Fiil tabanlarının zaman ve kişi ekleri almış şekillerine çekimli fiiller diyoruz.

Bir fiilin basit bildirme çekiminde bu kavramları katan ekler şu sıra içinde gelir: zaman ekleri + kişi ekleri + sayı ekleri. Birleşik çekimlerde ise sıra bugün genel olarak zaman + tarz
+ kişi + sayı biçimindedir.

Her kılış ve oluş bir zaman içinde gerçekleşir. Buna fiilin zamanı diyoruz. Çekimli bir fiilde tabandan sonraki ek, bir kılış ve oluşun hangi zaman parçasında gerçekleştiğini anlatır.
Bu yüzden bu eki de zaman eki olarak adlandırırız.

Çekimli fiillerde zaman kavramından sonra bulunması gerekli ikinci kavram kişi kavramıdır. Her kılış ve oluş bir kişiye bağlı bulunur; dolayısıyla bitmiş bir fiil, kılış ve oluşun
bir zaman içinde gerçekleşmiş olması yanında, mantık bakımından da bir kimse tarafından gerçekleştirilmiş olan fiildir. İşte bu işleyişteki ekler kişi ekleridir. 

Türkçe’de kişi ekleri iki kaynaktan gelir.

Geniş zamanın bildirme kipi aslında basit ya da belirsiz şimdiki zaman kipi sayılır. Ancak
Türkçe’de eskiden beri geçmiş, şimdiki ve gelecek zamanı içine alan kaplayıcı bir zaman anlatımına sahip olmuştur.

Sürmekte olan bir kılış ve oluşun zamanını bildiren bir kiptir. Bu yüzden sürekli şimdiki
zaman kipi de denir.

Osmanlı Türkçesi’nde gelecek zaman anlatımı için birden çok ek kullanılmıştır. Bunlardan, daha sonra istek kipi eki olan a-/-e ile -iser, önceki dönemin gelecek zaman ekleridir.

Çekimsiz fiiller ise fiilin isimleşmiş şekillerdir;
fiil kişi ekleri almadıkları için bunlara bitmemiş fiiller
de denir.

sever-iz, sever-siz,  sever-siñ-iz, sevdi-k,  sevdi-ñ-iz,
sevecek-siz,  sevecek-siñ-iz,  sevecek-ler

Çekimli fiillere eklenen başka bir kavram da tarz’dır. Fiiller bu kavramı birleşik
çekimlerde kazanırlar.

1) i- fiilinin (isim fiilinin) geniş ve dolaylı geçmiş zamanlarında:
??? ???? , ????? güzel-em, güzel-im, ??????? güzel-miş-em, güzel-miş-im;
2) diğer fiillerin geçmiş zaman, şart ve emir dışındaki, yani geniş zaman, şimdiki zaman, gelecek zaman, dolaylı geçmiş zaman, istek ve gereklik çekimlerinde:
????? görür-em, ?????? görür-in, ????? görür-üm, ????????? ba?ayür-üm, ???????? göreyorum, ??????? görecek-im, ?????? görmüş-em/görmüşüm, ?????? göreyim, ?????? ?? gibi;
kullanılan kişi ekleridir.

1) isim fiilinin geçmiş ve şart çekiminde:
???? ???? güzel idi-m, ?????? güzel-di-m, ???? ???? güzel ise-m, ?????? güzel-se-m,
2) diğer fiillerin geçmiş zaman ve şart çekimlerinde:
???? al-dı-m, ???? sev-di-m; ???? al-sa-m, ???? sev-se-m gibi;
kullanılan kişi ekleridir.

? idim, ???? iseñ gibi.

? gel-di-m, ???????? bil-ir-sin, ?????? ver-miş-iz, ?????????? iste-yür-ler gibi.

atarım

atarsın

atar

atarız

atarsınız

atarlar

attım

attın

attı

attık

attınız

attılar

Osmanlı Türkçesi’nde gelecek zaman anlatımı için birden çok ek kullanılmıştır. Bunlardan, daha sonra istek kipi eki olan a-/-e ile -iser, önceki dönemin gelecek zaman ekleridir.
Ancak bunlar, XVI. yüz yıl boyunca ve XVII. yüz yıl içinde de, giderek azalan ölçüde olmak üzere, gelecek zaman anlatımlı ekler olarak kullanılmışlardır. -aca?/-ecek daha sonra
ortaya çıkmış bir ektir.

atacağım

atacaksın

atacak

atacağız

atacaksınız

atacaklar

Çekimli fiillerde zaman kavramından sonraki ikinci
kavram kişi kavramıdır.