Devlet, dış güvenliği sağlamak üzere Türk Silahlı Kuvvetleri (Genel Kurmay Başkanlığı) teşkilatın görevlendirmiştir.

devlet,  iç güvenliği (kamu düzeni) sağlamak üzere de İçişleri Bakanlığı ve bunun bünyesinde Emniyet Genel Müdürlüğü teşkilatını oluşturmuştur

Özel güvenlik alanındaki faaliyetlerin sıkı denetimi, bu faaliyete başlamada “izin usulünün” getirilmesi ile başlamaktadır. Genel anlamda kamu hizmetlerinin özel hukuk kişileri aracılığıyla sunumunda yapılacak bir sözleşme çerçevesinde “müşterek emanet usulü”, iltizam usulü” ve “imtiyaz usulü” gibi usuller bulunmaktadır.

“izin-ruhsat” : idarenin tek taraflı iradesi ile özel hukuk kişisi faaliyete başlayabilmekte, yine belli şartlar gerçekleştiğinde idarenin tek taraflı iradesi ile izin geri alınabilmektedir.

Kamu hizmetlerinin sunumunda  “izin-ruhsat” usulü vardır. Bu usulde idarenin tek taraflı iradesi ile özel hukuk kişisi faaliyete başlayabilmekte, yine belli şartlar gerçekleştiğinde idarenin tek taraflı iradesi ile izin geri alınabilmektedir. Görüldüğü üzere bu usulde idare daha üstün konumda ve denetim yetkisi daha fazladır.

Özel güvenlik hizmetinde izin usülü benimsenmiştir.

Kişilerin silahlı personel tarafından korunması, kurum ve kuruluşlar bünyesinde özel güvenlik birimi kurulması veya güvenlik hizmetinin şirketlere gördürülmesi özel güvenlik komisyonunun kararı üzerine valinin iznine bağlıdır

Şirketlerin özel güvenlik alanında faaliyette bulunması İçişleri Bakanlığının iznine tâbidir (680 sayılı KHK’nın 66. maddesi ile değişik m. 5)

Özel güvenlik görevi yapacak kişilere, çalışma izni verilmesi valiliklerin yetkisindedir (680 sayılı KHK’nın 70. maddesi ile değişik m. 11)

özel güvenlik eğitimi izni de İçişleri Bakanlığınca verilir (m. 14).

özel güvenlik üzerinde denetim yetkisi olan merciler İçişleri Bakanlığı, valilikler ve kaymakamlıklardır.

Mülkî idare amirleri; kamu güvenliğinin gerektirdiği hallerde özel güvenlik izni verilen yerlerde alınan özel güvenlik tedbirlerini denetlemeye ve yetersiz bulduğu takdirde ek önlemler almaya yetkilidir.”

“Kamu güvenliğinin sağlanması yönünden 5442 sayılı İl İdaresi Kanunu ile vali ve kaymakamlara verilen yetkiler saklıdır. Bu yetkilerin kullanılması durumunda özel güvenlik birimi ve özel güvenlik personeli mülkî idare amirinin ve genel kolluk amirinin emirlerini yerine getirmek zorundadır.”

Görüldüğü üzere ilk fıkraya göre mülki amirler, belirtilen alanlarda güvenlik açısından ek önlemler almaya ve bu alanlardaki özel güvenlik tedbirlerini denetlemeye yetkilidirler.

Vali, il sınırları içinde bulunan genel ve özel bütün kolluk kuvvet ve teşkilatının amiridir. Suç işlenmesini önlemek, kamu düzen ve güvenini korumak için gereken tedbirleri alır. Bu maksatla devletin genel ve özel kolluk kuvvetlerini istihdam eder, bu teşkilat amir ve memurları vali tarafından verilen emirleri derhal yerine getirmekle yükümlüdür.

ilçe sınırları içinde bulunan genel ve özel kolluk kuvvet ve teşkilatının amiri kaymakamdır.

Bakanlık ve valilikler, Kanun ve bu Yönetmelik hükümlerinin yerine getirilip getirilmediğini, yasak uygulama ve davranışların bulunup bulunmadığını ve amaç dışında faaliyet gösterilip gösterilmediğini tespit etmek amacıyla, özel güvenlik şirketlerini, alarm izleme merkezlerini, özel güvenlik birimlerini ve özel eğitim kurumlarını her zaman denetleyebilir.

İçişleri Bakanlığı ve Valiliklerce yapılacak denetimde ele alınacak konular şunlardır: • Faaliyet izninin ve personelin çalışma izinlerinin geçerli olup olmadığı, • Özel güvenlik görevlileri için mali sorumluluk sigortasının yaptırılıp yaptırılmadığı, • Üçüncü kişilere verilen koruma ve güvenlik hizmetlerine ilişkin sözleşmelerin usulüne uygun düzenlenip düzenlenmediği ve bu sözleşmelerin zamanında valiliğe bildirilip bildirilmediği, • Görev alanına uyulup uyulmadığı, • Silah ve teçhizatın ruhsatlı olup olmadığı ve bunların usulüne uygun korunup korunmadığı, • Kayıt ve defterlerin usulüne uygun tutulup tutulmadığı, • Eğitim hizmetlerinin bu Yönetmelik hükümlerine uygun yürütülüp yürütülmediği, • Kanun ve bu Yönetmeliğin diğer hükümlerinin uygulanıp uygulanmadığı, • Amaç dışında faaliyet gösterilip gösterilmediğidir.

Denetime tabi kişi ve kuruluşlar şunlardır: • Özel güvenlik birimleri, • Özel güvenlik şirketleri, • Özel güvenlik eğitimi veren kurumlar, • Özel güvenlik hizmetinden yararlanan gerçek kişiler, • Özel güvenlik hizmetinden yararlanan yerler. 

5188 sayılı Kanunun “denetim” başlığını taşıyan 22. maddesinde, İçişleri Bakanlığı ve valiliklerin, özel güvenlik hizmetleri kapsamında, “özel güvenlik birimlerini”, “özel güvenlik şirketlerini” ve “özel güvenlik eğitimi veren kurumlarını” denetleyecekleri ifade edilmektedir.

Özel güvenlik izni alan gerçek kişiler ile güvenlik şirketinden güvenlik hizmeti satın alan kurumlar bakımından yapılan denetimlerde şu hususlara bakılmaktadır: a) Özel güvenlik izninin alınıp alınmadığı, b) Güvenlik şirketi ile sözleşme yapılıp yapılmadığı, c) Ateşli silahların demirbaşa kaydedilip edilmediği, d) Silah bulundurma ruhsatlarının alınıp alınmadığı, e) Silahların devir teslim defterine düzenli kaydedilip edilmediği, f) Ateşli silahların görev dışında uygun yerde muhafaza edilip edilmediği, g) Silahların bakımlarının düzenli yapılıp yapılmadığı

Özel güvenlik şirketinin denetimlerinde şu hususlara bakılmaktadır: a) Şirketin hizmet vermeye başlamasında, süresinde gerekli bildirimin yapılıp yapılmadığı, b) Şirketin, güvenlik hizmeti verdiği yere, güvenlik personelinin çalışma izinlerini verip vermediği, c) Özel güvenlik personeli için mali sorumluluk sigortası yaptırıp, gerekli bildirimin süresinde yapılıp yapılmadığı, d) Fiilen çalışma özel güvenlik görevlilerinin listesinin zamanında bildirilip bildirilmediği, e) Özel güvenlik personelinin teçhizatı ve kıyafetleri için yetkili merciden onay alınıp alınmadığı, f) Koruma ve güvenlik planının süresinde yetkili merciye verilip verilmediği, g) Özel güvenlik görevlisi ile yapılan iş sözleşmesinin var olup olmadığı.

Grev yasağına uymayan özel güvenlik görevlileri altı ay süreyle özel güvenlik alanında görev alamazlar.