Farsça yapılı tamlamaların isim veya sıfat tamlaması olduğunu yalnızca tamlayan (ty) unsurun cinsinden anlıyoruz.

Farsça yap ılı tamlamaların isim veya sıfat tamlaması olduğunu yalnızca tamlayan (ty) unsurun cinsinden anlıyoruz: Kısaca söylemek gerekirse, tamlayan isimse tamlama isim tamlaması; tamlayan sıfatsa, sıfat tamlamasıdır.

'bâb-ı beyt' teki (–i), izafet esresi denilen morfolojik unsurdur.

Farsçada isim ve sıfat tamlamasını diğer kelime gruplarından ayırt etmemizi sağlayan izafet esresi denilen morfolojik şekildir. Bu, tamlanan kelimenin son ünsüzünün esreli okunması demektir.

Farsça yapılı tamlamada baştaki kelime, yani tamlanan ünlü ile bitiyorsa, izafet esresi hemze “?” veya ye “?” harfi ile mutlaka gösterilir.

Anlam açısından kaç kelimeden oluşursa oluşsun bütün tamlamaların, esas olarak, iki unsurdan oluştuğu unutulmamalıdır.

Hiçbir kelimenin sıfat olmadığı veya sadece son kelimenin sıfat olduğu tamlamalarda kelimeler sondan öne doğru isim tamlamaları oluşturarak birbirine bağlanırlar.

leşker-i cân-sûz, bir sıfat tamlamasıdır ve dilbilgisel olarak isim değerindedir.

İkinci ve dördüncü kelimelerin sıfat olması durumunda iki ayrı sıfat tamlaması teşekkül eder. İsim değerinde olan bu tamlamalar ise tamlanan ve tamlayan olarak isim tamlaması kurarlar. 

İlk kelimenin dışındaki kelimeler sıfat ise, tıpkı üç kelimelik tamlamalarda olduğu gibi, sonradan gelen sıfatlar mevsuf olan birinci kelimeyi ayrı ayrı nitelerler; bu durumda ortaya çok sıfatlı bir sıfat tamlaması çıkmış olur.

Çok sıfatlı bir sıfat tamlamasında baştaki tamlanan unsur dışındaki kelimeler sıfat değerindedirler ve ayrı ayrı ilk kelimeyi nitelemektedirler. Bu gibi tamlamalarda izafet kesreleri “ve” bağlacı anlamını taşır.

anbersây, ham-be-ham ve siyah zülf. Türkçe söz dizimine şu şekilde çevirebiliriz: Güzel kokulu, kıvrım kıvrım ve siyah saç

Osmanlı Türkçesinde yer yer beş, altı, hatta yedi kelimeyle kurulmuş tamlamalara da rastlanır. Ancak bunlar beliğ ve fasih kabul edilmedikleri için az kullanılmışlardır.

Çok kelimeli tamlamaların bütünü, isim tamlaması olarak karşımıza çıkar.

pâk-lehçe Farsça yapılı bir birleşik sıfat olup tek kelime değerindedir.

Arap dilbilgisinde, Türkçede olmadığı şekilde, tamlamayı kuran kelimeler arasında sayı ve cins bakımından uyum aranır.

Osmanlı Türkçesindeki örneklerde Arapça kelimelerle kurulan Farsça yapılı tamlamalarda bazı istisnaları olmakla birlikte söz konusu olan cinsiyet ve sayı uyumuna bağlı kalınmıştır.

Tamlanan tekil ve eril ise sıfat da tekil ve eril olur

Tamlanan +ât eki ile çokluk veya vezne bağlı çokluk (cem’-i mükesser) olursa sıfat ? ile dişil yapılır.

Tamlanan tesniye (ikili) hâlinde ise sıfat da tesniye hâline getirilir.