OSMANLI TÜRKÇESİ GRAMERİ II Dersi FARSÇADA FİİL, FARSÇADA FİİLDEN TÜREMİŞ KELİMELER, FARSÇADA BİRLEŞİK KELİMELER soru cevapları:
Toplam 20 Soru & Cevap#1
SORU:
Farsçada fiil tabanlarına birtakım ekler getirilerek yapılan isim ve sıfatlar hangi dilde sıkça kullanılmaktadır?
CEVAP:
Farsçada fiil tabanlarına birtakım ekler getirilerek yapılan isim ve sıfatlar da Osmanlı Türkçesinde sıkça kullanılmaktadır.
#2
SORU:
Fiilleri kip, zaman ve şahıs söz konusu olmaksızın adlandırmak için hangi şekilleri kullanılır?
CEVAP:
Fiilleri kip, zaman ve şahıs söz konusu olmaksızın adlandırmak için masdar ekli şekilleri kullanılır.
#3
SORU:
Türkçede -mak/-mek eklerinin gördüğü işi Farsçada hangi ekler görür?
CEVAP:
Türkçede -mak/-mek eklerinin gördüğü işi Farsçada -den ??, -ten ?? ekleri görür ve fiiller buna göre den'li masdarlar - ten'li masdarlar olarak iki grup hâlinde incelenir.
#4
SORU:
Aslî masdarlardan -den ve -ten ekleri atılınca ortaya çıkan şekle ne ad verilir?
CEVAP:
Aslî masdarlardan -den ve -ten ekleri atılınca ortaya çıkan şekil hâl gövdesi veya geniş zaman gövdesi olarak da adlandırılır.
#5
SORU:
Bir masdarın emir gövdesi, herhangi bir ek almadan hangi anlamı da taşır?
CEVAP:
Bir masdarın emir gövdesi, herhangi bir ek almadan, sıfat-fiil anlamı da taşır.
#6
SORU:
Aslî masdardan -den ve -ten ekleri çıkarılınca oluşan tabanda birtakım ses değişmeleri kaça ayrılmaktadır?
CEVAP:
Aslî masdardan -den ve -ten eklerinin çıkarılarak sıfat-fiil anlamı taşıyan emir (hâl) gövdelerinin teşkili esas olarak bu şekildedir. Ancak birçok fiilde bu ekler çıkarılınca oluşan tabanda birtakım ses değişmeleri meydana gelir. Bunlar; a)-den'li masdarlardaki değişmeler, b)-ten'li masdarlardaki değişmeler
#7
SORU:
Farsça fiillerde geçmiş zaman gövdesihangi sesin atılmasıyla elde edilir?
CEVAP:
Farsça fiillerde geçmiş zaman gövdesi fiillerin sonunda bulunan /n/ sesinin (? harfi) atılmasıyla elde edilir.
#8
SORU:
Hafifletilmiş masdar nedir?
CEVAP:
Fiilin geçmiş zaman gövdesi görülen geçmiş zaman teklik 3. şahsını ifade eder. Bu gövde aynı zamanda hafifletilmiş masdar denilen fiil ismini de teşkil etmektedir
#9
SORU:
Hangi isimlere hâsıl-ı masdar, ism-i masdar ve masdar-ı nev’î adı verilir?
CEVAP:
Fiillerin emir ve geçmiş zaman gövdesine birtakım ekler getirilerek çeşitli isimler türetilir. Türetilen bu isimlere hâsıl-ı masdar, ism-i masdar ve masdar-ı nev’î gibi isimler verilir.
#10
SORU:
Fiilden isim türeten ekler nelerdir?
CEVAP:
Fiilden isim türeten ekler şunlardır: -e ?: Fiilin emir gövdesine getirilir, -iş ? : Fiilin emir gövdesine getirilir, -âr ?? : Fiilin geçmiş zaman gövdesine getirilir.
#11
SORU:
Fiillerin emir ve geçmiş zaman gövdelerinden sıfat türeten ekler nelerdir?
CEVAP:
Fiillerin emir ve geçmiş zaman gövdelerinden sıfat türeten ekler şunlardır: -e ? : Bu ek, fiilin geçmiş zaman gövdesine getirilerek edilgen anlamlı sıfat-fiiller yapar, -ende ???: Fiilin emir gövdesine getirilerek sıfat-fiil görevinde kelimeler türetir, -ân ??: Fiilin emir gövdesinde getirilen bu ek hem sıfat-fiil, hem de zarf-fiil teşkilinde kullanılır, -â ?: Kimi fiillerin emir gövdelerine getirilerek sıfat-fiil teşkil eder, -gâr ??? : Fiillerin emir ve geçmiş zaman gövdelerine gelerek fâil ismi teşkil eder, -âr ??: Fiillerin geçmiş zaman gövdesine getirilerek fâ'il ismi teşkil eder.
#12
SORU:
Farsçada birleşik isim yapmanın kaç çeşidi vardır?
CEVAP:
Farsçada birleşik isim yapmanın türlü yolları vardır. Bunlardan Osmanlı Türkçesinde kullanılan bazılarının kuruluşu şöyledir: İki İsimden Oluşanlar, İkilemelerle Oluşanlar.
#13
SORU:
Farsçada birleşik isimleri doğru okumak için nelere dikkat etmeliyiz?
CEVAP:
Farsçada birleşik isimleri doğru okumak için bunların isim tamlaması olmadığını bilmeli ve izafet kesresi olmadan okumalıyız.
#14
SORU:
Hangi kelimeler ile yapılan tamlamalar isim tamlaması gibi izafet kesresiyle de okunabilir?
CEVAP:
Ser, sâhib, mîr kelimeleriyle yapılan tamlamalar isim tamlaması gibi izafet kesresiyle de okunabilir. Ancak bunlar yaygın olarak birleşik isim gibi izafet kesresi olmadan okunurlar.
#15
SORU:
Eş veya yakın anlamlı yahut zıt anlamlı kelimeler ne ile birleştirilerek tek bir nesneye veya oluşa ad olabilirler?
CEVAP:
Eş veya yakın anlamlı yahut zıt anlamlı kelimeler bağlama edatı ile birleştirilerek tek bir nesneye veya oluşa ad olabilirler.
#16
SORU:
Osmanlı Türkçesinde hangi dillerden sıfatlar kullanılmıştır?
CEVAP:
Osmanlı Türkçesinde Türkçe, Arapça ve Farsça sıfatlar kullanılmıştır.
#17
SORU:
İsnat grubu neye denir?
CEVAP:
Birinci unsur çoğu zaman iyelik eki almış bir kelime, ikinci unsuru ise sıfat işlevinde bir kelimeden oluşan kelime grubuna isnat grubu denir.
#18
SORU:
Farsçada birleşik sıfatlar nasıl kurulur?
CEVAP:
Farsçada birleşik sıfatlar iki isim veya bir isimle bir sıfatın yan yana gelmesiyle kurulur.
#19
SORU:
İki isimden oluşan bileşik sıfatlar nasıl oluşturulur?
CEVAP:
İki ismin arada izafet kesresi olmadan yan yana gelmesiyle oluşurlar.
#20
SORU:
İsim ve sıfattan oluşan bileşik sıfat nasıl oluşturulur?
CEVAP:
Bunlar bir isimle bir sıfatın izafet kesresi olmadan yan yana gelmesiyle oluşurlar. Sıfat, yalın veya türemiş bir sıfat olabileceği gibi sıfat-fiil anlamı taşıyan bir kelime (ism-i fâ'il, ism-i mef'ûl) de olabilir.