ÖZEL VERGİ HUKUKU II Dersi KATMA DEĞER VERGİSİ - II soru cevapları:

Toplam 51 Soru & Cevap
PAYLAŞ:

#1

SORU: Katma Değer Vergisinde bulunan istisnalar nelerdir?


CEVAP: Katma Değer Vergisinde bulunan istisnalar aşağıdaki başlıklar halinde ifade edilebilir: • İhracat İstisnası • Deniz, Hava ve Demir Yolu Taşıma Araçları İstisnası • Kıymetli Maden ve Petrol Arama İstisnası • Teşvik Belgeli Yatırım İstisnası • Taşımacılık İstisnası Diplomatik İstisnalar • İthalat İstisnası • Kültür ve Eğitim Amacı Taşıyan İstisnalar • Sosyal Amaç Taşıyan İstisnalar • Askeri Amaç Taşıyan İstisnalar • Diğer İstisnalar

#2

SORU: İhracat istisnasının kapsamına neler girmektedir?


CEVAP: İhracat istisnasının kapsamına, ihracat teslimleri ve bu teslimlere ilişkin hizmetler, yurt dışındaki müşteriler için yapılan hizmetler, serbest bölgedeki müşteriler için yapılan fason hizmetler ve karşılıklı olmak şartıyla uluslararası roaming anlaşmaları çerçevesinde yurt dışındaki müşteriler için Türkiye’de verilen roaming hizmetleri girer.

#3

SORU: Mal ve hizmet ihracatı istisnasının amacı nedir?


CEVAP: Katma Değer Vergisi Kanunu’nda ihracatı teşvik etmek amacıyla mal ve hizmet ihracatı vergiden istisna edilmiştir. Varış ülkesi prensibinin geçerli olduğu bütün ülkelerde aynı kural geçerlidir. Bir başka deyişle çıkış ülkesi vergilendirme yetkisini malın ithal edildiği (vardığı) ülkeye bırakmaktadır. Bu sayede yerli ve ithal ürünler arasındaki rekabet ayrıcalığı da ortadan kalkmaktadır.

#4

SORU: Mal ve hizmet ihracatı istisnasında hangi teslim ve hizmetler istisna kapsamındadır?


CEVAP: Katma Değer Vergisi Kanunu’nda ihracatın ülke ekonomisi için taşıdığı önem göz önünde bulundurularak istisnanın kapsamı oldukça geniş tutulmuştur. Buna göre aşağıdaki teslim ve hizmetler katma değer vergisinden istisnadır: • İhracat teslimleri ve bu teslimlere ilişkin hizmetler, • Yurt dışındaki müşteriler için yapılan hizmetler, • Serbest bölgedeki müşteriler için yapılan fason hizmetler, • Karşılıklı olmak şartıyla uluslararası roaming anlaşmaları çerçevesinde yurt dışındaki müşteriler için Türkiye’de verilen roaming hizmetleri.

#5

SORU: Mal teslimlerinin ihracat istisnasından yararlanabilmesi için aranan şart nedir?


CEVAP: Mal teslimlerinin ihracat istisnasından yararlanabilmesi için malın; Türkiye Cumhuriyeti gümrük bölgesinden çıkarak (gümrük hattını geçerek) bir dış ülkeye veya bir serbest bölgeye ulaşması ya da yetkili gümrük antreposuna (eşyanın depolandığı yer) konulması gereklidir.

#6

SORU: Hizmet teslimlerinin ihracat istisnasından yararlanabilmesi için aranan şart nedir?


CEVAP: Hizmet teslimlerinin ihracat istisnasından yararlanabilmesi için hizmetin; yurt dışındaki müşterilere yapılmış olması ya da hizmetten yurt dışında faydalanılması gereklidir. Burada yurt dışındaki müşteriler ifadesi; ikametgâhı, iş yeri, kanuni ve iş merkezi yurt dışında olan alıcılar ile yurt içinde bulunan bir firmanın yurt dışında kendi adına müstakilen faaliyet gösteren şubelerini kapsamaktadır.

#7

SORU: Mal ve hizmet ihracatının yanında ayrıca Türkiye’de ikametgâhı, iş yeri, kanuni veya iş merkezi bulunmayanlara yapılan hangi teslim ve hizmetler istisna kapsamındadır?


CEVAP: Mal ve hizmet ihracatının yanında ayrıca Türkiye’de ikametgâhı, iş yeri, kanuni veya iş merkezi bulunmayanlara yapılan birtakım teslim ve hizmetler de ihracat istisnası kapsamında değerlendirilmiştir. Buna göre; • Türkiye’de ikamet etmeyen yolcuların götürdükleri malların teslimi anında tahsil edilen katma değer vergisi gümrükten malın çıkışı anında fatura veya belgenin ibraz edilmesi hâlinde iade edilecektir. • Türkiye’de ikametgâhı, iş yeri, kanuni ve iş merkezi bulunmayanların, taşımacılık faaliyetlerine ilişkin olarak satın alacakları; akaryakıt, yedek parça, bakım ve tamir hizmetleri ile fuar, panayır ve sergilere katılımları dolayısıyla satın alacakları taşımacılık işleri ile ilgili mal ve hizmetlere ait katma değer vergileri, karşılıklı olmak kaydıyla iade edilecektir. • Türkiye’de ikametgâhı, iş yeri, kanuni ve iş merkezi bulunmayan yabancı yapımcıların, Türkiye’de vergi mükellefiyetini gerektiren herhangi bir faaliyetleri bulunmamak koşuluyla Kültür ve Turizm Bakanlığınca verilen sinematografik eserlerin çekim izin süresi içinde satın alacakları veya ithal edecekleri mal ve hizmetlerin katma değer vergisi iade edilecektir.

#8

SORU: Kıymetli maden ve petrol arama istisnasının amacı nedir?


CEVAP: Doğal kaynakların ve yer altı zenginliklerinin ülke ekonomisine kazandırılmasını teşvik amacıyla altın, gümüş, platin arama, işletme, zenginleştirme, rafinaj (toz hâlindeki cevherin saflaştırılması sonucunda borsada işlem görebilecek her çeşit kıymetli madenin elde edilmesi) ve petrol arama faaliyetlerinde bulunanlara ve boru hattı ile taşımacılık yapanlara katma değer vergisi ayrıcalığı getirilmiştir.

#9

SORU: Teşvik belgeli yatırım istisnasının kapsamı nedir?


CEVAP: Yatırımların ülke ekonomisine olan katkısı göz önünde bulundurularak yatırım teşvik belgesi sahibi mükelleflere belge kapsamındaki makine ve teçhizat (kamyon, forklift, iş makinesi, vinç, tarım makinesi, apron, otobüsü gibi) teslimleri katma değer vergisinden istisna edilmiştir. Bu sayede yatırımcıların finansman sıkıntılarının hafifletilmesi ve yatırımların teşvik edilmesi sağlanmıştır.

#10

SORU: Taşımacılık istisnasından faydalanmanın şartları nedir?


CEVAP: Taşımacılık istisnası, ikametgâhı, kanuni merkezi ve iş merkezi Türkiye’de bulunmayan dar mükellef gerçek ve tüzel kişilere, ilgili ülkeler itibarıyla karşılıklı olmak şartıyla tanınmıştır. Buna göre; • Yabancı ülkeden başlayıp Türkiye’den geçerek yabancı bir diğer ülkede sona eren, • Türkiye’den başlayıp yabancı bir ülkede sona eren, • Yabancı ülkeden başlayıp Türkiye’de sona eren yük ve yolcu taşımacılık işleri katma değer vergisinden istisna edilecektir.

#11

SORU: Diplomatik istisnaların kapsamı nedir?


CEVAP: Uluslararası teamüllere uygun olarak ve karşılıklı olmak kaydıyla yabancı devletlerin Türkiye’deki diplomatik temsilciliklerine, konsolosluklarına ve bunların diplomatik haklara sahip mensuplarına (vergi muafiyetine sahip diplomatik misyon şefleri, diplomasi memurları, konsolosluklarda görevli misyon şefleri, meslekten konsolosluk memurları, Dışişleri Bakanlığınca ikinci sınıf kimlik kartı verilen teknik ve idari personel) yapılan her türlü teslim ve hizmetler katma değer vergisinden istisna edilmiştir.

#12

SORU: Kültür ve eğitim amacı taşıyan istisnaların kapsamı nedir?


CEVAP: Kültür ve eğitim amaçlı faaliyetleri teşvik etmek amacıyla genel ve katma bütçeli kuruluşlar, il özel idareleri, belediye, köy ve bunların teşekkül ettikleri birlikler, üniversiteler, döner sermayeli kuruluşlar, kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları, siyasi partiler ve sendikalar, emekli ve yardım sandıkları, kamu menfaatine yararlı dernekler, tarımsal amaçlı kooperatifler ve Bakanlar Kurulunca vergi muafiyeti tanınan vakıflar tarafından yapılan aşağıdaki teslim ve hizmetler katma değer vergisinden istisna edilmiştir: • İlim, fen ve güzel sanatları, tarımı yaymak, ıslah ve teşvik etmek amacını taşıyan teslim ve hizmetler, • Tiyatro, konser salonu, kütüphane, sergi, okuma ve konferans salonları ile spor tesisleri işletmek veya yönetmek suretiyle ifa edilen kültür ve eğitim faaliyetlerine ilişkin teslim ve hizmetler.

#13

SORU: Katma Değer Vergisi kanununda sosyal amaç taşıyan istisnalar nelerdir?


CEVAP: Katma Değer Vergisi kapsamında, katma değer vergisinden istisna edilecek sosyal amaç taşıyan teslim ve hizmetler şunlardır: • Kamu kurum ve kuruluşlarının, hastane, anıt, park, laboratuvar, yurt, huzurevi, aşevi, yetimhane ve benzeri yerleri işletmek suretiyle ifa ettikleri teslim ve hizmetler, • Özel okul ve yurtların bedelsiz verdikleri eğitim, öğretim ve yurt hizmetlerinin ilgili dönemdeki kapasitelerinin %10’u (üniversite ve yüksekokullarda maksimum %50’si), • Bedelsiz mal ve hizmet teslimleri, • Kamu kurumlarına yapılan bedelsiz teslimler (bir sanatoryuma bedelsiz araç teslimi gibi) ile fakirlere yardım amacıyla gıda bankacılığı faaliyetinde bulunan dernek ve vakıflara yapılan teslimler, • Yabancı devletlerin Türkiye’deki diplomatik temsilcilik ve konsoloslukları ile yabancı hayır ve yardım kurumlarına, kamu kurum ve kuruluşlarınca bedelsiz olarak yapılacak teslim ve hizmetlere ilişkin olarak yapılan teslim ve hizmetler, • Tescilli taşınmaz kültür varlıklarının rölöve, restorasyon ve restitüsyon projelerine (klima, jakuzi, yangın hassas algılama, kapalı devre kamera sistemi, tefriş elemanları vb. hariç) ilişkin teslimler, • Kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarının ruhsat, izin, onay ve benzeri hizmetleri ile bu hizmetlerle ilgili olarak kullanılacak basılı kâğıtların teslimi (motorlu taşıtlar tescil plaka teslimleri hariç).

#14

SORU: Katma Değer Vergisinde istisnadan vazgeçme hakkı bulunmakta mıdır?


CEVAP: Katma değer vergisinden istisna edilen işlemleri yapanların, bu istisnanın kendilerine yararlı olmadığı kanaatine varmaları hâlinde istisnadan vazgeçme hakları bulunmaktadır. Mükellefiyette istikrar sağlamak amacıyla bu şekilde mükellefiyet tesis ettirilenlerin üç yıl geçmedikçe bundan vazgeçmeleri mümkün değildir. Ayrıca sürenin bitiminden önce mükellefiyetten çıkma talebinde bulunulmadıkça mükellefiyet üç yıl daha devam edecektir.

#15

SORU: Katma Değer Vergisinde İstisnaların sınırı nedir?


CEVAP: Katma değer vergisine ilişkin istisna ve muafiyetler ancak söz konusu Kanun’a hüküm eklenmek veya değişiklik yapmak suretiyle düzenlenmek zorundadır. Bir başka deyişle hukuki özellikleri dolayısıyla uluslararası anlaşmalar hariç olmak üzere (Türkiye-Avrupa Birliği Çerçeve Anlaşması gibi), diğer kanunlardaki istisna ve muafiyet hükümlerinin katma değer vergisi bakımından geçerli değildir.

#16

SORU: Diğer kanunlardaki istisna ve muafiyet hükümlerinin katma değer vergisi bakımından geçerli olmamasının temel amacı nedir?


CEVAP: Diğer kanunlardaki istisna ve muafiyet hükümlerinin katma değer vergisi bakımından geçerli olmamasının temel amacı, diğer kanunlarla konmuş gelişi güzel istisna ve muaflıkların katma değer vergisinin bütünlüğünü ve işleyişini bozmasını engellemektir. Zira konu, oran, indirim, istisna ve muaflıkların birbirleri ile olan ilişkileri katma değer vergisinde çok daha önemlidir. Bu durumda herhangi bir sektör ya da işletmeye istisna tanınmak isteniyorsa bu ancak Katma Değer Vergisi Kanunu’na hüküm konulmak suretiyle yapılabilecektir. Böylece bir anlamda istisna ve muafiyetlerin olumsuz etkileri de minimize edilmektedir.

#17

SORU: Katma değer vergisinde matrah neyi ifade etmektedir?


CEVAP: Matrah, üzerinden katma değer vergisinin hesaplanacağı, yani katma değer vergisi oranının uygulanacağı miktarı ifade etmektedir. Bu aynı zamanda katma değer vergisinin advalorem bir vergi olduğunu göstermektedir. Zira katma değer vergisi mal ve hizmetlerin fiziki değerleri (gram, litre, ağırlık, hacim, adet gibi) üzerinden spesifik olarak değil, ekonomik (parasal) değerleri üzerinden advalorem olarak tahsil edilmektedir.

#18

SORU: Teslim ve hizmetlerde katma değer vergisinin matrahı nedir?


CEVAP: Teslim ve hizmetlerde matrah, bu işlemler karşılığında her ne suretle olursa olsun alınan veya borçlanılan; para, mal ve para ile temsil edilebilen değerlerin (hisse senedi, tahvil, yemek, konut tahsisi, toplu taşıma, demirbaş giyim eşyası gibi) toplamıdır. Bedelin bulunmadığı, bilinmediği, paradan başka şeylerin olduğu ya da emsal bedel veya ücretten açık bir şekilde düşük olduğu hâllerde Vergi Usul Kanunu’na göre belirlenen emsal bedeli veya emsal ücreti esas alınacaktır.

#19

SORU: İthalatta katma değer vergisinin matrahı nedir?


CEVAP: İthalatta katma değer vergisinin matrahı belirlenirken gümrük vergisi ile bağlantı kurulmuş ve ayrıca gümrük vergisinin spesifik esaslara göre tarh edilmesi ya da hiç tarh edilmemesi hâlleri de göz önünde bulundurulmuştur. Buna göre ithalatta katma değer vergisinin matrahı aşağıdaki ödemelerin toplamından oluşmaktadır; • İthal edilen malın gümrük vergisi tarhına esas olan kıymeti, gümrük vergisinin kıymet esasına göre alınmaması veya malın gümrük vergisinden muaf olması hâlinde (beyannamenin verilmediği ya da verilemediği hâllerde) sigorta ve navlun bedelleri dâhil CIF değeri, bu değeri tespit etmek için gerekli belgeler bulunmadığı takdirde ise malın gümrük idaresince resen tespit edilecek değeri, • İthalat sırasında ödenen her türlü vergi, resim, harç ve paylar (gümrük vergisi ve özel tüketim vergisi) matraha dâhildir, • Gümrük beyannamesinin tescil tarihine kadar yapılan diğer giderler ve ödemelerden vergilendirilmeyenler ile mal bedeli üzerinden hesaplanan fiyat farkı, kur farkı gibi ödemeler.

#20

SORU: Uluslararası yük ve yolcu taşımacılığında katma değer vergisinin matrahı nedir?


CEVAP: İkametgâhı, kanuni merkezi ve iş merkezi Türkiye’de bulunmayanlar tarafından Türkiye ile yabancı ülkeler arasında yapılan taşımacılık işlerinde (transit taşımacılık dâhil) matrah, kanunların mülkiliği ilkesinin bir neticesi olarak, hizmetin Türkiye içindeki parkura isabet eden kısmıdır.

#21

SORU: Katma değer vergisindeki özel matrah şekilleri nelerdir?


CEVAP: Katma değer vergisi bazı faaliyetlerin matrahı için özel düzenleme getirmiştir. Buna göre; • Spor-Toto ve piyango oyunlarında oyuna ve piyangoya katılma bedeli, • At yarışları ve diğer müşterek bahis ve talih oyunlarında bunlara katılma karşı- lığında alınan bedel ile bunların icra edildiği mahallere giriş karşılığında alınan bedel, • Profesyonel sanatçıların yer aldığı gösteriler ve konserler ile profesyonel sporcuların katıldığı sportif faaliyetler, maçlar, yarışlar ve yarışmalarda, giriş bedeli ile bu mahallerde yapılan teslim ve hizmetlerin bedeli, • Gümrük depolarında ve müzayede mahallerinde yapılan satışlarda kesin satış bedeli (açık artırma öncesindeki tahmini bedel değil, sonrasında oluşan kesin bedel), • Tarım Ürünleri Lisanslı Depoculuk Kanunu kapsamında düzenlenen ürün senetlerinin tesliminde, senedin en son işlem gördüğü borsada oluşan değeri, • Altın ziynet eşyaları ile sikke altınların teslim ve ithalinde, vergiden istisna olan külçe altın bedeli düşüldükten sonra kalan miktar (işçilik ve karın toplamı), • Maliye Bakanlığı tarafından mahiyeti gereği bu kapsama dâhil edilen işlemlerde (tekel ürünleri, gazete, dergi ve benzeri periyodik yayınlarda), nihai satış bedeli, katma değer vergisinin matrahını oluşturmaktadır.

#22

SORU: Katma değer vergisinin matrahına dâhil olan unsurlar nelerdir?


CEVAP: KDV’nin matrahına dâhil olan unsurlar şunlardır: • Teslim alanın gösterdiği yere kadar satıcı tarafından yapılan taşıma, yükleme ve boşaltma giderleri, • Ambalaj giderleri (geri verilmesi mutad olan boş kaplara ilişkin teminat niteliğindeki depozitolar hariç), sigorta, komisyon ve benzeri gider karşılıkları ile vergi, resim, harç, pay, fon karşılığı gibi unsurlar, • Vade farkı, kur farkı, faiz, prim gibi çeşitli gelirler ile servis ve benzer adlar altında sağlanan her türlü menfaat, hizmet ve değerler (otomobile bir yıl süreyle bedava bakım hizmeti verilmesi gibi).

#23

SORU: Katma değer vergisinde matraha dâhil olmayan unsurlar nelerdir?


CEVAP: Ticari hayattaki yaygın uygulama dikkate alınarak birtakım unsurlar katma değer vergisinin matrahına dâhil edilmemiştir. Buna göre; • Fatura ve benzeri vesikalarda gösterilen ve ticari teamüllere uygun miktardaki iskontolar (normal fiyattan yapılan indirimler) matraha dâhil değildir. • Makul ve kabul edilebilir olmayan iskontolar ile sonradan yapılan ve dolayısıyla faturada gösterilmeyen iskontoların, matrahtan düşülmesi mümkün değildir. • Maliye Bakanlığı ayrıca belli bir dönem sonunda ya da belli bir ciro aşıldığında, çeşitli adlarla yapılan (satış primi, hasılat primi, yıl sonu iskontosu gibi) iskontoların, firmanın çabaları sonucu kazanılan ek bir ödeme olduğu (malla ilgili olmadığı) gerekçesiyle indirilmesine izin vermemektedir. • Mükelleflerin yaptıkları vergiye tabi işlemler üzerinden hesaplayarak, düzenledikleri fatura ve benzeri vesikalar üzerinde gösterdikleri katma değer vergisi matraha dâhil değildir.

#24

SORU: Katma değer vergisinde uygulanan oranlar nedir?


CEVAP: Katma değer vergisinin oranı vergiye tabi her bir işlem için %10 olarak belirlenmiştir. Ancak, Bakanlar Kurulu kendisine verilen yetkiye dayanarak, yasal vergi oranından farklı olan üç yeni oran belirlemiştir. Bunlar; • Zorunlu mallar için %1, • Temel gıda maddeleri için %8, • Bunların dışında kalan mal ve hizmetler için %18 şeklindedir.

#25

SORU: Katma değer vergisinde, vergi indirimi ne anlama gelmektedir?


CEVAP: Katma değer vergisinin en önemli özelliği indirim mekanizmasına sahip olmasıdır. Nihai tüketiciye kadar olan bütün safhalarda katma değer vergisi alınmakta ancak her bir safhada hesaplanan katma değer vergisinden bir önceki safhanın vergisi düşülerek sadece o safhada eklenen değer vergiye tabi tutulmaktadır.

#26

SORU: Katma değer vergisinde, vergi indirimi mekanizmasının bulunmasının faydaları nelerdir?


CEVAP: Vergi indirimi sayesinde, vergiden vergi alınması, her safhada alınan vergilerin mal ve hizmetin bünyesinde kalması, o mal veya hizmet üzerine ağır bir vergi yükü yüklenmesi gibi durumlar önlenerek, aynı tür mal ve hizmetlerin aynı vergi yükünü taşıması sağlanmaktadır. Bu mekaniza, katma değer vergisinin otokontrolünü sağlamaktadır. Zira indirim hakkından yararlanmak isteyen mükellef alışları için fatura talep edecek bu durum karşı tarafı fatura kesmeye (katma değer vergisi hesaplamaya) zorlayacaktır. Bu aynı zamanda gelir vergisine de fayda sağlayacaktır.

#27

SORU: Katma değer vergisinden mükellefler, hesaplanan katma değer vergisinden hangi unsurları indirebilmektedir?


CEVAP: Mükellefler, vergiye tabi işlemler üzerinden hesaplanan katma değer vergisinden; • Kendilerine yapılan teslim ve hizmetler için hesaplanan katma değer vergisini • İthal olunan mal ve hizmetler için ödenen katma değer vergisini, • Götürü usulden gerçek usule geçmeleri hâlinde çıkarılan envantere göre hesap dönemi başındaki mallara ait katma değer vergisini indirebileceklerdir.

#28

SORU: Katma değer vergisinin indirilemeyeceği hâller nelerdir?


CEVAP: Vergiye tabi olmayan veya vergiden kısmen istisna edilmiş malların teslimi ve hizmet ifası ile ilgili alış vesikalarında gösterilen veya bu mal ve hizmetlerin maliyetleri içinde yer alan katma değer vergisi, işletmeye ait binek otomobillerinin alış vesikalarında gösterilen katma değer vergisi, zayi olan mallara ait katma değer vergisi ve Gelir ve Kurumlar Vergisi Kanunlarına göre kazancın tespitinde indirimi kabul edilmeyen giderler dolayısıyla ödenen katma değer vergisi indirilemez.

#29

SORU: Katma değer vergisinin vergilendirme usulü nasıldır?


CEVAP: Katma değer vergisinde genel ve esas vergilendirme usulü gerçek usuldür. Bu usul; mükelleflerin vergiye tabi işlemleri için düzenledikleri belgeler üzerinden hesapladıkları katma değer vergisinden, bu işlemler için alış vesikaları üzerinde gösterilen katma değer vergilerinin indirilmesi ve varsa kalanın vergi dairesine ödenmesi şeklinde olmaktadır.

#30

SORU: Katma değer vergisinde mükelleflerin beyanname verme dönemleri ne zamandır?


CEVAP: İşletme hesabı esasına göre defter tutan ve münhasıran uluslararası yük ve yolcu taşımacılığı ve şehirlerarası ve şehir içi yük taşımacılığı yapan mükellefler üçer aylık dönemler itibarıyla beyanda bulunacaktır. Buna karşılık bu sayılan işlerin dışında başka faaliyetleri de bulunanlar, şehir içi ve şehirlerarası yolcu taşımacılığı yapanlar ve gerçek usule tabi diğer tüm mükellefler ise aylık dönemler itibarıyla beyanda bulunacaklardır.

#31

SORU: Katma değer vergisi ne zaman ödenmelidir?


CEVAP: Beyanname vermek mecburiyetinde olan mükellefler ile vergi kesmekle sorumlu tutulanlar, bir vergilendirme dönemine ait vergilerini beyanname verecekleri ayın yirmi altıncı günü akşamına kadar ödemeye mecburdurlar.

#32

SORU:

Aşağıdakilerden hangisi mal ve ihracatta katma değer vergisi istisnalar hangileridir?


CEVAP:

Katma Değer Vergisi Kanunu’ nda ihracatın ülke ekonomisi için taşıdığı önem göz önünde bulundurularak istisnanın kapsamı oldukça geniş tutulmuştur. Buna göre aşağıdaki teslim ve hizmetler katma değer vergisinden istisnadır: • İhracat teslimleri ve bu teslimlere ilişkin hizmetler, • Yurt dışındaki müşteriler için yapılan hizmetler, • Serbest bölgedeki müşteriler için yapılan fason hizmetler, • Karşılıklı olmak şartıyla uluslararası roaming anlaşmaları çerçevesinde yurt dışındaki müşteriler için Türkiye’ de verilen roaming hizmetleri.


#33

SORU:

İhraç kaydıyla teslimlerde malın kaç ay içinde ihraç edilmesi gerekir?


CEVAP:

İhraç kaydıyla teslimlerde malın üç ay içinde ihraç edilmesi hâlinde tecil edilen katma değer vergisi terkin edilecektir. Aksi takdirde gecikme zammı ile birlikte tahsil edilecektir.


#34

SORU:

Fason ürünlerin ihracat istisnasından yararlanabilmesi için neler gerekir?


CEVAP:

Fason hizmetlerin ihracat istisnasından yararlanabilmesi için fason hizmetlerin; serbest bölgelerde faaliyet gösteren müşteriler için yapılmış olması ya da hizmetten serbest bölgelerde faydalanılması gereklidir. 


#35

SORU:

deniz, hava ve demir yolu taşıma araçlarında istisna koşulları nelerdir?


CEVAP:

Deniz, hava ve demir yolu taşıma araçları (Bu gruba 2011 yılından itibaren deniz taşıma araçları ile yüzer tesis ve araçların imal ve inşası ile uğraşanlara yapılacak teslim ve hizmetlerde dâhil edilmiştir.


#36

SORU:

Kıymetli Maden ve Petrol Arama İstisnasının koşulları nelerdir?


CEVAP:

söz konusu faaliyetlerinin yürütülmesinde kullanılmak üzere yapılan teslim ve hizmetler ile boru hatların inşa ve modernizasyonuna ilişkin yapılan teslim ve hizmetler, katma değer vergisinden istisnadır.


#37

SORU:

yük ve yolcu taşımacılık işleri katma değer vergisinden istisna koşulları nelerdir?


CEVAP:

• Yabancı ülkeden başlayıp Türkiye’ den geçerek yabancı bir diğer ülkede sona eren, • Türkiye’ den başlayıp yabancı bir ülkede sona eren, • Yabancı ülkeden başlayıp Türkiye’ de sona eren yük ve yolcu taşımacılık işleri katma değer vergisinden istisna edilecektir.


#38

SORU:

Matrah ne anlama gelmektedir?


CEVAP:

Matrah, üzerinden katma değer vergisinin hesaplanacağı, yani katma değer vergisi oranının uygulanacağı miktarı ifade etmektedir. Bu aynı zamanda katma değer vergisinin advalorem bir vergi olduğunu göstermektedir.


#39

SORU:

ithalatta katma değer vergisinin matrahı hangii ödemelerin toplamından oluşur?


CEVAP:

ithalatta katma değer vergisinin matrahı aşağıdaki ödemelerin toplamından oluşmaktadır; • İthal edilen malın gümrük vergisi tarhına esas olan kıymeti, gümrük vergisinin kıymet esasına göre alınmaması veya malın gümrük vergisinden muaf olması hâlinde (beyannamenin verilmediği ya da verilemediği hâllerde) sigorta ve navlun bedelleri dâhil CIF değeri, bu değeri tespit etmek için gerekli belgeler bulunmadığı taktirde ise malın gümrük idaresince resen tespit edilecek değeri, • İthalat sırasında ödenen her türlü vergi, resim, harç ve paylar (gümrük vergisi ve özel tüketim vergisi ) matraha dâhildir, • Gümrük beyannamesinin tescil tarihine kadar yapılan diğer giderler ve ödemelerden vergilendirilmeyenler ile mal bedeli üzerinden hesaplanan fiyat farkı, kur farkı gibi ödemeler. Özetle; ithalatta matrah, ithal edilen mala ilişkin gümrük vergisi mükellefiyetinin başladığı tarih itibarıyla malın ithalatçıya olan maliyetini ifade etmektedir.


#40

SORU:

Katma değer vergisinde istisnanın sınırları nelerdir?


CEVAP:

Katma değer vergisine ilişkin istisna ve muafiyetler ancak söz konusu Kanun’ a hüküm eklenmek veya değişiklik yapmak suretiyle düzenlenmek zorundadır.


#41

SORU:

Ticari hayattaki yaygın uygulama dikkate alınarak hangi unsurlar katma değer vergisinin matrahına dahil edilmemiştir?


CEVAP:

• Fatura ve benzeri vesikalarda gösterilen ve ticari teamüllere uygun miktardaki iskontolar (normal fiyattan yapılan indirimler) matraha dâhil değildir. Örneğin 1000 liralık bir takım elbisede %25 oranında iskonto yapılması hâlinde, iskonto tutarı olan 250 liranın faturada ayrıca gösterilmesi koşuluyla katma değer vergisi 750 lira üzerinden hesaplanacaktır. Diğer yandan makul ve kabul edilebilir olmayan iskontolar ile sonradan yapılan ve dolayısıyla faturada gösterilmeyen iskontoların, matrahtan düşülmesi mümkün değildir. Hazine ve Maliye Bakanlığı ayrıca belli bir dönem sonunda ya da belli bir ciro aşıldığında, çeşitli adlarla yapılan (satış primi, hasılat primi, yıl sonu iskontosu gibi) iskontoların, firmanın çabaları sonucu kazanılan ek bir ödeme olduğu (malla ilgili olmadığı) gerekçesiyle indirilmesine izin vermemektedir. • Mükelleflerin yaptıkları vergiye tabi işlemler üzerinden hesaplayarak, düzenledikleri fatura ve benzeri vesikalar üzerinde gösterdikleri katma değer vergisi matraha dâhil değildir. Dolayısıyla fiyatı katma değer vergisi dâhil şekilde belirlenen işlemlerde, katma değer vergisi hariç tutarın (matrahın) bulunabilmesi için iç yüzde yöntemi kullanılmaktadır. Örneğin %8 oranına tabi 10 liralık bir malda, katma değer vergisi matrahı iç yüzde yöntemi uygulanarak (10/1,08T) = 9.2592T olacaktır. 


#42

SORU:

Katma değer vergisinde indirim nasıl olmaktadır?


CEVAP:

mükellefler, vergiye tabi işlemler üzerinden hesaplanan katma değer vergisinden; • Kendilerine yapılan teslim ve hizmetler için hesaplanan katma değer vergisini • İthal olunan mal ve hizmetler için ödenen katma değer vergisini, • Götürü usulden gerçek usule geçmeleri hâlinde çıkarılan envantere göre hesap dönemi başındaki mallara ait katma değer vergisini indirebileceklerdir


#43

SORU:

Katma değer vergisinde usul nasıldır?


CEVAP:

Katma değer vergisinde genel ve esas vergilendirme usulü gerçek usuldür. Bu usul; mükelleflerin vergiye tabi işlemleri için düzenledikleri belgeler üzerinden hesapladıkları katma değer vergisinden, bu işlemler için alış vesikaları üzerinde gösterilen katma değer vergilerinin indirilmesi ve varsa kalanın vergi dairesine ödenmesi şeklinde olmaktadır


#44

SORU:

Katma değer vergisinde vergilendirme dönemi nasıldır?


CEVAP:

Vergilendirme dönemi; • Götürü usulde vergilendirilen mükellefler için Gelir Vergisi Kanunu ile paralellik ve kolaylık sağlamak amacıyla bir takvim yılı (götürü usul 1.1.1999’ dan itibaren kaldırılmış ve yerine basit usul getirilmiştir.), • Vergi kesintisi yapmakla sorumlu tutulanlar için bir ay, • İthalat, transit ve Türkiye ile yabancı ülkeler arasındaki taşımacılık (ancak transit ve uluslararası taşımacılık katma değer vergisinden istisnadır) işlerinde gümrük bölgesine girildiği veya gümrük bölgesinden çıkıldığı an, olarak belirlenmiştir.


#45

SORU:

Katma değer vergisinde vergi beyanı nasıl yapılır?


CEVAP:

Katma değer vergisi ikmalen ve resen tarhiyat hâlleri dışında mükelleflerin yazılı beyanları üzerine tarh olunur. Ancak verginin sorumlu sıfatıyla kesildiği hâllerde bu beyan, vergi kesintisi yapmakla sorumlu tutulanlar tarafından yapılır


#46

SORU:

Verginin tarh işlemleri nasıl yapılmaktadır?


CEVAP:

Katma değer vergisi işlemlere yönelik bir vergi olduğu için iş yeri ile vergileme arasındaki bağı kopartmamak amacıyla bu verginin mükellefin iş yerinin bulunduğu yer vergi dairesince tarh olunması esası getirilmiştir.


#47

SORU:

Ölüm halinde beyanname verilmesinde ne süre beklenir?


CEVAP:

Ölüm hâlinde beyanname verme süresine üç ay eklenir.


#48

SORU:

Katma değer vergisi ne zaman tarh olunur?


CEVAP:

Katma değer vergisi beyannamenin verildiği günde tarh olunacaktır.


#49

SORU:

Taşınmaz teslimlerinde verginin tarhı nasıldır?


CEVAP:

Gayrimenkul teslimlerinde mükelleflere seçimlik bir hak tanınmış ve mükellefin istemi hâlinde, katma değer vergisinin beyan üzerine gayrimenkulün bulunduğu yer vergi dairesince tarh olunacağına hükmedilmiştir


#50

SORU:

Beyanname vermek mecburiyetinde olmayanların vergisi ne zaman ödenir?


CEVAP:

Beyanname vermek mecburiyetinde olmayanların vergisi, tarh süresi içinde ödenir.


#51

SORU:

Hazine ve Maliye Bakanlığı, Vergi Usul Kanunu uyarınca işletme hesabı esasına göre defter tutan mükelleflerin ödeme zamanını ne kadar uzatabilir?


CEVAP:

Hazine ve Maliye Bakanlığı, Vergi Usul Kanunu uyarınca işletme hesabı esasına göre defter tutan mükelleflerin ödeme zamanını, beyannamenin verildiği ayı takip eden ikinci ayın sonuna kadar uzatmaya, işlemin mahiyetini göz önünde tutarak Katma Değer Vergisinin işlemden önce ödenmiş olması şartını koymaya yetkilidir.