SAĞLIK KURUMLARI YÖNETİMİ I Dersi Sağlık Hizmetleri ve Sağlık Hizmet Kuruluşları soru cevapları:

Dünya Sağlık Örgütü’nün yaptığı tanımlamaya göre sağlık; “sadece hastalık ya da sakatlığın olmaması değil; bedenen, ruhen ve sosyal yönden tam bir iyilik
halidir”.

Sağlık hizmet türleri;

• Koruyucu Sağlık Hizmetleri
• Tedavi Edici Sağlık Hizmetleri
• Rehabilite Edici Sağlık Hizmetleri
• Sağlığın Geliştirilmesi Hizmetleridir.

Tıbbi Rehabilitasyon: Hastanın işitme cihazı, protez gibi ortopedik cihazlar yardımı ile var olan engellerinin giderilmesini destekleyen uygulamaları içerir.

Sosyal Rehabilitasyon: Hastanın veya bireyin içinde bulunduğu duruma veya yeniden topluma kazandırılmasına yönelik olarak yapılan toplumsal düzeydeki işlevlere odaklı çalışmalardır.

Çevreye yönelik sağlık hizmetleri, çevre sağlık birimlerinde, halk sağlığı
laboratuvarlarında, sağlık ocağında, okul sağlığı birimlerinde, gezici sağlık
birimlerinde ve hastanelerde verilir.

Çevrede bulunan ve sağlığı olumsuz yönde etkileyen biyolojik, fiziki ve kimyasal etkenleri yok ederek veya bu etkenlerin bireylerin sağlığını olumsuz etkilemelerini önleyerek çevreyi yaşanabilir hale getiren sağlık hizmetleri, çevreye yönelik koruyucu sağlık hizmetleri adı altında yer almaktadır.

Kişiye yönelik koruyucu sağlık hizmetleri; 

- Bağışıklama,
- İlaçla koruma,
- Erken tanı,
- Sağlıklı beslenme,
- Aile planlaması,
- Sağlık eğitimidir.

Üçüncü basamak tedavi edici sağlık hizmetleri, yoğun bilgi ve teknoloji gerektiren sağlık hizmetlerinin sunulmasını kapsamaktadır. Üniversite hastanesi, eğitim hastaneleri gibi sağlık kuruluşlarında üçüncü basamak sağlık hizmetleri sunulmaktadır.

• Sağlık Eğitim Merkezi
• Aile Sağlığı Merkezi
• Ana Çocuk Sağlığı Merkezi 
• Toplum Sağlığı Merkezi
• KETEM
• Sağlıklı Hayat Merkezi
• Verem Savaş Merkezi
• Çocuk Ergen Kadın
• Üreme Sağlığı Merkezi

İllere rehber olmak üzere ilk olarak 1924’te Ankara, Diyarbakır, Erzurum, Sivas
Numune Hastaneleri açılmıştır.

1923-1946 yılları arası dönemde Cumhuriyetin ilanında sonra Sağlık Bakanı olarak görev yapan Dr. Refik Saydam’ın öncülüğünde yapılan çalışmalar, ülkemizin sağlık hizmetlerinin kuruluşunda ve gelişmesinde önemli düzeyde rol oynamıştır.

1983 yılında çıkartılarak uygulamaya konulan 2827 sayılı aile planlaması hizmetlerine ilişkin ikinci kanun ile aile planlaması hizmetlerinin kapsam ve sınırlarını genişletmiştir. Ayrıca kanunun 4. ve 5. maddelerinde kadında ve erkekte gönüllü cerrahi sterilizasyon ve isteğe bağlı 10 haftaya kadar gebeliklerin sonlandırılması uygulamalarına da izin verilmiştir.

“Sağlıkta Dönüşüm Programı”,
sekiz tema etrafına odaklanmıştır. Bunlar:
1. Planlayıcı ve denetleyici Sağlık Bakanlığı,
2. Herkesi tek çatı altında toplayan genel sağlık sigortası,
3. Yaygın, erişimi kolay ve güler yüzlü sağlık hizmet sistemi,
4. Bilgi ve beceri ile donanmış, yüksek motivasyonla çalışan sağlık insan gücü,
5. Sistemi destekleyecek eğitim ve bilim kurumları,
6. Nitelikli ve etkili sağlık hizmetleri için kalite ve akreditasyon,
7. Akılcı ilaç ve malzeme yönetiminde kurumsal yapılanma,
8. Karar sürecinde etkili bilgiye erişim: Sağlık bilgi sistemi.

1. Daha iyi bir gelecek için sağlığın geliştirilmesi ve sağlıklı hayat programları,
2. Tarafların harekete geçirilmesi ve sektörler arası iş birliği için çok yönlü sağlık sorumluluğu,
3. Uluslararası alanda ülkenin gücünü artıracak sınır ötesi sağlık hizmetleri.

- Başkan, Müdürlüğün görev alanları içinde kendisine verilen görevleri yerine getirmekle yükümlüdür ve müdüre karşı sorumludur.
- Görevlerin usulüne uygun, zamanında ve düzenli olarak yürütülmesinde müdüre yardımcı olur.
- Görev alanı ile ilgili üç aylık durum raporunu hazırlar ve müdüre sunar.
- Müdürün verdiği diğer görevleri yerine getirir.

İlaç ve tıbbi cihaz hizmetleri başkanlığı genel olarak iki temel üzerinde örgütlenmiştir. Bunlardan ilki biyomedikale dönükken diğeri eczacılık hizmetleri ile ilişkilidir.

Türkiye’de dönüşüm programı çerçevesinde değişen yapıda birinci basamak sağlık hizmetlerinde Toplum Sağlığı Merkezleri uygulaması planlanmıştır.

Aile hekimliği uygulaması, 2010 yılında 81 ilde başlatılmıştır

Aile hekimliği uygulamasında merkezlerde, koruyucu sağlık hizmetleri ile
birinci basamak tanı, tedavi, rehabilitasyon ve danışmanlık hizmetleri verilir.

İkinci basamak sağlık hizmetleri Ayakta Teşhis ve Tedavi Yapılan Özel Sağlık Kuruluşları Hakkında Yönetmelik kapsamında açılan özel poliklinikler, Ağız ve Diş Sağlığı Hizmeti Sunulan Özel Sağlık Kuruluşları Hakkında Yönetmelik kapsamında açılan ağız ve diş sağlığı hizmeti veren özel sağlık kuruluşlarını
içine almaktadır.

Üniversite hastaneleri, üçüncü basamak sağlık hizmeti sunmaktadırlar. 2547 sayılı Yüksek Öğretim Kanunu’nun 3. Maddesi’nde, uygulama ve araştırma merkezleri olarak tanımlanan üniversite hastaneleri, hem sağlık sorunlarının çözümünde rol almakta hem de tıp eğitimi vermektedirler.