ÖZEL VERGİ HUKUKU II Dersi ÖZEL TÜKETİM VERGİSİ, ŞANS OYUNLARI VERGİSİ, BANKA SİGORTA MUAMELE VERGİSİ, ÖZEL İLETİŞİM VERGİSİ, GÜMRÜK VERGİSİ soru cevapları:
Toplam 61 Soru & Cevap#1
SORU: ÖTV’nin genel özellikleri nelerdir?
CEVAP: ÖTV’nin genel özellikleri şu şekilde sıralanabilir: • Tek safhada uygulanması • Şeffaf bir yapıya sahip olması • Verginin kapsamına giren malların sınırlı sayıda olması • Verginin uygulanmasının basit olması • Hasılatının yüksek olması • Mali politikaların uygulanmasında etkin olması • Adaletli vergileme • Katma değer vergisi oranlarında sadeleştirmeye yardımcı olması
#2
SORU: Özel tüketim vergisinin konusunu neler oluşturmaktadır?
CEVAP: ÖTV’nin konusuna giren mallar, kanuna ekli 4 (dört) adet listede sayılmıştır. Buna göre, • I Sayılı Listede: Petrol ürünleri, • II Sayılı Listede: Motorlu araçlar (otomobil, otobüs, minibüs, kamyon, kamyonet, motosiklet gibi kara taşıtları uçak, helikopter gibi hava taşıtları ve gemi, yat, tekne gibi deniz taşıtları), • III Sayılı Listede: Kolalı içecekler, alkollü içkiler, tütün ve tütün mamulleri • VI Sayılı Listede: Elektrikli ev eşyaları, elektronik eşyalar, kürkler ve deri mamulleri, parfümeri ürünleri ve bazı lüks tüketim malları ÖTV’nin konusuna girmektedir.
#3
SORU: Hizmetlerden özel tüketim vergisi alınır mı?
CEVAP: Özel Tüketim Vergisi hizmetlerden alınmamaktadır
#4
SORU: Özel tüketim vergisinde vergiyi doğuran olay nedir?
CEVAP: ÖTV’de mal teslimi hâllerinde malın teslimi, ilk iktisap hâllerinde ise malların ilk iktisabı vergiyi doğuran olaydır. Ancak katma değer vergisinde olduğu gibi, malın tesliminden önce fatura veya benzeri belgeler düzenlenmesi hâlinde, bu belgelerde gösterilen miktarla sınırlı olmak üzere fatura veya benzeri belgelerin düzenlenmesi de vergiyi doğuran olay olarak kabul edilmiştir. Kısım kısım mal teslim edilmesinin mutat (alışılageldik biçimde) olduğu veya bu hususlarda alıcı ile satıcının anlaştığı hâllerde, her bir kısmın teslimi ayrı ayrı vergiyi doğuran olay sayılacaktır. Komisyoncular vasıtasıyla veya konsinyasyon suretiyle yapılan satışlarda malların alıcıya teslimi vergiyi doğuran olaydır. Mal ithalatında, 4458 sayılı Gümrük Kanunu’na göre gümrük yükümlülüğünün doğması, ithalat vergilerine tabi olmayan işlemlerde ise gümrük beyannamesinin tescili ile vergiyi doğuran olay meydana gelmektedir.
#5
SORU: İktisadi mükellefiyet ne demektir?
CEVAP: Tüketim vergilerinde vergiyi asıl ödeyen bu vergilere tabi malları veya hizmetleri satın alanlardır. Bu tür mükellefiyete iktisadi mükellefiyet denilmektedir.
#6
SORU: Vergi taşıyıcısı ne demektir?
CEVAP: Vergi yükü üzerinde kalan ve bu vergiyi yansıtma olanağı bulunmayan kişilere vergi taşıyıcısı, vergi yüklenicisi adı verilmektedir.
#7
SORU: Kanuni mükellef kime denir?
CEVAP: Vergileri vergi dairesine yatırmak zorunda olanlar; yani vergiye tabi işlemleri yapanlar verginin kanuni mükellefi olmaktadır. Bunlar yaptıkları işlemler sırasında söz konusu tüketim vergilerini tahsil etmek, fatura veya benzeri belgelerde göstermek ve daha sonra da vergi dairesine ödemek zorundadır.
#8
SORU: Özel tüketim vergisinde vergi sorumluluğu ne şekilde ortaya çıkar?
CEVAP: ÖTV’nde vergi sorumluluğu iki şekilde ortaya çıkmaktadır: • Birincisi, mükellefin Türkiye içinde ikametgâhının, iş yerinin, kanuni ve iş merkezinin bulunmaması halidir. • İkincisi ise, Maliye Bakanlığı’nın gerekli göreceği hâlleridir. Ancak her iki hâlde de vergi alacağının emniyet altına alınması amacının güdüldüğü görülmektedir.
#9
SORU: Fiilî veya kaydî envanter sırasında kanuna ekli listelerdeki malların belgesiz olarak bulundurulduğunun tespiti hâlinde, belgesiz mal bulunduran mükelleflere, bu malların alış belgelerinin ibrazı için ne kadar süre verilir?
CEVAP: Fiilî veya kaydî envanter sırasında kanuna ekli listelerdeki malların belgesiz olarak bulundurulduğunun tespiti hâlinde, belgesiz mal bulunduran mükelleflere, bu malların alış belgelerinin ibrazı için tespit tarihinden itibaren 10 günlük bir süre verilir. Bu süre içinde alış belgelerinin ibraz edilememesi hâlinde, belgesi ibraz edilemeyen malın tespit tarihindeki emsal bedeli üzerinden hesaplanan özel tüketim vergisi, alışını belgeleyemeyen mükellef adına re’sen tarh edilir.
#10
SORU: Özel tüketim vergisinin kanuni mükellefi, nasıl belirlenir?
CEVAP: (I), (III) ve (IV) sayılı listelerdeki mallar imal, inşa veya ithal edenler ile bu malların müzayede yoluyla satışını yapanlar verginin mükellefidir. (II) sayılı listedeki mallardan kayıt ve tescile tabi olmayanları (örneğin golf arabası, jet ski gibi)imal, inşa veya ithal edenler ile bu malların müzayede yoluyla satışını yapanlar verginin mükellefidir. (II) sayılı listedeki mallardan kayıt ve tescile tabi olanlar için; • Motorlu araç ticareti yapanlar, • Kullanmak üzere ithal edenler veya • Müzayede yoluyla satışını yapanlardır.
#11
SORU: Özel tüketim vergisine ilişkin nasıl bir diplomatik istisna getirilmiştir?
CEVAP: Kanun’a ekli (I), (II) ve (III) sayılı listelerde yer alan malların, karşılıklı olmak kaydıyla yabancı devletlerin Türkiye’deki diplomatik temsilcilikleri, konsoloslukları ve uluslararası anlaşmalarla vergi muafiyeti tanınan uluslararası kuruluşlar ve bunların diplomatik haklara sahip mensupları tarafından kendi ihtiyaçları için ilk iktisabı, ithali veya bunlara teslimi vergiden müstesnadır.
#12
SORU: Özel tüketim vergisine ilişkin getirilmiş ithalat istisnasnın kapsamı nedir?
CEVAP: Kanun’a ekli listelerdeki mallardan 4458 sayılı Gümrük Kanunu’nun 167’nci maddesinin beşinci fıkrasının (a) bendi ile yedinci fıkrası hariç olmak kaydıyla geçici ithalat ve hariçte işleme rejimleri ile geri gelen eşyaya ilişkin hükümleri kapsamında gümrük vergisinden muaf veya istisna olan eşyanın ithali ÖTV’den istisna edilmiştir. Ayrıca, transit, gümrük antrepo, dâhilde işleme, gümrük kontrolü altında işleme rejimlerine tabi tutulan mallar ile serbest bölgeler ve geçici depolama yerleri hükümlerinin uygulandığı mallar da istisna kapsamındadır.
#13
SORU: Özel tüketim vergisinde, matrah ve vergi oranları hangi esaslara dayanılarak belirlenir?
CEVAP: ÖTV’de vergi matrahı bazı mallar için spesifik esasa dayalıdır. Bu esasta matrah; hacim, ağırlık, uzunluk gibi fiziki ölçülere göre belirlenir. Bazı mallar içinse advalorem, yani verginin matrahını bir değer teşkil eder. ÖTV, bu Kanun’a ekli listelerde yazılı malların karşılarında gösterilen maktu tutar veya oranlarda alınır. Bakanlar Kurulu’nun Özel Tüketim Vergisi tutar veya oranlarını topluca veya ayrı ayrı değiştirme yetkisi bulunmaktadır.
#14
SORU: Özel tüketim vergisi ne kadar süre içerisinde tarh olunur?
CEVAP: ÖTV, mükelleflerin yazılı beyanları üzerine tarh olunur. Şu kadar ki, adi ortaklıklarda verginin ödenmesinden ortakların tamamı müteselsilen sorumlu olmak üzere ortaklardan herhangi birisi tarhiyata muhatap tutulur. Bu vergi, beyannamenin verildiği günde, beyanname posta ile gönderilmişse vergiyi tarh edecek daireye geldiği tarihi takip eden yedi gün içinde tarh edilir. Vergi, beyanname verme süresi içinde ödenir.
#15
SORU: Özel tüketim vergisinde, vergilendirme dönemleri ne şekilde belirlenmiştir?
CEVAP: Vergilendirme dönemi; bu Kanun’a ekli (I) sayılı listedeki mallar için her ayın ilk on beş günlük birinci ve kalan günlerinden oluşan ikinci dönem, (III) ve (IV) sayılı listelerdeki mallar ile (II) sayılı listedeki mallardan kayıt ve tescile tabi olmayanların tesliminde, faaliyette bulunulan takvim yılının birer aylık dönemleridir.
#16
SORU: Özel tüketim vergisinde beyanname en geç ne zamana kadar nereye verilmelidir?
CEVAP: Beyanname, (I) sayılı listedeki mallar için vergilendirme dönemini izleyen onuncu günü, diğer mallar için vergilendirme dönemini izleyen ayın on beşinci günü akşamına kadar mükellefin katma değer vergisi yönünden bağlı olduğu vergi dairesine verilir. (II) sayılı listedeki kayıt ve tescile tabi mallara ait özel tüketim vergisi beyannamesi, ilk iktisap ile ilgili işlemlerin tamamlanmasından önce bu işlemlerin yapıldığı yer vergi dairesine verilir ve vergi aynı gün ödenir.
#17
SORU: İthalatta alınan özel tüketim vergisinde hesaplama, tebliğ ve ödemeye ilişkin esaslar nelerdir?
CEVAP: İthalatta alınan vergi, ilgili gümrük idaresince hesaplanır ve gümrük mevzuatına göre kabul edilen beyanname veya diğer belgeler üzerine imza alınmak suretiyle mükellefe, kanuni temsilcisine veya gümrük müşavirine tebliğ edilir. Bu tebliğ üzerine ortaya çıkacak ihtilaflar için ithalat vergilerinin tabi olduğu usul ve esaslar uygulanır. Bu vergi, ithalat vergileri ile aynı zamanda ödenir. İthalat vergilerine tabi olmayan mallara ait vergi, gümrük mevzuatına göre kabul edilen beyannamenin veya diğer belgelerin tescili tarihinde, bu tarihteki oran veya tutarlar üzerinden hesaplanarak tahsil edilir. Bakanlar Kurulu, (I) sayılı listedeki mallar için vergilendirme dönemini gün veya ay olarak belirlemeye, beyanname verme ve vergi ödeme süresini kısaltmaya, vergilendirmeyi ithal aşamasında gümrük idaresine yaptırmaya yetkilidir.
#18
SORU: Özel tüketim vergisi hangi vergi dairesi tarafından tarh edilir?
CEVAP: Özel tüketim vergisi mükellefin katma değer vergisi yönünden bağlı bulunduğu vergi dairesi tarafından tarh edilir. Mükellefin ayrı faaliyet bölgelerinde iş yeri varsa gelir veya kurumlar vergisi bakımından bağlı olduğu vergi dairesi tarha yetkilidir. (II) sayılı listedeki mallardan (motorlu taşıtlar) kayıt ve tescile tabi olanların ilk iktisabında vergi, beyannamenin verildiği vergi dairesince tarh edilecektir. Bu vergi dairesi de genellikle araç ticareti yapanların bulundukları yerde, ÖTV’yi tarha yetkili vergi daireleri olmaktadır. Bu daireler aynı zamanda motorlu taşıtlar vergisi bakımından da tahsile yetkili vergi daireleridir.
#19
SORU: Özel tüketim vergisinde, malın ithali halinde hangi idarece hangi esaslarla vergi tarh ve tahsil edilir?
CEVAP: Malın ithalinde alınan vergi ilgili gümrük idaresince hesaplanır. İthalat vergilerine tabi olmayan ithalata ait vergi ise gümrük mevzuatına göre kabul edilen beyannamenin veya diğer belgelerin tescili tarihinde, bu tarihteki oran veya tutarlar üzerinden hesaplanarak tahsil edilecektir.
#20
SORU: Özel tüketim vergisinde tarh zamanı nasıl belirlenir?
CEVAP: Özel Tüketim Vergisi Kanunu’na ekli (I), (III) ve (IV) sayılı listelerdeki mallar ile (II) sayılı listedeki mallardan kayıt ve tescile tabi olmayanlar için ÖTV, beyannamenin verildiği günde, beyanname posta ile gönderilmişse tarhiyatla görevli vergi dairesine geldiği tarihi takip eden 7 gün içinde tarh edilecektir. Ancak Maliye Bakanlığının yaptığı düzenlemeler sonucunda vergi beyannameleri elektronik ortamda da gönderilmek, tahakkuk fişi elektronik ortamda düzenlenmektedir. (II) sayılı listedeki kayıt ve tescile tabi mallara ait Özel Tüketim Vergisi, beyannamenin verildiği anda tarh edilecektir.
#21
SORU: Özel tüketim vergisinde, ne gibi indirim halleri düzenlenmiştir?
CEVAP: Özel tüketim vergisine tabi malların, yer aldığı listedeki başka bir malın imalinde kullanılması hâlinde ödenen vergi, Maliye Bakanlığınca belirlenen esaslara göre ödenecek vergiden indirilir. Özel Tüketim Vergisi Kanunu’nun 9 uncu maddesiyle vergiye tabi malların, yer aldığı listedeki başka bir malın imalinde kullanılması hâlinde ödenen verginin, ödenecek vergiden indirilmesi suretiyle özel tüketim vergisinin her mal için bir kez uygulanması öngörülmüştür. Örneğin; (I) sayılı listede yer alan baz yağın ÖTV’de, mükellefinden satın alınmasında ödenen vergi, bu maldan imal edilen madeni yağın teslimi dolayısıyla vergi dairesine beyan edilip ödenecek olan vergiden indirilecektir. İthal edilen baz yağın madeni yağ imalinde kullanılması hâlinde ise Özel Tüketim Vergisi Kanunu’nun 2’nci maddesinin 3 numaralı fıkrasının (a) bendi hükmü uyarınca ÖTV hesaplanmayacağından, imal edilen madeni yağın tesliminde ödenecek ÖTV’nden bir indirim yapılması söz konusu olmayacaktır.
#22
SORU: Şans oyunları vergisi ilk defa hangi kanunla ne zaman düzenlenmiştir?
CEVAP: Şans oyunları vergisi ilk defa 5035 Sayılı Kanun ile 6802 sayılı Gider Vergileri Kanunu’nun 40’ncı maddesinin yeniden düzenlenmesi ile 02.01.2004 tarihinde yürürlüğe konulmuş ve uygulanmaya başlanmıştır.
#23
SORU: Şans oyunları vergisine ilişkin özel düzenleme yapılmadan önce şans oyunlarından vergi alınmakta mıydı?
CEVAP: Aslında bu vergi başka bir isim altında 1999 yılında meydana gelen ve Deprem Vergileri olarak bilinen düzenlemeler içinde Eğitime Katkı Payı olarak şans oyunlarından zaten alınmaktaydı. Ancak 2004 yılında yapılan bu düzenleme ile bir özel tüketim vergisi niteliği kazanmış oldu.
#24
SORU: Şans oyunları vergisinin konuluş amacı nedir?
CEVAP: Bu verginin konuluş gerekçesinde şans oyunlarını tertipleyen Spor Toto Teşkilat Müdürlüğü, Millî Piyango İdaresi ve Türkiye Jokey Kulübü gibi kuruluşların oynattıkları müşterek bahis ve şans oyunlarının vergilendirilmesinin amaçlandığı belirtilmiştir. Ancak ileride bu kuruluşların özelleştirilebileceği veya başka nedenlerle bu oyunların oynatılabileceği göz önünde bulundurularak oyunların ve oyunları tertipleyenlerin isimleri maddede tek tek sayılmamış, düzenlemede sadece hâlen oynatılmakta olan oyunların bazılarının isimlerine yer verilerek ve benzeri ifadesiyle benzer her türlü oyunun kapsam dışında kalmamasının amaçlandığı görülmektedir. Ayrıca bu gerekçede bahis oyunları, şans oyunları dışında ticari amaçlı ve gelir elde etmek gayesi ile yapılan ve belli bir organizasyonu gerektiren niteliklere sahip oyunlar olduğu ve bu oyunları oynatan kişi ve kuruluşların da vergi kapsamı dışında kalmaması için maddeye, buna yönelik hüküm konulduğu ifade edilmiştir.
#25
SORU: Şans oyunları vergisinin uygulanışı açısından, 2007 sonrasında nasıl bir değişiklik yapılmıştır?
CEVAP: 2004-2007 yılları arasında şans oyunları vergisi bilet veya kolon bedelleri üzerinden alınırken, 2007 yılında 5602 sayılı kanunla yapılan değişiklik ile şans oyunlarının toplam hâsılatından pay alınması şeklinde uygulanmaya başlanmıştır.
#26
SORU: Şans oyunları vergisinin konusunu neler oluşturur?
CEVAP: Verginin konusu genel olarak müşterek bahis ve şans oyunlarıdır. Bu şans oyunlarından elde dilen hâsılat vergiye tabidir. Aşağıda sayılan müşterek bahis ve şans oyunları, şans oyunları vergisine tabidir: • Spor-Toto, Skor-Toto, Süper-Toto, Spor-Loto vb. oyunlar, • Sayısal Loto, Süper Loto, Şans Topu, On Numara ve benzeri oyunlar, • At yarışları, • Her türlü diğer müşterek bahisler.
#27
SORU: Şans oyunları vergisinde vergiyi doğuran olay nedir?
CEVAP: Şans oyunları vergisinde vergiyi doğuran olay, şans oyununa, spor müsabakasına veya at yarışına iştirakçilerin katılmasıdır. Bir başka ifadeyle şans oyunu veya müşterek bahis şeklindeki bir hizmetin iştirakçinin hizmetine sunulmasıdır. Şans oyununun veya at yarışının ilgili kuponunun doldurulması ve ilgili yere yatırılması ile vergiyi doğuran olay gerçekleşmiş olur. Kuponun doldurulması fakat yatırılmaması başka bir deyişle şans oyununa veya at yarışına iştirak edilmemesi durumunda vergiyi doğuran olayın gerçekleşmeyeceği tabidir.
#28
SORU: Şans oyunları vergisinin mükellefi nasıl belirlenir?
CEVAP: Şans oyunları vergisinde vergi mükellefi, kendisine şans oyunları tertip etme hak ve yetkisi verilmiş kurumlardır. Bu hak ve yetkinin devri hâlinde ise mükellef, devralan kurum, kuruluş veya özel hukuk tüzel kişileridir. Ülkemizde, karşılığı nakit olmak üzere şans oyunları tertip etme yetkisi çeşitli kanunlarla üç ayrı kurum ve kuruluşa verilmiş bulunmaktadır. Bunlar; Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı, Millî Piyango İdaresi Genel Müdürlüğü, Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğüdür. İlgili mevzuat hükümleri çerçevesinde, Tarım ve Köy işleri Bakanlığı at yarışları yapma ve bu yarışlar üzerinde memleketin neresinde olursa olsun müşterek bahisler tertip etme hak ve yetkisini Türkiye Jokey Kulübüne, Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğü ise futbol müsabakalarında müşterek bahisler tertibi ve yürütülmesi hak ve yetkisini Spor Toto Teşkilat Müdürlüğüne devretmişlerdir. Millî Piyango Genel Müdürlüğünün asli görevi zaten şans oyunları ve çeşitli çekilişler tertip etmektir.
#29
SORU: Şans oyunları vergisinde matrah nasıl tespit edilir?
CEVAP: Şans oyunları vergisinin matrahı tertip edilen şans oyunlarından elde edilen hâsılat tutarıdır. Ancak şans oyunları aynı zamanda katma değer vergisine de tabidir. Bu nedenle şans oyunları vergisinin matrahı hesaplanırken elde edilen hâsılattan katma değer vergisi düşüldükten sonra kalan tutar verginin matrahını teşkil eder.
#30
SORU: Şans oyunları vergisi hangi oranlar üzerinden tahsil edilir?
CEVAP: Şans oyunları, aşağıda belirtilen tutar veya oranda şans oyunları vergisine tabidir. • Spor müsabakalarına dayalı müşterek bahislerde %5, • At yarışlarında %7, • Diğer şans oyunlarında %10, • Her türlü diğer müşterek bahislerde katılma bedelinin %10’u. Bakanlar Kurulu bu oranları bir katına kadar artırmaya, yarısına kadar indirmeye ve kanuni oranına kadar getirmeye yetkilidir.
#31
SORU: Şans oyunları vergisinde vergilendirme dönemleri nasıl düzenlenmiştir?
CEVAP: Vergilendirme dönemi, çekiliş ya da şans oyunlarını tertip eden kişi ya da kuruluşların faaliyet gösterdiği takvim yılının birer aylık dönemleridir. Ancak Maliye Bakanlığı, vergilendirme dönemlerini değiştirmeye, yeni vergilendirme dönemleri belirlemeye yetkilidir.
#32
SORU: Şans oyunları vergisi ne zamana kadar beyan edilip, ödenmesi gerekir?
CEVAP: Şans oyunları vergisi, ilgili vergilendirme dönemlerini izleyen ayın 20. günü mesai bitimine kadar şans oyunlarını düzenleyen mükellefler tarafından bir beyanname ile bağlı bulunulan vergi dairesine beyan edilecek ve hesaplanan vergi aynı süre içerisinde ödenecektir. Şans oyunları vergisi gelir veya kurumlar vergisi uygulanmasında gider olarak kaydedilemez ve hiçbir vergiden mahsup edilemez. Bu vergiye ilişkin usul ve esaslar ile verilmesi gereken beyannamelerin şekil, içerik ve eklerini belirlemeye Maliye Bakanlığı yetkilidir.
#33
SORU: Özel iletişim vergisine giren hizmetler ve tabi oldukları oranlar nelerdir?
CEVAP: Verginin konusuna gire dört grup hizmet ve tabi oldukları vergi oranı aşağıdaki gibidir. A. Her türlü mobil elektronik haberleşme işletmeciliği kapsamındaki (ön ödemeli kart satışları dahil) tesis, devir, nakil ve haberleşme hizmetleri (%25), B. Radyo ve televizyon yayınlarının uydu platformu ve kablo ortamından iletilmesine ilişkin hizmetleri (%15), C. Kablolu, kablosuz ve mobil İnternet servis sağlayıcılığı hizmeti (%5), D. Elektronik haberleşme hizmetleri (%15). Yukarıda A, B, C, ve D başlıklarında yer alan hizmetlerin birlikte veya birbiriyle bağlantılı olarak verilmesi hâlinde, her hizmet tabi olduğu oran üzerinden vergilendirilir. Bakanlar Kurulu %25 ve %15 oranlarını ayrı ayrı veya birlikte %5’e, %5 oranını ise sıfıra kadar indirmeye ve bu oranları kanuni oranlarına kadar artırmaya yetkilidir.
#34
SORU: Mobil telefon aboneliklerinden özel iletişim vergisi ne şekilde alınır?
CEVAP: Mobil telefon aboneliğinin ilk tesisinde (operatör değişiklikleri hariç) ayrıca özel iletişim vergisi alınmaktadır. Bu tutar, Vergi Usul Kanunu hükümlerine göre belirlenen yeniden değerleme oranında her yıl artırılmak suretiyle uygulanır. Bakanlar Kurulu, bu şekilde tespit edilen tutarı %50’sine kadar artırmaya veya yarısına kadar indirmeye yetkilidir. Özel iletişim vergisi, düzenlenecek faturalarda ayrıca gösterilir.
#35
SORU: Özel iletişim vergisinin ne zamana kadar beyan edilip, ödenmesi gerekir?
CEVAP: Vergini matrahını katma değer vergisi matrahını oluşturan unsurlar teşkil eder. Bir aya ait özel iletişim vergisi, izleyen ayın on beşinci günü akşamına kadar beyan edilerek aynı süre içinde ödenir.
#36
SORU: Banka ve sigorta muameleleri vergisinin konusunu neler oluşturmaktadır?
CEVAP: Banka ve sigorta şirketlerinin, her ne şekilde olursa olsun yapmış oldukları bütün işlemler (havale yapmak, çek sorgulamak, teminat mektubu vermek, kredi vermek vb.) dolayısıyla kendi lehlerine her ne ad altında (faiz, komisyon, havale ücreti vb.) olursa olsun nakden veya hesâben aldıkları paralar, banka ve sigorta muameleleri vergisine tabidir. Finansal Kiralama Kanunu’na göre yapılan işlemler verginin konusu dışında tutulmuştur. Bankaların tasarruf sahiplerinden mevduat kabul etmesi de bir bankacılık işlemi olmasına rağmen bankanın lehine bir para elde etmesi söz konusu olmadığından bu işlem vergiye tabi olmayacaktır.
#37
SORU: Banka ve sigorta muameleleri vergisinin mükellefi kimdir?
CEVAP: Banka ve sigorta muameleleri vergisini banka ve bankerlerle sigorta şirketleri öder. Sigorta aracıları tarafından yapılan sigorta işlemlerinde de verginin mükellefi sigorta şirketleridir.
#38
SORU: Banka ve sigorta muameleleri vergisinde vergiyi doğuran olay nedir?
CEVAP: Banka ve sigorta muameleleri vergisinde vergiyi doğuran olay, bu verginin mükellefi olan bankalar, bankerler ve sigorta şirketlerinin yapmış oldukları bütün işlemler dolayısıyla kendi lehlerine her ne ad altında olursa olsun nakden veya hesaben para almalarıdır.
#39
SORU: Banka ve sigorta muameleleri vergisinde vergilendirme Dönemi ve beyan ve ödeme süreleri nasıl belirlenir?
CEVAP: Banka ve sigorta muameleleri vergisinde vergilendirme dönemi takvim yılının her bir ayıdır. Verginin mükellefi olan kurumlar, birer aylık dönemde yaptıkları işlemler dolayısıyla ertesi ayın on beşinci günü akşamına kadar ilgili vergi dairesine bir beyanname vermek zorundadır. Vergi tarh ve tahakkuk ettirilen vergi beyanname verme süresi içinde ödenir.
#40
SORU: Gümrük vergisinin konusunu genel olarak hangi mal ve hizmetler oluşturur?
CEVAP: Genel olarak gümrük vergilerinin konusu, uluslararası ticaret işlemlerine konu olan ve ülke sınırlarını aşan taşınabilir eşyadır. Herhangi bir eşyanın gümrük vergisine konu olabilmesi için; eşyanın uluslararası ticarette değişim konusu olması ve eşyanın taşınabilir olması gerekmektedir. Bir başka anlatımla eşyanın bir sınırdan bir başka sınıra taşınabilmesi gerekmektedir. Bu nedenle taşınmaz mallar ya da hizmetler gümrük vergisinin konusuna girmez.
#41
SORU: Gümrük vergisinin mükellefi kimdir?
CEVAP: Gümrük Kanunu’nun 3’üncü maddesinde Gümrük yükümlülüğü ve Yükümlü deyimleri yer almaktadır. Madde metninde Gümrük yükümlülüğü yükümlünün gümrük vergilerini ödemesi zorunluluğunu; Yükümlü deyimi ise gümrük yükümlülüğünü yerine getirmekle sorumlu bütün kişileri (...) ifade eder. hükmüne yer verilmiştir. Öte yandan, Gümrük Kanunu’nun 181’nci maddesinde, İthalatta gümrük yükümlülüğünde yükümlü, beyan sahibidir. denilmiştir. Sonuç olarak gümrük vergisinin mükellefi, gümrüğe beyanda bulunan kişidir. Dolaylı temsil durumunda, hesabına gümrük beyanında bulunulan kişi de mükelleftir.
#42
SORU:
Özel tüketim vergisine geçişin gerekçesi nedir?
CEVAP:
Karmaşık olan dolaylı vergi yapısının sadeleştirilmesi ve Avrupa Birliği mevzuatına uyum olarak gösterilmiştir. Özel Tüketim Vergisi Kanunu’ nun genel gerekçesinde; bu verginin yürürlüğe girmesiyle katma değer vergisinin yanı sıra ithalat, imalat veya ilk iktisap aşamasında tek bir dolaylı vergi uygulanacağı, Avrupa Birliği katma değer vergisi mevzuatına uyumlaştırma çalışmaları dikkate alınarak katma değer vergisinde genel orandan daha yüksek oranda vergilendirilecek malların kapsama alındığı belirtilmiştir.
#43
SORU:
Özel Tüketim Vergisi (ÖTV)'nin genel özellikleri nelerdir?
CEVAP:
ÖTV’ nin genel özellikleri şu şekilde sıralanabilir:
• Tek safhada uygulanması
• Şeffaf bir yapıya sahip olması
• Verginin kapsamına giren malların sınırlı sayıda olması
• Verginin uygulanmasının basit olması
• Hasılatının yüksek olması
• Mali politikaların uygulanmasında etkin olması
• Adaletli vergileme
• Katma değer vergisi oranlarında sadeleştirmeye yardımcı olması
#44
SORU:
ÖTV hangi faydaları sağlayacağı gerekçesiyle konulmuştur?
CEVAP:
Özel Tüketim Vergisi Kanunu’ nun gerekçesinde, verginin şu faydaları sağlayacağı belirtilmiştir.
• Tek safhada uygulanması
• Şeffaf bir yapıya sahip olması
• Verginin kapsamına giren malların sınırlı sayıda olması
• Verginin uygulanmasının basit olması
• Hasılatının yüksek olması
• Mali politikaların uygulanmasında etkin olması
• Adaletli vergileme
• Katma değer vergisi oranlarında sadeleştirmeye yardımcı
olması
#45
SORU:
ÖTV’ nin konusuna giren mallar hangileridir?
CEVAP:
ÖTV’ nin konusuna giren mallar, kanuna ekli 4 (dört) adet listede sayılmıştır.
Buna göre,
I Sayılı Listede: Petrol ürünleri,
II Sayılı Listede:Motorluaraçlar(otomobil, otobüs,minibüs, kamyon, kamyonet,motosiklet gibi kara taşıtları uçak, helikopter gibi hava taşıtları ve gemi, yat, tekne gibi deniz taşıtları),
III Sayılı Listede: Maden suları, meyve aromalı veya sade minerallisular, ambalajlı olarak satılan limonata, % 100 olanlar hariç tüm meyve suları, sebze suları, meyveli veya sade gazozlar, kolalı gazozlar, alkolsüz biralar, sular, mineralli sular, meyveli gazozlar,meyve sebze suları, alkollü içkiler, tütün ve tütün mamulleri,
VI Sayılı Listede: Elektrikli ev eşyaları, elektronik eşyalar, kürkler ve deri mamulleri, parfümeri ürünleri ve bazı lüks tüketim malları ÖTV’ nin konusuna girmektedir.
Özel Tüketim Vergisi hizmetlerden alınmamaktadır.
#46
SORU:
Özel Tüketim Vergisi Kanunu'nda bu verginin uygulanması için gereken bazı teknik ve hukuki ifadeler tanımlanmıştır. Bu ifadelerden "İthalat" ne demektir?
CEVAP:
İthalat, verginin konusuna giren malların Türkiye Cumhuriyeti Gümrük Bölgesine
girişini ifade eder.
#47
SORU:
Özel Tüketim Vergisi Kanunu'nda bu verginin uygulanması için gereken bazı teknik ve hukuki ifadeler tanımlanmıştır. Bu ifadelerden "İlk iktisap" ne demektir?
CEVAP:
İlk iktisap, Özel Tüketim Vergisi Kanunu’ na ekli II sayılı listedeki mallardan Türkiye’ de kayıt ve tescil edilmemiş olanların kullanılmak üzere ithalini, müzayede yoluyla veya kayıt ve tescil edilmiş olsa dahi 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun hükümlerine göre iade edilenler de dâhil motorlu araç ticareti yapanlardan iktisabını, motorlu araç ticareti yapanlar tarafından kullanılmaya başlanmasını, aktife alınmasını veya adlarına kayıt ve tescil ettirilmesini ifade eder.
#48
SORU:
Özel Tüketim Vergisi Kanunu'nda bu verginin uygulanması için gereken bazı teknik ve hukuki ifadeler tanımlanmıştır. Bu ifadelerden "Kayıt ve tescil" ne demektir?
CEVAP:
Kayıt ve tescil, motorlu taşıtların ilgili mevzuat gereğince trafik, belediye, liman ile Ulaştırma Bakanlığı Sivil Havacılık Genel Müdürlüğünce tutulan sivil hava vasıtaları siciline yapılan kayıt ve tescilini ifade eder.
#49
SORU:
Özel Tüketim Vergisi Kanunu'nda bu verginin uygulanması için gereken bazı teknik ve hukuki ifadeler tanımlanmıştır. Bu ifadelerden "Motorlu araç ticareti yapanlar" ne demektir?
CEVAP:
Motorlu araç ticareti yapanlar, (II) sayılı listedeki mallardan kayıt ve tescile tabi olanları imal, inşa veya ithal edenler ile fabrika, ana bayi, bölge bayii, bayi, yetkili satıcı ve acenteler ile Hazine ve Maliye Bakanlığınca bu nitelikte oldukları tespit edilenleri ifade eder.
#50
SORU:
Özel Tüketim Vergisi Kanunu'nda bu verginin uygulanması için gereken bazı teknik ve hukuki ifadeler tanımlanmıştır. Bu ifadelerden "Teslim" ne demektir?
CEVAP:
Teslim, bir mal üzerindeki tasarruf hakkının malik veya adına hareket edenlerce, alıcıya veya adına hareket edenlere devredilmesini ifade eder.
#51
SORU:
Özel Tüketim Vergisi Kanunu'nda bu verginin uygulanması için gereken bazı teknik ve hukuki ifadeler tanımlanmıştır. Bu ifadelerden "Teslim sayılan hâller" ne demektir?
CEVAP:
Teslim sayılan hâller,
a) Vergiye tabi malların, vergiye tabi olan malların imali dışında her ne suretle olursa olsun kullanılması, sarfı, işletmeden çekilmesi veya işletme personeline ücret,
prim, ikramiye, hediye, teberru (bağış) gibi adlarla verilmesi,
b) Mülkiyeti muhafaza kaydıyla yapılan satışlarda zilyetliğin devri,
ifade eder.
#52
SORU:
Özel Tüketim Vergisi Kanunu'nda bu verginin uygulanması için gereken bazı teknik ve hukuki ifadeler tanımlanmıştır. Bu ifadelerden "Müzayede yoluyla satış" ne demektir?
CEVAP:
Müzayede yoluyla satış, özel tüketim vergisinin konusuna giren listelerde yer alan mallardan II sayılı listede sayılan motorlu araçlardan kayıt ve tescile tabi olan motorlu taşıtlar dışındakilerin, ÖTV’ ye tabi tutulmadan müzayede yoluyla satılması ifade etmektedir.
#53
SORU:
ÖTV'de vergiyi doğuran olay nedir?
CEVAP:
ÖTV’ de mal teslimi hâllerinde malın teslimi, ilk iktisap hâllerinde ise malların ilk iktisabı vergiyi doğuran olaydır. Ancak katma değer vergisinde olduğu gibi, malın tesliminden önce fatura veya benzeri belgeler düzenlenmesi hâlinde, bu belgelerde gösterilen miktarla sınırlı olmak üzere fatura veya benzeri belgelerin düzenlenmesi de vergiyi doğuran olay olarak kabul edilmiştir. Kısım kısım mal teslim edilmesinin mutat (alışılageldik biçimde) olduğu veya bu hususlarda alıcı ile satıcının anlaştığı hâllerde, her bir kısmın teslimi ayrı ayrı vergiyi doğuran olay sayılacaktır. Komisyoncular vasıtasıyla veya konsinyasyon suretiyle yapılan satışlarda malların alıcıya teslimi vergiyi doğuran olaydır.
#54
SORU:
İktisadi mükellefiyet nedir?
CEVAP:
Tüketim vergilerinde vergiyi asıl ödeyen bu vergilere tabi malları veya hizmetleri satın
alanlardır. Bu tür mükellefiyete “iktisadi mükellefiyet” denilmektedir.
#55
SORU:
Vergi taşıyıcısı kimdir?
CEVAP:
Vergi yükü üzerinde kalan ve bu vergiyi yansıtma olanağı bulunmayan kişilere de “vergi taşıyıcısı, vergi
yüklenicisi” adı verilmektedir.
#56
SORU:
Kanuni mükellef kimdir?
CEVAP:
Vergileri vergi dairesine yatırmak zorunda olanlar; yani vergiye tabi işlemleri yapanlar ise verginin “kanuni mükellefi” olmaktadır.
#57
SORU:
Özel tüketim vergisinin kanuni mükellefi kimdir?
CEVAP:
Özel tüketim vergisinin kanuni mükellefi, kanuna ekli listelerde yar alan mallara ve yapılan işleme göre farklılık göstermektedir.
(I), (III) ve (IV) sayılı listelerdeki mallar imal, inşa veya ithal edenler ile bu malların müzayede yoluyla satışını yapanlar verginin mükellefidir.
(II) sayılı listedeki mallardan kayıt ve tescile tabi olmayanları (örneğin golf arabası, jet ski gibi)imal, inşa veya ithal edenler ile bu malların müzayede yoluyla satışını yapanlar verginin mükellefidir.
(II) sayılı listedeki mallardan kayıt ve tescile tabi olanlar için; motorlu araç ticareti yapanlar, kullanmak üzere ithal edenler veya müzayede yoluyla satışını yapanlardır.
#58
SORU:
ÖTV’ nde vergi sorumluluğu nasıldır?
CEVAP:
ÖTV’ nde vergi sorumluluğu iki şekilde ortaya çıkmaktadır. Birincisi, mükellefin Türkiye içinde ikametgâhının, iş yerinin, kanuni ve iş merkezinin bulunmaması halidir. İkincisi ise, Hazine ve Maliye Bakanlığı’ nın gerekli göreceği hâlleridir. Ancak her iki hâlde de vergi alacağının emniyet altına alınması amacının güdüldüğü görülmektedir.
#59
SORU:
Fiilî veya kaydî envanter sırasında kanuna ekli listelerdeki malların belgesiz olarak bulundurulduğunun tespiti hâlinde ne yapılır?
CEVAP:
Belgesiz mal bulunduran mükelleflere, bu malların alış belgelerinin ibrazı için tespit tarihinden itibaren 10 günlük bir süre verilir. Bu süre içinde alış belgelerinin ibraz edilememesi hâlinde, belgesi ibraz edilemeyen malın tespit tarihindeki emsal bedeli üzerinden hesaplanan özel tüketim vergisi, alışını belgeleyemeyen mükellef adına re’ sen tarh edilir. Tarh edilecek ÖTV, asgari maktu vergi tutarına göre hesaplanacak vergiden az olamaz. Ayrıca bu tarhiyata vergi ziyaı cezası da uygulanır. Ancak, belgesiz mal bulunduran mükelleflere bu malları satanlara, bu satışları ile ilgili vergi inceleme raporuna dayanılarak özel tüketim vergisi tarhiyatı yapıldığı takdirde, ayrıca alıcıdan özel tüketim vergisi ve buna ilişkin ceza aranmayacaktır.
#60
SORU:
Özel Tüketim Vergisi’ ne tabi malların ihracat istisnasından yararlanabilmesi için gerekli
şartlar nedir?
CEVAP:
Özel Tüketim Vergisi Kanunu’ na ekli listelerdeki malların ihracat teslimleri bazı şartlara bağlı olarak özel tüketim vergisinden istisna edilmiştir. Bu listelerde yar alan malların teslimi yurt dışındaki bir müşteriye yapılmalıdır. Teslim konusu mal, Türkiye Cumhuriyeti gümrük bölgesinden çıkmış olmalıdır. Ancak, malların ihraç edilmeden önce yurt dışındaki alıcı adına hareket edenlere veya bizzat alıcıya işlenmek ya da herhangi bir şekilde değerlendirilmek üzere yurt içinde teslimi ihracat sayılmaz.
#61
SORU:
Hangi hâllerde özel tüketim vergisinin tecili talep edilebilir?
CEVAP:
Özel tüketim vergisi kapsamına giren malların ihraç edilmek üzere ihracatçılara yurt içinde tesliminde hesaplanan Özel tüketim vergisinin ihracatçıdan tahsil edilmemesi şartıyla, mükelleflerin talebi üzerine tecil edilmesi de mümkündür. Bu uygulama, ihracatçının doğrudan Özel tüketim vergisi mükelleflerinden satın aldıkları mallar için söz konusudur. İhraç kaydıyla yapılacak teslimler için cins, nitelik veya miktar konusunda bir sınırlama yoktur.