Şeyhülislamlık makamı Bâb-ı Fetvâ, Meşîhat gibi isimlerle de anılmıştır.

Şeyhülislamlık 1425 yılında, II. Murat zamanında ortaya çıkmıştır.

Şeyhülislamlık 1922’de son bulmuştur.

Şeyhülislamlık kurumunun XVI. yüzyılda Zenbilli Ali Efendi, İbn-i Kemal ve Ebussuud efendilerin bu makama gelmesiyle önem ve itibarı artmış, müftü tayini ile sınırlı olan salahiyetleri artarak bütün yüksek görevli müderris ve kadıları idare eder bir konuma gelmiştir.

Şeyhülislamların Divan-ı Hümayun üyesi olmamaları, Osmanlı hukukunun şeri olmayıp örfi olduğunu savunanlarca delil olarak gösterilmiştir.

Şeyhülislam bütün müftü teşkilatının idaresi ile mevalî denen büyük müderris ve kadıların idaresinden sorumludur. Ayrıca ulemanın reisidir ve fetva yetkisi ondadır.

Bâb-ı mesîhat veya Fetvahane adıyla bilinen şeyhülislamlığın merkez teşkilatında çok sayıda görevli ilmiye mensubu idarî, ilmî ve dinî konulara bakar ve bunları şeyhülislamın tetkikine hazır hale getirirlerdi. Bunlar içinde en önemli görevli fetva eminidir. Eyalet, sancak ve kazalardaki müftülükler ise mesihat makamının taşra bölümünü oluşturmuştur. Şeyhülislamın başkentte padişah, yöneticiler ve halkla sıkı irtibatına paralel olarak taşra müftüleri de bulundukları bölge yöneticileri ve halk ile irtibatlı olmuşlardır.

Belli yazı türlerinin belli kurumlarca sahiplenilmiş olması, araştırmacılara belgelerin içeriğini okumadan Osmanlı bürokrasisinde ait olduğu kurumu anlamak gibi bir kolaylık sağlamaktadır.

İlk belgede geçen “kat?” sözcüğünün anlamı “kesme”dir.

“Meyân” sözcüğünün anlamı “orta, ara, vasat”tır.

“Müsbit” sözcüğünün anlamı “isbat eden, tespit eden”dir.

“Tavzîf” sözcüğünün anlamı “vazifelendirmek, iş vermek”tir.

“Varaka” sözcüğünün anlamı “tek yaprak halindeki kağıt”tır.

“Eminü’l-fetvâ”, şeyhülislam dairesinde bulunan ve şeyhülislamlara sorulan dini meselelerin cevabını hazırlamakla ve mahkemelerce verilmiş ilamları incelemekle görevli memur anlamına gelir.

“Müsevvid”, Osmanlı bürokrasisi içinde yapılan yazışmaların karalamalarını hazırlayan memura verilen addır.

“Tercüme-i hâl varakası”, memurların özgeçmislerinin kaydedildigi evraktır.

“Dâver” sözcüğünün anlamı, “âdil, insanî ve doğru olan hükümdar, vezir veya hâkim”dir.

“Himem” sözcüğünün anlamı, “himmetler”dir.

“Maslahat” sözcüğünün anlamı, “iş, mesele”dir.

“Sekene” sözcüğünün anlamı, “sakin olanlar, oturanlar”dır.

“Tesyîr” sözcüğünün anlamı, “gönderme, yollama”dır.

“İstidâ” teriminin anlamı, “resmi bir makam ve daireye başvurmak, bir şeyi rica ederek istemek”tir.

“Kütüb-i şeriyye”, İslami içerikli eserlere verilen isimdir.

“Abîdane” sözcüğünün anlamı, “kul olarak, ibâdet edene yakışır surette”dir.

“Dirîne” sözcüğünün anlamı, “eski, kadim”dir.

“Muktezî” sözcüğünün anlamı, “lüzumlu olduğu anlaşılmış, gerekli”dir.

“Nezd” sözcüğünün anlamı, “yan, yakın, göre, nazarında, fikrince”dir.

“Tevdî” sözcüğünün anlamı, “emanet vermek, bırakmak”tır.

“Âtıfet-i seniyye” teriminin anlamı, “sultanın koruması, şefkati ve himayesi altında olmak”tır.

“Baîd” sözcüğünün anlamı “ırak, uzak, umulmadık”tır

“Huffâz” sözcüğünün anlamı “hâfızlar”dır.

“İzâm” sözcüğünün anlamı “göndermek, yollamak”tır.

“Mekârim” sözcüğünün anlamı “kerimler, iyilikler, güzel ahlak sahibi olmak”tır.

“Savt” sözcüğünün anlamı “ses, bağırmak”tır.

“Terfîk” sözcüğünün anlamı “birinin yanına katma, arkadaş etme”dir.

“Zevât” sözcüğünün anlamı “zatlar, şahıslar, kimseler”dir.

“Nişân-ı âli”, padişah fermanı veya tuğrasının diğer adıdır.

“Ferâiz-i dîniyye”, dinin yerine getirilmesi zorunlu meseleleridir.

“Emtia” sözcüğünün anlamı, “ticaret malları”dır.

“Medîd” sözcüğünün anlamı, “devamlı, çok uzun süren, uzatılmış, çekilmiş”tir.

“Savb” sözcüğünün anlamı, “taraf, cihet, yön, dökülmek, nüzul etmek, dogruluk, dürüstlük”tür.

“Tezkire” teriminin anlamı, “aynı şehir, kaza ve beldede bulunan resmi daireler veya şahıslar arasındaki haberleşmeyi temin eden belge”dir.

“Hâvî” sözcüğünün anlamı, “kapsamak, içermek”tir.

“Mezkûr” sözcüğünün anlamı, “zikredilen, bahsedilen, adı geçen”dir.

“Sâmî” sözcüğünün anlamı, “yüksek, yüce”dir.

“Tayy” sözcüğünün anlamı, “kaldırmak, çıkarmak, geçmek”tir.

“Sicil müdüriyeti”, “Şeyhülislamlık dairesi içinde memurların özlük kayıtlarının tutulduğu yer”dir.

“Nizamnâme”, “tüzük, yasaların uygulanısını açıklamak için ya da yasa gücünde olmak üzere Tanzimat döneminde yayınlanan heyet-i vükela kararları”dır.

“Bilâd” sözcüğünün anlamı, “beldeler, diyarlar, memleketler, şehirler”dir.

“İnfisâl” sözcüğünün anlamı, “olduğu yerden ayrılma, yeni bir fasıla geçme”dir.

“Mezûhât” sözcüğünün anlamı, “alınan şey, alınanlar”dır.

“Tevcîh” sözcüğünün anlamı, “döndürmek, yöneltmek”tir.

“Gurre” teriminin anlamı, “Hicrî takvimde ayın ilk günü”dür.

“Mevleviyet” sözcüğü, Osmanlı ilmiye teşkilatında yüksek dereceli ve vilayet kadılıkları için kullanılan terimdir.

"ibtida" Baş, taraf, evvel, başlangıç anlamlarına gelmektedir.

mübeyyin; Açıklayan, beyan eden, meydana koyan anlamlarına gelmektedir.

Bâb-ı Fetvâ Sicil Şubesi, Şeyhülislamlık dairesinde ilmiye sınıfının ve diğer memurların özlük kayıtlarının tutulduğu birim demektir.

Eminü’l-Fetvâ, şeyhülislam dairesinde bulunan ve şeyhülislamlara sorulan dini meselelerin cevabını hazırlamakla ve mahkemelerce verilmiş ilamları incelemekle görevli memura verilen isimdir.

Bir meselenin şeri çözümü ve beyanı doğrultusunda yöneltilen sorunun cevabını veren, mahkemelerin verdiği ilamları inceleyen şeyhülislam dairesindeki fetva kurumuna Fetvahane denilmiştir.

Osmanlı bürokrasisi içinde yapılan yazışmaların karalamalarını hazırlayan memura müsevvid, temize çekenlere ise mübeyyiz denilmiştir.

Tercüme-i Hâl Varakası, memurların özgeçmişlerinin kaydedildiği evrak demektir.

"Sunma, gösterme, takdim etme" kelimelerine karşılık gelen osmanlıca kelime arz'dır. 

Çevre, civar, etraf, yöre anlamlarına gelen kelime havali'dir.

Menkıbeler, hayat hikâyeleri anlamına gelmektedir.

"Pa" kelimesi ayak anlamına gelmektedir.

İstanbul'daki merkez dairelerin, vilayetler ve dış temsilciliklerle yaptıkları yazışmalar ve taşradaki birimlerin kendi aralarındaki yazışmalarına tahrirat adı verilmektedir.

İstida, resmi bir makam ve daireye başvurmak, bir şeyi rica ederek istemek demektir. İstidaname de denilmiştir.

Herhangi bir konu hakkında, alttan üste ve genellikle bir idare veya nezaretin şubelerinden bağlı olduğu üst makama hitaben konuyla ilgili izin istemek ya da bir şubeden diğer bir şubeye durumu anlatmak veya muameleyi sormak için düzenlenen yazıya müzekkere denmektedir.

Hz. Muhammed döneminden sonraki devlet başkanlığı makamına verilen isim hilafet'tir.

Bab, kapı, kısım, bölüm, mevzu anlamlarına gelmektedir.

Âtıfet-i seniyye, sultanın koruması, şefkati ve himayesi altında olmak anlamını taşımaktadır.

Padişahın herhangi bir konuya olan resmi emrinin yazılı haline verilen isim fermandır.

Güzellik, iyilik, eksiksizlik anlamlarına gelen kelime Hüsn demektir.

Aynı şehir, kaza ve beldede bulunan resmi daireler veya şahıslar arasındaki haberleşmeyi temin eden belge tezkire'dir.