Can ve mal güvenliğinin olmadığı yerde bireysel
ve toplumsal yaşam kalitesinden söz etmek mümkün değildir. Bu nedenledir ki güvenlik hizmeti insanlığın var oluşundan bu yana her zaman başta gelen ihtiyaçlar arasındadır. Güvenlik ihtiyacının karşılanmadığı durumlarda insanların diğer ihtiyaçları da olumsuz şekilde etkilenmiş, hatta bir anlam ifade etmez hale gelmiştir.

Güvenlik hizmeti kavramı geniş bir alana hitap
etmektedir. Günümüzde güvenlik kavramı artık bireysel, toplumsal, ekonomik, psikolojik, siyasal, hukuki, ulusal ve uluslararası bağlamda çok geniş ve girift bir boyut kazanmıştır. Güvenlik olgusunun kapsama alanı o kadar çok genişlemiştir ki, bu kavramın neleri içerdiği konusundan çok neleri içermediğini ifade etmek belki daha anlamlı olacaktır. Bu değerlendirmeler ışığında
güvenlik ekonomi, dış politika, istihbarat, iç güvenlik, sanayi, teknoloji gibi birçok alanda yer bulan bir kavram haline gelmiştir. Günümüzde güvenlik denildiğinde daha çok devlet, savaş, suç, suçlular, terör, emniyet ve asayiş gibi konular insanın aklına gelir. Bu bağlamda, güvenlik
birey, toplum, devlet ve uluslararası güvenliği içine alan geniş bir yelpazede ele alınmaktadır

Türkiye’de iç güvenlik hizmetleri genel anlamda
kamu ve özel olmak üzere iki temel kategoride yerine getirilir. Kamu hizmeti olarak, iç güvenlik hizmetlerinin yürütülmesinden birinci derecede sorumlu makam İçişleri Bakanlığıdır. Bu hizmetler Türkiye’de genel kolluk olarak tanımlanan polis, jandarma ve sahil güvenlik teşkilatları
tarafından yürütülmektedir. Genel hatlarıyla, şehirlerde polis, kırsal alanda jandarma ve deniz sınırlarının güvenliğinden de sahil güvenlik teşkilatları sorumludur. Bu teşkilatlar güvenlik sektörünün kamu ayaklarını oluşturmaktadır. İç güvenliğin sağlanmasında bir de genel
kolluğun dışında kalan ve yasal yetkileri sadece belirli alanlar, belirli konular ve hukuki adımlarla sınırlı olan orman muhafaza, gümrük muhafaza ve belediye zabıtası gibi diğer kamu kurumları da bulunmaktadır. Bu birimler özel kolluk olarak adlandırılmaktadır. Devletin farklı kurum ve yöntemlerle sunduğu güvenlik hizmetini yeterli
bulmayan bireyler, özel şirketler, işletmeler ve diğer örgütlenmeler bu konudaki yasal düzenlemeler çerçevesinde kendileri özel güvenlik hizmetlerini doğrudan sağlayabilmekte veya bu konuda yetkili bir şirketten hizmet satın alabilmektedir.

Vatandaşların, özel kurumların ve örgütlenmelerin can ve mal güvenliğini sağlamak amacıyla sunulan bu hizmetler genel ve özel kolluk dışında kalan özel güvenlik hizmetleri kapsamına girmektedir. Özel güvenlik hizmetleri kamu güvenliğini tamamlayıcı mahiyettedir. Özel güvenlik hizmeti ancak; kişiler tarafından özel güvenlik görevlisi istihdam edilerek, kurum veya kuruluş bünyesinde özel güvenlik birimi kurularak veya özel güvenlik şirketlerinden hizmet satın alınmak suretiyle sağlanmaktadır.

Psikiyatrist Abraham Maslow’a göre insanlarda beş evrensel ihtiyacın hiyerarşisi vardır. Bu ihtiyaçlar şunlardır:

• Yaşamla ilgili ihtiyaçlar: Yeme ve sığınma.
• Güvenlik ihtiyaçları: Korunma ve güvenlik
• Sevgi, şefkat ait olma hissi: insanların aile, arkadaş, iş ve dinsel gruplar, kardeş toplumlar gibi sosyal grupların parçası olduğunu hissetme
• Saygı görme ihtiyacı: İş ve sosyal aktivitelerde sosyal tanıma gibi kendini tatmin etme
• Kendini ispatlama, gösterme

Güvenlik, Maslow’un hiyerarşisinde en temel
ihtiyaçlar hiyerarşisinde baştan ikinci sırada yer almıştır. Bu ihtiyacın zamanında ve yeterli ölçülerde
karşılanamaması daha sonra gelen ihtiyaçların
giderilmesini de engeller. Eğer suç, bireylerin ve toplumun kalitesini doğrudan azaltacak ciddi bir sosyal sorun olarak görülmeseydi güvenlik ve suçun önlenmesi konuları pek bir önem taşımaz ve insanoğlu için en temel ihtiyaçlardan biri olarak kabul edilmezdi.

Mağdur, herhangi bir konuda zarara veya
haksızlığa uğramış, belirli kazanımlardan mahrum kalmış kişi demektir. Mağdur, aynı zamanda, fiziksel veya zihinsel zarar, duygusal acı çekme, ekonomik kayıp veya temel hakların önemli derecede azalması gibi durumları içeren zarardan bireysel veya ortak olarak rahatsız olan, etkilenen, acı çeken kişidir. Mağduriyet ise söz konusu eyleme bağlı olarak mağdurun içine düştüğü sosyal,
ekonomik, hukuki ve/veya ruhsal zarar durumudur. Bu anlamda, doğrudan mağdur olan kişinin yakın aile fertlerini veya zor durumdaki mağdurlara yardım etmek, mağdur olmasını önlemek için yapılan müdahale sırasında zarar gören, acı çeken kişileri tanımlamak için de mağdur kavramı kullanılmaktadır.

Bir mağduriyetin meydana gelebilmesi için dört unsurun varlığı gereklidir. Bunlar şunlardır:

• Olağan dışı bir olayın meydana gelmesi (suç, kaza ve doğal afet gibi)
• Meydana gelen olay sonucunda bir zararın oluşması
• Zararla birlikte hak kaybına uğrayan insanların bulunması
• Ortaya çıkan zararın kişiler üzerinde (mağdur) belli bir süre etkili olması

Mağduriyet denilince akla ilk gelen ve mağduriyet türleri arasında en çok bilinen suç mağduriyetidir. Suç mağduru kavramını anlayabilmek için
değişik araştırmacı ve bilim adamı tarafından yapılan tarifleri ele almakta yarar bulunmaktadır. Bu alandaki çalışmalarıyla tanınmış Sutherland suçu, “devlet tarafından yasaklanan, devlete karşı verilen bir zarar ve en azından son bir çare olarak cezalandırma yoluyla, devletin tepki vermesi gereken davranış” olarak tarif etmektedir. Diğer taraftan Parkins ise suç için, “yasalar tarafından tarif edilen ve cezalandırılabilir olan herhangi bir sosyal zarar” demektedir. Mağdur kısa ve net bir ifadeyle, hukuki anlamda, kendisine karşı suç işlenen kişi olarak tanımlanmaktadır.

Kişilerin her türlü fiziki ve manevi tehdit, tehlike
ve saldırılara karşı korunması, günlük faaliyetlerinde, konutlarında ve çalışma yerlerinde can güvenliklerinin sağlanması ve utandırıcı, mahcup edici durumlardan uzak tutulması amacıyla, koruma hizmetleri kapsamında gerekli
her türlü tertip ve tedbirler alınmaktadır. Kişilere koruma hizmeti sunulmasının özünde ve temel felsefesinde sadece fertlerin değil, genel olarak toplumun korunması ve genel huzur ortamının sağlanması esası vardır. Bir devlet büyüğü veya önemli bir kişi hedef alınırken birinci derecede onun bireysel kişiliği ve yönü göz önünde
bulundurulmaz. Esas hedef, toplumda meydana
getirilebilecek yankı, kargaşa ve güvensizlik ortamıdır. Burada, yukarıda söz edilen kişilerden herhangi birine karşı yapılan saldırı görünüşte sadece bir kişiye karşı yapılmış bir saldırı gibi olsa da, bu gibi durumlarda, kişinin sahip olduğu unvan ve konum nedeniyle bu olayların toplum hayatında yaratacağı huzursuzluk ve güvensizlik ortamı, çok daha ciddi bir etkiye sahiptir. Bu nedenle, kişilere sunulan koruma hizmetinin çok yönlü bir yeri ve önemi vardır.

Kişilere verilen koruma hizmeti; ‘Özel Koruma’,
‘Yakın Koruma’, ‘Konut ve İşyeri Koruma’, ‘Konut
Koruma’ ve ‘İşyeri Koruma’ şeklinde sınıflandırmadan oluşan beş çeşit koruma tedbirini kapsamaktadır.

Özel Koruma; korunacak kişinin konut, işyeri ve
gezilerinde her türlü tehlikeden korunması için alınacak koruma tedbirlerinin tümünü ifade etmektedir.

Yakın Koruma; korunacak kişiye konutu ve
işyeri dışında refakat etmek suretiyle sağlanan koruma hizmetlerini ifade etmek için kullanılmaktadır.

Konut ve İşyeri Koruma; korunacak kişinin
konutunda ve işyerinde nokta tesis etmek veya yakınında motorlu devriye hizmeti sağlamak suretiyle oluşturulan devamlı koruma tedbirlerini içermektedir.

Konut Koruma; korunacak kişinin konutunda
nokta tesis etmek veya yakınında düzenli olarak motorlu devriye hizmeti sunmak suretiyle sağlanacak devamlı koruma tedbirlerini kapsamaktadır.

İşyeri Koruma; korunacak kişinin işyerinde nokta
tesis etmek veya yakınında düzenli motorlu devriye
görevlendirmek suretiyle sağlanacak devamlı koruma tedbirlerinden oluşmaktadır.

Koruma altına alınacak kişilerin devamlı ve
yakın koruma hizmetlerini yürütmek üzere özel olarak seçilmiş ve eğitilmiş olan kişilere ‘Özel Koruma Personeli’ denilir.

Koruma altına alınması gerekenler ile haklarında koruma kararı verilmiş olan kişiler; konumları, görevleri, faaliyetleri ve özellikleri dikkate alınmak suretiyle iki temel grup içinde değerlendirilebilir. Bunlar;

• Devlet tarafından genel kolluk teşkilatları vasıtasıyla koruma hizmeti sunulan kişiler
• Özel güvenlik teşkilatları tarafından özel koruma hizmeti sunulan kişiler.

Devlet tarafından genel kolluk birimleri vasıtasıyla haklarında özel koruma hizmeti uygulanan kişiler altı gruba ayrılmaktadır. Bunlar şunlardır:

• Görevi sebebiyle korumaya alınan kişiler
• Taleplerine bakılmaksızın, görevleri süresince korumaya alınan diğer kişiler
• Görevden ayrıldıktan sonra, taleplerine bakılmaksızın süreli olarak korumaya alınan kişiler
• Talepleri halinde görevleri süresince korumaya alınan kişiler
• Talepleri halinde korumaya alınan diğer kişiler
• İstihbarat birimlerinin talebi üzerine korumaya alınan kişiler Özel koruma hizmeti sunulan tanıklar ve görevliler

Cumhurbaşkanı, Türkiye Büyük Millet Meclisi
Başkanı, Başbakan ile bu kişilerin aile fertlerine ve
Bakanlar Kurulu üyelerine bu konuda herhangi bir
talepleri aranmaksızın, her zaman ve her yerde, herhangi bir tehlike ve saldırıya karşı korunmaları için gerekli her türlü tertip ve tedbiri almak, aldırtmak ve uygulamak, uygulatmak üzere özel koruma hizmetleri sunulmaktadır Bu görevler, Emniyet Genel Müdürlüğü Koruma Dairesi
Başkanlığı tarafından yerine getirilmektedir. Ülkemiz devlet büyüklerinin koruma hizmetlerinin yürütülmesinin yanı sıra ülkemizi ziyaret eden yabancı devlet büyüklerine de, bu çerçevede, özel koruma hizmeti sağlanmaktadır.

Örgütlü suçlarla mücadelede görev yapan
personel ile bu suçların aydınlatılması sanıkların
suçluluklarının ispatlanması konusunda bilgiler veren tanıklar ile gizli görevli olarak çalışan kamu görevlisinin korunması 5726 Sayılı Tanık Koruma Kanununda düzenlenmiştir. Suç örgütleri aleyhlerine tanıklık yapacak kişileri tehdit ederek veya şiddet kullanmak suretiyle (kendilerine veya yakınlarına) zarar vererek tanıklık yapmalarını engellemeye veya yalancı tanıklık yapmaya
zorlamaktadırlar. Bu suçlarla mücadelede başarılı
olabilmek için böyle bir uygulama kaçınılmazdır. Tanığın ve koruma altına alınan görevlinin kimlik bilgileri ile görevlerine ve özel hayatlarına ilişkin bilgilerin açıklanması yasak olup maksimum güvenlik merkezli bir koruma anlayışı hâkimdir.

Kişilerin korunmasında sağlanan koruma
hizmetinin en önemli ve öncelikli amacı; korunan kişiyi bedensel bir zarardan korumak, hayatını tehlikeye sokacak her türlü durumlardan (cinayet, tehdit, kaçırma, trafik kazası vb.) uzak tutmak; utandırıcı, rahatsız edici ve gülünç duruma düşürücü hallerden (bağırmak, tükürmek, yumurta vb. maddeler atmak, saldırganın teşhirde bulunması vs.) korumaktır. Koruma hizmetinin özünde, kendisine yakın koruma hizmeti sunulan kişiyi (ve aile yakınlarını her türlü muhtemel tehlikeden uzak tutmak, her zaman ve her yerde huzur ve emniyet içinde olmasını sağlamak amacı bulunmaktadır.

Yakın koruma yürüten personel dikkate alması gereken hususlar şunlardır:

• Korunan kişinin her türlü emniyetini sağlamak, korunan kişiyi her türlü zarar ve olası tehlikelerden uzak tutmak. Tehlike olarak görülen durum gerçek, mevcut bir olay olabileceği gibi, genelde, meydana gelme olasılığı bulunan tehlikeleri içeren olası bir risk unsurudur.
• Potansiyel tehdit unsurlarına karşı önleyici ve koruyucu rol oynamak.
• Korunan kişiyi, üzecek, utandıracak, mahcup edecek ve benzeri zor durumlara sokacak durum ve gelişmelerden uzak tutmak (Örneğin; birinin korunan kişiye tükürmesi, hakaret etmesi veya üstüne domates fırlatması gibi).
• Korunan kişinin, kendisini her konuda huzurlu ve emniyette hissetmesini sağlamak.
• Korunan kişinin, her zaman ve her koşul altında, yapması gereken olağan işlerini yerine getirmesini, yasal çerçevedeki hareketlerini herhangi bir sınırlama olmadan yerine getirmesini sağlamak.
• Koruma hizmetinin sunulmasında korunan kişinin olağan iş, yaşam ve görevlerini engellememek.
• Korunan kişiye karşı yapılabilecek her türlü saldırıyı anında göğüslemek ve bertaraf etmek.
• Korunan kişiye karşı saldırıda bulunan kişi veya kişileri, ileri zararların önüne geçebilmek için gerektiğinde etkisiz hale getirmek.
• Her türlü iş ve faaliyetlerini, korunan kişinin mesaisine ve yaşam şekline göre ayarlamak ve adapte etmek.

Korunan kişinin konut, ikametgâh ya da gideceği
yerlerde, girişten önce görevliler tarafından, kişilerin üzerinde ve eşyalarında güvenliği tehlikeye düşürebilecek maddelerin varlığının teknolojik güvenlik cihazları (kapı ve el tipi metal detektörler vb.) ile tespit edilmesi ve bu maddelerden arınmış şekilde içeri girmesini temin amacıyla yapılan işlemlere “Güvenlik kontrolü” denir.

Kişilerin kontrolünde genellikle kapı ve el tipi
metal detektörler kullanılır. Bunlar metale duyarlı
cihazlardır. Bunların haricinde patlayıcı tespit sistemleri ile Bodyscanner (ülkemizde ve dünyada en yaygın olarak kullanılan metal detektörlerdir) tarama sistemleri mevcuttur. Güvenlik kontrolü için kapı detektöründen geçirilen kişi cihazda herhangi bir uyarı sinyaline sebebiyet vermiyorsa temiz kabul edilir. Cihazın sinyal vermesi durumunda ise kontrol işlemi, birkaç kez tekrarlanır. Buna rağmen, sinyalin kaynağı tespit edilemiyor ise sinyalin kaynağını nokta olarak tespit etmek amacıyla el tipi metal detektör kullanılır.

Yakın koruma sistemini oluşturan aşamalar
şunlardır:

• Muhtemel tehlikenin varlığı
• Korunan kişinin muhtemel tehlikeden zarar görmeden uzaklaştırılabileceği bir güzergahın seçimi
• Muhtemel tehlikenin ortadan kaldırılması
• Saldırının veya saldırganın bertaraf edilmesi

Muhtemel tehlike, genel olarak; korunan kişinin
yaşamı içerisinde, karşılaşma olasılığı yüksek olmakla birlikte, nerede ne zaman ortaya çıkabileceği belli olmayan ve meydana gelmesi halinde de kendisi için fiziksel veya manevi zarara yol açabilecek olan tehlikedir.

Korumanın temel ilkeleri şunlardır:
1. Tam (%100) koruma mümkün değildir.
2. Koruma hizmeti görünür olmalıdır.
3. Koruma hizmetlerinde esas husus caydırıcılıktır.
4. Koruma elemanları her türlü tehlikeye karşı
müdahale edebilecek yapıda olmalıdır.
5. Koruma hizmeti esnek olmalıdır.
6. Koruma hizmeti sistemli ve devamlı olmalıdır.
7. Koruma yöntemi ve şekli belirlenmelidir.
8. Koruma bir plan dâhilinde yapılmalıdır.
9. Koruma planı yetkililer dışında
değiştirilmemelidir.
10. Koruma elemanları teknik cihaz ve teknolojiler
hakkında bilgi sahibi olmalıdır.
11. Koruma elemanları, korunan kişiye adapte
olmalıdır.
12. Koruma elemanları diğer güvenlik birimleriyle
işbirliği ve koordinasyon içinde bulunmalıdır.
13. Koruma hizmeti önceden tahmin edilemez
olmalıdır.
14. Görev sınırları bilinmelidir.
15. Korunan kişi, yakın koruma modeli hakkında
bilgilendirilmelidir.
16. Ekip çalışması ve uyumu olmalıdır

Yakın koruma hizmeti, korunan kişiye göre
uyarlanır, düzenlenir. Bu çalışma, korunan kişinin
görevini, günlük faaliyetlerini veya işini engellememelidir. Tam tersi, bu hususlar dikkate alınmak suretiyle planlanmalı ve tasarlanmalıdır. Özel ilişkilerine karışmadan, korunan kişinin hareket serbestliği olacak şekilde gerçekleştirilmelidir. Böylece, korunan kişi aldığı
bu hizmetten mağdur olmamalı ve sıkılmamalıdır.

Yakın koruma hizmetinin temel amaçları
şunlardır:
1. Korunan kişinin can güvenliğini sağlamak.
2. Olası her türlü saldırılara karşı caydırıcı rol
oynamak.
3. Korunan kişiyi, üzecek, utandıracak, mahcup
edecek ve benzeri zor durumlara sokacak durum
ve gelişmelerden uzak tutmak (Örneğin; birinin
korunan kişiye tükürmesi, hakaret etmesi veya
üstüne domates fırlatması gibi).
4. Korunan kişinin, kendisini her konuda huzurlu ve
emniyette hissetmesini sağlamak.
5. Korunan kişinin, her zaman ve her koşul altında,
yapması gereken olağan işlerini yasal
çerçevedeki hareketlerini herhangi bir sınırlama
olmadan yerine getirmesini sağlamak.
6. Koruma hizmetinin sunulmasında korunan
kişinin olağan iş, yaşam ve görevlerini
engellememek.
7. Korunan kişiye karşı yapılabilecek her türlü
saldırıyı anında göğüslemek ve bertaraf etmek.
8. Korunan kişiye karşı saldırıda bulunan kişi veya
kişileri, ileri zararların önüne geçebilmek için
gerektiğinde etkisiz hale getirmek.
9. Her türlü iş ve faaliyetlerini, korunan kişinin
mesaisine ve yaşam şekline göre ayarlamak ve
adapte etmek.

Yakın koruma ekibinin yapılanması şu şekildedir:

1. Koruma Amiri
2. Ekip Amiri
3. Koruma Görevlileri

• Öncü (Ön tetkik- eskort ekibi) korumalar
• Takip arabalarındaki korumalar
• Sürücüler (makam ve ekip sürücüleri)

Kişinin korunması, güvenlik çemberleri olarak
adlandırılan güven altına alınmış alanların
oluşturulmasıyla sağlanmaktadır. Güven altına alınan bu alanlar, her mevkide korunan kesimin etrafında kurulmalıdır. Çemberlerin genel anlamdaki amacı meydana gelebilecek tehlikelerin korunan kişiye ulaşmadan içeride eritilmesi, yok edilmesidir.

Bu ve benzeri yerlerde sunulan koruma
hizmetinde, en başta yapılması gereken çalışma bu
yerlerin öncü tetkikinin yapılmasıdır. Daha sonra
aşağıdaki fonksiyonlar yerine getirilmelidir:
1. Yapılan araştırma ve incelemeler neticesinde,
alınması gereken tedbir ve düzenlemeler kontrol
edilmelidir.
2. Araçtan inilen ve binilen yerler tespit edilmelidir.
3. Kalabalığı kontrol altında tutmak için kullanılan
bariyerlerin kontrolünde diğer güvenlik birimleri
ile koordine sağlanmalıdır.
4. Korunan kişiye ve koruma ekibine ait araçların
park edeceği yerler belirlenmeli ve kontrol
altında tutulmalıdır.
5. Toplantı veya benzeri bir etkinliğin yapılacağı
yerde konulacak kürsü veya oluşturulacak
platform mümkün olduğu kadar halktan uzak
olmalı, platform veya kürsü ile halk arasında
geçişi ve erişimi engelleyecek bariyer
kullanılmalıdır.
6. Kalabalığın arasındaki sıra dışı hareketliliği takip
ve gözlemlemek üzere eldeki personel sayısına
göre öncü koruma yerleştirilmelidir.
7. Yaklaşma yolunun (kalabalığın bulunduğu
bölgeyi bölen) takip, gözetleme ve beklenmedik
durumlara müdahale imkânı vermesi açısından
platform veya kürsüden uzak olması
sağlanmalıdır.
8. Kalabalığın kontrol edilemez bir duruma gelmesi
durumunda korunan kişi bulunduğu mevkiden
uzaklaştırılmalıdır.
9. Korunan kişinin halkla olan fiziki temaslarında
koruma ekibi son derece dikkatli olmalı,
tokalaşmalarda ellere dikkat edilmelidir.

Tarifeli bir uçak yolculuğunda korunan kişi ayrı
oturmalı ve eğer mümkün ise önüne ve arkasına birer yakın koruma personeli oturtulmalıdır. Bu temel uygulamanın yanı sıra, aşağıdaki hususlarda dikkatli olunmalıdır:
1. İhtiyaç yerlerinin (WC, Lavabo) güvenlik
kontrolleri önceden yapılarak, buraların kontrol
altında tutulması sağlanmalıdır.
2. Uçuş personeli hakkında bilgi elde edinilmelidir.
3. Yolcuların beraberlerindeki eşyaların “kontrol
edilmiştir” damgası taşıyıp taşımadıkları kontrol
edilmelidir.
4. Korunan kişinin VIP salonunu kullanması imkânı
varsa, daha güvenli olması açısından buralar
tercih edilmelidir.