Sıfatlar da adlar gibi çeşitlenmiştir. Onları önce gördükleri işe, yani işleyişlerine göre ikiye ayırırız: I. Niteleme Sıfatları, II. Belirtme Sıfatları.

Niteleme sıfatları, varlıkların sahip oldukları nitelikleri gösteren sıfatlardır. Bir varlık adının önünde yer aldıklarında onu bir niteliğini göstererek nitelemiş olurlar.

Sıfatların gösterdikleri nitelikler yoğunluk açısından derecelendirilebilir. Bu da
karşılaştırma, berkitme ve küçültme olmak üzere üç ayrı derecede yapılır.

Farsçada sıfatların fazlalık ve üstünlük derecelerini yapan iki son ek vardır: -ter ve -terîn.

Sıfatları yapılarına göre basit (yalın), türemiş ve birleşik sıfatlar olarak ele alabiliriz.

Gösterme Sıfatları
Bir varlığın zamanca, mekânca ve zihince bulunduğu uzaklığa göre yerini göstererek belirtirler.

Sıfatların adlardan farkı, varlıkları gösteren değil, onlara bağlı kavramlar olmalarıdır. Bu yüzden bir sıfat bir adın önünde niteleyici ve belirtici olarak bulunduğunda çoğul eki almadığı gibi durum ve iyelik ekleri de almaz. Ancak sıfatlar ad ve zamir gibi de kullanılabilir. O zaman anlattığı niteliği taşıyan adın yerine geçer, bir adın söz içindeki işleyişini yüklenir.

Arapça’nın üçlü ve arttırılmış (mezîd) fiillerinin mef‘ul isimleri denilen sıfatfiilleri
en çok -an/-en ve -mış/-miş sıfatfiilleriyle karşılanmış, ancak yukarıda örneklerini verdiğimiz gibi, -dı?/-dik, -du?/-dük’lü biçimler de kullanılmıştır.

-ca/-ce, -ça/-çe: Yukarıda küçültme eki olarak gördüğümüz vurgulu -ca/-ce’den ayrı bir de zarflar üreten vurgusuz ekimiz vardır. Bu ek ulus adlarına geldiğinde nisbet anlamı verir ve o ulusun konuştuğu dilin adı olan adlar yapar.

Türkçe Berkitme Sıfatları
Ekler ve zarflarla yapılmıştır. Fiilden -ağan/-egen;-?an/-ken, -ğan/-gen; -?ın/-kin, -ğın/-gin ve -?ıç/-kiç -ğıç/-giç ekleriyle türetilmiş berkitme sıfatlarıyla XVI. yüz yıl metinlerinde çokça karşılaşılır. Bunların -an/-en ekiyle türemiş sıfatlardan (sıfat-fiillerden) farkı, fiilin belirttiği kılışın kılan (fail, özne) tarafından çok, sürekli, huy ve alışkanlık hâlinde yapıldığını anlatmasıdır.

Arapça Berkitme Sıfatları
Birden çok kalıpla fiilden türetilmiş sıfatlardır. Türetme kalıplarına mübâlağa kalıpları, bu kalıplarla türetilmiş sıfatlara da mübâlağa sıfatları denir.

Türkçe Küçültme Sıfatları
Bunlar,sıfatlardan -ra?/-rek (vurgulu), -ca/-ce ,-ça/-çe (vurgulu), -cak/-cek ve -cı?/-cik ekleriyle yapılmışlardır.

Sıfatların gösterdikleri nitelikler yoğunluk açısından derecelendirilebilir. Bu da karşılaştırma, berkitme ve küçültme olmak üzere üç ayrı derecede yapılır. Niteleme sıfatlarını buna göre karşılaştırma sıfatları, berkitme sıfatları ve küçültme sıfatları diye adlandırırız.

Bir nesnede bulunan niteliğin yoğunluğu başka bir nesneye göre fazla, birden çok nesneye göre ise en üst derecede olabilir. İlki göreli (nisbî) fazlalık derecesi, ikincisi ise salt (mutlak) fazlalık, yani üstünlük derecesidir. Her ikisi de karşılaştırmaya dayanır, bu yüzden sıfatların derece gösteren bu şekillerine karşılaştırma sıfatları denir.

Türkçe Küçültme Sıfatları
Bunlar,sıfatlardan -ra?/-rek (vurgulu), -ca/-ce ,-ça/-çe (vurgulu), -cak/-cek ve -cı?/-cik ekleriyle yapılmışlardır.

Farsça Küçültme Sıfatları

Farsça’da da küçültme sıfatı yapan bir ek yoktur. Osmanlı Türkçesi’nde kullanılan Farsça sıfatlara küçültme anlatımı Türkçe’nin ekleri ve zarflarıyla aktarılmıştır

1. -ca/-ce, -ça/-çe: Yukarıda küçültme eki olarak gördüğümüz vurgulu -ca/-ce’den ayrı bir de zarflar üreten vurgusuz ekimiz vardır.

2. -ğı, -ki: ‘Olan, bulunan’ anlatımındaki bu ek zaman, yer yön zarflarından sıfat ve zarf yapar.

3. -lı/-li, -lu/-lü : Bu ek Osmanlı Türkçesi döneminde işlek ve canlı bir türetme eki olmuştur.

4. -lı?/ -lik. -lu?/-lük: Bu dönemdeki en işlek eklerdendir. ‘İçinlik, yetecek ölçü, değer ve tutar’ gibi bir anlatımı da vardır.

5. -sız/-siz : -lı/-li ekinin anlamca zıddıdır ve eklendiği adın gösterdiği yoğun ve yalın kavrama ‘olmayan, bulunmayan’ anlatımı katar.