Francisco Suarez  Ortaçağ Felsefe Tarihi kitaplarının pek ço¤unda yer almayan bir filozoftur. Bunun nedeni, felsefenin bölümlendirilmesinin, sadece kronolojik olarak yapılmasıdır.

Cizvitler Hıristiyan dininin en etkili tarikatlarından biridir. 15 Ağustos 1534 yılında Ignatius Loyola tarafından kurulmuştur. Papaya bağlı olarak çalışan Cizvitler dünyanın her yerinde, dini faaliyetleri yanında özellikle eğitim ve sağlık alanında açtıkları veya destekledikleri okullar ve hastaneler ile ön plandadır.

Schopenhauer, Suarez’in yapıtlarından biri ve belki de en önemlisi olan Disputationes Metaphysicae (Metafizik Tartışmaları) için “Skolastisizmin gerçek bir giriş kitabıdır” demiştir.

İbn Sina’nın da etkisiyle, gerçek (aktüel) varlık ile mantıksal varlık arasında da ciddi bir gerilim farkı, bir dinamizm ortaya çıkmıştır.

Thomistae, (Thomasçılar) olarak adlandırılan filozoflara göre, sınırlı yani fizik dünyada yer alan varlıkta (ens finitum) varoluş ve öz şeklinde bir açık ayrım bulunmaktadır.

Yaratılmış varlık gerçeklikte, ancak formel olarak özden ayrı bir varoluş sergilemektedir. Dolayısıyla, herhangi bir varolan, kendi özüne ilişkin varoluştan gerçekten ayrı değildir; bu ikisi arasındaki fark bir tarz farkıdır.

Francisco Suarez’in başlıbaşına bir metafizik incelemeyi kaleme alan ilk skolastik filozof olduğudur. Ondan önceki bütün skolastik filozoflar, Aristoteles’in Metafizik adlı eserinin üzerine yorumlar kaleme almışlardır.

Francisco Suarez’e göre, eğer metafizikçinin ilgi alanında hem maddi hem de
maddi olmayan nesneler söz konusuysa, o takdirde varlığın formel bir kavrayışının bulunması zorunludur. Bu, öyle bir kavrayış olmak durumundadır ki, gerçek
olan her şey için ortak olmalıdır.

Thomas Aquinas’ın “gerçeklik alanında bir karşılığı olmayanın varlığından söz
edemeyiz” tarzındaki yaklaşım Francisco Suarez tarafından kabul görmez.

Francisco Suarez, varlık, şu anda gerçeklik alanında yer almayıp bir zaman sonra yer alma potansiyeline sahip olanları da kapsamaktadır.

Francisco Suarez’e göre aktüel varlık, olası varlığın sadece belli bir durumunu ifade etmektedir. Başka kelimelerle dile getirilecek olursa, aktüel varlığın durumuna bakarak, bu durumun mümkün olanın sınırını çizdiğini ileri sürmek anlamsız olacaktır.

Francisco Suarez’e göre, gerçek varlık, mümkün  varlığın aktüelleşmiş kısmından başka bir şey değildir.

Francisco Suarez'e göre öz ve varoluş gerçekten ayrılmış yapılar değildir. Bunların ayrılması, haklarında ayrıymışlar gibi konuşulmasının nedeni akıldadır (in ratio). Başka bir şekilde ifade edilecek olursa, varoluş ve özün ayrılması sadece düşüncede mümkündür.

Thomas Aquinas, “Quinque Viae” (Beş Yol) ad› verilen kanıtlamalarının tümünde de hareketi önemli bir tutamak noktası olarak kabul etmiştir. Onun Tanrı kanıtlaması, Etki’den Neden’e doğru ilerleyen bir süreci işaret etmekteydi.

Tanrı bir tanedir  a posteriori kanıtlaması, evrendeki her şeyin kendi içinde bir düzeni ve şeyler arasında da bir sıradüzeni bulunmaktadır. Bunu idare eden bir güç olmalıdır ve bu da Tanrı’dan başkası değildir.

Francisco Suarez’e göre,  Tanrı bir tanedir kanıtlamasının a priori nedeni, Tanrı evrendeki tek zorunlu varlıktır; zira O’nun özü varolmaktır. Evrenin tümünde bu özelliği taşıyan ikinci bir varlığın bulunması olanaksız olduğundan Tanrı tektir.

Thomas Aquinas’a göre “yasa, insanın eylemlerinin ölçüsü ve kuralıdır. Buna göre insan, bir eylemi gerçekleştirmeye meyleder veya ondan uzaklaşır”

Francisco Suarez’e göre yasa, adil ve düzgün bir irade eylemidir ve bunun aracılığıyla, insandan daha yüksek bir iradeyi sergileyen Tanrı, daha aşağıdakileri şöyle veya böyle eylemde bulunmaya mecbur kılmaktadır. Yasa, herhangi birine ahlaki sorumluluklar yüklemekte ve onu şu veya bu şekilde düzgün davranmak konusunda yönetmektedir

Francisco Suarez'e göre iradenin görevi, insanın belli bir amaca doğru ilerlemesini, yol almasını sağlamak adına araçların kullanılması eylemini düzenlemektir.

Francisco Suarez'e göre doğal yasa akılsal özellikleri olan yaratılmış bir varlıkta ezeli-ebedi yasadan pay alma yoluyla ortaya çıkmaktadır. Bu türden yasaya doğal yasa denmesinin nedeni; bu yasanın sadece doğa-üstü bir varlıktan ayrı bir kuruluşa sahip olması değil; fakat aynı zamanda onun insandan bağımsız bir
şekilde ortaya çıkmamasıdır.

Suarezcilik şeklinde ifade edilebilecek bir anlayış içinde Thomas Aquinas’tan, Duns Scotus’tan etkiler, izler görmek mümkündür. Öz ve varoluş arasındaki ayrımı ortaya koyması ve bunun sadece akılda ortaya çıktığını söylemesi, onu elbette tümeller tartışması içinde adcı kanata yaklaştırmaktadır.