Yakalama, kişinin özgürlüğünün hakim kararı olmaksızın geçici olarak kısıtlanmasını ifade eden bir tedbirdir

Kanunun 7. maddesinde, özel güvenlik görevlilerinin yakalama yetkisi dört hâlde kabul edilmiştir. Bunlardan ikisi önleme amaçlı, diğer ikisi de adli amaçlı olarak verilen yakalama yetkisini kapsamaktadır.

Özel güvenlik görevlileri kişi veya eşyalar bakımından doğabilecek bir tehlikenin gerçekleşmesini önlemek amacıyla şu iki hâlde yakalama yetkisine sahiptir: a) Kişinin vücudu veya sağlığı bakımından mevcut bir tehlikeden korunması amacıyla yakalama (m. 7/1-ı), b) Olay yerini ve delilleri koruma amacıyla Ceza Muhakemesi Kanununun 168. maddesine göre yakalama (m. 7/1-j).

a) Kişinin vücudu veya sağlığı bakımından mevcut bir tehlikeden korunması amacıyla yakalamanın amacı, yakalanan kişinin kendisinin mevcut bir tehlikeden korunmasıdır.

Özel güvenlik görevlileri bunun yanı sıra olay yerini ve delillerini korumak amacıyla CMK m. 168’e göre de yakalama yetkisine sahiptir.

Özel güvenlik görevlileri, görev alanında bir suçla karşılaştıklarında suça el koymak, devamını önlemek, sanığı tespit ve yakalama ile olay yerini ve suç delillerini muhafaza ve yetkili genel kolluğa teslim etmekle görevli ve yetkili kılınmışlardır. A

Olay yerinde görevine ait işlemlere başlayan adli kolluk görevlisi, bunların yapılmasına engel olan veya yetkisi içinde aldığı tedbirlere aykırı davranan kişileri, işlemler sonuçlanıncaya kadar ve gerektiğinde zor kullanarak bundan men eder.

Adli amaçlı yakalamadan maksat, suç işlediği yönünde hakkında kuvvetli iz, eser, emare ve delil bulunan kişinin, hakim kararı olmaksızın özgürlüğünün geçici olarak kısıtlanmasıdır.

Kanunun 7. maddesinde özel güvenlik görevlilerine iki hâlde adli amaçlı yakalama işlemine başvurma yetkisi verilmiştir: a) Ceza Muhakemesi Kanununun 90. maddesine göre yakalama (m. 7/1-c), b) Görev alanında, haklarında yakalama emri veya mahkûmiyet kararı bulunan kişileri yakalama ve arama (m. 7/1-d).

herkes tarafından geçici olarak yakalama şu hallerde yapılabilir: a. Kişiye suçu işlerken rastlanması. b. Suçüstü bir fiilden dolayı izlenen kişinin kaçması olasılığının bulunması veya hemen kimliğini belirleme olanağının bulunmaması (CMK m. 90/1)

Kolluk görevlileri, tutuklama kararı veya yakalama emri düzenlenmesini gerektiren ve gecikmesinde sakınca bulunan hâllerde; Cumhuriyet savcısına veya amirlerine derhâl başvurma olanağı bulunmadığı takdirde, yakalama yetkisine sahiptirler.

CMK’nin 98. maddesine göre soruşturma evresinde yakalama emri a) çağrı üzerine gelmeyen veya çağrı yapılamayan şüpheli hakkında Cumhuriyet savcısının talebi üzerine sulh ceza hakimi tarafından, b) tutuklama talebinin reddi kararına itiraz edilmesi ve itirazın kabulü hâlinde itiraz merci tarafından, düzenlenebilir.

Mahkûmiyet kararı, kendisine isnat edilen suçu işlediği sabit olan sanık hakkında verilir (CMK m. 223/6)

Mahkûmiyet kararı, kendisine isnat edilen suçu işlediği sabit olan sanık hakkında verilir (CMK m. 223/6). Buradaki yakalamanın amacı verilen mahkûmiyet kararının infazının sağlanmasıdır. Mahkûmiyet hükümleri kesinleşmeden infaz edilemeyeceği için, özel güvenlik görevlileri ancak haklarındaki mahkûmiyet kararı kesinleşen kişileri yakalayabilirler.

Hapis cezasını içeren kesinleşmiş mahkûmiyet kararları, mahkemece, hangi hükümlü veya hangi cezanın infazına ilişkin olduğu açıkça belirtilerek Cumhuriyet Başsavcılığına verilmekte, savcılık tarafından cezanın süresi gözetilerek hükümlü hakkında çağrı kâğıdı veya yakalama emri çıkarılmaktadır (İnfaz Kanunu m. 20/1, 2)

Özel güvenlik görevlilerine tanınan zor kullanma yetkisi, esas itibarıyla bir hukuka uygunluk sebebinin icrası kapsamında işlenen fiillerle ilişkili olarak tanınmıştır.

Özel güvenlik görevlileri zor kullanma yetkisinin kullanılmasını gerektiren bütün bu olayları en seri vasıtayla yetkili genel kolluğa bildirmek ve yakaladığı kişi ve el konulan eşyayı genel kolluğa teslim etmek yükümlülüğündedir (m. 9/3).

Hangi koruma ve güvenlik hizmeti için ne miktar ve özellikte ateşli silah bulundurulabileceği özel güvenlik komisyonu tarafından belirlenecektir (m. 8/1).

Özel güvenlik görevlileri, görev alanlarında bir suçla karşılaştıklarında ilk yapacakları iş suça el koymak, yani suçun devamını önlemektir.

Özel güvenlik görevlilerinin suç üstü yakalanan failin kendisine ve çevresindeki insanlara zarar vermesini önlemek için kaba üst araması yapmaları da yetkileri dahilindedir. Son olarak yakaladıkları faili, suça ilişkin delilleri ve olay yerini genel kolluğa teslim etmekle yükümlüdürler.