OSMANLI TÜRKÇESİ II Dersi ARAPÇA SIFATLAR VE İSİMLER soru cevapları:
Toplam 52 Soru & Cevap#1
SORU: Sıfat-ı müşebbehe nedir?
CEVAP: Fiilin belirttiği mananın kendisinde sabit ve sürekli olarak bulunduğunu gösteren, fiilden türemiş sıfatlara sıfat-ı müşebbehe (benzetilen sıfat) denir.
#2
SORU: İsm-i fâ‘il ile sıfat-ı müşebbehenin farkı nedir?
CEVAP: İsm-i fâ‘iller fiilin ifade ettiği işi geçici olarak yaparlar. Sıfat-ı müşebbeheler ise sabit, kalıcı hal ve durumu ifade eden sıfatlardır.
#3
SORU: Arapçanın sıfat-ı müşebbehelerine karşılık gelen Türkçe eklere örnekler nelerdir?
CEVAP: Bu Türkçe ekler -kan,-ken; -kın, -kin; -lı, -li; -k gibi eklerdir. Mesela: unutkan kelimesi -kan ekiyle elde edilmiş bir sıfat-ı müşebbehedir.
#4
SORU: Sıfat-ı müşebbehe ve ism-i fâ‘iller hangi tip fiillerden türetilir?
CEVAP: Sıfat-ı müşebbehe sadece geçişsiz fiillerden elde edilir. İsm-i fâ‘iller hem geçişli hem de geçişsiz fiillerden türetilebilir.
#5
SORU: Osmanlı Türkçesinde en sık kullanılan sıfat-ı müşebbehe vezinleri hangileridir?
CEVAP: Osmanlı Türkçesinde en sık kullanılan sıfat-ı müşebbehe vezinleri ef‘al, fa‘îl, fa‘lân’dır.
#6
SORU: Ef‘âl vezninin işlevi nedir?
CEVAP: Ef‘al vezninin işlevi, renk ve kusur bildiren kelimelerden sıfat türetmektir.
#7
SORU: İsm-i tafdîlin i‘lâli nâkıslarda nasıldır?
CEVAP: İsm-i tafdîlin i‘lâli nâkıslarda ef‘â şeklindedir.
#8
SORU: İsm-i tafdîlin dişi şekli hangi vezindir?
CEVAP: İsm-i tafdîlin dişi şekli fa‘alâ veznidir.
#9
SORU: Mübâlağa-i fâ‘il ne ifade eder?
CEVAP: Mübâlağa-i fâ‘il, fa‘ilin bir işi çokça ve sürekli yaptığını ifade eder.
#10
SORU: Arapçanın mübâlağa-i fâ‘il yapısı Türkçede ne ile ifade edilir?
CEVAP: Arapçanın mübâlağa-i fâ‘il yapısı Türkçede fa‘ilin başına pek, daha, pek çok gibi zarflar ilave edilerek elde edilir.
#11
SORU: Osmanlı Türkçesinde en çok kullanılan mübâlağa-i fâ‘il vezinleri hangileridir?
CEVAP: Osmanlı Türkçesinde en çok kullanılan mübâlağai fâ‘il vezinleri fa‘‘al ve fa‘ûl’dür.
#12
SORU: İsm-i mensûb nedir?
CEVAP: Aitlik, mensupluk anlamı veren sıfatlara ism-i mensûb adı verilir.
#13
SORU: İsm-i mensûb nasıl elde edilir?
CEVAP: İsm-i mensûb, Arapçada isimlere ve masdarların sonuna şeddeli bir ye ve tenvin getirilerek (-iyyun) elde edilir. Ancak Osmanlı Türkçesinde şedde ve tenvin okunmaz; ye harfi uzun i şeklinde okunur.
#14
SORU: Sonu zaid harfler ile biten kelimelerin ism-i mensûbu nasıl yapılır?
CEVAP: Sonu güzel he harfi ile biten kelimelerde bu harf vav harfine dönüştürüldükten sonra ye harfi eklenir. Sonu te veya kapalı te ile biten kelimelerde bunlar atılarak ye harfi getirilir.
#15
SORU: Sıfat-ı müşebbehenin dişi şekli hangi vezinle yapılır?
CEVAP: Sıfat-ı müşebbehenin dişi şekli fa‘alâ vezniyle yapılır.
#16
SORU: Sıfat-ı müşebbehenin i‘lâli nakıslarda nasıldır?
CEVAP: Sıfat-ı müşebbehenin i‘lâli nâkıslarda fa‘î şeklindedir.
#17
SORU: Sıfat-ı müşebbehenin i‘lâli ecveflerde nasıldır?
CEVAP: Sıfat-ı müşebbehenin i‘lâli ecveflerde feyyil şeklindedir.
#18
SORU: İsm-i tafdîl ne demektir?
CEVAP: Fiilin ifade ettiği niteliğin bir varlıkta, bir nesnede, öteki varlık veya nesnelere gore daha fazla ya da en fazla bulunduğunu ifade eden sıfatlara ism-i tafdil adı verilir.
#19
SORU: Arapçanın ism-i tafdîl yapısı Türkçede ne ile ifade edilir?
CEVAP: Arapçanın ism-i tafdîl yapısı Türkçede sıfatlardan önce daha, daha çok zarfları; kesin fazlalık ifadesinde ise en gibi zarflar getirilerek elde edilir.
#20
SORU: İsm-i mekân nedir?
CEVAP: İsm-i mekân, türedikleri fiilin gerçekleştiği yeri bildiren kelimelerdir.
#21
SORU: Osmanlı Türkçesinde hangi ism-i mekân vezinleri kullanılır?
CEVAP: Osmanlı Türkçesinde mef‘al, mef‘il, mef‘ale vezinleri kullanılır.
#22
SORU: Sonu vav ya da ye ile biten kelimelerin ism-i mekânı nasıl elde edilir?
CEVAP: Sonu vav veya ye ile biten kelimelerde bu harfler elif harfine dönüşür ve vezin mef‘â şeklini alır.
#23
SORU: İkinci asli harfi vav ya da ye olan kelimelerin ism-i mekânı nasıl elde edilir?
CEVAP: İkinci asli harfi vav veya ye olan kelimelerde bunlar elif harfine dönüşür, vezin mefâl veya mefâle şeklini alır.
#24
SORU: İsm-i tafdîl için hangi vezin kullanılır?
CEVAP: İsm-i tafdîl için sadece ef‘al vezni kullanılır.
#25
SORU: İsm-i tafdîlin i‘lâli muzâ‘aflarda nasıldır?
CEVAP: İsm-i tafdîlin i‘lâli muzâ‘aflarda efell şeklindedir.
#26
SORU: Sülâsî mücerred halinde vav ile başlayan kelimelerin ism-i mekanı hangi vezinle yapılır?
CEVAP: Sülâsî mücerred hâlinde vav ile başlayan kelimelerin ism-i mekânı mef‘il vezninde yapılır.
#27
SORU: İstif‘âl bâbının ism-i mef‘ûlünün i‘lâli ecvefte nasıldır?
CEVAP: İstif‘âl bâbının ism-i mef‘ûlünün i‘lâli ecvefte müstefâl şeklindedir.
#28
SORU: İstif‘âl bâbının ism-i mef‘ûlünün i‘lâli nâkısta nasıldır?
CEVAP: İstif‘âl bâbının ism-i mef‘ûlünün i‘lâli nâkısta müstef‘â şeklindedir.
#29
SORU: İkinci asli harfi ötreli olan kelimelerin ism-i mekânı hangi vezinle yapılır?
CEVAP: İkinci asli harfi ötreli olan kelimelerin ism-i mekânı mef‘il vezninde yapılır.
#31
SORU: Osmanlı Türkçesinde hangi ism-i zamân vezinleri kullanılır?
CEVAP: Osmanlı Türkçesinde mef‘al ve mef‘il vezinleri kullanılır.
#32
SORU: İsm-i âlet nedir?
CEVAP: Fiilin bahsettiği işi yapmaya vasıta olan kelimelere ism-i âlet adı verilir.
#33
SORU: İsm-i âlet ne tür masdarlardan türetilir?
CEVAP: İsm-i âlet yalnızca geçişli masdarlardan türetilir.
#34
SORU: Osmanlı Türkçesinde hangi ism-i zamân vezinleri kullanılır?
CEVAP: Osmanlı Türkçesinde mif‘al, mif‘âl, mif‘âle vezinleri kullanılır.
#35
SORU: Mif‘âl vezninin i‘lâli misâlde hangi vezinle yapılır?
CEVAP: Mif‘âl vezninin i‘lâli misâlde mî‘âl vezniyle yapılır.
#36
SORU: İsm-i tasgîr nedir?
CEVAP: İsmin küçüklük hâlini bildiren küçültme isimlerine ism-i tasgîr adı verilir.
#37
SORU: Arapçanın ism-i tasgîr yapısı Türkçede ne ile ifade edilir?
CEVAP: Arapçanın ism-i tasgîr yapısı Türkçede -cık, -cik; -cağız, -ceğiz gibi eklerle ifade edilir.
#38
SORU: Osmanlı Türkçesinde işlek olarak kullanılan ism-i tasgîr vezni hangisidir?
CEVAP: Osmanlı Türkçesinde işlek olarak kullanılan ism-i tasgîr vezni fu‘ayl veznidir.
#39
SORU: İstif‘âl bâbının ism-i fâ‘ilinin i‘lâli muzâ‘afta nasıldır?
CEVAP: İstif‘âl bâbının i‘lâli muzâ‘afta müstefi‘‘ şeklindedir.
#40
SORU: İstif‘âl bâbının ism-i fâ‘ilinin i‘lâli ecvefte nasıldır?
CEVAP: İstif‘âl bâbının i‘lâli ecvefte müstefîl şeklindedir.
#41
SORU: İstif‘âl bâbının ism-i mef‘ûlü nasıldır?
CEVAP: İstif‘âl bâbının ism-i mef‘ûlü müstef‘al şeklindedir.
#42
SORU: İstif‘âl bâbının ism-i mef‘ûlünün i‘lâli muzâ‘afta nasıldır?
CEVAP: İstif‘âl bâbının ism-i mef‘ûlünün i‘lâli muzâ‘afta müstefa‘‘ şeklindedir.
#43
SORU:
Arapça sıfatlar kaç tanedir ve adları nelerdir?
CEVAP:
Arapça sıfatlar, Sıfat-ı Müşebbehe, İsm-i Tafdîl, Mübâlağa-i Fâ‘il, İsm-i Mensûb, İsm-i Mekân, İsm-i Zamân, İsm-i Âlet, İsm-i Tasgir olmak üzere sekiz adettir.
#44
SORU:
Ef'al vezni Arapça sıfat türlerinden hangisine dahildir ve temel özelliği nedir?
CEVAP:
Ef'al vezni Arapça sıfat türlerinden Sıfat-ı Müşebbehe'ye dahildir. Renk ve kusurları bildiren kelimelerden sıfat elde etmek üzere kullanılır olması en temel özelliğidir.
#45
SORU:
İsm-i tafdîlin mü’ennes şekli hangi vezinle yazılır?
CEVAP:
İsm-i tafdîlin mü’ennes şekli fa‘lâ (????) vezni ile yazılır.
#46
SORU:
Mübâlağa-i fâ‘il nedir? Osmanlı Türkçesinde hangi vezinlerle kullanılır?
CEVAP:
Fâ‘ilin yaptığı işin çokça ve sürekli yapıldığını ifade eden sıfat türüdür. Osmanlı Türkçesi’nde iki vezni sıklıkla kullanılır. Bunlar Fa'âl(????) ve Fa‘ûl (????) vezinleridir.
#47
SORU:
Arapça'da türedikleri fiilin gerçekleştiği yeri bildiren kelimelere ne ad verilir? Osmanlı Türkçesinde kaç adet vezinle kullanılırlar?
CEVAP:
İsm-i Mekân adı verilir. Osmanlı Türkçesinde üç vezni kullanılır. Bunlar, Mef‘al, Mef‘il ve Mef‘ale vezinleridir.
#48
SORU:
Doğum zamanı anlamındaki kelimenin vezni ve yazılışı nasıldır?
CEVAP: "????" doğum zamanı anlamında olup, "???" isminin mef‘il vezniyle dönüşmüş halidir.
#49
SORU:
Fu‘ayl vezni Arapça isim türlerinden hangisiyle ilişkilidir?
CEVAP:
Fu‘ayl vezni Arapça isim türlerinden İsm-i Tasgir gurubuna dahildir.
#50
SORU:
Sıfat-ı müşebbehe ve ism-i fâ‘il arasındaki farklar nelerdir?
CEVAP:
İlk olarak; ism-i fâ‘iller fiilin ifade ettiği işi geçici olarak yaparlar. Sıfat-ı müşebbeheler ise sabit, kalıcı hâl ve durumu ifade eden sıfatlardır. Sıfat-ı müşebbehe ile ism-i fail arasında diğer bir fark ise, sıfat-ı müşebbehelerin sadece geçişsiz fiillerden elde edilmesidir. İsm-i fâiller hem geçişli hem de geçişsiz fiillerden türetilebilirler.
#51
SORU:
Osmanlı Türkçesinde ism-i mensûb nasıl yapılır? Arapçadaki hâlinden farkı nedir?
CEVAP:
Arapça’da isimlere ve masdarların sonuna şeddeli bir ye ve tenvin getirilerek (-iyyun) elde edilirler. Ancak Osmanlı Türkçesi’nde şedde ve tenvin okunmaz; ye uzun î şeklinde okunur.
#52
SORU:
Fiilin ifade ettiği niteliğin bir varlıkta, bir nesnede, öteki varlık veya nesnelere göre daha fazla ya da en fazla bulunduğunu ifade eden sıfatlara ne ad verilir?
CEVAP:
Fiilin ifade ettiği niteliğin bir varlıkta, bir nesnede, öteki varlık veya nesnelere göre daha fazla ya da en fazla bulunduğunu ifade eden sıfatlara ism-i tafdîl adı verilir.