İngilizcede outside resource using ifadesinin kısaltması olan outsourcing kavramı, anlam olarak dış kaynaklardan yararlanma, dış kaynak kullanımı ya da dış kaynaklama şeklinde dilimize çev- rilmiştir. DKY kavramı 1980’li yıllardan itibaren kullanılmaya başlanmış ancak bir yönetim stratejisi olarak 1990’lı yıllarda yaygınlaşmaya başlamıştır.

Temel (öz, çekirdek) yetenek, bir işletmenin rakiplerine üstünlüğünü gösteren ve rakiplerince taklit edilmesi güç olan faaliyetleridir.

Dış Kaynaklardan Yararlanma, bir işletmenin rekabet gücünü artırmak ve maliyetlerini azaltmak amacıyla kendi uzmanlık alanı dışında kalan mal ya da hizmetleri başka işletme ya da tedarikçilerden elde etme yöntemidir.

İşletmelerin DKY kullanmalarında en önemli sebepleri şu şekilde sıralanabilir; şirket amaçlarını gerçekleştirme, işletme maliyetlerini kontrol etme ve azaltma, diğer amaçlar için ücretsiz kaynaklar sağlama, dünya standartlarına uygun yetenekleri elde etme, içeriden elde edilemeyen kaynakların dışarıdan sağlan- ması, değişim mühendisliğinin yararlarını hızlandırma, pazarlama için harcanan zamanı azaltma, riskleri paylaşma, kapasite avantajını elde etme ve yönetim ya da kontrol dışı fonksiyonların zorluğunun üstesinden gelmedir

DKY’nın yaygınlaşmasının nedenleri ise küreselleşme ve artan rekabet, ekonomik değişim ve esnekliği artırma, teknolojik gelişmeler, maliyetleri azaltma çabası, kaliteyi artırma isteği ve sosyal ve kültürel değişmeler şeklinde ifade edilebilir.

Sosyal çevre işletmeyi çevreleyen eğitim, kültür, inanç, gelenek, görenek, yaşam biçimi ve değer yargıları gibi faktörlerin oluşturduğu toplumsal bir yapıdır.

DKY’ nın sağladığı faydalar şunlardır:

• Temel yeteneklere odaklanma ve onları geliştirme
• Esnekliği artırma
• Maliyetleri azaltma ve sabit maliyetleri değişken maliyete dönüştürme
• Teknolojiden yararlanma ve yeniliklerin takip edilmesi

• Riskin azaltılması ve paylaşılması
• Zamandan tasarruf
• Küçülme ve yeniden yapılanma
• Verimliliğin artması
• Ürün çeşitliliği sağlaması
• Kalitenin artması
• Müşteri ve iş ortaklarının memnuniyetinin artması
• Bürokrasinin azalması

DKY’nın işletmeye beklenen faydayı sağlayabilmesi için bu sürecin doğru yönetilmesi gerekmektedir. Bu nedenle DKY kararı verilirken işletmenin yapısı gözden geçirilerek temel yetenekleri dışında kalan hangi faaliyetlerin dışarıya devre- dileceği kararı verilmelidir. Alınan bu kararın doğru tedarikçi seçimi ile uygulanması DKY kararının başarılı olması için oldukça önemlidir. İşletmeler önce DKY ihtiyacını belirlemeli, sonra DKY kararını vermelidir. Ardından dış kaynak sağlayıcının seçimi yapılmalı ve anlaşma şartları oluşturularak uygulamaya konulmalıdır.

İşletmeler için çeşitli nedenlerden dolayı DKY ihtiyacı ortaya çıkmaktadır. İşletmeler çoğunlukla maliyetleri düşürme, temel yeteneklerini geliştirme ve rekabet ortamında esnekliklerini artırabilme gibi nedenlerden dolayı DKY ihtiyacı duyarlar. Ayrıca kaynak transferi gerçekleştirme, yatırım harcamalarını azaltma, kaliteyi artırma ve finansal kaynaklardan yararlanma gibi nedenler DKY’ya duyulan ihtiyacı artırabilmektedir.

DKY uygulamalarına 1980’li yılların ortasında Fransa’da otel bünyesindeki bazı bölümlerin faaliyetlerinin konusunda uzmanlaşmış şirketlere devredilmesiyle başlanmıştır.

Önbüro ve rezervasyon, üniformalı hizmetler ve kat hizmetlerinden oluşan odalar bölümü otelin en büyük gelir kaynağını oluşturmaktadır.

Yapılan çalışmalar göstermektedir ki, odalar bölümünde DKY en çok çamaşır hizmetlerinde olmakta sırasıyla bunu rezervasyon işlemleri, oda ve genel alanlar temizlik hizmetleri ve resepsiyon işlemleri takip etmektedir

DKY için öncelikle hangi faaliyetlerin dışarıya devredileceğinin kararı verilmelidir. Daha sonra tedarikçi seçimi yapılmalıdır. Ardından DKY kararı verilerek anlaşma şartları oluşturulmalı ve uygulamaya konulmalıdır. Sözleşmeye bağlı devam eden süreç hizmet alımının bitmesiyle sonlandırılmalıdır.

DKY’nın işletme açısından sakıncalarını şöyle sıralayabiliriz: işletmenin temel yeteneklerini ve önemli becerilerini kaybetmesi, tedarikçi üzerindeki kontrolün yitirilmesi ve rakip haline gelmesi, niteliksiz ve yanlış tedarikçi seçimi, işletme içi kontrol ve esnekliğin kaybedilmesi, işletme çalışanları üzerindeki kontrolün yitirilmesi ve olumsuz etkileri, bilgi güvenliğinin kaybedilerek işletme bilgilerinin rakiplerin eline geçmesi, maliyetlerin azalacağı yerde artması ve kalite sorunları.

Odalar bölümünde, önbüroda çoğunluklu otel müşterilerinin otele giriş işlemlerinin yapıldığı, kalış süresince tüm gereksinimleri için bilgi hizmetlerini veren resepsiyon hizmetleri, otel müşterilerinin doğrudan veya dolaylı olarak rezervasyonlarını yaptırdıkları rezervasyon hizmetleri verilmektedir.

Üniformalı hizmetlerin dış kaynaklardan sağlanması otellere uzman personel istihdam etme, bu hizmetler hakkında oluşacak şikâyetleri azaltma ve ilgili personelin eğitimi için yapılacak masraflardan tasarruf etme imkânı sağlamaktadır.

Türkiye genelindeki ilk uygulama ise 1997 yılında Seferihisar’da yer alan bir tatil köyünde bölümlerin konusunda uzman olan kişilere sabit bir geceleme ücreti karşılığında kiralanması şeklinde gerçekleşmiştir.

Uygulama aşaması sözleşme şartlarına uygun olarak, işleyiş sürecinin planlanması, bütçenin hazırlanması, kaynak temini, gerekli personel alımı gibi faaliyetlerin uygulamaya konduğu aşamadır. Sürecin başarıyla yürütülmesi için taraflar arasındaki iletişimin açık olması, oluşabilecek anlaşmazlıkların giderilmesinde etkili olmaktadır.

Eğer işletme tedarikçisini doğru seçmemişse sahip olduğu bilgilerin rakiplerinin eline geçmesi riski ile karşı karşıya kalacaktır. Ayrıca bu bilgiler tedarikçi tarafından da kullanılarak işletmeye rakip olma tehlikesi taşımaktadır. Bu nedenle seçilecek dış kaynak sağla- yıcısının güvenilir olması işletme açısında son derece önemlidir. DKY kararının hatalı olması işletmeyi mali açıdan olumsuz etkileyecek ve maliyetlerin azaltılması hedeflenirken ek maliyetlere neden olabilecektir.

DKY’ nın başarılı olmasında işletmelerin temel yetenek alanlarının doğru belirlemesi ve uygun tedarikçi seçimi oldukça önemlidir.