarının artırılması sonucu elde edilen toplam ürün (çıktı) miktarı bize toplam fiziki ürünü verir ve TPP ile gösterilmektedir.
#48
SORU:
Marjinal fiziki ürün (MPP) nedir?
CEVAP:
Üretimde kullanılan diğer girdiler sabit iken sadece bir girdinin kullanılan miktarındaki bir birimlik artış veya azalış yönündeki değişimin toplam fiziki üründe meydana getirdiği değişime marjinal fiziki ürün denir ve MPP ile gösterilir.
#49
SORU:
Ortalama fiziki ürün (APP) nedir?
CEVAP:
Bir birim girdi başına elde edilen ürün miktarına ortalama fiziki ürün denir ve ve APP ile gösterilir. APP girdi başına üründen başka bir şey değildir ve TPP’nin girdi miktarına oranlanması sonucu bulunur.
#50
SORU:
Emeğe göre artan marjinal getirinin olması için hangi koşulun gerçekleşmesi gerekir?
CEVAP:
Diğer girdiler sabit iken emek miktarındaki her bir birim artış karşısında toplam fiziki ürün artarak artıyor ise bu durumda emeğe göre artan marjinal getiri (verim) var demektir.
#51
SORU:
Emeğe göre azalan marjinal getiri (verim) hangi durumda gerçekleşir?
CEVAP:
Diğer girdiler sabit iken emek miktarındaki her bir birim artış karşısında toplam fiziki ürün azalarak artıyor ise bu durumda emeğe göre azalan marjinal getiri (verim) var demektir.
#52
SORU:
Azalan marjinal getiriler (verimler) kanunu nedir?
CEVAP:
Azalan marjinal getiriler (verimler) kanununa göre; diğer girdiler sabit iken tek bir girdinin üretimde kullanılan miktarını artırdığımızda söz konusu girdinin marjinal fiziki ürünü belli bir noktaya kadar artar ve bu noktadan sonra azalmaya başlar.